Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2022 roku, znak: END/20/053210923, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 7 marca 2022 roku, odmówił J. K. przyznania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach i szczególnym charakterze.

Organ rentowy wskazywał, iż na dzień 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca udokumentował jedynie 14 lat, 2 miesiące i 5 dni stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

/decyzja z dnia 19 kwietnia 2022 roku – k. 18 załączonych akt rentowych/

W dniu 30 maja 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca J. K., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, zaskarżając ją w całości oraz wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie skarżącemu prawa do emerytury z uwzględnieniem rekompensaty z tytułu prac w szczególnych warunkach, jak również o zasądzenie od organu rentowego na rzecz J. K. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

/odwołanie – k. 3-4/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 15 czerwca 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. wniósł o oddalenie odwołania wywodząc, jak w zaskarżonej decyzji.

/odpowiedź na odwołanie – k. 9-10/

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. K. urodził się w dniu (...).

W okresie od dnia 11 lipca 1975 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku wnioskodawca J. K. zatrudniony był w MPK i (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na następujących stanowiskach pracy:

- elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – stażysta od dnia 11 lipca 1975 roku;

- elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – od dnia 12 października 1975 roku;

- elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – brygadzista - od dnia 7 sierpnia 1987 roku.

W świadectwach pracy nie wskazano, jakoby J. K. w ww. okresie wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

/świadectwo pracy z dnia 4 grudnia 2001 roku – k. 4-4v części A załączonych akt osobowych J. K., świadectwo pracy z dnia 31 grudnia 1992 roku – część B załączonych akt osobowych J. K./

Spółka (...) nie jest następcą prawnym MPK.

/zeznania świadka E. W. k 391 odw/

W dniu 13 stycznia 2014 roku zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wystawił zaświadczenie, w którym wskazał, iż J. K. od dnia 1 września 1984 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku oraz od dnia 1 sierpnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych wymienione w wykazie A Działu XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku – Dz.U. Nr 8, poz. 43 na stanowisku: elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – brygadzista wymienionym w wykazie A dziale XIV poz. 24 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz. Urz. Ministerstwa Administracji, (...) Terenowej i Ochrony (...), poz. 3 z dnia 27 lipca 1983 r.).

/zaświadczenie z dnia 13 stycznia 2014 roku – k. 81 części B załączonych akt osobowych J. K./

Od 1975 roku na stanowisku elektromontera urządzeń i aparatury trakcji kolejowej pracownik wykonywał głównie przeglądy okresowe (przeglądy oświetlenia, przy przeglądach należało znajdować się na dachu wagonu tramwajowego) i bieżące naprawy taboru szynowego. Praca polegała również na wymianie podzespołów.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej, zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

Wnioskodawca dokonywał napraw planowych i awaryjnych. Przeglądy przeprowadzał 2-3 razy w tygodniu, zajmowało mu to 2-4 godziny.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

Zdarzało się, że wnioskodawca wykonywał prace na dachu, bywało, że zadania realizował 4 godziny na dachu, a 4 w kanale remontowym.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej/

Zajezdnia składała się z 21 kanałów, wnioskodawca wykonywał swoje obowiązki także w kanałach remontowych w zajezdni przy ul. (...).

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej, zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

W razie zepsucia się jakiegoś elementu i braku innego na wymianę, element ten był zdawany do zajezdni przy ul. (...). Element uszkodzony był naprawiany, jeśli była możliwość jego naprawy przez pracowników zajezdni przy ul. (...).

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

Duże naprawy poszczególnych elementów były wykonywane przy ul. (...), do zajezdni przy ul. (...) przywożono gotowe podzespoły.

/zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

W zajezdni przy ul. (...) znajdował się warsztat, w którym pracowała jedna osoba. Wnioskodawca nie wykonywał w nim żadnych napraw.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

W jednej brygadzie wraz z wnioskodawcą pracował L. B.. W brygadzie było od 8 do 12 osób, w tym elektromonterzy oraz ślusarze. Praca była 2 – zmianowa, zmiana liczyła około 21 osób. Obowiązki rozdzielał brygadzista.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej, zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

W ramach brygady J. K. oraz L. B. byli elektromonterzy, którzy zajmowali się naprawami wewnątrz wagonów.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

Elektrycy pomagali ślusarzom przy podzespołach.

/zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

Pantografy naprawiali elektromonterzy i ślusarze. Wnioskodawca czasem zajmował się naprawą pantografów.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej, zeznania świadka L. B. – e – protokół z dnia 13 października 2022 roku – 00:28:08 i dalej/

W kanałach pracowały 2 osoby jednocześnie.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

Od 1984 roku wnioskodawca pracował w systemie 4 – brygadowym na 3 zmiany.

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

W zajezdni przy ul. (...) wnioskodawca pracował do 2011 roku, następnie swoje obowiązki wykonywał w zajezdni przy ul. (...).

/zeznania wnioskodawcy J. K. – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:13:29 i dalej w związku z e – protokołem z dnia 13 października 2022 roku – 00:02:51 i dalej/

W okresie od dnia 29 kwietnia 1977 roku do dnia 10 kwietnia 1979 roku J. K. odbywał zasadniczą służbę wojskową.

/kserokopia książeczki wojskowej – k. 14-26/

W okresie od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 6 kwietnia 2022 roku J. K. zatrudniony był w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na następujących stanowiskach:

- elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – brygadzista;

- elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – od dnia 1 grudnia 2003 roku;

- mechanik pojazdów – od dnia 1 stycznia 2004 roku;

- elektromonter – od dnia 1 lipca 2010 roku.

W świadectwie pracy wskazano, iż w ww. okresie wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze: wykonywał kontrolę międzyoperacyjną, kontrolę jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych na stanowisku elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej w okresie od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku oraz elektromontera zatrudnionego wyłącznie w kanałach remontowych w okresach od dnia 1 września 2004 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku, od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, od dnia 1 września 2007 roku do dnia 30 listopada 2007 roku oraz od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2008 roku.

/świadectwo pracy z dnia 6 kwietnia 2022 roku – k. 6-6v części C załączonych akt osobowych J. K./

W dniu 13 stycznia 2014 roku zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wystawił zaświadczenie, w którym wskazał, iż J. K. od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace: kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór inżynieryjno – techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych wymienione w wykazie A Dziale XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku – Dz.U. Nr 8, poz. 43 na stanowisku: elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – brygadzista wymienionym w wykazie A Dziale XIV poz. 24 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz. Urz. Ministerstwa Administracji, (...) Terenowej i Ochrony (...), poz. 3 z dnia 27 lipca 1983 r.).

Ww. okoliczności pracodawca potwierdził również w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 6 kwietnia 2022 roku.

/zaświadczenie z dnia 13 stycznia 2014 roku – k. 82 części B załączonych akt osobowych J. K., świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 6 kwietnia 2022 roku – k. 7 części C załączonych akt osobowych J. K./

W dniu 5 listopada 2018 roku zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. wystawił zaświadczenie, w którym wskazał, iż J. K. od dnia 1 września 2004 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku, od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, od dnia 1 września 2007 roku do dnia 30 listopada 2007 roku oraz od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2008 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych wymienione w wykazie A Dziale XIV poz. 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku – Dz.U. Nr 8, poz. 43 na stanowisku elektromonter zatrudniony wyłącznie w kanałach remontowych wymienionym w wykazie A Dziale XIV poz. 24 pkt 1 stanowiącym załącznik nr 1 do zarządzenia nr 9 Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 1 lipca 1983 roku w sprawie stanowisk pracy w zakładach pracy resortu administracji, gospodarki terenowej i ochrony środowiska, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, uprawniające do niższego wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy (Dz. Urz. Ministerstwa Administracji, (...) Terenowej i Ochrony (...), poz. 3 z dnia 27 lipca 1983 r.).

W zaświadczeniu wskazano, iż w wymienionych okresach pracownik wykonywał prace elektromontera zatrudnionego wyłącznie w kanałach remontowych na stanowisku mechanika pojazdów.

W zaświadczeniu również zamieszczono, iż J. K. nie wykonywał pracy elektromontera zatrudnionego w kanałach remontowych w dniach: 7 luty 2007 roku, 12 kwietnia 2007 roku, 12 lipca 2007 roku, 18 października 2007 roku i 9 stycznia 2008 roku.

Ww. okoliczności pracodawca potwierdził również w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 6 kwietnia 2022 roku.

/zaświadczenie z dnia 5 listopada 2018 roku – k. 101 części B załączonych akt osobowych J. K., świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 6 kwietnia 2022 roku – k. 8 części C załączonych akt osobowych J. K./

Wnioskodawca J. K. korzystał z zasiłku chorobowego w następujących okresach:

- od dnia od dnia 28 października 1992 roku do dnia 2 listopada 1992 roku;

- od dnia 10 grudnia 1992 roku do dnia 24 grudnia 1992 roku;

- od dnia 24 marca 1993 roku do dnia 25 czerwca 1993 roku;

- od dnia 14 grudnia 1993 roku do dnia 20 grudnia 1993 roku;

- od dnia 10 marca 1994 roku do dnia 23 marca 1994 roku;

- od dnia 30 maja 1994 roku do dnia 5 czerwca 1994 roku;

- od dnia 3 września 1994 roku do dnia 15 listopada 1994 roku;

- od dnia 23 listopada 1995 roku do dnia 25 listopada 1995 roku;

- od dnia 11 czerwca 1997 roku do dnia 24 czerwca 1997 roku;

- od dnia 28 października 1998 roku do dnia 31 października 1998 roku;

- od dnia 8 lutego 1999 roku do dnia 23 lutego 1999 roku;

- od dnia 5 maja 1999 roku do dnia 14 maja 1999 roku;

- od dnia 24 czerwca 1999 roku do dnia 6 września 1999 roku;

- od dnia 21 stycznia 2000 roku do dnia 30 kwietnia 2000 roku;

- od dnia 24 stycznia 2001 roku do dnia 31 stycznia 2001 roku;

- od dnia 24 kwietnia 2001 roku do dnia 30 kwietnia 2001 roku;

- od dnia 28 listopada 2002 roku do dnia 11 grudnia 2002 roku;

- od dnia 29 grudnia 2003 roku do dnia 31 grudnia 2003 roku;

- od dnia 1 stycznia 2004 roku do dnia 4 stycznia 2004 roku;

- od dnia 16 lutego 2004 roku do dnia 15 maja 2004 roku;

- od dnia 7 października 2004 roku do dnia 15 października 2004 roku;

- od dnia 12 października 2005 roku do dnia 16 października 2005 roku;

- od dnia 23 lutego 2006 roku do dnia 2 marca 2006 roku;

- od dnia 18 września 2006 roku do dnia 22 listopada 2006 roku;

- od dnia 27 lutego 2007 roku do dnia 3 marca 2007 roku;

- od dnia 11 marca 2008 roku do dnia 31 marca 2008 roku;

- od dnia 23 kwietnia 2008 roku do dnia 20 sierpnia 2009 roku.

/zaświadczenie o okresach korzystania z zasiłku chorobowego z dnia 4 kwietnia 2022 roku – k. 5 części C załączonych akt osobowych J. K., świadectwo pracy z dnia 4 grudnia 2001 roku – k. 4 części A załączonych akt osobowych J. K., karty zasiłkowe – k. 33-37v/

W okresie od dnia 12 października 1989 roku do dnia 13 października 1989 roku wnioskodawca J. K. korzystał z urlopu bezpłatnego.

/zaświadczenie z dnia 13 stycznia 2014 roku – k. 81 części B załączonych akt osobowych J. K./

Zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na podstawie karty stanowisk pracy wystawiał zaświadczenie o pracy w szczególnych warunkach pracownikom zatrudnionym w zakładzie pracy przed powstaniem spółki. Opierano się także na informacjach z komórki, w której zatrudniony był pracownik, jak również pozyskanych od osób będących bezpośrednimi przełożonymi konkretnej osoby.

/zeznania świadka E. W. (2) – e – protokół z dnia 2 lutego 2023 roku – 00:02:41 i dalej/

Wnioskodawca J. K. posiada udowodniony staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat 2 miesiące i 5 dni.

/bezsporne, nadto: zestawienie okresów pracy w szczególnych warunkach – k. 19 załączonych akt rentowych/

W dniu 7 marca 2022 roku wnioskodawca J. K. złożył wniosek o emeryturę wraz z rekompensatą za pracę w szczególnych warunkach.

/wniosek – k. 1-3v załączonych akt rentowych/

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2022 roku, znak: END/20/053210923, Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 7 marca 2022 roku, przyznał J. K. emeryturę od dnia 6 kwietnia 2022 roku tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił termin płatności świadczenia na 20 dzień każdego miesiąca.

/decyzja z dnia 19 kwietnia 2022 roku – k. 15-17 załączonych akt rentowych/

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dowodów, na które składały się dokumentacja załączona do akt niniejszego postępowania, jak również znajdująca się w aktach organu rentowego oraz aktach osobowych J. K., a nadto zeznania świadków L. B. i E. W. (2) oraz wnioskodawcy J. K..

Zeznania wnioskodawcy J. K. oraz świadka L. B., co do zasady, w zakresie istotnym dla merytorycznego rozstrzygnięcia w sprawie, zasługiwały na uwzględnienie, bowiem wzajemnie ze sobą korelowały. Umożliwiły one Sądowi powzięcie wiedzy o faktycznie wykonywanej pracy przez J. K. zatrudnionego w spornym okresie w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku elektromontera urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej. Powyższe zeznania nie pozwoliły jednak na uznanie, iż odwołujący od dnia 11 lipca 1975 roku do dnia 31 sierpnia 1984 roku oraz od dnia 1 stycznia 1985 roku do dnia 31 lipca 1987 roku realizował prace wymienione w wykazie A, Dziale XIV pkt 16 stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W toku postępowania dowodowego nie ustalono bowiem, iż skarżący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy trudnił się pracami wykonywanymi w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Powyższe okoliczności nie zostały również potwierdzone za pomocą innych dowodów, tudzież dokumentacji osobowo – płacowej przedłożonej przez zakład pracy (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.. W dokumentacji tej (m. in. w kartach wynagrodzeń – k. 130-145v, jak i aktach osobowych) brak jest chociażby informacji o otrzymywanym przez skarżącego w spornym okresie dodatku za pracę w szczególnych warunkach. Nadto, listy płac (k. 38-129), jak i szczegółowe zestawienia płacowe (k. 146 – 362v) przedstawione przez zakład pracy nie obejmowały okresów spornych, zatem podlegały pominięciu, jako niemające znaczenia dla ostatecznego rozstrzygnięcia (art. 235 2 § 1 pkt 2 k.p.c.).

W tym miejscu nadmienić również trzeba, iż zaświadczenia załączone do akt osobowych J. K., w treści których mistrzowie zatrudnieni w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. poświadczyli wykonywanie przez skarżącego pracy w szczególnych warunkach w spornych okresach nie stanowiły dla Sądu wiarygodnego dowodu, zaświadczenia te nie zostały wystawione przez pracodawcę J. K., jak również nie znalazły potwierdzenia w pozostałych dowodach.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią do rozstrzygnięcia w niniejszym postępowaniu okazało się ustalenie prawa wnioskodawcy J. K. do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Według art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych /t.j. Dz. U. z 2023 r., poz. 164 z późn. zm./, ustawa określa warunki nabywania prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, zwanych „emeryturami pomostowymi”, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U z 2022 r., poz. 504, 1504 i 2461).

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 w/w ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata jest to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W myśl art. 21 ust. 1 w/w ustawy, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat.

Przesłanka negatywna została zawarta w art. 21 ust. 2 ustawy o emeryturach pomostowych. Jest nią nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych, prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Ponadto zgodnie z art. 3 ust. 7 ww. ustawy, za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze uważa się osoby wykonujące przed dniem wejścia w życie ustawy prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazane odwołanie do art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych pozwala na stosowanie omawianych przepisów łącznie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., nr 8, poz. 43 ze zm.).

W świetle § 2 ust. 1 w/w rozporządzenia oraz zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, przy czym powyższe okoliczności pracownik jest obowiązany udowodnić /por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97, (...) i US (...) i wyrok Sądu Najwyższego z 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, Prok. i Prawo (...)/.

Stosownie do treści § 2 ust. 2 w/w rozporządzenia, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według określonego wzoru, lub świadectwie pracy.

Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o których mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (art. 23 ust. 2 w/w ustawy). Jako dodatek do kapitału początkowego, razem z kapitałem początkowym podlega waloryzacjom.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych do stażu pracy w szczególnych warunkach J. K. zaliczył okres pracy w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. od dnia 1 września 1984 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku, od dnia 1 sierpnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku, od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, od dnia 1 września 2004 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku, od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, od dnia 1 września 2007 roku do dnia 30 listopada 2007 roku oraz od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2008 roku. Z powyższych okresów Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyłączył okresy niezdolności do pracy zgodnie z art. 12 ustawy o emeryturach pomostowych oraz wymienione w treści świadectwa pracy okresy, w których wnioskodawca nie wykonywał pracy elektromontera w kanałach remontowych tj. w dniu 7 lutego 2007 roku, w dniu 12 kwietnia 2007 roku, w dniu 12 lipca 2007 roku, w dniu 18 października 2007 roku oraz w dniu 9 stycznia 2008 roku.

W przedmiotowym postępowaniu wnioskodawca J. K. wnosił o uznanie, iż w okresie od dnia 11 lipca 1975 roku do dnia 31 sierpnia 1984 roku oraz od dnia 1 stycznia 1985 roku do dnia 31 lipca 1987 roku również wykonywał pracę w szczególnych warunkach w ww. zakładzie pracy. Skarżący stał także na stanowisku, iż okres odbywania przez niego zasadniczej służby wojskowej od dnia 29 kwietnia 1977 roku do dnia 10 kwietnia 1979 roku powinien być zaliczony do stażu pracy w szczególnych warunkach.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, iż w aktach sprawy brak jest świadectw wykonywania przez J. K. pracy w szczególnych warunkach, tudzież zaświadczeń wystawionych przez pracodawcę za sporne okresy. Za pośrednictwem takich dokumentów zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. poświadczył, iż J. K. wykonywał tego rodzaju pracę w okresach od dnia 1 września 1984 roku do dnia 31 grudnia 1984 roku, od dnia 1 sierpnia 1987 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku, od dnia 1 stycznia 1993 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku, od dnia 1 września 2004 roku do dnia 31 grudnia 2004 roku, od dnia 1 marca 2005 roku do dnia 31 lipca 2007 roku, od dnia 1 września 2007 roku do dnia 30 listopada 2007 roku oraz od dnia 1 stycznia 2008 roku do dnia 30 czerwca 2008 roku.

Świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie jest dokumentem abstrakcyjnym i musi znajdować oparcie w posiadanej przez zakład pracy dokumentacji, a w konsekwencji może być poprzez te dokumenty weryfikowane /por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 listopada 2006 roku, III AUa 466/06, OSA w K. 2007 roku, Nr 3, poz. 8/.

Jednocześnie należy też podkreślić, że przy ustalaniu pracy w szczególnych warunkach, nie ma znaczenia nazwa zajmowanego stanowiska, lecz rodzaj pracy powierzony i faktycznie wykonywany przez ubezpieczonego. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (obowiązującym w danym systemie czasu pracy i na danym stanowisku) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Ustalenie zatem, jakie prace faktycznie wykonywał wnioskodawca, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia /por. wyrok SN z 21 kwietnia 2004 roku, II UK 337/03, OSNP 2004/22/392/.

Ponadto, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 9 kwietnia 2009 roku w sprawie o sygn. akt I UK 316/08 /LEX nr 707858/, w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno-rentowe prowadzenie dowodu z zeznań świadków lub z przesłuchania stron nie podlega żadnym ograniczeniom. Nie może zatem ulegać wątpliwości, że pracownik albo ubezpieczony ubiegający się o świadczenie z ubezpieczenia społecznego może w postępowaniu przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych wszelkimi dowodami wykazywać okoliczności, od których zależą jego uprawnienia z tytułu ubezpieczenia - także wówczas, gdy z dokumentu (np. zaświadczenia o zatrudnieniu) wynika co innego (art. 473 k.p.c.).

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwolił na jednoznaczne ustalenie, że skarżący w spornym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach.

Jako prace w szczególnych warunkach w wykazie A Dziale XIV pkt 16 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze /Dz.U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm./ wymienione zostały: prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych.

Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, w okresie od dnia 11 lipca 1975 roku do dnia 31 grudnia 1992 roku wnioskodawca J. K. zatrudniony był w MPK w pełnym wymiarze czasu pracy na następujących stanowiskach pracy: elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – stażysta od dnia 11 lipca 1975 roku, elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – od dnia 12 października 1975 roku, elektromonter urządzeń i aparatury trakcji elektrycznej – brygadzista od dnia 7 sierpnia 1987 roku.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd powziął wiedzę, iż od 1975 roku na stanowisku elektromontera urządzeń i aparatury trakcji kolejowej pracownik wykonywał głównie przeglądy okresowe (przeglądy okresowe, przy przeglądach należało znajdować się na dachu) i bieżące naprawy taboru szynowego. Praca polegała również na wymianie podzespołów.

Wnioskodawca J. K. przeprowadzał przeglądy 2-3 razy w tygodniu, czynności te zajmowały mu od 2 do 4 godzin. Nadto, wnioskodawca realizował naprawy planowe i awaryjne. Zdarzało się, że wykonywał prace na dachu przez 4 godziny dziennie, a kolejne 4 godziny w kanale remontowym. Zgodnie z zeznaniami skarżącego, w razie zepsucia się danego elementu i braku innego na wymianę, element ten był zdawany do zajezdni przy ul. (...) (w spornych okresach wnioskodawca pracował w zajezdni przy ul. (...)). Z kolei, element uszkodzony był naprawiany, jeśli istniała możliwość jego naprawy przez pracowników zajezdni przy ul. (...). Duże naprawy elementów, według twierdzeń świadka L. B., wykonywane były przy ul. (...), do zajezdni przy ul. (...) przywożono gotowe podzespoły. W zajezdni przy ul. (...) wprawdzie znajdował się warsztat, w którym pracowała jedna osoba, jednakże, jak zwrócił uwagę J. K., nie podejmował w nim żadnych napraw.

Zgodnie z ustaleniami Sądu, wnioskodawca realizował swoje obowiązki pracując w jednej brygadzie ze świadkiem L. B.. Brygada zazwyczaj liczyła od 8 do 12 osób, w tym elektromonterzy i ślusarze. Praca była 2 – zmianowa, zmiana obejmowała około 21 osób. Obowiązki rozdzielał brygadzista. Sąd dodatkowo powziął wiedzę, iż od 1984 roku odwołujący pracował w systemie 4 – brygadowym na 3 zmiany.

W ramach brygady J. K. byli elektromonterzy, którzy zajmowali się naprawami wewnątrz wagonów. Elektrycy pomagali ślusarzom przy podzespołach, pantografy naprawiali elektromonterzy i ślusarze, czasem również i wnioskodawca. Zajezdnia składała się z 21 kanałów, w których pracowały dwie osoby jednocześnie.

Przedstawione wyżej okoliczności nie doprowadziły Sądu do konkluzji, iż w spornych okresach wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zajmowane przez niego stanowisko pracy wiązało się przede wszystkim z dokonywaniem przeglądów (w tym oświetlenia) taboru szynowego, a przeprowadzanie napraw zależało od bieżącego zapotrzebowania, naprawy miały charakter awaryjny, ale i planowy. Elektromonterzy trudnili się również wymianą podzespołów. W ciągu roboczego dnia pracy, ale i w trakcie całego tygodnia, wnioskodawca podejmował zatem szereg różnych czynności, nie tylko tych związanych z naprawą. Jak skarżący podnosił, w danym dniu mógł realizować swoje obowiązki służbowe zarówno w kanale remontowym, jak i na dachu wagonu – związane z naprawami pantografów. Dodatkowo na uwagę zasługuje fakt, iż poważniejsze naprawy elementów taboru kolejowego przeprowadzano w zajezdni przy ul. (...), natomiast nie w zajezdni, w której zatrudniony był wnioskodawca. Z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika zatem, iż J. K. przez pełne 8 godzin pracy wypełniał obowiązki sprowadzające się jedynie do napraw taboru szynowego, tym bardziej, że świadek L. B. – zatrudniony na tożsamym stanowisku pracy, jednoznacznie wskazywał na szerszy wachlarz obowiązków niezwiązanych z usuwaniem usterek. Sąd nie neguje przy tym, iż wnioskodawca w spornych okresach rzeczywiście wykonywał swoje obowiązki także w kanałach remontowych, ale takowa praca nie odbywała się codziennie przez 8 godzin, a ten warunek jest konieczny dla ustalenia faktycznego realizowania pracy w szczególnych warunkach wskazanej w wykazie A stanowiącym załącznik nr 1 do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Powyższe prowadzi zatem do konkluzji, iż J. K. w spornych okresach nie podejmował wyłącznie rodzajowo określonych czynności polegających na wykonywaniu prac w kanale remontowym przy naprawie pojazdów mechanicznych lub szynowych. Nadto, zakład pracy w żadnej formie nie poświadczył ww. okoliczności, zwłaszcza, że za pozostałe okresy pracy w szczególnych warunkach wystawił szereg zaświadczeń i świadectw pracy. Z zeznań pracownika Kadr E. W. (2) wynikało, iż zakład pracy (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na podstawie karty stanowisk pracy wystawiał zaświadczenie o pracy w szczególnych warunkach pracownikom zatrudnionym w zakładzie pracy przed powstaniem spółki. Opierano się również na informacjach z komórki, w której zatrudniony był pracownik, jak również pozyskanych od osób będących bezpośrednimi przełożonymi konkretnej osoby. Pracodawca nie wydając zatem J. K. stosownych świadectw pracy w szczególnych warunkach (zaświadczeń) potwierdził tym samym okoliczności ustalone w toku niniejszego postępowania, mianowicie iż takowa praca w spornych okresach nie miała miejsca.

Wnioskodawca w treści odwołania podnosił, iż do stażu pracy w warunkach szczególnych, w jego przypadku, powinien zostać zaliczony okres odbywania zasadniczej służby wojskowej od dnia 29 kwietnia 1977 roku do dnia 10 kwietnia 1979 roku. Na poparcie swojego stanowiska, skarżący powołał treść uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2016 roku, sygn. akt I UZP 6/13 (opubl. OSNP 2014/3/42). Biorąc powyższe pod uwagę, należy podkreślić, iż okres odbywania służby wojskowej podlega uwzględnieniu, jako okres wykonywania pracy w szczególnych warunkach przy ustalaniu prawa do wcześniejszej emerytury o ile ubezpieczony bezpośrednio przed wojskiem pracował w szczególnych warunkach i powrócił do takiej pracy w ciągu miesiąca od zakończenia służby wojskowej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c. oddalił odwołanie, o czym orzekł, jak w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi wnioskodawcy

I.S.