Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 lutego 2023 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Okręgowego Leszek Dąbek

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 1 lutego 2023 r. w G.

sprawy z powództwa Miasta G.

przeciwko J. S. i B. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 24 listopada 2021 r., sygn. akt I C 419/21

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Rejonowemu w Gliwicach do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania odwoławczego.

SSO Leszek Dąbek

Sygn. akt III Ca 83/ 22

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gliwicach w wyroku z dnia 24 11 2021r. oddalił powództwo Miasta G. przeciwko J. S. i B. S. o zapłatę oraz orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych.

W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulacje art. 18 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 06 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz art. 691 k.c. Ocenił, lokal mieszkalny przy ul. (...) w G. wynajmowała do dnia swojej śmierci matka pozwanych R. S.. B. S. wyprowadziła się z mieszkania w marcu 2010 r. do matki swojego partnera. Była wówczas w ciąży. Mieszkała u niej przez 5 lat. W dniu 16 09 2010 . oświadczyła na piśmie wobec powoda, że w lokalu przy ulicy (...) w G. mieszka wspólnie z małoletnią siostrą J. S.. Oświadczenie to złożyła na druku zarządcy nieruchomości jako najemca. Pozwana w dniu 3 11 2010 r. na złożony wniosek o uregulowanie tytułu prawnego do lokalu uzyskała odpowiedź odmowną. Lokal mieszkalny został opróżniony i przejęty przez powoda 25 02 2013 r.. Żadna z pozwanych nie uiszczała czynszu za mieszkanie ani opłat eksploatacyjnych. Pozwane nie otrzymały od gminy wezwań do wydania lokalu. Zaległość za korzystanie z lokalu mieszkalnego przy ulicy (...) w G. za okres od listopada 2010 r. do lutego 2013 r. wyniosła 6357,71 zł z tytułu należności głównej oraz 2484,28 zł z tytułu odsetek za zwłokę liczonych na dzień 31 01 2015 r. Następnie ocenił, że sporna między stronami była okoliczność bezumownego korzystania z przedmiotowego lokalu przez pozwane w okresie od 1 listopada 2010 roku do 28 lutego 2013 roku. Zgodnie z art. 6 k.c. to na powódce spoczywał ciężar wykazania faktu zajmowania lokalu bez tytułu prawnego przez pozwane we wskazanym okresie. B. S. w dniu 16 09 2010 r. oświadczyła na piśmie wobec powoda, że w lokalu przy ulicy (...) w G. mieszka wspólnie z J. S.. Podyktowane to było chęcią uzyskania upieki nad małoletnią siostrą oraz przyznania prawa do lokalu. W dniu 3 1 2010 r. na złożony wniosek o uregulowanie tytułu prawnego do lokalu uzyskała odpowiedź odmowną. Fakt niezamieszkiwania przez pozwaną B. S. w całym spornym okresie oraz przez J. S. w okresie od grudnia 2010 r. do końca spornego okresu wynikał z dokumentów złożonych przez powoda. W lipcu 2011r. zarządca nieruchomości w piśmie skierowanym do powoda podniósł kwestię przedłużającej się nieobecności B. S.. J. S. przebywała w mieszkaniu ul. ulicy (...) w G. do grudnia 2010 r. Do rozważenia pozostawało, czy w okresie listopad-grudzień 2010 r. pozwana ta zajmowała lokal bez tytułu prawnego. Powód twierdził, że obie pozwane zamieszkiwały przy ulicy (...) w G.. W związku z art. 691 k.c. pozwane powinny wstąpić w stosunek najmu lokalu bezpośrednio po śmierci matki. Wstąpienie w stosunek najmu następuje z mocy prawa. Miasto G. nie wykazało, mimo spoczywającego na nim ciężaru dowodu, że korzystanie przez pozwaną z lokalu w okresie do grudnia 2010 roku odbywało się bez tytułu prawnego. Sąd przyjął, że nawet wobec braku nawiązania najmu na podstawie art. 691 k.c., per facta concludentia pomiędzy J. S. a powodem nawiązał się stosunek prawny regulujący prawo do korzystania z mieszkania. Tym samym podstawa prawna wskazana w pozwie niniejszej sprawy nie była właściwa. Stwierdził, że w świetle tego przepisu niedopuszczalne jest zasądzenie określonego świadczenia pieniężnego na podstawie przepisów o bezumownym korzystaniu z nieruchomości,

gdy strony łączyła umowa. W konsekwencji roszczenie wobec pozwanej J. S. za listopad i grudzień 2010 r. na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego musiało zostać oddalone.

O nieuiszczonych kosztach sądowych orzekł na mocy regulacji art. 113 u.k.s.c.

Powód Miasto G. zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz od pozwanych zwrotu kosztów procesu za obie instancje.

Zarzucał, że przy ferowaniu zaskarżonego orzeczenie naruszono wskazane w apelacji przepisy prawa procesowego i materialnego w sposób w niej podany.

Przewodniczący w Sądzie Okręgowym w Gliwicach dnia 09 11 2022r. zarządził rozpoznanie sprawy w postępowaniu procesowym uproszczonym.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenia powódki przyjmując,

że mają one źródło w regulacji art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 21 06 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. nr 71, poz. 733, z późniejszymi zmianami), ewentualnie w treści łączącego strony stosunku najmu spornego lokalu, lecz wadliwie rozpoznał sprawę.

Jakkolwiek bowiem w jej ramach powódka dochodzi od pozwanych zapłaty odszkodowania za bezumowne korzystanie przez nie z przedmiotowego lokalu,

to w istocie obejmują one równowartość należnego czynszu za ten lokal oraz opłat eksploatacyjnych, które zobowiązany jest także uiszczać jego najemca.

Z tej przyczyny dla ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy drugorzędne znaczenie ma – jak przyjął Sąd Rejonowy – wskazana przez powódkę podstawa prawna dochodzonych należności, gdyż w obecnym stanie prawnym zgodnie z regulacją art. 156 ² k.p.c. „Jeżeli w toku posiedzenia okaże się, że o żądaniu lub wniosku strony można rozstrzygnąć na innej podstawie prawnej, niż przez nią wskazana, uprzedza się o tym strony obecne na posiedzeniu” .

Wprowadzenie tej regulacji prawnej spowodowało, że w świetle przywołanej przez Sąd Rejonowy regulacji art. 321 § 1 k.p.c. nie budzi już żadnej wątpliwości,

iż przy rozpoznaniu sprawy sąd związany jest wyłącznie podstawą faktyczną

i nie wiąże go dokonana przez powoda jego kwalifikacja prawna.

W realiach sprawy oznacza to, że zgodnie z podstawą faktyczna powództwa należy także rozważyć, czy istnieje po stronie pozwanych obowiązek zapłaty dochodzonych należności w ramach ewentualnie łączącego strony stosunku najmu przedmiotowego lokalu.

Tego zaś Sąd pierwszej instancji zaniechał z uwagi na dokonaną wykładnię regulacji art. 321 § 1 k.p.c.

Niezależnie od tego przy dokonaniu wykładni regulacji art. 18 ust. 1 i 2 przywołanej na wstępie ustawy z dnia 21 06 2001r umknęło jego uwadze, że prawodawca posłużył się w jej treści określeniem „osoby zajmujące lokal”, którego nie należy utożsamiać - jak de facto czyni to Sąd Rejonowy - z pojęciem „zamieszkiwania w lokalu”.

Niewątpliwie bowiem jest to pojęcie znacznie szersze i należy je utożsamiać

z „posiadaniem lokalu” (władania nim) i wyprowadzenie się ze spornego lokalu, czy też jego czasowe zajęcie i zdewastowanie przez osoby trzecie, samo w sobie nie przesądza jeszcze o tym, że pozwane utraciły, czy też same wyzbyły się jego posiadania.

Ocena tego zagadnienia wymaga szczegółowego wyjaśnienia okoliczności związanych z opuszczeniem przez pozwane przedmiotowego lokalu, czego nie uczyniono, stąd też apelacja jest uzasadniona.

Zgromadzone w sprawie dowody nie dają przy tym wystarczających podstaw

do zmiany zaskarżonego wyroku, a to w świetle regulacji art. 505 ¹² § 1 k.p.c. obligowało Sąd odwoławczy do uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Reasumując zaskarżony wyrok jest wadliwy i dlatego apelację powoda jako uzasadnioną uwzględniono, orzekając jak w sentencji w oparciu o regulację art. 505 ¹² § 1 k.p.c.

Sąd Rejonowy rozpoznając ponownie sprawę uwzględni zawartą powyżej ocenę prawną i podejmie czynności mające na celu ustalenia wskazanych okoliczności.

W tym celu zakreśli stronom stosowny termin do złożenia wniosków dowodowych, które następnie rozpozna, a dopuszczone dowody przeprowadzi.

Jeżeli wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego w dalszym ciągu nie pozwolą poczynić ustaleń faktycznych dotyczących wskazanych okoliczności, w celu ich ustalenia dopuści i przeprowadzi z urzędu dowód z uzupełniającego przesłuchania stron.

Orzekając w sprawie zadba o to, żeby podstawa faktyczna orzeczenia zawierała ustalenia dotyczące wszystkich istotnych okoliczności faktycznych sprawy.

SSO Leszek Dąbek