Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 372/22

II Kz 194/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

22 grudnia 2022r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SO Agata Wilczewska

Sędziowie: Sędzia SO Robert Rafał Kwieciński

Sędzia SO Marek Ziółkowski

Protokolant: sekr. sąd. Marta Burek

przy udziale Ewy Sypniewskiej-Sojki Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Słupcy

po rozpoznaniu 22 grudnia 2022r.

sprawy A. P. (1)

oskarżonego z art.177§2k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego oraz zażalenia wniesionego przez pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych

od wyroku Sądu Rejonowego w Kole

z 31 sierpnia 2022r., sygn. akt II K 822/21

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

- orzeczone w punkcie IV kwoty zadośćuczynienia obniża: wobec M. P. (1) do kwoty 5.000zł, M. P. (2) do kwoty 2.500zł, M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. do kwot po 1500zł;

- zasądzoną w punkcie VI kwotę na rzecz oskarżycielki posiłkowej podwyższa do kwoty 1944zł;

- zasądzone w punkcie VII kwoty na rzecz oskarżycieli posiłkowych podwyższa do kwot po 1344zł;

- zmienia zawarte w punkcie V orzeczenie o kosztach w ten sposób, że na podstawie art.624§1k.p.k. zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

II.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części;

III.  Zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

IV.  Zasądza od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych: M. P. (1), M. P. (2), M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. kwoty po 840zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Marek Ziółkowski Agata Wilczewska Robert Rafał Kwieciński

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 372/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Kole z dnia 31.08.2022 r., sygn. akt II K 822/21.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I. Obrońca orzeczeniu zarzucił:

1.rażącą niewspółmierność środka kompensacyjnego w postaci orzeczonego obowiązku zapłaty na rzecz pokrzywdzonych zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z powodu śmierci osoby najbliższej w łącznej wysokości 27.000 złotych, choć okoliczności sprawy przemawiały za wymierzeniem tego środka w mniejszej wysokości, nieustaleniu czy w toku postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela została wypłacona w orzeczonym zakresie kwota zadośćuczynienia/odszkodowania, co w ocenie obrońcy niniejszy wniosek czyniłoby bezzasadnym z uwagi na jego spełnienie przez ubezpieczyciela z tytułu zawartej polisy OC, z której opłacono w terminie stosowne składki;

2.naruszenie art. 627 k.p.k. poprzez jego zastosowanie i tym samym obciążenie oskarżonego kosztami postępowania przy jednoczesnym zaniechaniu zastosowania przez Sąd Rejonowy w Kole art. 624 § 1 k.p.k.

II. Pełnomocnik oskarżycieli posiłkowych w zażaleniu zaskarżył rozstrzygnięcie o kosztach, zawarte w punkcie VI i VII wyroku, zarzucając obrazę przepisów prawa materialnego, a to §11 ust. 1. pkt 1, §11 ust. 2 pkt 3 w zw. z §17 ust. Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych poprzez przyjęcie, że na rzecz oskarżycieli posiłkowych winna zostać wypłacona kwota: 1.440 zł dla M. P. (1), po 840 zł dla M. P. (3), A. P. (2), B. Ż., K. P. i M. P. (2), w sytuacji gdy zgodnie z ww. przepisami wynagrodzenie pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego wynosi: 600 zł sprawa objęta śledztwem, 840 zł sprawa tocząca się przed sądem rejonowym, a w sprawach o których mowa w §11-13, w których rozprawa trwa dłużej niż jeden dzień, stawka minimalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20%, zatem kwota ta winna wynosić po 2.488,32 zł dla M. P. (1) i po 1.451,52 zł dla M. P. (3), A. P. (2), B. Ż., K. P. i M. P. (2).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oraz zażalenie pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych okazały się częściowo zasadne i doprowadziły do wydania orzeczenia o charakterze reformatoryjnym.

W ocenie Sądu odwoławczego częściowo zasadny okazał się zarzut rażącej niewspółmierności środka kompensacyjnego w postaci orzeczonego obowiązku zapłaty na rzecz pokrzywdzonych zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Sąd nie podzielił stanowiska obrońcy w zakresie niezasadności orzekania o rzeczonym obowiązku zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Wskazać należy bowiem, iż korzystanie przez sprawcę przestępstwa z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe z związku z ruchem pojazdów mechanicznych nie wyłącza nakazu orzeczenia obowiązku naprawienia szkody, gdy pokrzywdzony złoży stosowny wniosek w tym przedmiocie. W przypadku wypłaty pokrzywdzonemu zadośćuczynienia, sprawca może domagać się zwrotu tych kwot od ubezpieczyciela. Natomiast kontrola instancyjna wykazała, iż kwota zadośćuczynienia zasądzona na rzecz pokrzywdzonych jest zbyt wysoka. Sąd I instancji orzekł wobec oskarżonego tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z powodu śmierci osoby najbliższej na rzecz M. P. (1) kwotę 10.000 złotych, na rzecz M. P. (2) kwotę 5.000 złotych, a na rzecz M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. kwoty po 3.000 złotych. W sumie dało to łącznie kwotę 27.000 złotych tytułem zadośćuczynienia. Orzekając kwoty zadośćuczynienia we wskazanych wysokościach Sąd I instancji nie wziął pod uwagę znacznego przyczynienia się pokrzywdzonego do zaistniałego zdarzenia, przynajmniej nie wynika to z uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Mając zatem na uwadze to przyczynienie, a także sytuację materialną oskarżonego, który nie posiada stałego zatrudnienia, a z tytułu umowy zlecenia osiąga dochód w wysokości 1.000 zł miesięcznie, Sąd odwoławczy zmienił orzeczone w punkcie IV kwoty zadośćuczynienia, obniżając je: wobec M. P. (1) do kwoty 5.000zł, M. P. (2) do kwoty 2.500zł, M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. do kwot po 1500 zł.

Zasadny okazał się ponadto zarzut naruszenia art. 627 k.p.k. poprzez jego zastosowanie i obciążenie oskarżonego kosztami sądowymi. Zdaniem Sądu odwoławczego, sytuacja majątkowa i zarobkowa oskarżonego nie pozwala na uiszczenie przez niego kosztów sądowych, zatem zasadnym było zwolnienie oskarżonego w całości od ich zapłaty na rzecz Skarbu Państwa.

Z kolei w odniesieniu do zażalenia pełnomocnika oskarżycieli posiłkowych to okazało się ono zasadne w części. Kontrola instancyjna wykazała bowiem, iż Sąd w punkcie VI i VII wyroku zasądził niewłaściwe kwoty zastępstwa procesowego na rzecz oskarżycieli posiłkowych, jednak kwoty wyliczone przez ich pełnomocnika również nie są prawidłowe. Mając na uwadze, iż w przedmiotowej sprawie rozprawa trwała dłużej niż jeden dzień, stosownie do treści §17 ust.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych stawka minimalna ulega podwyższeniu za każdy następny dzień o 20 %. Mając na uwadze powyższe, na rzecz oskarżycielki M. P. (1) należało zasądzić kwotę 1.944 złotych, na którą składa się kwota: 600 zł (sprawa objęta śledztwem), 840 zł (sprawa tocząca się przed sądem rejonowym) i kwota 504 zł (3 terminy rozpraw x168 złotych stanowiących 20 % stawki minimalnej). Na tej samej podstawie, Sąd odwoławczy do kwoty 840 zł zasądzonych na rzecz pozostałych oskarżycieli posiłkowych doliczył również po 504 zł.

Mając na względzie wszystkie przedstawione powyżej okoliczności, Sąd odwoławczy nie znajdując przy tym uchybień określonych w art. 440 k.p.k., podlegających uwzględnieniu z urzędu i powodujących konieczność dalszej zmiany bądź uchylenia zaskarżonego rozstrzygnięcia – na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k. orzekł jak w wyroku.

Wniosek

Obrońca oskarżonego wniósł o:

a) zmianę wyroku poprzez nie orzekanie o stosowaniu zadośćuczynienia od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonych, względnie o wymierzenie tego środka w mniejszej wysokości według uznania, ewentualnie o

b)uchylenie wyroku i przekazane sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowych wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w zaskarżonej części poprzez orzeczenie na rzecz M. P. (1) kwoty 2.488,32 zł i kwoty po 1.451,52 zł dla M. P. (3), A. P. (2), B. Ż., K. P. i M. P. (2).

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Sąd odwoławczy w toku kontroli instancyjnej za zasadne uznał jedynie obniżenie kwot zasądzonego zadośćuczynienia na rzecz pokrzywdzonych oraz zwolnienie oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postepowanie przed Sądem I instancji.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się przy tym uchybień branych pod uwagę z urzędu, powodujących konieczność uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

W części uwzględniono wniosek pełnomocnika oskarżycielek posiłkowych w zakresie zmiany orzeczenia co do zasądzenia kosztów zastępstwa procesowego na rzecz oskarżycieli posiłkowych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

II.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wina oskarżonego i orzeczona kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, zobowiązanie oskarżonego do informowania na piśmie Sądu o przebiegu okresu próby.

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

Sprawstwo i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości. Sąd odwoławczy w toku kontroli instancyjnej nie dopatrzył się uchybień w zakresie orzeczonej wobec oskarżonego kary jak i w zakresie obowiązku oskarżonego co do informowania o przebiegu okresu próby.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

I.

Przedmiot i zakres zmiany

Sąd odwoławczy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczone w punkcie IV kwoty zadośćuczynienia obniżył: wobec M. P. (1) do kwoty 5.000zł, M. P. (2) do kwoty 2.500zł, M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. do kwot po 1500 zł.

Nadto zasądzoną w punkcie VI kwotę na rzecz oskarżycielki posiłkowej Sąd odwoławczy podwyższył do kwoty 1944zł, zasądzone w punkcie VII kwoty na rzecz oskarżycieli posiłkowych podwyższył do kwot po 1344 zł.

Sąd odwoławczy zmienił również zawarte w punkcie V orzeczenie o kosztach w ten sposób, że na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Zwi ęź le o powodach zmiany

Sąd odwoławczy w toku kontroli instancyjnej, za zasadne uznał obniżenie kwot zasądzonego zadośćuczynienia na rzecz oskarżycieli posiłkowych.

Zasadne okazało się także dokonanie zmiany w zakresie zasądzonych kosztów zastępstwa procesowego na rzecz oskarżycieli posiłkowych.

Kontrola instancyjna wykazała również, iż w sprawie zachodzą podstawy do zwolnienia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

IV.

Sąd odwoławczy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, bowiem ich uiszczenie z uwagi na jego sytuację majątkową, byłoby dla oskarżonego zbyt uciążliwe.

Sąd odwoławczy na podstawie art. 627 k.p.k. w zw. z §15 ust.1 i 3, §11 ust. 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018, poz. 265), zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych M. P. (1), M. P. (2), M. P. (3), A. P. (2) obecnie F., B. Ż. i K. P. kwoty po 840zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS

Robert Rafał Kwieciński Agata Wilczewska Marek Ziółkowski

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Zasądzona kwota zadośćuczynienia, brak zwolnienia oskarżonego od kosztów sądowych

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana