Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 904/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2023r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący:

SSO Karol Troć

Protokolant:

st. sekr. sąd. Paulina Jarczak

przy udziale Prokuratora Katarzyny Korneluk – Kowalczyk

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2023 r.

sprawy J. T.

oskarżonego z art. 157 § 2 kk w zw. z art. 57a § 1 kk, 190 § 1 kk

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim

z dnia 6 czerwca 2022 r. sygn. akt II K 509/21

I.  utrzymuje wyrok w mocy;

II.  zasadza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 200 złotych kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II Ka 904/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Mińsku Mazowieckim z dnia 6 czerwca 2022 r. sygn. akt II K 509/21

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

J. T.

Zatarcie skazania – oba czyny

Dane o karalności

k. 232

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1

J. T.

Niekaralność oskarżonego

Dane o karalności

k. 232

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

2.1.2.1

Dane o karalności

Dokument urzędowy, nie budzący wątpliwości

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

I. obrazy przepisu prawa karnego materialnego, a mianowicie art. 57a § 1 kk w zw. z art. 115 § 21 kk wyrażającej się w błędnym przypisaniu J. T. w pkt. I części dyspozytywnej wyroku, odpowiedzialności za występek z art. 157 § 1 kk o charakterze chuligańskim, w sytuacji, gdy opis czynu nie zawiera koniecznego znamienia dla bytu takiego przestępstwa w postaci działania publicznie,

II. obrazy przepisów prawa procesowego mającej wpływ na treść wyroku, a mianowicie art. 4 kpk; art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk oraz art. 424 § 1 pkt. 1 kpk polegającej na nie wzięciu pod uwagę przy ferowaniu wyroku wszystkich ujawnionych w toku przewodu sądowego i mających istotny wpływ na rozstrzygnięcie okoliczności, oparciu poczynionych ustaleń faktycznych na dowolnie przeprowadzonej ocenie dowodów oraz wbrew zasadom prawidłowego rozumowania, wskazaniom wiedzy i doświadczenia życiowego, niedostatecznym uwzględnieniu wszystkich okoliczności sprawy w tym okoliczności dla oskarżonego ewidentnie korzystnych, rozstrzygnięciu nie dających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, nienależytej analizie i ocenie poszczególnych dowodów, w szczególności wyjaśnień oskarżonego, co skutkowała niesłusznym uznaniem J. T. winnym dwóch występków o charakterze chuligańskim,

III. błędu w ustaleniach faktycznych mającego wpływ na treść wyroku wyrażającego się w:

a) dowolnym i błędnym przyjęciu, że J. T. działał publicznie wypowiadając groźby karalne wobec pokrzywdzonego, w sytuacji gdy z zebranego materiału dowodowego wynika jednoznacznie, że jeżeli do wypowiadania gróźb doszło, to nie miały to charakteru publicznego,

b) błędnym i dowolnym przyjęciu, że J. T. jest osobą uprzednio karaną za przestępstwa, w sytuacji gdy karalność oskarżonego uległa zatarciu z mocy prawa

IV. rażącej surowości, a tym samym niewspółmierności orzeczonej J. T. kary ograniczenia wolności w sytuacji gdy stopień winy i społecznej szkodliwości czynów, okoliczność ich popełnienia, uzasadniały wymierzenie oskarżonemu jedynie kary grzywny.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad I.

Mimo iż faktycznie Sąd I instancji w opisie czynu I nie zawarł wszystkich słów, jakie wg art. 115 § 21 kk definiują chuligański charakter czynu, bowiem wg tej normy występkiem o charakterze chuligańskim jest występek polegający na umyślnym zamachu na zdrowie, na wolność, na cześć lub nietykalność cielesną, na bezpieczeństwo powszechne, na działalność instytucji państwowych lub samorządu terytorialnego, na porządek publiczny, albo na umyślnym niszczeniu, uszkodzeniu lub czynieniu niezdatną do użytku cudzej rzeczy, jeżeli sprawca działa publicznie i bez powodu albo z oczywiście błahego powodu, okazując przez to rażące lekceważenie porządku prawnego. Sąd nie wskazał, że sprawca działał umyślnie, że dopuścił się zamachu na zdrowie, że działał z powodu błahego w stopniu oczywistym oraz – co stało się przedmiotem zarzutu – publicznie. Tymczasem zdaniem Sądu odwoławczego nie zawsze koniecznym jest, by opis czynu zawierał dokładnie wszystkie słowa, użyte w treści przepisu przez ustawodawcę. W pierwszej kolejności zauważyć należy, że braku w tym opisie szeregu innych słów nie kwestionuje sam skarżący – tak w kwestionowanym opisie czynu z pkt I, jak i czynu z pkt II, którego zmianę skarżący uwypukla i poniekąd stawia za wzór (choć kwestionuje ustalenia faktyczne, do tej zmiany prowadzące) – nie podnosi bowiem, że błędnie Sąd pominął, iż oskarżony działał z oczywiście błahego powodu. Nie kwestionuje też skarżący dokonanych w zakresie pkt I ustaleń faktycznych – tego, że oskarżony działał na ulicy (...) w M., w strefie płatnego parkowania, gdzie pokrzywdzony wykonywał swe obowiązki, nie kwestionował też zeznań świadka A. P., wręcz podnosząc je jako korzystne dla oskarżonego – a z której zeznań wynika wprost, że miejsce to było dostępne dla postronnych, przypadkowych przechodniów. Niewątpliwie więc Sąd ustalił, że zdarzenie miało miejsce na drodze publicznej, a więc odbyło się ono nie tylko publicznie, ale i w miejscu publicznym. Trudno więc twierdzić, że dokonane przez Sąd niekwestionowane ustalenia faktyczne zostały błędnie subsumowane pod normę art. 57a § 1 kk, nawet jeśli opis nie zawiera punkt po punkcie wszystkich słów, wskazanych w art. 115 § 21 kk. Niezawarcie w opisie czynu z pkt I słowa „publicznie” w tej sytuacji należy traktować więc w kategorii pominięcia, opuszczenia, a nie w kategorii zdekompletowania znamion występu o charakterze chuligańskim sprawiającego, że mimo dokonania prawidłowych ustaleń faktycznych Sąd musiałby uznać, że czyn oskarżonego, mimo iż dokonany w biały dzień, na ulicy, faktycznie nie został jednak popełniony publicznie i nie ma charakteru chuligańskiego, ale zwyczajny, podstawowy, tymczasem dokonanie prawidłowej kwalifikacji prawnej ustalonego stanu faktycznego jest nie tyle prawem, co obowiązkiem Sądu.

Ad II i III.

Mimo wskazania w tym zarzucie obrazy art. 4 kpk, art. 5 kpk, art. 7 kpk, art. 410 kpk i art. 424 kpk, skarżący tylko ogólnikowo przełożył na brzmienie zarzutu treść tych przepisów, nie wskazując niczego konkretnego, argumentując zaś uzasadnił ten zarzut jedynie w części dotyczącej podnoszonego naruszenia art. 7 kpk, wobec czego tylko w tym zakresie Sąd odwoławczy może merytorycznie odnieść się do rzekomych błędów Sądu meriti. W tym zakrsie skarżący podniósł, że Sąd błędnie ocenił wyjaśnienia oskarżonego, który konsekwentnie nie przyznawał się do żadnego z zarzutów - i zeznania świadków – ale i tu w ogóle nie wskazał nawet, na czym owa nieprawidłowość miałaby polegać. Z dalszej części argumentacji, dot. już błędnego ustalenia wbrew depozycjom A. P. publicznego charakteru działania, objętego zarzutem II, wynikać może, że chodziło skarżącemu o tę właśnie kwestię. Ponownie domyślać się można, że braku publiczności działania oskarżonego skarżący upatruje w stwierdzeniu świadka, że nie słyszała pomiędzy oskarżonym i pokrzywdzonym żadnej wymiany słów – co miałoby wykazać, że były one wypowiadane w sposób, niedostępny dla nieokreślonej grupy osób. Tymczasem zauważyć należy, że świadek wg swoich słów oddalała się od oskarżonego i pokrzywdzonego, odchodząc usłyszała szamotaninę z odległości ok. 15 m, co w warunkach miejskich, nawet w braku natężonego ruchu ulicznego w bezpośredniej bliskości, znacząco mogło utrudniać słyszenie słów, jeśli nie były wypowiadane odpowiednio głośno. To, że jedyny ustalony świadek nie słyszał wypowiadanych słów z odległości 15 m, nie oznacza jednak, że wypowiedź taka nie ma charakteru publicznego, bowiem o wypełnieniu tego znamienia decyduje nie faktyczna obserwacja (odbiór) zachowania sprawcy, ale potencjalna tego możliwość. Miejsce obu zdarzeń nie było zaś pustkowiem, miejscem, gdzie nikogo nie ma i nie ma możliwości, by ktokolwiek cokolwiek zobaczył czy usłyszał – o czym świadczy choćby obecność A. P. jako przypadkowego przechodnia. Sąd prawidłowo ocenił zeznania świadków, uznając je co do relacjonowanych faktów za prawdziwe i godne wiary, bowiem nie zaprzeczył im żaden wiarygodny dowód – oskarżony nie złożył wyjaśnień, nie stawił się nawet w sądzie, w postępowaniu przygotowawczym ograniczając się zaś jedynie do ustosunkowania się do przedstawionych mu zarzutów. Trudno więc mówić nie tylko o wiarygodności, ale i o konsekwencji jego wyjaśnień, skoro ich w ogóle nie było, a w następstwie tego o dopuszczeniu się przez Sąd obrazy przepisów postępowania w zakresie oceny takiego dowodu. Na podstawie wskazań świadków Sąd prawidłowo zaś ustalił, że zdarzenia miały publiczny charakter, bowiem miały miejsce na ulicy, w obecności przechodniów (przynamniej jednego ustalonego). Trudno uznać, że nie będzie działał publicznie sprawca np. znieważenia czy gróźb karalnych, który swego czynu dokona w tłumie turystów tylko dlatego, że to obcokrajowcy i nikt jego słów nie zrozumie albo złośliwy sprawca zniszczenia mienia, którego z racji ukrycia się np. między samochodami nikt nie mógł zauważyć. Nie można też było uznać za zasadną drugiej części zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, dotyczącego niekaralności oskarżonego. O ile bowiem rzeczywiście wg aktualnych danych z KRK wcześniejsze skazania, widoczne we wcześniejszych analogicznych dokumentach, uległy zatarciu, o tyle po tym fakcie w Rejestrze ujawnione zostały informacje o nowym skazaniu, wobec czego za nieuprawnioną należało uznać tezę zarzutu, by oskarżonego traktować jako osobę nie karaną.

Ad IV. Zarzut rażącej surowości kary nie został przez skarżącego jakkolwiek uzasadniony – poza stwierdzeniem, że stopień winy i społecznej szkodliwości czynów (należycie wyważone) czy okoliczności ich popełnienia, zwłaszcza brak uprzedniej karalności, uzasadniały wymierzenie samoistnej kary grzywny. Tymczasem w ocenie Sądu odwoławczego, jeżeli można mówić o niewspółmierności kary, to raczej w kierunku nieuzasadnionej jej łagodności, a nie nie tylko nadmiernej, ale wręcz rażącej jej surowości. Zauważyć należy, że oskarżony bez jakiegokolwiek ujawnionego, logicznego powodu, uderzył pokrzywdzonego, który wykonywał swoje obowiązki na płatnym parkingu (nie było dowodowych podstaw do takich ustaleń, ale nawet potencjalna niechęć do funkcjonowania strefy płatnego parkowania nie może w żaden sposób usprawiedliwiać fizycznej i słownej agresji wobec jej szeregowego pracownika), czym spowodował u niego może nie długotrwałe, ale dość liczne obrażenia ciała, a następnie groził mu śmiercią (nota bene w okolicznościach, które mogły uzasadniać rozważania co do wypełnienia znamion przestępstwa z art. 245 kk, bo po to, by wywrzeć na pokrzywdzonego bezprawny wpływ jako przecież również świadka). Orzeczenie w tej sytuacji jedynie kary ograniczenia wolności może w powszechnym, społecznym odbiorze razić raczej łagodnością, a nie surowością.

Wniosek

O zmianę wyroku poprzez uniewinnienie oskarżonego od zarzutu popełnienia zarzucanego mu czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność zarzutów skutkowała nietrafnością wniosku o jakąkolwiek zmianę wyroku, w szczególności poprzez uniewinnienie oskarżonego. Całkowicie niezasadny był wniosek alternatywny o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W obecnie obowiązującym stanie prawnym, zgodnie z treścią art. 437 § 2 kpk, uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1 kpk (zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej), art. 454 kpk (przy potrzebie kasacji wyroku uniewinniającego lub umarzającego postępowanie) lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości. Żadnej z tych przesłanek skarżący nie przywołał, wobec czego złożenie takiego wniosku nie mogło spotkać się z aprobatą Sądu odwoławczego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Całość wyroku, tak w części zaskarżonej, jak i w pozostałej, podlegającej ocenie z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Bezzasadność apelacji i brak okoliczności, podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Zgodnie z treścią art. 636 § 1 kpk w razie nieuwzględnienia apelacji, wniesionej wyłącznie przez oskarżonego (jego obrońcę), koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi skarżący. Na koszty postępowania odwoławczego składają się zaś opłata w wysokości należnej za I instancję oraz ryczałt za doręczenia korespondencji – w kwocie 20 zł.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Całość wyroku

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana