Pełny tekst orzeczenia

Przewodniczący

SSA Janusz Sulima (spr.)

Sędziowie

SSA Halina Czaban

SSA Jerzy Szczurewski

Protokolant

Elżbieta Niewińska

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 140/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1. CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 12 kwietnia 2022 roku, sygn. akt III K 171/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

oskarżyciel posiłkowy

oskarżyciel prywatny

obrońca

oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

na korzyść

na niekorzyść

w całości

w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego

zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2. USTALENIE FAKTÓW W ZWIĄZKU Z DOWODAMI
PRZEPROWADZONYMI PRZEZ SĄD ODWOŁAWCZY

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów (dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające

znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu

z pkt 2.1.1

albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3. STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH

ZARZUTÓW I WNIOSKÓW

Lp.

Zarzut

I

II

Apelacja obrońcy oskarżonego

I. obraza przepisów prawa procesowego, mająca wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie: art. 4, art. 7 i art. 410 k.p.k. poprzez wybiórcze potraktowanie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i oparcie orzeczenia o winie oskarżonego K. W. wyłącznie na dowodach obciążających a przede wszystkim wybranych fragmentach zeznań świadków (głównie pokrzywdzonych), które są niespójne, wzajemnie sprzeczne i często nielogiczne - z pominięciem dowodów korzystnych dla oskarżonego w tym z bada osmologicznych i antroposkopijnych, które poddają w wątpliwość popełnienie przez niego przestępstwa z art. 280 §2 k.k.

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, że oskarżony K. W. popełnił zarzucany mu czyn, mimo ze zebrany w sprawie materiał dowodowy jest niejednolity i wzajemnie sprzeczny, stąd może budzić poważne wątpliwości.

Apelacja prokuratora:

I. obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 413 §2 pkt 1 k.p.k. poprzez nieprecyzyjne sformułowanie, iż pokrzywdzonym jest "właściciel sklepu (...)" zamiast prawidłowo (...) Sp. z o.o. sp. k.;

II rażąca niewspółmierność kary wymierzonej K. W. w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności, podczas gdy właściwa ocena społecznej szkodliwości zarzucanego mu czynu, zachowanie oskarżonego po popełnieniu przestępstwa, popełnienie czynu zabronionego wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, wzglad na cele zapobiegawcze i wchowawcze, jakie kara powinna osiągnąć w stosunku do skazanego oraz potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa uzasadniają wymierzenie kary w surowszym wymiarze tj. 6 lat pozbawienia wolności oraz kary grzywny w wysokości 100 stawek dziennych po 20 zł. każda.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Odnośnie zarzutów z apelacji obrońcy.

Zarzut naruszenia art. 4 k.p.k. wyrażającego zasadę obiektywizmu adresowaną do organów prowadzących postępowanie, bez wykazania konkretnych naruszeń innych przepisów procedury gwarantujących przestrzeganie tej zasady, jest zupełnie bezpodstawny.

Nie można też zgodzić się z autorem apelacji, że zaskarżony wyrok zapadł z obrazą art. 410 k.p.k. Z naruszeniem tego przepisu mamy do czynienia jedynie wówczas, gdy sąd opiera swoje orzeczenie na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź tylko na części materiału ujawnionego i jego rozstrzygnięcie nie jest wynikiem analizy całokształtu ujawnionych okoliczności. W żadnej mierze natomiast dokonanie oceny dowodów i oparcie się na określonych z nich, przy jednoczesnym odmówieniu wiary dowodom przeciwnym nie stanowi naruszenia dyspozycji art. 410 k.p.k. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 2019 roku, IV KK 578/18, Lex nr 2987259). Sąd nie może przecież czynić ustaleń faktycznych na sprzecznych ze sobą dowodach.

Żadną miarą nie można też zgodzić się z obrońcą, że dokonana przez Sąd pierwszej instancji ocena dowodów jest sprzeczna z wynikającą z art. 7 k.p.k. zasadą swobodnej oceny dowodów. Ocena ta bowiem została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy i stanowiła wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodna ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto została wyczerpująco i logicznie uargumentowana w uzasadnieniu wyroku. Ocena wiarygodności przeprowadzonych dowodów jest zarówno oceną każdego z dowodów z osobna, jak i oceną każdego dowodu w powiązaniu z innymi dowodami, a nadto oceną całokształtu materiału dowodowego, z którego wynikają określone ustalenia faktyczne.

Należy pamiętać, ze zarzut błędu dowolności jest tylko wtedy słuszny, gdy zasadność ocen i wniosków, wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada prawidłowości logicznego rozumowania, przy czym dla swej skuteczności wymaga on od apelującego wykazania, jakich konkretnych uchybień w świetle wskazań wiedzy, doświadczenia życiowego i logicznego rozumowania dopuścił się sąd w dokonanej ocenie materiału dowodowego a nie tylko ograniczenia się do własnej oceny tego materiału.

Przyznać należy rację obrońcy, że zeznania pokrzywdzonych są ze sobą sprzeczne co do rozpoznania oskarżonego. Nie można jednakże tracić z pola widzenia, że G. R., pomimo że w początkowej fazie postępowania twierdziła, że nie rozpoznała sprawców rozboju, to później jej zeznania co do udziału oskarżonego w napadzie były stanowcze. Znamienne jest, że podczas badania jej poligrafem zaprzeczyła, że zna sprawców napadu, wynik zaś badania wskazywał, że udzielając takiej odpowiedzi jej reakcja psychofizyczna była typowa dla osoby, która wprowadza w błąd. Wynika z tego, że pokrzywdzona wcześniej świadomie kłamała co do rozpoznania w jednym z napastników K. W..

Zeznania G. R. należy powiązać z innymi zebranymi w sprawie dowodami, a w szczególności z opinią biegłego z zakresu genetyki sądowej.

Z zeznań W. L. wynika, że dzień po zdarzeniu znalazł wraz towarzyszącą mu osobą przedmioty: czarny płaszcz z guzikami, kominiarkę z trzema otworami, dwa buty, czarny plecak oraz rękawiczki. Znaleźli też wbitą w ziemię maczetę z czarną rączką. Przedmioty te zostały okazane pokrzywdzonej G. R.. Stwierdziła ona, że w okazanym jej płaszczu ubrany był podczas rozboju napastnik trzymający w ręku maczetę. Rozpoznała też okazaną jej maczetę.

Wskazać jednocześnie należy, że przedmioty te zostały znalezione w odległości 376,84 metrów od sklepu (...), w którym dokonano rozboju. Ponadto miejsce znalezienia przedmiotów odpowiadało kierunkowi przemieszczania się sprawców po dokonaniu napadu.

Te okoliczności sprawiają, że nie można mieć żadnych wątpliwości, że przedmioty te były używane w czasie rozboju.

W materiale biologicznym pobranym ze znalezionej kominiarki biegli z zakresu genetyki sądowej stwierdzili obecność cech znajdujących się w profilach DNA K. W. oraz jego konkubiny J. J. (2). Z kolei z próbek śladów biologicznych pobranych ze znalezionych rękawic otrzymano mieszaniny DNA co najmniej trzech osób różnych płci, w których stwierdzono obecność cech, jakie znajdują się w profilach DNA K. W., jego konkubiny J. J. (2) oraz innej nieznanej osoby.

W świetle zatem opinii z zakresu badań genetycznych nie może ulegać żadnej wątpliwości, że znalezione rzeczy znajdowały się w posiadaniu oskarżonego K. W.. Logika nakazuje wysnuć wniosek, że również pozostałe znalezione niemalże w tym samym miejscu przedmioty, pomimo że nie stwierdzono na nich materiału biologicznego pochodzącego od oskarżonego, były używane przez K. W..

Nie sposób jest przyjąć, że doszło do jakiegoś przypadkowego zbiegu okoliczności, że pomimo iż oskarżony nie brał udziału w rozboju, obie pokrzywdzone wskazały na niego jako na sprawcę i w niedalekiej odległości od sklepu, w którym doszło do rozboju, znaleziono przedmioty używane przez sprawcę, na których ujawniono ślady biologiczne pozostawione przez K. W..

Wiążąc ze sobą wszystkie te fakty, nie można dojść do innego wniosku, jak tego, że to właśnie oskarżony K. W. był tym sprawcą rozboju, w czasie którego groził użyciem maczety.

Stąd też Sąd pierwszej instancji nie popełnił żadnego błędu w ustaleniach faktycznych przypisując oskarżonemu winę w popełnieniu zarzucanego mu czynu.

Odnośnie apelacji prokuratora.

Ad. I Zgodzić się należy z oskarżycielem, że w wyroku błędnie został określony pokrzywdzony. Sąd pierwszej instancji powielił błąd prokuratora z aktu oskarżenia ustalając w wyroku, że przestępstwo zostało popełnione na szkodę właściciela sklepu (...). Właścicielem sklepu nie jest bowiem M. D. (1), lecz (...) Sp. z o.o. sp.k.

Ad. II Wymierzona oskarżonemu kara jest rzeczywiście łagodna, ale nie w stopniu rażącym, a tylko wtedy wyrok mógłby być zmieniony w tym zakresie. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc nie dającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą.

Nie można zgodzić się z prokuratorem, że jedną z okoliczności obciążających jest posługiwanie się w trakcie rozboju niebezpiecznym przedmiotem. Okoliczność ta stanowi bowiem znamię przypisanego oskarżonemu przestępstwa. Zadecydowała ona, że oskarżony odpowiada za rozbój w typie kwalifikowanym. Do znamion przypisanego oskarżonemu czynu należy również jego bezpośredni zamiar popełnienia rozboju w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Wbrew twierdzeniom prokuratora Sąd Okręgowy należycie uwzględnił uprzednią karalność oskarżonego. Podkreślić należy, że w chwili popełnienia przypisanego mu czynu oskarżony był karany jedynie za przestępstwa z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Na rozmiar wymierzonej mu kary nie może mieć zaś większego wpływu, że po popełnieniu przypisanego rozboju popełnił kolejne przestępstwa.

Nie można też zgodzić się z autorem apelacji, że wymierzona oskarżonemu kara czterech lat pozbawienia wolności nie spełni swojej funkcji w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Nie ulega wątpliwości, że sprawa niniejsza nabrała dużego rozgłosu w miejscowości, w której oskarżony popełnił rozbój. Wymierzona jednakże kara nie może jednakże stwarzać, że sprawcy tego rodzaju czynów są pobłażani przez wymiar sprawiedliwości.

Nie było też celowe orzekania wobec oskarżonego kary o charakterze majątkowym. K. W. odbywa obecnie długoterminową karę pozbawienia wolności. Z tego powodu nie ma raczej możliwości uzyskiwania dochodów. Orzeczenie zaś wobec niego kary czterech lat pozbawienia wolności jest wystarczające, aby wyrobić w nim przekonanie o nieopłacalności popełnienia przestępstw z chęci osiągnięcia korzyści majątkowej.

Wniosek

Apelacja obrońcy oskarżonego:

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego K. W. od zarzucanego mu czynu.

Apelacja prokuratora:

o zmianę wyroku poprzez:

- przyjęcie, że pokrzywdzonym jest (...) Sp. z o.o. Sp. k. w miejsce "właściciela sklepu (...)"

- wymierzenie oskarżonemu K. W. kary 6 lat pozbawienia wolności oraz kary grzywny na podstawie art. 33 §2 k.k. w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł. każda stawka.

zasadny

częściowo zasadny

niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Jak wskazano wyżej Sąd pierwszej instancji prawidłowo ocenił zebrany materiał dowodowy i wyciągnął z niego słuszne wnioski. Nie było zatem podstaw do zmiany wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od popełnienia zarzucanego mu czynu.

Ponieważ w wyroku został błędnie określony pokrzywdzony istniały podstawy do uwzględnienia wniosku w tym zakresie.

Z uwagi zaś, że wymierzona oskarżonemu kara nie jest rażąco surowa, nie można było uwzględnić wniosku o podwyższenie kary i orzeczenie dodatkowo kary grzywny.

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5. ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano wyrok co do winy i kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Jak wcześniej wskazano wina oskarżonego w świetle zebranych dowodów nie budzi żadnych wątpliwości. Wymierzona zaś wobec niego kara nie jest rażąco niewspółmierna.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmieniono opis czynu przypisanego oskarżonemu.

Zwięźle o powodach zmiany

Jak wskazano wyżej Sąd Okręgowy powielił błąd prokuratora z aktu oskarżenia ustalając w zaskarżonym wyroku, że przestępstwo zostało popełnione na szkodę M. D. (2) zamiast na szkodę (...) Sp. o.o. sp. k.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6. KOSZTY PROCESU

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

O nieopłaconych kosztach pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonej w postępowaniu odwoławczym orzeczono na podstawie §4 ust. 1, 2 i 3 oraz §17 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia MInistra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t. j. Dz. U z 2019 r. poz. 18).

Sytuacja materialna oskarżonego uzasadniała zwolnienie go na podstawie art. 626 §1 k.p.k. od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

7. PODPIS