Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 154/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 11 stycznia 2022r. w sprawie o sygn. akt VIII K 863/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

A. W.

W trakcie odbywania kary skazany był ponad dwudziestokrotnie nagradzany regulaminowo m.in. za wzorowe wywiązywanie się z obowiązków w miejscu zatrudnienia oraz w szkole, prezentowanie wyróżniających się postaw w oddziale mieszkalnym, zaangażowanie w terapię. Od kwietnia 2021 r. skazany nie był karany dyscyplinarnie. Z uwagi na pewną stabilizację poziomu samodyscypliny osadzony ponownie został skierowany przez Komisję Penitencjarną do ZK typu półotwartego w dniu 18.08.2020 r, wtedy też zdecydował się na odbywanie kary w systemie programowanego oddziaływania. Od tego czasu osadzony stara się konsekwentnie pracować nad sobą i poprawiać poziom samodyscypliny. Zostało to dostrzeżone i osadzony otrzymał szansę pracy poza terenem jednostki penitencjarnej w systemie bez konwojenta przy pracach rozbiórkowych (gdzie pracuje bez uwago od 30.11.2021 r.). U skazanego zdiagnozowano uzależnienie od amfetaminy, wyraził zgodę na oddziaływania terapeutyczne, w okresie od 08.01.2020 r. do 18.08.2020 r. ukończył program podstawowej psychoterapii uzależnienia, w wymiarze 840 godzin terapii, w formie programu wydłużonego. Zaangażowanie w terapię oceniono jako znaczne, realizację indywidualnego programu terapeutycznego jako umiarkowane, natomiast dokonanie przez skazanego zmian w kierunku zdrowienia również jako umiarkowane. Wobec przełożonych zachowuje się zgodnie z wymogami regulaminu, odnosi się z szacunkiem. Karę odbywa w systemie programowanego oddziaływania, stara się wywiązywać z nałożonych na niego zadań. Ukończył program resocjalizacyjny „Zarazić pomocą” z zakresu kształtowania umiejętności prospołecznych, aktualnie jest uczestnikiem programu ART z zakresu profilaktyki zachowań agresywnych. Nie było konieczności stosowania środków przymusu bezpośredniego w stosunku do osadzonego, do tej pory nie przejawiał zachowań autoagresywnych. Nie był aktywnym uczestnikiem zdarzenia nadzwyczajnego. Osadzony jest słuchaczem kursu zawodowego informatyk, w szkole posiada właściwą opinię. Nie deklaruje uczestnictwa w podkulturze przestępczej.

Opinia o skazanym z ZK P.

k. 215- 216

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.

Opinia o skazanym z ZK P.

- dokument urzędowy sporządzony w przepisanej formie

- sporządzony przez uprawniony organ w ramach swoich kompetencji

- sporządzony zgodnie z procedurami

- dokument nie kwestionowany przez żadną ze stron

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1,2

Apelacja obrońca skazanego

zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej będącą wynikiem nieuwzględnienia korzystnych dla skazanego okoliczności, wpływających na wymiar kary, a mianowicie pominięcie pozytywnej opinii z ZK, faktu odbywania kary w systemie programowego oddziaływania, ukończenia psychoterapii i jego zaangażowanie w program.

Apelacja skazanego

1.  zarzut wydania przez Sąd Rejonowy, po ponownym rozpoznaniu sprawy, wyroku łącznego surowszego co do wymiaru kary łącznej pozbawienia wolności niż uchylony w wyniku wznowienia postępowania, mimo, że uchylony wyrok łączny z dnia 22 marca 2017r sygn. akt (...) zaskarżony był wyłącznie na korzyść oskarżonego, a zatem naruszenia przepisu postępowania – art. 545 § 1 kpk in fine w zw. z art. 443 kpk, tj. naruszenia zakazu reformationis in peius,

2.  zarzut rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej będącą wynikiem nieuwzględnienia korzystnych dla skazanego okoliczności, wpływających na wymiar kary, a mianowicie pominięcie: pozytywnej opinii z ZK, faktu odbywania kary w systemie programowego oddziaływania, ukończenia psychoterapii i jego zaangażowanie w program, podjęcie nauki, wykonywanie pracy poza terenem jednostki penitencjarnej w systemie bez konwojenta, pozytywnie postępującego procesu resocjalizacji.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacje wywiedzione przez skazanego A. W. i jego obrońcę jako zasadne co do istoty zasługiwały na uwzględnienie, co skutkowało koniecznością dokonania korekty zaskarżonego wyroku w zakresie rozstrzygnięcia o karze łącznej orzeczonej w punkcie II zaskarżonego wyroku oraz poprzez uzupełninie orzeczenia o brakujące rozstrzygniecie umarzające postępowanie o wydanie wyroku łącznego odnośnie wyroku Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012r. w sprawie o sygn. akt (...).

Tytułem wstępu stwierdzić należy, iż skarżący nie zakwestionowali ani wyboru ustawy - Kodeks karny w brzmieniu obowiązującym od dnia 30 czerwca 2015r. ani sposobu utworzenia przez sąd meriti realnych zbiegów przestępstw, zaś apelacje skierowali wyłącznie przeciwko rozstrzygnięciom o karach łącznych.

W pełni przede wszystkim należy uznać za słuszny podniesiony przez skazanego zarzut, iż zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu z dnia 11 stycznia 2022r. w sprawie o sygn. akt VIII K 863/21, na mocy którego wymierzono mu karę łączną 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności (pkt I) oraz karę łączną 4 lat i 10 miesięcy (pkt. II), tj. razem 7 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności, zapadł z oczywistą i rażącą obrazą art. 443 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 in fine kpk.

W tym miejscu należy wyjaśnić, że w przepisie art. 443 kpk unormowano tzw. pośredni zakaz reformationis in peius. Obowiązuje on w sytuacji ponownego rozpoznania sprawy. A contrario z tego przepisu wynika, że sąd, któremu przekazano sprawę do ponownego rozpoznania, nie może w dalszym postępowaniu wydać orzeczenia surowszego niż uchylone, gdy orzeczenie to było zaskarżone na korzyść oskarżonego. Przepis należy odczytać w powiązaniu z treścią art. 434 § 1 pkt 1 kpk, co oznacza, że ustawodawca zrównał zakresy ich działania. Dlatego też poglądy doktryny i orzecznictwo dotyczące art. 434 § 1 kpk (po nowelizacji z 2016 r. – art. 434 § 1 pkt 1) odnoszą się także do art. 443 kpk (zob. szerzej na temat zakresu stosowania tego zakazu uwagi do art. 434 § 1; por. S. Zabłocki, Postępowanie odwoławcze, kasacyjne..., s. 304 i n., a także wyrok SN z 10.09.2004 r., III KK 96/04, LEX nr 126689). Z tego też względu użyte w tym przepisie określenie „orzeczenie surowsze” tak jak w przypadku art. 434 § 1 pkt 1 kpk oznacza każde orzeczenie, które zawiera rozstrzygnięcia mniej korzystne dla oskarżonego pod względem skutków prawnych, z tym że porównywane nie do zaskarżonego orzeczenia (art. 434 § 1 kpk), ale do orzeczenia, które zostało uchylone (art. 443 kpk). Surowszym orzeczeniem będzie więc każde, z którym wiąże się realne zwiększenie dolegliwości dla oskarżonego, przy czym dolegliwość ta nie ogranicza się do składników orzeczenia o karze, ale powinna być rozumiana równie szeroko jak w przypadku bezpośredniego zakazu reformationis in peius z art. 434 § 1 pkt 1 (por. wyroki SN: z 10.09.2004 r., III KK 96/04, LEX nr 126689; z 2.03.2005 r., IV KK 9/05, LEX nr 147114).

Odnosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie doszło na naruszenie powyższego zakazu pogarszania sytuacji prawnej skazanego A. W..

Jak słusznie bowiem podniósł apelujący pierwszym wyrokiem łącznym tegoż sądu z dnia 22 marca 2017r. sygn. akt (...) połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone wyrokami :

- Sądu Rejonowego w E.z dnia 22 października 2014 roku sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 listopada 2014 roku sygn. akt (...),

- Sądu Rejonowego w E.z dnia 29 grudnia 2016 roku sygn. akt(...),

- i Sądu Rejonowego w E. z dnia 20 stycznia 2017 roku sygn. akt (...) i wymierzono skazanemu karę łączną 6 lat pozbawienia wolności.

Tym samym wyrokiem na mocy art. 572 kpk, wobec braku warunków do wydania wyroku łącznego, umarzono postępowanie odnośnie wyroków Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012 roku sygn. akt (...) oraz Sądu Rejonowego w E. z dnia 02 października 2014 roku sygn. akt (...). Orzeczona w tej ostatniej sprawie o sygn. akt (...) kara 10 miesięcy ograniczenia wolności została postanowieniem Sądu Rejonowego w E.z dnia 07 maja 2015 roku zamieniona na zastępczą karę pozbawienia wolności w wymiarze 150 dni (czyli 5 miesięcy), którą skazany odbył już w całości od dnia 13 października 2015 roku do dnia 11 marca 2016 roku.

Wyrok ten, po rozpoznaniu apelacji wniesionej na korzyść skazanego przez jego obrońcę, został utrzymany w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w E. z dnia 13 lipca 2017r sygn. akt (...).

W rezultacie wydania powyższego wyroku łącznego, skazany A. W. odbywał kolejno zastępczą karę pozbawienia wolności w wymiarze 150 dni, czyli karę 5 miesięcy pozbawienia wolności w sprawie o sygn. akt (...), a następie karę łączną 6 lat pozbawienia wolności, wynikającą z połączenia kar jednostkowych orzeczonych w sprawach o sygn. akt (...), (...), (...) i (...). Razem miał zatem do odbycia 6 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności.

Prawie po 4 latach, obrońca skazanego zaskarżył powyższy prawomocny wyrok łączny na korzyść skazanego nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia i Sąd Apelacyjny w G. wyrokiem z dnia 16 czerwca 2021r. sygn. akt (...) w punkcie I wznowił postępowanie zakończone wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w E. z dnia 22 marca 2017 r., sygn. akt (...), utrzymanym w mocy wyrokiem Sądu Okręgowego w E. z dnia 13 lipca 2017 r., sygn. akt (...), a w punkcie II uchylił wyroki: Sądu Rejonowego w E. z dnia 22 marca 2017 r., sygn., akt (...) i Sądu Okręgowego w E. z dnia 13 lipca 2017 r., sygn. akt (...) i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w E. do ponownego rozpoznania.

Sąd Rejonowy w E., po ponownym rozpoznaniu sprawy, obejmując wyrokiem łącznym, oprócz poprzednio połączonych kar jednostkowych orzeczonych w sprawach o sygn. akt (...), (...), (...) i (...), także karę ograniczenia wolności zamienioną na karę zastępczą pozbawienia wolności w wymiarze 150 dni, czyli 5 miesięcy orzeczoną w sprawie o sygn. akt (...) - nie mógł zatem, w myśl art. 443 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 in fine kpk, pogorszyć sytuacji skazanego i orzec kary surowszej niż ta, która została wymierzona w uchylonym wyroku łącznym i ta, która podlegała poprzednio odrębnemu wykonaniu - zastępcza kara pozbawienia wolności w wymiarze 150 dni, czyli w efekcie przekraczającej 6 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności. O ile Sąd Rejonowy na korzyść skazanego, w porównaniu z uchylonym wyrokiem łącznym, objął węzłem kary łącznej także karę jednostkową orzeczoną w sprawie o sygn. akt (...), to nie mógł jednak tak ukształtować kar łącznych pozbawienia wolności, które w sumie przekraczałyby 6 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności. Wymierzenie zaskarżonym wyrokiem łącznym z dnia 11 stycznia 2022r., wydanym po ponownym rozpoznaniu sprawy, obu kar łącznych pozbawienia wolności w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności oraz 4 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności – razem 7 lat i 7 miesięcy pozbawienia wolności, spowodowało zaś, że skazany musiałby w rezultacie odbywać karę pozbawienia wolności surowszą o jeden rok i 2 miesiące (14 miesięcy) niż orzeczona w uchylonym wyroku łącznym – kara 6 lat pozbawienia wolności i podlegająca wcześniej odrębnemu wykonaniu - kara ograniczenia wolności zamieniona na karę zastępczą pozbawienia wolności w wymiarze 150 dni, czyli 5 miesięcy, orzeczona w sprawie o sygn. akt (...).

W świetle przytoczonych okoliczności, nie ulega wątpliwości, że zaskarżony wyrok zapadł z oczywistą i rażącą obrazą art. 443 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 in fine kpk, stwierdzenie którego to uchybienia obligowało sąd odwoławczy do dokonania wydania orzeczenia reformatoryjnego na korzyść skazanego.

Respektując określoną w przepisie art. 443 k.p.k. w zw. z art. 545 § 1 in fine kpk zasadę zakazu reformationis in peius, sąd odwoławczy zobligowany był tak skorygować orzeczoną w zaskarżonym wyroku karę łączną, aby realna dolegliwość w sumie nie przekraczała kary 6 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności.

W tym miejscu należy dodać, że powyższe uchybienie należy ponadto powiązać z kolejnym zarzutem rażącej niewspółmierności kary, zawartym w obu apelacjach. Ustosunkowując się tegoż zarzutu, opartego na podstawie odwoławczej określonej w art. 438 pkt 4 kpk, a sprowadzającego się do kwestionowania wymiaru orzeczonej kary łącznej godzi się przypomnieć, że wydając wyrok łączny, sąd orzekający, nie jest uprawniony do ponownego rozważenia tych samych okoliczności, które legły u podstaw wymiaru kar w poprzednio osądzonych sprawach lecz powinien rozważyć przede wszystkim, czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono te kary, istnieje ścisły związek czasowy i przedmiotowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak, a ponadto powinien rozważyć, czy okoliczności, które zaistniały już po wydaniu poprzednich wyroków, przemawiają za korzystnym lub niekorzystnym ukształtowaniem kary łącznej /wyrok SN z dnia 25. 10.1983 roku, sygn. IV KR 213/83, OSNKW 1984/5-6/65, przegląd orzeczn.: Ćwiąkalski Z. ZoIl A. NP 985/6/54, glosa: Paprzycki LK. NP 986/3/112/. Postępowanie bowiem co do wydania wyroku łącznego nie spełnia funkcji kontrolno - rewizyjnych w stosunku do poprzednio wydanych orzeczeń, nie może więc dotyczyć tego, o czym prawomocnie rozstrzygnięto w tychże wyrokach.

Sąd Okręgowy podzielił jedynie zaprezentowaną przez Sąd Rejonowy w pisemnym uzasadnieniu wyroku argumentację przemawiającą za ukształtowaniem orzeczonej wobec skazanego A. W. w punkcie I zaskarżonego wyroku kary łącznej pozbawienia wolości (połączono jednostkowe kary ograniczenia wolności i kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach (...), (...) i (...)) na zasadzie kumulacji, tj, w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności, tym bardziej, że skazany wszystkie te kary jednostkowe już wcześniej odbył w całości. Zasadnym było również co do istoty ukształtowanie orzeczonej wobec skazanego A. W. w punkcie II zaskarżonego wyroku kary łącznej pozbawienia wolości (połączono jednostkowe kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach (...), (...)) z kolei na zasadzie asperacji, a tym samym brak było podstaw do zastosowania zasady pełnej absorbcji, przy czym jednocześnie sąd odwoławczy uznał, że oznaczenie jej w wymiarze aż 4 lat i 10 miesięcy nie tylko razi surowością, ale przede wszystkim stanowi naruszenie zakazu reformationios in peius, co wykazano we wcześniejszych akapitach niniejszego uzasadnienie. Skoro kara łączna orzeczona w punkcie I w wymiarze 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia z przedstawionych powodów była słuszna, to aby w tym postępowaniu ponownym realnie nie zwiększyć dolegliwości dla skazanego w porównaniu z wyrokiem uchylonym, to druga kara łączna orzeczona w punkcie II nie mogła być wyższa niż 3 lata i 8 miesięcy pozbawienia wolności, albowiem w sumie obie kary łączne nie mogły przekraczać 6 lat i 5 miesięcy pozbawienia wolności. Sąd, aby nie naruszyć przepisu art. 443 kpk w zw. z art. 454 § 1 in fine kpk powinien był zatem orzec tę drugą karę łączną w graniach od 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności (najsurowsza jednostkowa kara pozbawienia wolności orzeczona w sprawie o sygn. akt (...)) do 3 lat i 8 miesięcy pozbawienia wolności, chociaż suma wszystkich kar jednostkowych orzeczonych w sprawach (...) i (...) wynosiła 5 lat i 3 miesiące pozbawienia wolności. W ocenie sądu odwoławczego, karą łączną nienaruszającą zakazu reformationis in peius, a zarazem realizującą wychowawcze i zapobiegawcze cele, które ma ona osiągnąć w stosunku do skazanego A. W., a także uwzględniającą potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa – będzie kara łączna 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności. Do takiego też wymiaru, sąd odwoławczy obniżył orzeczoną w punkcie II zaskarżonego wyroku karę łączną pozbawienia wolności. Zaakcentować należy, że sąd orzekając karę łączną zobligowany był rozważyć okoliczność czy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które wymierzono kary jednostkowe istnieje ścisły związek podmiotowo - przedmiotowy oraz czasowy, czy też związek ten jest dość odległy lub w ogóle go brak. Zgodnie bowiem z niezmiennym stanowiskiem utrwalonym w orzecznictwie i literaturze prawniczej, dla wymiaru kary łącznej, również tej orzekanej w ramach wyroku łącznego, decydujące znaczenia mają związek podmiotowo – przedmiotowy i czasowy pomiędzy poszczególnymi czynami, za które nastąpiło skazanie. Zasadą jest, że im związek ten jest ściślejszy tym przeważa absorbowanie poszczególnych kar, im zaś luźniejszy – kumulacja ( por. wyrok SA w Krakowie z dnia 13.07.1995 r., II Akr 184/95, Prok. i Pr. 1996/2-3/16, wyrok SA w Krakowie z dnia 07.03.1991 r., II Akr 15/91, KZS 1991/3/12). Istotne jest czy czyny popełnione zostały w podobny sposób lub też w krótkich odstępach czasu. Przywołać należy także stanowisko Sądu Apelacyjnego w Białymstoku wyrażone w wyroku z dnia 29.09.1998, II AKa 98/98, OSA 1999/3/20., iż (...) na wymiar kary łącznej – nie ma wpływu ani stopień zawinienia z jego funkcją limitującą, ani stopień społecznej szkodliwości poszczególnych przestępstw. Decydujące znaczenie ma zaś wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary, w znaczeniu prewencji indywidualnej i ogólnej (...) oraz okoliczność, że celowość karania uzasadnia uwzględnienie zdarzeń zaszłych po wymierzeniu kar jednostkowych, a w tym zachowania skazanego w trakcie wykonania tychże kar (por. wyrok SA z Krakowie z dnia 28.09.1995, II Akr 247/95, Prok. i Pr.1996/4/18, wyrok SA z Krakowa z dnia 30.09.1998, II AKa 181/98, Prok. i Pr.1999/4/24). Godzi się też przytoczyć wyrażony w doktrynie pogląd, iż w aspekcie przedmiotowym związek zbiegających się realnie przestępstw wyraża ponadto ilość osób pokrzywdzonych – największa ścisłość związku zachodzi, gdy kilkoma przestępstwami pokrzywdzono tę samą osobę (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 19.01.2005 r., II Aka 274/04, KZS 2005/1/14).

Analiza zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, dokonana w kontekście zaprezentowanych uwag, nakazuje jednak uznać, iż – wbrew wywodom obrońcy - wyżej określone warunki uzasadniające zastosowanie wobec skazanego zasady pełnej absorpcji nie zostały spełnione (sam skazany w swej apelacji wnosił jedynie o łagodniejszą karę). Ocena związku przedmiotowo - podmiotowego pomiędzy poszczególnymi czynami, za które A. W. został prawomocnie skazany wyrokami w sprawach (...) i (...) wyklucza zastosowanie zasady pełnej absorbcji. Rozważając kwestię bliskości podmiotowo-przedmiotowej i czasowej pomiędzy tymi czynami, stwierdzić należy, że występki pozostające w powyższym zbiegu realnym, przejętym w pkt II zaskarżonego wyroku, przede wszystkim nie są tożsame. A. W. został bowiem skazany za przestępstwa różnorodzajowe, tj. przeciwko mieniu – art. 288 § 1 kk i art. 280 § 1 kk; przeciwko zdrowiu - art. 158 § 1 kk i art. 157 § 2 kk i przeciwko wolności od strachu – art. 190 § 1 kk Ponadto przestępstwami tymi pokrzywdzone zostały rożne osoby. Nie zachodzi także ścisła zbieżność czasowa, albowiem przestępstwa te popełnił on na przestrzeni 7 miesięcy. Zaakcentować także należy, iż skala przestępczej działalności, stanowiącej nie tylko podstawę przyjęcia realnego zbiegu przestępstw (łącznie 6 czynów w obu sprawach), a szczególnie wielość występków popełnionych przez skazanego (łącznie został on aż 6 – krotnie skazany) - nie przemawiają za zastosowaniem zasady pełnej absorbcji. Wbrew zatem wywodom apelujących całokształt postawy skazanego, w tym dokonanie przez niego wielu przestępstw, za które został wielokrotnie prawomocnie skazany - jednoznacznie świadczy o lekceważeniu przez niego porządku prawnego. Skazany pomimo danej mu kilkakrotnie szansy na zmianę swojego postępowania przez wymierzenie mu kar łagodniejszego rodzaju, z szansy tej nie skorzystał dopuszczając się kolejnych, równie poważnych przestępstw. Okoliczności te eliminują zatem możliwość najłagodniejszego potraktowania skazanego i maksymalnego premiowania go w pełnym zakresie, a tym samym wzmacniają, zawartą w pisemnych motywach wyroku, argumentację przemawiającą za odstąpieniem od zastosowania zasady pełnej absorpcji przy wymiarze kary łącznej w przypadku tego konkretnie zbiegu realnego.

W ocenie Sądu Okręgowego, nie zachodzą więc w odniesieniu do zbiegu realnego określonego w pkt II zaskarżonego wyroku, przesłanki zastosowania zasady pełnej absorpcji, jak o to postulował obrońca. Sąd Okręgowy podzielił w tym zakresie także stanowisko wyrażone w wyroku SA w Katowicach z dnia 08.03.2001 r. sygn. akt II AKa 59/01, Prok. i Pr. 2002/3/21, iż zasadę absorpcji stosuje się, gdy przestępstwa objęte realnym zbiegiem w liczbie nie więcej jak dwa, wskazują na bliską więź przedmiotową i podmiotową, są jednorodzajowe i popełnione zostały w bliskim związku czasowym i miejscowym, stanowiąc jeden zespół zachowań sprawcy, objęty jednym planem działania. Na wymiar kary łącznej w oparciu o zasadę pełnej absorpcji winny też mieć wpływ okoliczności, które ustawowo wskazują na możliwość zastosowania nadzwyczajnego złagodzenia kary, ale gdy nie sprzeciwiają się temu względy prewencyjne. W poddanej kontroli sprawie – wbrew intencji apelującego obrońcy - w istocie żaden z określonych warunków uzasadniających zastosowanie wobec skazanego zasady pełnej absorpcji, nie został spełniony. Za powyższą konstatacją przemawia także trafna zasada, iż absorpcję kar należy stosować bardzo ostrożnie, biorąc pod uwagę negatywną co do sprawcy przesłankę prognostyczną, jaką jest popełnienie kilku przestępstw (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 12.07.2000 r. sygn. akt II AKa 171/00, OSA 2001/2/5).

Co znamienne, wszystkie te okoliczności, determinujące w istotny sposób wybór metody łączenia jednostkowych kar pozbawienia wolności – zostały całkowicie pominięte przez apelujących, którzy skoncentrował się na eksponowaniu aktualnej postawy skazanego w warunkach izolacji więziennej.

Reasumując w niniejszej sprawie nie zachodziły przesłanki zastosowania zasady pełnej absorpcji, a w konsekwencji apelację obrońcy skazanego w tym zakresie ocenić należy ocenić jako nieuprawnioną.

Jak już wyżej wskazano, o ile trafność zastosowania przez sąd meriti zasady asperacji przy łączeniu w punkcie II zaskarżonego wyroku jednostkowych kar pozbawiania wolności z przedstawionych względów nie została skutecznie podważona przez apelujących, to już wymiar kary łącznej ustalony w ramach tej metody w wysokości 4 lat i 10 miesięcy pozbawienia wolności, nie tylko narusza zakaz reformationios in peius, ale także razi surowością. Jak przekonująco argumentowali autorzy skarg, a Sąd I instancji nie w pełni prawidłowo ocenił pozytywną opinię z Zakładu Karnego wskazującą zarazem na prawidłowo postępujący proces resocjalizacyjny skazanego, a także aktualne jego właściwości i warunki osobiste, co zgodnie z dyrektywą określoną w art. 85a kk, powinno także znaleźć adekwatne odzwierciedlenie przy wymiarze kary łącznej. Sąd Rejonowy bowiem nienależycie uwzględnił i nie nadał stosownej wagi takim ujawnionym okolicznościom, mającym również wpływ na wymiar kary łącznej. Jak wynika z aktualnej opinii Dyrektora Zakładu Karnego w P., skazany A. W. w trakcie odbywania kary był ponad dwudziestokrotnie nagradzany regulaminowo m.in. za wzorowe wywiązywanie się z obowiązków w miejscu zatrudnienia oraz w szkole, prezentowanie wyróżniających się postaw w oddziale mieszkalnym, zaangażowanie w terapię. Od kwietnia 2021 r. skazany nie był karany dyscyplinarnie. Z uwagi na pewną stabilizację poziomu samodyscypliny osadzony ponownie został skierowany przez Komisję Penitencjarną do ZK typu półotwartego w dniu 18.08.2020 r, wtedy też zdecydował się na odbywanie kary w systemie programowanego oddziaływania. Od tego czasu osadzony stara się konsekwentnie pracować nad sobą i poprawiać poziom samodyscypliny. Zostało to dostrzeżone i osadzony otrzymał szansę pracy poza terenem jednostki penitencjarnej w systemie bez konwojenta przy pracach rozbiórkowych (gdzie pracuje bez uwag od 30.11.2021 r.). U skazanego zdiagnozowano uzależnienie od amfetaminy, wyraził zgodę na oddziaływania terapeutyczne, w okresie od 08.01.2020 r. do 18.08.2020 r. ukończył program podstawowej psychoterapii uzależnienia, w wymiarze 840 godzin terapii, w formie programu wydłużonego. Zaangażowanie w terapię oceniono jako znaczne, realizację indywidualnego programu terapeutycznego jako umiarkowane, natomiast dokonanie przez skazanego zmian w kierunku zdrowienia również jako umiarkowane. Wobec przełożonych zachowuje się zgodnie z wymogami regulaminu, odnosi się z szacunkiem. Karę odbywa w systemie programowanego oddziaływania, stara się wywiązywać z nałożonych na niego zadań. Ukończył program resocjalizacyjny „Zarazić pomocą” z zakresu kształtowania umiejętności prospołecznych, aktualnie jest uczestnikiem programu ART z zakresu profilaktyki zachowań agresywnych. Nie było konieczności stosowania środków przymusu bezpośredniego w stosunku do osadzonego, do tej pory nie przejawiał zachowań autoagresywnych. Nie był aktywnym uczestnikiem zdarzenia nadzwyczajnego. Osadzony jest słuchaczem kursu zawodowego informatyk, w szkole posiada właściwą opinię. Nie deklaruje uczestnictwa w podkulturze przestępczej. Powyższe okoliczności, nie w pełni uwzględnione przez sąd meriti, wzmacniają stanowisko apelujących, że dotychczasowy proces resocjalizacji skazanego przebiega skutecznie, jednakże z uwagi na aspekty przedstawione we wcześniejszych akapitach niniejszego uzasadnienia związane z wielokrotną karalnością skazanego oraz brakiem związku podmiotowo – przedmiotowego pomiędzy występkami pozostającymi w realnym zbiegu, a z kolei uwzględnione przez sąd I instancji - wymaga on dalszego jego wdrażania, przy czym nie przez tak długi okres, jak ocenił sąd meriti. Powyższe okoliczności, tak bardzo akcentowane przez apelujących, nie stanowią w sytuacji procesowej skazanego podstawy do odstąpienia od stosowania zasady asperacji na rzecz zasady absorbcji, ale z kolei przemawiają za złagodzeniem orzeczonej w punkcie II zaskarżonego wyroku kary łącznej do 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności i tak też postąpił sąd odwoławczy, dokonując korekty zaskarżonego rozstrzygnięcia w tym zakresie.

Konkludując stwierdzić należy, iż kara łączna złagodzona przez sąd odwoławczy do 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności (pkt II zaskarżonego wyroku) jest korzystna dla skazanego i jak najbardziej sprawiedliwa, a zarazem czyni zadość wszystkim wyżej przywołanym dyrektywom i zasadom jej wymiaru. Zaakcentować należy, że w rezultacie skorygowania zaskarżonego wyroku, okres odbywania przez skazanego kary pozbawienia wolności uległ skróceniu o kolejne 4 miesiące w porównaniu z sytuacją prawną sprzed uchylenia wyroku łącznego Sądu Rejonowego z dnia 22 marca 2017r. sygn. akt (...), a tym samym koniec kary został skrócony z 05 października 2022r. do 02 czerwca 2022r. W ocenie Sądu Okręgowego tak ukształtowana represja karna stwarza realne możliwości osiągnięcia korzystnych efektów poprawczych w zachowaniu skazanego. Powinna ona zarazem wywołać w świadomości skazanego przeświadczenie o nieuchronności kary oraz wyrobić poczucie odpowiedzialności i poszanowania prawa. Poza tym kara łączna w oznaczonym wymiarze będzie oddziaływała właściwie na społeczeństwo, osiągając w ten sposób cele prewencji ogólnej, poprzez odstraszanie innych od popełniania przestępstw.

Z przedstawionych wyżej względów, Sąd Okręgowy na mocy art. 437 § 2 kpk, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną wobec skazanego A. W. w punkcie II karę łączną pozbawienia wolności obniżył do 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez orzeczenie wobec skazanego kary łącznej pozbawiania wolności na zasadzie pełnej absorbcji, bądź jej znaczne złagodzenie

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Konsekwencją uznania apelacji skazanego A. W. i jego obrońcy za częściowo zasadne - było złagodzenie orzeczonej w punkcie II zaskarżonego wyroku kary łącznej do 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, a nie na zasadzie pełnej absorbcji, tj. do 2 lat i 3 miesięcy pozbawienia wolności (najwyższa z jednostkowych kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa – art. 86 § 1 kk). Powody wydania tegoż rozstrzygnięcia reformatoryjnego szczegółowo przedstawiono we wcześniejszych fragmentach niniejszego uzasadnienia, poświęconych podniesionemu zarzutowi.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

- kara łączna 2 lat i 9 miesięcy pozbawienia wolności orzeczona w punkcie I zaskarżonego wyroku,

- pozostawienie do odrębnego wykonania wyroków jednostkowych w pozostałej części (pkt III),

- zaliczenie na poczet orzeczonych kar łącznych okresów pozbawienia wolności (pkt IV i V),

- koszty sądowe, od uiszczenia których zwolniono skazanego (pkt VI).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec prawidłowości rozstrzygnięć zawartych w pkt I, III, IV, V i VI oraz niekwestionowania ich przez apelujących, sąd odwoławczy utrzymał zaskarżony wyrok w mocy w tym zakresie.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

- wymiar kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie II zaskarżonego wyroku,

- odnośnie wyroku Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012r. w sprawie o sygn. akt (...), umorzono postępowanie uwagi na brak warunków do wydanie wyroku łącznego obejmującego także i to skazanie.

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w punkcie II w ten sposób, że orzeczoną wobec skazanego A. W. karę łączną pozbawienia wolności obniżył do 3 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności (pkt I.1.wyroku sądu odwoławczego)

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok także w ten sposób, że na mocy art. 572 kpk umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego odnośnie wyroku Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012r. w sprawie o sygn. akt (...) (pkt I.1.wyroku sądu odwoławczego)

W pozostałym zakresie utrzymano orzeczenie w mocy, jako w pełni słuszne i trafne.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody wydania tegoż rozstrzygnięcia reformatoryjnego w zakresie złagodzenia kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w punkcie II zaskarżonego wyroku szczegółowo przedstawiono we wcześniejszych fragmentach niniejszego uzasadnienia, poświęconych podniesionym zarzutom.

O ile sąd meriti słusznie przyjął, iż kara grzywny orzeczona wyrokiem Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012 roku sygn. akt (...) nie spełnia materialnoprawnych warunków do objęcie jej węzłem kary łącznej, czemu dał wyraz w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku, to już - wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 572 kpk - zaniechał wydania w tym przedmiocie rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania w tym zakresie. Realizując tę powinność, sąd odwoławczy na mocy a art. 572 kpk umorzył postępowanie o wydanie wyroku łącznego odnośnie wyroku Sądu Rejonowego w E. z dnia 28 sierpnia 2012r. w sprawie o sygn. akt (...).

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III

IV

Uwzględniając sytuację osobistą i majątkową skazanego oraz konieczność odbywania kary pozbawiania wolności, Sąd Okręgowy na mocy art. 634 k.p.k. w zw. z art. 624 § 1 k.p.k. i art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych zwolnił go w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Na mocy art. 22 ³ ustawy z dnia 6 lipca 1982o radcach prawnych i § 4 ust. 1 i 3, § 17 ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. 2016.1714), zgodnie z wnioskiem, Sąd zasądził od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Radcy Prawnego r.pr O. B. kwotę 147,60 brutto tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

7.  PODPIS