Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV U 567/22

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

1 marca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Sławomir Górny

Protokolant: st. sekr. sąd. Katarzyna Wawrzyniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2023 roku w Sieradzu

odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z 16 sierpnia 2022 r. Nr (...)

w sprawie A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z udziałem zainteresowanego (...) Spółka z o.o. w T.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

1.  Zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że A. M. jako pracownik u płatnika składek (...) Spółka z o.o. w T. podlega od 1 lutego 2022 roku obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu.

2.  Zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na rzecz A. M. 180 (sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, z odsetkami ustawowymi za czas od uprawomocnienia się orzeczenia.

Sygn. akt IV U 567/22

UZASADNIENIE

Decyzją z 16.08.2022r., (...) Oddział w T. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1, art. 68 ust. l pkt. l lit. a ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 423, ze zm.), art. 83§1 k.c. w zw. z art. 300 k.p. stwierdził, że A. M. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o. o., nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.02.2022r.

Nie podzielając powyższej decyzji, pełnomocnik strony ustanowiony w sprawie złożył odwołanie. Decyzji zarzucał błąd w ustaleniach faktycznych i przyjęcie, że A. M. nie wykonywała rzeczywiście pracy w (...) Sp. z o. o., skutkujące uznaniem, że nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu oraz wypadkowemu od 1.02.2022r. oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wnosił o oddalenie odwołania argumentując, że brak podstaw do przyjęcia, że ubezpieczona wykonywała pracę na rzecz płatnika składek. W ocenie ZUS, zamiarem i wolą stron zawierających umowę o pracę, nie było faktyczne świadczenie pracy na rzecz płatnika, a jedynie stworzenie pozoru zatrudnienia, w celu skorzystania przez ubezpieczoną ochrony ubezpieczeniowej oraz świadczeń z ubezpieczenia społecznego z dwóch tytułów do ubezpieczenia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. M., ur. (...) Odwołująca kilka lat temu prowadziła firmę jednoosobową specjalizującą się w szyciu i sprzedaży odzieży, zarządzała ponad 20 osobowym zespołem pracowników.

W dniu 8.02.2021r., w KRS została zarejestrowana (...) SP. Z O. O., której wspólnikami są: K. F., A. M., R. W.. Od 8.02.2021r., Prezesem Zarządu jest A. M.. Spółka posiada wynajęty lokal w W.. Spółka zajmuje się produkcją odzieży: bluzek, spodni, odzieży termalnej. Spółka zleca szwalniom krojenie, szycie. Początkowo, gdy spółka dopiero wchodziła na rynek, odwołująca nie otrzymywała żadnego wynagrodzenia. Działalność spółki nie przynosiła bowiem zbyt dużych przychodów. Z czasem jednak działalność spółki zaczęła generować znaczne dochody. W sytuacji gdy sytuacja spółki była coraz lepsza, a przychód zaczął wynosić miesięcznie kilkaset tysięcy złotych, nie było podstaw, aby prezes spółki nadal wykonywała pracę bez wynagrodzenia oraz ochrony pracowniczej, jaką daje umowa o pracę. Wspólnicy zadecydowali, iż A. M. ma zająć się prowadzeniem spraw spółki, dopilnować zakupów towarów, dopilnować procesów produkcyjnych oraz zająć się pozyskiwaniem klientów oraz dystrybucją towarów. W związku z tym, że wn – i od dawna pracuje w branży odzieżowej, nie było potrzeby poszukiwania innego pracownika, nie była prowadzona żadna rekrutacja.

W dniu 1.02.2022r., pomiędzy (...) Sp. z o.o. reprezentowaną przez K. F., a A. M. została zawarta umowa o pracę na czas określony od 1.02.2022 – 31.12.2022, mocą której A. M. została zatrudniona na stanowisku specjalisty ds. marketingu i handlu z wynagrodzeniem 6000zł. brutto. Do zakresu obowiązków na w/w stanowisku zgodnie z zakresem czynności pracownika należało: tworzenie i realizacja strategii marketingowej, pozyskiwanie nowych klientów i rynków zbytu dla produktów wytwarzanych w Spółce, kreowanie pozytywnego wizerunku Spółki, analizowanie sytuacji na rynku i dostosowanie się do niego przez opracowanie nowych rozwiązań, nadzorowanie i kontrola umów handlowych zawieranych przez Spółkę, wystawianie, podpisywanie faktur, dokumentów księgowych i kadrowych.

Odwołująca świadczyła pracę od godziny 8 – 16, od poniedziałku do piątku. Wn – i jeździła do kontrahentów, na rynki ((...)), do hurtowni po materiały oraz dodatki krawieckie. Odwołująca korzystała w pracy z prywatnego samochodu. Wn – i kontaktowała się ze wspólnikami spółki, którzy kontrolowali jej pracę, sprawdzali efekty pracy oraz dokumenty księgowe. Zarząd na zebraniach był informowany jakie kolejne plany rozwoju spółki ma wn – i, co będzie szyte i w jakich ilościach oraz przewidywane zyski.

Zawierając umowę o pracę, A. M. nie wiedziała, że jest w ciąży. O ciąży skarżąca dowiedziała się 10.03.2022r., podczas wizyty u ginekologa. Pomimo ciąży skarżąca chciała pracować, tak jak to było przy poprzedniej ciąży w 2015r. Jednak ze względu na to, że rok wcześniej, będąc w ciąży, płód urodził się martwy z powodu konfliktu serologicznego, odwołująca otrzymała zalecenie powstrzymania się od jakiegokolwiek wysiłku i pracy; ciąża była zagrożona, a skarżąca przez cały okres musiała leżeć i odpoczywać.

Odwołująca zrezygnowała z funkcji prezesa zarządu pod koniec marca 2022r. Prezesem zarządu został pan K..

J. Z. prowadzi zakład produkcyjny odzieży sportowej i termoaktywnej (PPHU (...)z/s w K.). J. Z. zlecał pracę wnioskodawczyni, zamawiał konkretne fasony. J. Z. spotykał się kilka razy dziennie z odwołującą przez 3 miesiące do marca. A. M. przyjeżdżała do J. Z. w styczniu i lutym. Odwołująca kontaktowała się z klientem J. Z. osobiście lub telefoniczne. J. Z. odbierał fasony bezpośrednio od odwołującej. Rozliczenia dotyczące zakupy odzieży odbywały się na podstawie faktur VAT, które wystawiała A. M.. Współpraca J. Z. z (...) Sp. z o. o., trwa do tej pory.

M. L. od końca stycznia, początku lutego 2022r., zaczęła współpracę z (...) Sp. z o. o. M. L. prowadzi szwalnię i poszukuje kontrahentów do współpracy. Ogłoszenie o poszukiwaniu kontrahentów, było wystawione na (...). Na ogłoszenie M. L. odpowiedziała wn - i. Wn – i przywoziła do M. L. ubrania do uszycia, tj. sukienki, bluzki, spódniczki. M. L. nieraz kilka razy dziennie kontaktowała się z wn – ią.

Ż. K. prowadzi działalność gospodarczą pod firmą (...) Od 2022r., współpracuje z (...) Sp. z o.o. Wnioskodawczyni przywoziła towar Ż. K. nieraz kilka razy dziennie. Towar dostarczała na stoisko mieszczące się w hali (...). Odwołująca wystąpiła z propozycją współpracy od 11.2021r. Odwołująca pokazywała Z. K. modele, wzory, które Ż. K. akceptowała. Uzgodnienia były także telefoniczne. W dniu 10.02.2022r., wn – i wystawiła Ż. K. fakturę VAT na kwotę brutto 14 452,50zł. dot. 100 sztuk sukienek (zeznania świadków: Ż. K., J. Z., M. L., K. F., R. W., zeznania wnioskodawczyni – na nagraniu CD 00:07:15 – 00:34:02, 00:03:48 – 01:50:20 k. 129, 149, informacja odpowiadająca odpisowi pełnemu z Rejestru Przedsiębiorców k. 61 – 63, uwierzytelnione kserokopie faktur VAT k. 6 – 14, dokumentacji medycznej z okresu ciąży k. 27, deklaracje podatkowe spółki k. 18 - 26/akta sprawy; umowa o pracę, zakres czynności pracownika, orzeczenie lekarskie nr (...), oświadczenia: PPHU(...)z/s w K., (...) z/s w K./akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i w postępowaniu przed organem rentowym. Fakty dotyczące wykonywania przez ubezpieczoną pracy na rzecz (...) Sp. z o.o., Sąd ustalił na podstawie zeznań świadków - Ż. K., J. Z., M. L., K. F., R. W. oraz zeznań wnioskodawczyni, którym dał wiarę. W ocenie Sądu materiał dowodowy daje podstawy do uznania, że A. M. od dnia zawarcia umowy o pracę, faktycznie ją wykonywała.

Sąd Okręgowy zważył:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Charakter zatrudnienia w ramach umowy o pracę ma zasadnicze znaczenie z punktu widzenia uprawnień osoby świadczącej pracę. Uprawnienia pracownicze, takie jak szczególna ochrona wynagrodzenia, płatny urlop, świadczenia ubezpieczeniowe w przypadku niezdolności do pracy i inne, z mocy przepisów prawa pracy przysługują bowiem tylko osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę i nie znajdują zastosowania do osób świadczących pracę na podstawie innych umów.

Zgodnie z art. 22 kp, umowa o pracę stanowi dwustronną czynność prawną, w ramach której pracodawca zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem, pracownik zaś do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem. Umowa o pracę dochodzi do skutku, gdy strony złożą zgodne oświadczenie co do jej istotnych postanowień (por. post. SN z 22.11.1979r., III PZ 7/79).

W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się pogląd, że cel zawarcia umowy o pracę w postaci uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczny z ustawą (por. wyrok SN z 4.08.2005r., II UK 320/04). Kreacja stosunku pracy powoduje zawsze konsekwencje prawne nie tylko bezpośrednio w sferze jego treści, ale także w wielu innych dziedzinach. Jednym z takich skutków jest prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego na wypadek spełnienia się przewidzianych przez ustawy przesłanek. Strony mogą kierować się takim celem i nie można czynić im zarzutu dążenia do celu sprzecznego z ustawą. Skoro osiągnięcie celu uzyskania prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nie jest sprzeczne z ustawą, strony zmierzające do takiego celu nie dokonują obejścia ustawy. Zawarcie umowy o pracę, choćby zmierzało wyłącznie do uzyskania świadczeń ubezpieczeniowych, nie jest powiązane z zamiarem obejścia ustawy. Stwierdzenie, że umowa zmierza do obejścia ustawy wymaga zatem poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych, dotyczących okoliczności jej zawarcia i celu, jaki strony zamierzały osiągnąć (por. uchwała SN z 8.03.1995r., I PZP 7/95, wyrok z 23.09.1997r., I PKN 276/97).

Nawiązując stosunek pracy, pracodawca realizuje swoją gospodarczą potrzebę, a więc zmierza do uzyskania od pracownika niezbędnego mu świadczenia w postaci wykonywanej pracy. Po stronie pracodawcy istnieje zatem gospodarcza konieczność realizowania określonych czynności, mających wartość materialną lub niematerialną w sposób ciągły, a więc stale i powtarzalnie. Samo formalne zawarcie umowy o pracę nie jest przesądzające o faktycznym istnieniu stosunku pracy, a tym samym powstaniu obowiązku ubezpieczeń. Niezbędne jest również rzeczywiste wykonywanie pracy w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy, opisanych w art. 22 k.p. Stosunek pracy jest stosunkiem zobowiązaniowym, zachodzącym między dwoma stronami, z których każda jest wobec drugiej zobowiązana i zarazem uprawniona do określonego świadczenia. Element kierownictwa pracodawcy, a tym samym podporządkowania pracownika jest cechą odróżniającą stosunek pracy od innych stosunków cywilnoprawnych, a przede wszystkim przesłanką, która ma „charakter konstrukcyjny dla istnienia stosunku pracy” (por. wyrok SN z 25.11.2005r., I UK 68/05).

W ocenie Sądu, zgromadzony materiał dowodowy pozwala stwierdzić, że zawarta między stronami umowa o pracę z 1.02.2022r., była faktycznie realizowana, odwołująca faktycznie świadczyła pracę na rzecz pracodawcy, a pracodawca pracę tę przyjmował. Sąd nie podziela stanowiska organu rentowego o pozorności zawartej umowy o pracę. Zauważyć należy, że wnioskodawczyni przed zawarciem umowy o pracę, pełniła funkcję prezesa zarządu spółki (...) od początku jej istnienia. Początkowo działalność spółki nie przynosiła zbyt dużych przychodów odwołująca nie otrzymywała żadnego wynagrodzenia. Z czasem, gdy działalność spółki zaczęła generować większe dochody, wspólnicy zadecydowali, iż A. M. zajmie się prowadzeniem spraw spółki, pozyskiwaniem klientów, dystrybucją towarów, w ramach pracowniczego stosunku pracy za wynagrodzeniem. Nie było potrzeby poszukiwania innego pracownika, biorąc pod uwagę to, że wn – i od dawna pracowała w branży odzieżowej. Zdaniem Sądu wynagrodzenie ustalone w wysokości 6000zł. brutto, nie było zbyt wygórowane, zważywszy na zakres obowiązków i zajmowane stanowisko. Fakty rzeczywistego wykonywania pracy przez odwołującą na rzecz spółki w ramach zawartej umowy o pracę, potwierdzili świadkowie Ż. K., J. Z., M. L., K. F., R. W.. W ocenie Sądu okoliczność, że w dacie zatrudnienia wnioskodawczyni była w ciąży, nie może być okolicznością przesądzającą o pozorności zawartej umowy o pracę. Wskazać należy, że nie było przeciwskazań lekarskich do wykonywania pracy przez odwołującą, a wn- i o ciąży dowiedziała się później – w marcu 2022r. Pomimo ciąży odwołująca chciała kontunuować zatrudnienie, tak jak to było przy poprzedniej ciąży w 2015r., jednak z uwagi na to, że rok wcześniej płód urodził się martwy, otrzymała zalecenie powstrzymywania się od jakiegokolwiek wysiłku i pracy.

Wprawdzie okres wykonywania pracy przez odwołującą był krótki, jednakże zaznaczyć wypada, że jednym z podstawowych świadczeń (oprócz wynagrodzenia za pracę), na których opiera się stosunek pracy jest przecież korzystanie z ochrony ubezpieczeniowej między innymi w razie choroby. Odwołująca czyniła użytek z przysługującego jej prawa, a okoliczność, czy podjęła zatrudnienie również w celu objęcia jej ochroną ubezpieczeniową na przyszłość, czy z innych pobudek nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Mając na uwadze podniesione okoliczności, na podstawie art. 477 14§2 k.p.c., Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że A. M. jako pracownik u płatnika składek (...) Sp. z o. o. w T. podlega od 1.02.2022r. obowiązkowym ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu.

O kosztach zastępstwa procesowego z odsetkami ustawowymi za czas od uprawomocnienia się orzeczenia, orzeczono na podstawie art. 98§1 i §1 1 k.p.c. w zw. z §9 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22.10.2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U.2015.1800).