Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Przedmiot i przebieg procesu

1.  Pozwem z dnia 3 września 2021 roku ( data stempla pocztowego, k. 62) powód (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W. wniósł o zasądzenie od pozwanego N. P. kwoty 4 165,34 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu wniesienia pozwu oraz kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu wskazano, iż dochodzona w pozwie kwota stanowi wierzytelność powstałą w wyniku świadczenia przez wierzyciela pierwotnego – (...) S.A. z siedzibą w W. usług telekomunikacyjnych na rzecz pozwanego. Na dochodzoną kwotę składała się suma niezapłaconych dokumentów księgowych (3 668,46 zł) i skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie (494,33 zł). Wierzytelność tę powód nabył od pierwotnego wierzyciela na mocy porozumienia z dnia 27 listopada 2019 r. ( pozew, k. 3-5)

2.  W dniu 24 września 2021 r. Referendarz Sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, w którym uwzględnił powództwo w całości (nakaz, k. 63)

3.  Na wniosek strony powodowej, w postanowieniu z dnia 8 lipca 2022 r. Referendarz Sądowy w pkt 2 ustanowił kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego N. P. kuratora w osobie adw. P. S. w celu reprezentacji strony pozwanej w sprawie (wniosek, k. 78, postanowienie, k. 88).

4.  W sprzeciwie od nakazu zapłaty, adw. P. S. działający jako kurator pozwanego N. P. zaskarżył ów nakaz w całości oraz wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz przyznanie mu jako kuratorowi wynagrodzenia według norm przepisanych oraz kwoty 6,50 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Uzasadniając swoje stanowisko kurator wskazał, że powód nie udowodnił roszczenia, w szczególności nie wykazał, aby pozwanego łączyła z wierzycielem pierwotnym umowa, ani nie udowodnił istnienia i wysokości wierzytelności przysługującej temu wierzycielowi ( sprzeciw od nakazu zapłaty, k. 94-v.)

Ustalenia faktyczne

5.  W dniu 17 stycznia 2014 r. (...) S.A. i (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W. zawarły umowę przelewu wierzytelności, na mocy której wierzytelności, które przysługiwały cedentowi a wynikających z niezapłaconych należności głównych (faktur i not obciążeniowych) z tytułu świadczenia przez cedenta usług telekomunikacyjnych oraz innych usług świadczonych klientom przez cedenta, zostały przelane na rzecz powoda. Wierzytelności te miały zostały wymienione w załączniku nr 3 do Porozumienia nr 54 z dnia 27.11.2019 r., zgodnie z którym przelew wierzytelności odnosił skutek od dnia 27 listopada 2019 r.

(ramowa umowa przelewu wraz z porozumieniem do tej umowy i załącznikami - k. 19-50)

6.  Pismem z dnia 18 grudnia 2019 r. (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty Niestandaryzowany Fundusz Sekurytyzacyjny z siedzibą w W. wezwał N. P. do zapłaty kwoty 3 826,95 zł tytułem spłaty zadłużenia wynikającego z umowy o numerze klienta 1. (...) – w terminie do dnia 27 grudnia 2019 r. W piśmie wskazano, że na dochodzą kwotę składały się: należność główna w kwocie 3 668,46 zł oraz skapitalizowane odsetki liczone na dzień 18 grudnia 2019 r. w kwocie 158,49 zł. W tym samym dniu (...) S.A. przesłała do pozwanego zawiadomienie o dokonaniu cesji należności za świadczone mu usługi mobilne.

(przedsądowe wezwanie do zapłaty – k. 56-57; pismo z 18.12.2019 r. – k. 58-60)

Ocena dowodów

7.  Stan faktyczny został ustalony w oparciu o wskazane dokumenty załączone do pozwu, których autentyczność i wiarygodność, w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego, nie nasuwała wątpliwości.

8.  Strona powodowa nie przedłożyła jednak dowodów, z których miałoby klarownie wynikać, iż pozwany zawarł z (...) S.A., określanym jako wierzyciel pierwotny, umowę (lub umowy), z której powód wywodzi swoje roszczenie w niniejszej sprawie. W treści pozwu powód powoływał się wprawdzie na treść czterech dokumentów księgowych oznaczonych numerami odpowiednio: (...), (...), (...) oraz (...), jednakże dokumentów tych nie przedstawił i w żadnym stopniu nie wykazał, aby dłużnikiem wymienionym w tych dokumentach miałby być pozwany.

9.  Istnienia takich należności nie dowodzi także załączenie przez stronę powodową wyciągu z ksiąg rachunkowych oraz ewidencji analitycznej wierzytelności (k. 55). Dokument taki jako dokument o charakterze prywatnym nie dowodzi więcej niżby to wynikało z treści art. 245 k.p.c. i świadczy jedynie o tym, że osoba składająca podpis pod takim dokumentem złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie. Taki dowód pozostaje wprawdzie samodzielnym środkiem dowodowym, jednakże jego moc Sąd ocenia według zasad określonych w art. 233 § 1 k.p.c., czyli w ramach swobodnej oceny dowodów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03, Legalis; oraz z 2 kwietnia 2008 r., III CSK 299/07, Legalis). Zaprzeczenie prawdziwości dokumentu prywatnego w postaci sporządzonego prawidłowo i zgodnie z kompetencją ustawową wyciągu z ksiąg rachunkowych nie może polegać na samym zanegowaniu istnienia lub wysokości długu, jeśli z pozostałych dowodów (…) wynika fakt zawarcia umowy kredytu, jej wysokość, ustalone przez strony warunki spłaty, a także wykaz i sposób zarachowania kilku dokonanych przez dłużnika wpłat (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 lutego 2018 r., I ACa 278/17, Lex nr 2493663, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 16 października 2020 r., V ACa 196/20, Lex nr 3107816). Oznacza to więc, że zasadniczo samo oświadczenie funduszu nie stanowi samodzielnego i wystarczającego dowodu istnienia wierzytelności – dokument taki powstał bez udziału drugiej strony umowy (pozwanego w niniejszej sprawie) i nie wynika z niego, na jakich zasadach naliczono dochodzone należności, za jaką usługę i dlaczego w takiej a nie innej wysokości.

10.  Mając na uwadze, iż strona pozwana, reprezentowana przez kuratora, zarzuciła nieudowodnienie zawarcia umowy z pierwotnym wierzycielem, Sąd nie mógł uznać tej kwestii za bezsporną albo przyznaną przez pozwanego. Stronę powodową obciążał więc ciężar udowodnienia tej okoliczności, jednak pomimo doręczenia jej odpisu sprzeciwu wraz z zobowiązaniem do przedstawienia wszystkich istotnych dla sprawy twierdzeń i dowodów w dniu 29 września 2022 r. (k. 29) nie odniosła się ona do twierdzeń pozwanego ani nie przedstawiła dodatkowych dowodów dla wykazania dochodzonej wierzytelności. W konsekwencji należało przyjąć, iż brak przedłożenia przez powoda dowodu przeciwnego (dowodzącego, iż w istocie do zawarcia takiej umowy doszło) musiał skutkować uznaniem, że powód nie wykazał istnienia samej umowy, a więc okoliczności mającej rozstrzygające znaczenie dla sprawy. Nie można bowiem stwierdzić z pewnością, iż stroną umów określonych w wykazie jako nr (...) oraz (...) (k. 55) był w istocie pozwany. Sam powód bowiem takich umów do akt nie przedłożył. Nie można także wywodzić na tej podstawie, że dokumenty księgowe określone w pkt 8 uzasadnienia i powtórzone w treści tego wykazu dotyczą osoby pozwanego, jak również by wskazany w dokumencie stanowiącym przedsądowe wezwanie do zapłaty numer klienta 1. (...) (k. 56) został przypisany pozwanemu. Przedstawione przez powoda oznakowanie zarówno domniemanych umów, czy oznaczenia samego klienta (nadanie mu określonego numeru) w żaden sposób nie dowodzi, aby umowy z których powód wywodzi swoje roszczenie dotyczyły pozwanego (a tym bardziej nie pozwala stwierdzić, czy istniały umowne podstawy do naliczenia wierzytelności w wymienionej w pismach powoda wysokości). Powód nie sprostał więc spoczywającemu na nim ciężarowi dowodowemu w tym zakresie.

11.  Dokumenty załączone do pozwu dowodziły bowiem tylko tego, że powód nabył wierzytelności, którymi dysponował wierzyciel pierwotny, tj. (...) S.A., bez wyszczególnienia jednak personaliów dłużników i wysokości długu. Wprawdzie pismo zawierające informację o dokonanej cesji stanowiło jedynie kserokopię, a nie oryginał, a więc nie ma przymiotu dokumentu w rozumieniu art. 243 ¹ lub art. 245 k.p.c. Nie zmienia to tego, że kserokopia – będąca odwzorowaniem dokumentu - może stanowić dowód w sprawie i podlega ocenie na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. na równi z pozostałymi zgromadzonymi w sprawie dowodami (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 22 lutego 2019 r., sygn. I AGa 367/18; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2021 r., sygn. V CSK 341/20). Te kserokopie przedstawione przez powoda nie nasuwały wątpliwości co do swojej autentyczności, tzn. nie było na nich śladów edycji czy manipulacji (wyjąwszy zakrycie pewnych stron związanych z rozliczeniami między stronami umowy przelewu, ceny nabycia i danych osobowych). Jednakże fakt, iż dokumenty te były częściowo animizowane nastręcza wątpliwości co do tego, czy na liście wierzytelności powoda (przedstawionych w załączniku nr 3 do porozumienia nr 54) miałaby się znajdować wierzytelność przysługująca powodowi w stosunku do pozwanego, a nawet jeśli tak, to na jaką wysokość została ona określona.

12.  Należy także zauważyć, iż wspomniany załącznik nr 3 do porozumienia nr 54 do umowy ramowej przelewu wierzytelności z dnia 17 stycznia 2014 r. mający stanowić wykaz wszystkich dłużników powoda, został dołączony do sprawy w kopii nieczytelnej. Rozmiar czcionki, którą posłużono się w tym wydruku, jest do tego stopnia mały, że część wskazanych cyfr (w nr dokumentów, wykazie kwot) jest zniekształconych i nie jest możliwe ich odczytanie nawet z pomocą np. lupy. Z tego też powodu Sąd zobowiązał pełnomocnika powoda do przedłożenia czytelnej kopii tego załącznika, pod rygorem negatywnych skutków dowodowych. Strona powodowa nie uczyniła jednak zadość temu obowiązkowi, przez co Sąd ocenił ten dowód jako nieprzydatny dla wykazania twierdzeń powoda co do zawarcia przez pozwanego i pierwotnego wierzyciela umów, z których obecnie powód wywodzi swoje roszczenia.

Podstawa prawna rozpoznana na posiedzeniu niejawnym

13.  Zgodnie z art. 148 ¹ § 1 k.p.c., Sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. W myśl § 3 tego przepisu rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym jest niedopuszczalne, jeżeli strona w pierwszym piśmie procesowym złożyła wniosek o przeprowadzenie rozprawy, chyba że pozwany uznał powództwo. W tej sprawie żadna ze stron nie wniosła o przeprowadzenie rozprawy. Sąd był w stanie ustalić stan faktyczny sprawy na podstawie przedstawionych przez strony dokumentów, a spór dotyczył głównie interpretacji przepisów prawa i oceny stanu faktycznego pod kątem tych przepisów, w związku z czym był też uprawniony do wydania wyroku na posiedzeniu niejawnym.

Ocena prawna

14.  Powództwo podlegało oddaleniu.

15.  Zgromadzony materiał dowodowy daje podstawy do stwierdzenia, iż powód nie wykazał istnienia dochodzonego roszczenia.

16.  Zgodnie bowiem z ogólnymi regułami postępowania dowodowego, obowiązek przedstawienia dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy spoczywa na stronach, a ciężar udowodnienia faktów mających znaczenie dla dochodzonego roszczenia ciąży na stronie, która z faktów wywodzi skutki prawne – art. 6 k.c. i art. 3 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Sąd, wedle zasady kontradyktoryjności, pozostaje bezstronnym arbitrem, który dokonuje oceny twierdzeń co do faktów i dowodów przedstawionych przez strony postępowania. Jednocześnie stosownie do treści art. 229 k.p.c. i 230 k.p.c., nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości, zaś gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, Sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Podzielić należy pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku w dniu 28 lutego 2013 r. (sygn. akt I ACa 613/12), zgodnie z którym „strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swoich twierdzeń, ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał, a Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów”.

17.  W niniejszej sprawie powód wywodził swoje roszczenie z faktu nabycia od (...) S.A. (tj. wierzyciela pierwotnego) wierzytelności, które miały mu przysługiwać z tytułu zawartej z pozwanym N. P. umowy o świadczenie usług. O ile sam fakt zbycia wierzytelności przez (...) S.A. na rzecz powoda na podstawie art. 509 k.c. nie pozostawało kwestią sporną pomiędzy stronami, to okoliczność istnienia umowy, której stroną miałby być pozwany i na podstawie której powód mógłby domagać się zwrotu określonej kwoty zadłużenia, została zakwestionowana przez pozwanego.

18.  W ocenie Sądu umowa cesji wierzytelności nie jest jednak dowodem tego, że umowa z wierzycielem pierwotnym, na podstawie której powód domagał się zapłaty żądanych kwot, faktycznie została zawarta. W treści umowy przelewu wierzytelności brak jest bowiem wskazania wprost informacji dających możliwość zidentyfikowania pozwanego jako osoby, która miała być stroną umowy z wierzycielem pierwotnym. Nadto powód, mimo, iż miał do tego możliwość nie złożył do akt oryginału bądź kserokopii takiej umowy albo dokumentów księgowych wskazujących wysokość, podstawę i sposób naliczenia należności. Tym samym, w ocenie Sądu, powód nie wykazał faktu zawarcia umowy, co implikuje brak istnienia podstawy do uwzględnienia jego roszczenia. Z tych powodów Sąd powództwo oddalił w całości.

Koszty, wynagrodzenie kuratora

19.  Podstawę rozstrzygnięcia w przedmiocie kosztów postępowania stanowił art. 98 § 1 k.p.c. Z racji oddalenia powództwa to pozwany był stroną wygrywającą i to on mógłby domagać się od powoda zwrotu kosztów postępowania. Pozwany jednak w sprawie żadnych takich kosztów nie poniósł, w związku z czym nie podlegała zasądzeniu na jego rzecz żadna kwota.

20.  Sąd przyznał kuratorowi pozwanego, adwokatowi P. S., wynagrodzenie w wysokości ustalonej na podstawie § 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 marca 2018 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie, w kwocie 442,80 zł, w tym kwotę 360 zł (900 zł x 40%) powiększoną o kwotę 82,80 zł na poczet należnego podatku od towarów i usług zgodnie z treścią uchwały Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2022 r., III CZP 37/22 oraz kwotę 6,50 zł tytułem zwrotu kosztów poniesionych w związku z pełnieniem funkcji kuratora nieznanego z miejsca pobytu pozwanego w tym postępowaniu.

21.  Mając zaś na uwadze fakt, iż zaliczka na poczet wynagrodzenia kuratora została uiszczona przez powoda do kwoty 360 zł, Sąd nakazał na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych pobrać od powoda, jako przegrywającego sprawę w całości, pozostałą kwotę 89,30 zł na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Warszawy – Śródmieścia w Warszawie, tytułem zwrotu tej części wynagrodzenia kuratora tymczasowo pokrytego przez Skarb Państwa.

Zarządzenia:
(...)