Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 grudnia 2022r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy
w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Jacek Wojtycki Protokolant: Anna Kafara

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2022r. w Bydgoszczy

na rozprawie

I.  sprawy z powództwa T. S. (1) przeciwko A. Ł.
o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 1 sierpnia 2022
r. sygn. akt VIII GC 2595/19 upr
II. sprawy z powództwa wzajemnego A. Ł. przeciwko T.
S.
o zapłatę
na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Bydgoszczy z 1 sierpnia 2022 r.
sygn. akt VIII GC 2595/19 upr

I.1.oddala apelację pozwanego A. Ł.; 2. zasądza od pozwanego A. Ł. na rzecz powoda T.
S. kwotę 450 zł ( czterysta pięćdziesiąt złotych ) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego;
II. 1. oddala apelację powoda wzajemnego A. Ł.; 2. zasądza od powoda wzajemnego A. Ł. na rzecz pozwanej
T. S. (1) kwotę 135 zł (sto trzydzieści pięć złotych) tytułem zwrotu
kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt VIII Ga 228/22

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 1 sierpnia 2022 r., sygn. akt VIII GC 2595/19 upr Sąd Rejonowy – z powództwa głównego – zasądził od pozwanego A. Ł. na rzecz powódki - T. S. (1) - kwotę 3 629,95 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w transakcjach handlowych od dnia 8 marca 2019 r. do dnia zapłaty; w pozostałym zakresie powództwo oddalając, zasądził od powódki T. S. (1) na rzecz pozwanego A. Ł. kwotę 89 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 32 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa oraz nakazał pobrać od pozwanego A. Ł. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy kwotę 48,24 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa. Ponadto, z powództwa wzajemnego – Sąd Rejonowy zasądził od pozwanej - T. S. (1) na rzecz powoda A. Ł. kwotę 2 179,99 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 8 marca 2019 r. do dnia zapłaty; w pozostałym zakresie powództwo oddalając oraz zasądził od pozwanej T. S. (1) na rzecz powoda A. Ł. kwotę 325 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny w sprawie.

W dniu 12 września 2018r. powódka (pozwana wzajemna) oddała pojazd marki (...) o nr rej. (...) do warsztatu prowadzonego przez pozwanego (powoda wzajemnego) celem naprawy instalacji paliwowej z uwagi na wycieki. Po kilku dniach pojazd został odebrany przez męża powódki (pozwanej wzajemnej), który został poinformowany, że samochód został naprawiony oraz, że zregenerowano w nim wtryski paliwa. Po odbiorze pojazdu okazało się, że wycieki paliwa są jeszcze większe niż przed naprawą oraz doszło do utraty mocy i słabej reakcji na przyspieszenie oraz leciał dym spod maski. Pojazd został wstawiony po raz kolejny na naprawę do serwisu pozwanego (powoda wzajemnego). Kolejna naprawa nie doprowadziła do usunięcia tych objawów, o czym informowany był na bieżąco pozwany (powód wzajemny). Pojazd ponownie został odstawiony do warsztatu i po raz kolejny miały miejsca wycieki i zaobserwowano słabą moc silnika. Pozwany (powód wzajemny) zaproponował ponowne wstawienie pojazdu do warsztatu, lecz powódka (pozwana wzajemna) z uwagi na utratę zaufania i brak efektu dotychczasowych napraw odmówiła i postanowiła zlecić naprawę pojazdu w innym warsztacie. Pozwany (powód wzajemny) wręczył wówczas mężowi powódki zlecenie naprawy ze wskazaniem kosztów naprawy na kwotę 3 510,00 zł. Przekazanie tego dokumentu nastąpiło w dniu 19 grudnia 2018r. W treści tego dokumentu wskazano zakres dokonanych czynności tj: Łącznik drążka stabilizatora 2x60 = 120, Poduszki stabilizatora 2x15= 30, Tuleje 2x40=80, Połączenie ciśnieniowe = 300, Elementy układu CR = 500, Regeneracja wtrysków = 1800, Kapa zaworowa = 150, Uszczelka kapy zaworowej = 130, Usługa = 400. Powódka (pozwana wzajemna) nie była poinformowana o zakresie czynności oraz o kosztach naprawy pojazdu przez cały okres naprawy, aż do dnia 19 grudnia 2018 r. Dowód: zeznania świadka T. S. (2) -k. 100v-101v akt, zeznania świadka A. W. (1) -k. 141 akt, zeznania świadka J. R.- k. 141 akt, zlecenie -k. 34 akt, zeznania powódki T. S. (1) - k. 141 akt Pozwany (powód wzajemny) po pierwszej naprawie wystawił fakturę za usługę na rzecz powódki (pozwanej wzajemnej) na kwotę 4 555,01 zł, lecz z uwagi na ponownie zgłaszane wycieki i utratę mocy silnika oraz wstawienie pojazdu na ponowną naprawę pozwany (powód wzajemny) nie doręczył powódce (pozwanej wzajemnej) tej faktury tylko dokonał jej korekty. Dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 17.09.2018r. -k. 110 akt, faktura korygująca nr (...) akt, zeznania pozwanego -k 141 akt Z uwagi na brak skutecznej naprawy powódka (pozwana wzajemna) przekazała pojazd do warsztatu samochodowego prowadzonego przez P. M. (1). W trakcie naprawy stwierdzono przebicie płaszcza wodnego w głowicy oraz śruby różnej długości. P. M. (1) dokonał ponownych oględzin głowicy i śrub w obecności męża powódki T. S. (2) oraz udokumentował powyższe uszkodzenia fotografiami. Pojazd powódki został naprawiony w warsztacie P. M. (1). Głowica silnika została wymieniona na inną używaną, zamontowano nowe śruby, uszczelki i wtryski. Koszt naprawy pojazdu wyniósł 3 629,95 zł. Dowód: faktura VAT nr (...) z dnia 9.01.2019r. -k. 12-13 akt, zeznania świadka T. S. (2) -k. 100v-101v akt, zeznania świadka P. M. (1) -k. 102-103 akt, zeznania powódki -k. 141 akt. Powódka (pozwana wzajemna) wezwała pozwanego (powoda wzajemnego) do zapłaty łącznie kwoty 6 029,95 zł tytułem kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu w wysokości 3 629,95 zł w firmie (...)oraz zwrotu kosztów zakupu 4 wtryskiwaczy w łącznej kwocie 2 400 zł w terminie do dnia 7 marca 2019r. Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 27.02.2019r. -k. 16-17 akt. W odpowiedzi na wezwanie pozwany (powód wzajemny) nie uznał roszczeń powódki (pozwanej wzajemnej) powołując się na ekspertyzę techniczną wykonaną przez rzeczoznawcę G. B. oraz wezwał powódkę do zapłaty jego faktury nr (...). Dowód: pismo pozwanego z dnia 20.02.2019r. wraz z ekspertyzą -k. 18-22 akt. Pozwany (powód wzajemny) w dniu 21 lutego 2019r. wystawił fakturę nr (...) na kwotę 3 509,98 zł z terminem płatności do dnia 7 marca 2019r. W treści faktury pozwany (powód wzajemny) wymienił następujące towary i usługi: łącznik drążka stabilizatora, poduszki stabilizatora, tuleje, połączenie ciśnieniowe, elementy układu CR, regeneracja wtrysków, kapa zaworowa, uszczelka kapy zaworowej, usługa. Pozwany zdecydował o obniżeniu kwoty faktury o 1000,00 zł w stosunku do pierwotnie wystawionej celem pokrycia tylko swoich kosztów. Ponadto, pozwany (powód wzajemny) w dniu 28 lutego 2019r. wystawił notę korygującą nr (...) do faktury (...) korygując błędnie wpisaną datę usługi 21 lutego 2019r. na 12 września 2018 do zlecenia numer (...). Dowód: faktura nr (...)-k. 23 (54) akt, nota korygująca -k. 33 akt, faktura nr (...) -k. 109 akt, zeznania pozwanego -k. 141 akt. Powódka (pozwana wzajemna) odmówiła zapłaty za ww. fakturę i odesłała pozwanemu (powodowi wzajemnemu) fakturę bez księgowania. Dowód: pismo powódki z dnia 27.02.201r. -k. 24-25 akt Powódka (pozwana wzajemna) w dniu 5 marca 2019r. ponownie wezwała pozwanego (powoda wzajemnego) do zapłaty kwoty 6 029,95 zł tytułem kosztów naprawy pojazdu w firmie (...) oraz zwrotu kosztów zakupu czterech wtrysków wskazując, iż w warsztacie pozwanego doszło do przebicia jednego kanału płaszcza wodnego w głowicy i głębokość otworu III cylindra ma znacznie większą głębokość niż pozostałych. Do wezwania powódka dołączyła fotografie z dokonanych pomiarów. Dowód: przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 5.03.2019r. wraz z fotografiami -31 akt. Pozwany (powód wzajemny) odmówił zapłaty i w odpowiedzi wezwał powódkę (pozwaną wzajemną) do zapłaty zaległości w kwocie 3 509,98 zł tytułem naprawy samochodu zgodnie z fakturą nr (...) z dnia 21.02.2019 r. Powódka (pozwana wzajemna) odmówiła zapłaty. Dowód: wezwanie do zapłaty z dnia 14.03.2019r. -k. 35, pismo powódki - k. 37 akt Głowica silnika z pojazdu powódki marki (...)o nr rej (...) została uszkodzona mechanicznie. Przyczyną uszkodzenia było zastosowanie śrub mocujących wtryskiwacze o parametrach odbiegających od wymiarów śrub fabrycznych lub występowanie zanieczyszczeń w otworze mocowania wtryskiwacza cylindra 3. Dowód: opinia biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej J. K.- k. 161-170, opinia uzupełniająca -k. 287-297, opinia ustna biegłego J. K. -k. 309 akt.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, których prawdziwość nie byłą kwestionowana poza fakturą nr (...) (k. 110 akt), fotografii oraz na podstawie dowodu z zeznań ww. świadków i stron. Co do prawdziwości dokumentu w postaci faktury VAT nr (...) wskazał, iż fakt że powódka nie otrzymała tego dokumentu nie oznacza, że on nie istniał w dacie jego wystawienia widniejącym na dokumencie. Sąd na podstawie dowodu z przesłuchania strony pozwanej i okoliczności sprawy dał wiarę zeznaniom pozwanego, że faktura została wystawiona w dacie 17 września 2018 r., jednak z uwagi na ponowne zgłoszenie tych samych usterek i powtórne wstawienie pojazdu do warsztatu pozwany nie doręczył wówczas faktury powódce czekając do zakończenia skutecznej naprawy. Nadto, treść faktury koreluje z innym dokumentem jakim jest faktura nr (...) (k. 109 akt) dotycząca regeneracji wtryskiwaczy. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków ze wtryski przekazano do regeneracji, albowiem są spójne i zgodne z treścią dokumentu w postaci faktury VAT nr (...). Co do zakresu naprawy przeprowadzonego w warsztacie pozwanego (powoda wzajemnego), to Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka A. W. (1), który zeznał, że elementy układu CR są od pompy i tego elementu nie wymieniali. Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka A. W. (1) w takim zakresie w jakim zeznał, że T. S. (2) był w warsztacie i zlecił regenerację wtrysków oraz że był na bieżąco informowany o kolejnych czynnościach podejmowanych w warsztacie. Powyższe jest sprzeczne ze spójnymi zeznaniami świadka T. S. (2), jak i powódki. Niewiarygodne okazały się także, w ocenie Sądu Rejonowego, zeznania J. R. co do tego, że świadek T. S. (2) był w warsztacie prawie codziennie, albowiem jest to sprzeczne z zeznaniami powódki i faktem, iż świadek po zabiegu endoprotezy nie mógł się swobodnie poruszać. Zeznania tych świadków są niespójne i sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro bowiem świadek S. byłby niemal codziennie u pozwanego nic nie stałoby na przeszkodzie, by poinformować świadka o nieoryginalnych śrubach czy wręczyć mu fakturę we wrześniu, czego jednak nie uczyniono. Poza tym Sąd miał na względzie fakt, iż powyżej wymienieni świadkowie nadal są pracownikami pozwanego i ich zeznania są nieobiektywne. Sąd nie uznał za wiarygodną opinię prywatną wykonaną przez G. B. i tym samym nie poczynił ustaleń na podstawie zeznań tegoż świadka, albowiem opinia prywatna nie zawiera identyfikacji głowicy oraz brak jest zapisu cyfrowego. Nadto, świadek nie zaobserwował pęknięcia czy wyłamania krawędzi głowicy, a niewątpliwie oględziny dokonane przez biegłego sądowego w obecności stron niniejszego postępowania ujawniły uszkodzenia ścianki głowicy. Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadków T. S. (2), P. M. (1) jak i powódki. Sąd zważył, że świadek P. M. (1) jest osobą bezstronną, niezainteresowaną rozstrzygnięciem sprawy, a jego zeznania są spójne z materiałem dowodowym w postaci dokumentów i fotografii. Również zeznania świadka T. S. (2) i powódki Sąd uznał za wiarygodne, gdyż są spójne i logiczne. Sąd uznał za wiarygodne również zeznania pozwanego z tym zastrzeżeniem jednak, że naprawa w jego warsztacie, wbrew twierdzeniom pozwanego, nie była przeprowadzona rzetelnie. Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił również na podstawie pisemnych i ustnej opinii biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej J. K.. Podkreślono, że biegły wydał opinie po dogłębnym i szczegółowym przeprowadzeniu oględzin przedmiotowej głowicy połączonych z przecięciem tego przedmiotu dokonanym w obecności stron niniejszego postępowania. Opinie są rzetelne, spójne, wydane po wnikliwym zapoznaniu się z materiałem dowodowym w sprawie, na podstawie wiedzy i dużego doświadczenia zawodowego biegłego. Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania opinii. Biegły jednoznacznie wskazał na przyczynę uszkodzenia głowicy, choć nie wskazał miejsca i czasu uszkodzenia pozostawiając te ustalenia Sądowi.

Na wstępie Sąd Rejonowy zważył, że Kodeks cywilny przewiduje dwa odmienne reżimy odpowiedzialności wykonawcy. Po pierwsze jest to odpowiedzialność odszkodowawcza ex contractu z tytułu nienależytego wykonania lub niewykonania umowy (art. 471 i n.k.c.). Po drugie jest to odpowiedzialność wykonawcy z tytułu rękojmi za wady fizyczne wykonanych prac (art. 637-638 k.c.). Obydwa reżimy odpowiedzialności cechują się odrębnym charakterem, zakresem i przesłankami. Jeżeli wierzyciel wybrał reżim odpowiedzialności kontraktowej przewidzianej w art. 471 k.c. musi udowodnić fakt nienależytego wykonania zobowiązania przez wykonawcę, rodzaj i wysokość szkody oraz istnienie normalnego związku przyczynowego między nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą, jeżeli natomiast wybrał reżim rękojmi musi jedynie udowodnić istnienie wady, jest to bowiem odpowiedzialność obiektywna, niezależna od powstania szkody w majątku wierzyciela oraz zawinionego zachowania dłużnika. Przepisy o rękojmi zawierają jednakże zamknięty katalog uprawnień kupującego z tytułu wad.

Podkreślono, że powódka oparła swoje żądanie o treść art. 471 k.c. tj. na nienależytym wykonaniu zobowiązania i naprawieniu powstałej szkody, nie zaś na podstawie przepisów o rękojmi. W ocenie Sądu Rejonowego, powódka wykazała nieprawidłowe wykonanie umowy przez pozwanego, wystąpienie szkody i związek przyczynowy pomiędzy nieprawidłową naprawą a szkodą.

Sąd wyjaśnił, że na podstawie opinii biegłego sądowego z dziedziny techniki samochodowej J. K. ustalił, że głowica silnika w pojeździe powódki marki (...) została uszkodzona mechanicznie. Po przecięciu głowicy ustalono, że denko otworu 3 zostało wyłamane, ścianka głowicy została uszkodzona i płyn chłodniczy mógł przedostać się do komory wypełnionej olejem silnikowym, co następnie m.in. powodowało wydobywaniem się dymu. Przyczyną uszkodzenia głowicy było zastosowanie śrub mocujących wtryskiwacze o parametrach odbiegających od parametrów śrub fabrycznych lub występowanie zanieczyszczeń w otworze mocowania wtryskiwacza cylindra 3. W oparciu o opinię biegłego sądowego nie jest możliwe jednak jednoznaczne wskazanie przyczyny uszkodzenia głowicy, ale zgromadzony materiał dowodowy pozwala na ustalenie, że szkoda nastąpiła w warsztacie pozwanego podczas wymiany wtryskiwaczy. O powyższym świadczy fakt, że przedmiotowy pojazd był naprawiany tylko u pozwanego. Po raz pierwszy pojazd był wstawiony do pozwanego z powodu wycieków z instalacji paliwowej. Podczas tej naprawy pracownicy pozwanego dokonali wymiany wtryskiwaczy. Po odebraniu pojazdu z naprawy samochód wykazywał inne objawy uszkodzenia, a mianowicie tracił moc i wydobywał się dym spod maski. Następnie po wstawieniu pojazdu do warsztatu P. M. (1) ujawniono tam uszkodzoną głowicę i zamontowanie niefabrycznych śrub. W ocenie Sądu powyższe fakty wskazują, iż do uszkodzenia głowicy doszło w warsztacie pozwanego. Koszt naprawy powyższych uszkodzeń stanowi szkodę powódki. Naprawa została dokonana przez P. M. (1) i wyniosła kwotę 3 629,95 zł.

Zdaniem Sądu Rejonowego, istnieje związek przyczynowy pomiędzy nieprawidłową naprawą a szkodą. Gdyby głowica nie została uszkodzona przez pracowników pozwanego nie byłoby bowiem konieczne kupno innej głowicy i naprawa. Z uwagi na powyższe powództwo główne T. S. (1) przeciwko A. Ł. zasługiwało na uwzględnienie co do zasady. Sąd Rejonowy zważył, że powódka wykazała wysokość poniesionych kosztów naprawy w warsztacie P. M. (1) w wysokości 3629,95 zł przedłożoną fakturą nr (...) i zeznaniami świadków P. M. (1) i T. S. (2). Na uwzględnienie nie zasługiwało natomiast roszczenie w zakresie zapłaty kwoty 2 400 zł tytułem zwrotu kosztów zakupu czterech wtryskiwaczy. Sąd dał tutaj wiarę zeznaniom zarówno świadka T. S. (2), jak i powódki, że kupili wtryskiwacze, jednakże w ocenie Sądu pozwany nie jest zobowiązany do pokrycia tych kosztów. Pozwany wykazał bowiem dowodami z dokumentu w postaci faktury VAT nr (...) (k. 109), a także zeznaniami świadków A. W. (1), J. R., jak i pozwanego, że dokonał regeneracji wtrysków. Jeżeli wtryski były niesprawne to w ramach gwarancji podlegały wymianie lub naprawie. Nie było zatem konieczności ponoszenia dodatkowego kosztu ich zakupu. Poza tym powódka nie wykazała w jakiej wysokości poniosła koszt zakupu czterech wtryskiwaczy, albowiem nie przedstawiła żadnego dowodu na ich zakup. Z uwagi na powyższe Sąd oddalił żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powódki kwoty 2400,00 zł, o czym orzekł w pkt 1.2 wyroku.

O kosztach procesu z powództwa głównego Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. dokonując stosunkowego rozliczenia kosztów. Powódka żądała zasądzenia od pozwanego kwoty 6 029,95 zł i jej roszczenie zostało uwzględnione w zakresie kwoty 3 629,95 zł, powódka zatem wygrała w 60%, a przegrała w 40 %. Na koszty procesu poniesione przez powódkę w kwocie 2 067,00 zł składa się opłata od pozwu w wysokości 250,00 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika procesowego wraz z opłatą skarbową w wysokości 1817,00 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Koszty pozwanego wyniosły 3 322,67 zł, na co składa się koszt wynagrodzenia pełnomocnika wraz z opłata skarbową w wysokości 1817,00 zł oraz kwota 1505,67 zł uiszczonej zaliczki na poczet kosztów opinii ( z zaliczki w wysokości 1800 zł zwrócona została niewykorzystana kwota 294,33 zł). Ponieważ powódka wygrała sprawę w 60% należne jej koszty wyniosły w zaokrągleniu 1240 zł ( 2067 zł x60%), zaś pozwanemu 1329 zł ( 3322 zł x40%). Różnica tych kwot wyniosła 89 zł na rzecz pozwanego. W związku z powyższym Sąd w pkt I. 3 wyroku zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 89,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Ponadto, w punkcie 1.4 i 1.5 wyroku Sąd na podstawie art. 83 ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 100 k.p.c. nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Bydgoszczy od powódki kwotę 32,00 zł, zaś od pozwanego kwotę 48,24 zł tytułem wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa w związku z kosztami stawiennictwa na rozprawę świadka G. B..

W zakresie powództwa wzajemnego Sąd Rejonowy uznał roszczenie powoda wzajemnego - A. Ł. - za uzasadnione co do zasady i w wysokości w zakresie kwoty 2 179,99 zł. Sąd wskazał, że bezspornie pozwana wzajemna wstawiła do powoda wzajemnego przedmiotowy pojazd do naprawy z uwagi na istniejące wycieki. Powód wzajemny na potwierdzenie dokonanych czynności wystawił zaś zlecenie, na którym wpisał poszczególne czynności i ich koszt, a następnie wystawił fakturę. Świadek T. S. (2) zeznał, że odebrał wypełnione zlecenie w dniu 19 grudnia 2018 r. i zakwestionował przede wszystkim pozycje, przy których wpisał znaki zapytania tj. połączenie ciśnieniowe, elementy układu CR i kapę zaworową. Pozwana wzajemna nie zakwestionowała, iż sama regeneracja wtrysków była nieprawidłowa. Ponadto, pozwana wzajemna nie zaprzeczyła, by powód wzajemny nie dokonał wymiany łącznika drążka stabilizatora, poduszki stabilizatora czy tulei. Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 627 k.c. uznał za zasadne roszczenie powoda wzajemnego w zakresie kosztu ceny łącznika drążka stabilizatora w ilości 2 szt. w łącznej wysokości 120,00 zł, poduszki stabilizatora w ilości 2 szt w łącznej wysokości 30,01 zł, tulei w ilości 2 szt. w łącznej wysokości 80,00 zł, kosztu regeneracji 4 wtrysków w łącznej kwocie 1 799,98 zł na podstawie przedłożonej faktury nr (...). W ocenie Sądu Rejonowego, należało pomniejszyć koszt usługi w wysokości 400 zł do kwoty 150,00 zł, albowiem koszt usługi dotyczył wszystkich pozycji wymienionych na fakturze, tymczasem powód wzajemny nie wykazał by wszystkie elementy zostały wykonane. Stąd też Sąd obniżył wynagrodzenie proporcjonalnie do ilości wskazanych na fakturze pozycji w stosunku do zakresu czynności wykazanych w toku procesu.

W ocenie Sądu Rejonowego, powód wzajemny nie wykazał zasadności swojego roszczenia w zakresie części pozycji wskazanych na fakturze nr (...). Nie jest bowiem wiadomym jakie czynności kryją się pod pojęciem połączenie ciśnieniowe, czy elementy układu CR, a także czy została wymieniona kapa zaworowa i uszczelka tej kapy. Powód wzajemny nie wykazał zasadności dokonania tych czynności ani ich wysokości, nadto zostały one zakwestionowane przez T. S. (2) przy odbiorze pojazdu. Również świadek A. W. (1) zeznał, że elementy układu CR nie były wymieniane. Wobec powyższego w tym zakresie powództwo wzajemne podlegało oddaleniu, o czym Sąd orzekł w pkt II.2 wyroku.

Pozwany (powód wzajemny) w apelacji zaskarżył w/w wyrok w zakresie powództwa głównego w części zasądzającej od A. Ł. na rzecz T. S. (1) kwotę 3 629,95 zł, natomiast w zakresie powództwa wzajemnego – w części oddalającej powództwo ponad zasądzoną kwotę (2 179,99 zł), tj. na sumę 1 329,99 zł. Skarżący domagał się:

1/ zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie pkt I.1 i oddalenie powództwa T. S. (1) w całości oraz zasądzenia od powódki/pozwanej wzajemnej na rzecz pozwanego/powoda wzajemnego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego,

2/ zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie pkt. II.1 i zasądzenie od powódki/pozwanej wzajemnej na rzecz pozwanego/powoda wzajemnego dalszej kwoty w wysokości 1 329,99 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 8 marca 2019 r. do dnia zapłaty wraz z kosztami postępowania,

3/ zasądzenia od powódki/pozwanej wzajemnej na rzecz pozwanego/powoda wzajemnego kosztów postępowania odwoławczego, ewentualnie:

uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Bydgoszczy do ponownego rozpoznania.

Skarżący zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na wadliwym uznaniu:

I.  W zakresie odnoszącym się do powództwa głównego – że powódka wykazała, że naprawa pojazdu marki (...)została wykonana nieprawidłowo, a mianowicie, że w trakcie naprawy samochodu w warsztacie pozwanego doszło do mechanicznego uszkodzenia głowicy silnika poprzez zastosowanie śrub mocujących o parametrach odbiegających od parametrów śrub fabrycznych lub poprzez wystąpienie zanieczyszczenia w otworze mocowania wtryskiwacza cylindra nr 3, podczas gdy prawidłowa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie daje żadnych podstaw do zajęcia takiego stanowiska,

II.  W zakresie odnoszącym się do powództwa wzajemnego – że pozwany/powód wzajemny nie wykazał zeznaniami świadków, że w trakcie naprawy pojazdu powódki/pozwanej wzajemnej zostały wymienione części w postaci kapy zaworowej i uszczelki oraz przewód z pompy wysokiego ciśnienia wraz z elementami układu CR, gdy tymczasem pracownicy pozwanego wyraźnie oświadczyli, co kiedy było naprawiane, a także, że na każdym etapie naprawy podejmowane czynności były uzgadniane ze świadkiem T. S. (2), który w warsztacie pozwanego bywał nieomal codziennie.

W odpowiedzi na apelację pozwanego/powoda wzajemnego powódka/pozwana wzajemna wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od apelującego na swoją rzecz zwrotu kosztów postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacje wniesione przez A. Ł., podlegały oddaleniu jako bezzasadne.

Na wstępie warto podkreślić, że w przypadku wytoczenia powództwa wzajemnego, a z taką sytuacją mieliśmy do czynienia, następuje połączenie w jednej sprawie dwóch samodzielnych procesów, w których strony pozostają w odmiennej konfiguracji podmiotowej. W sprawie rozpoznawanej od wyroku Sądu Rejonowego apelację złożył jedynie pozwany (powód wzajemny) i odnosiła się ona do rozstrzygnięcia dwóch spraw, a zatem mieściła w sobie w rzeczywistości dwie apelacje.

Ponadto, w postępowaniu uproszczonym, a z takim mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie, apelacja ma charakter ograniczony, a celem postępowania apelacyjnego nie jest tu ponowne rozpoznanie sprawy, ale wyłącznie kontrola wyroku wydanego przez Sąd I instancji w ramach zarzutów podniesionych przez skarżącego. Innymi słowy mówiąc, apelacja ograniczona wiąże Sąd odwoławczy, a zakres jego kompetencji kontrolnych jest zredukowany do tego, co zarzuci w apelacji skarżący. Wprowadzając apelację ograniczoną, ustawodawca jednocześnie określa zarzuty, jakimi może posługiwać się jej autor i zakazuje przytaczania dalszych zarzutów po upływie terminu do wniesienia apelacji - co w polskim porządku prawnym wynika z art. 505 ⁹ § 1 ¹ i 2 k.p.c. (tak w uzasadnieniu uchwały składu 7 sędziów SN z dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07, opubl. OSNC Nr 6/2008 r. poz. 55; tak również M. Manowska, "Apelacja w postępowaniu cywilnym. Komentarz. Orzecznictwo", Warszawa 2013, s. 305 - 306). Z tych też względów w ramach niniejszego uzasadnienia poprzestać należy jedynie na odniesieniu się do zarzutów apelacji, bez dokonywania analizy zgodności zaskarżonego rozstrzygnięcia z prawem w pozostałym zakresie.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów skarżącego złożonych do zaskarżonego wyroku w części dotyczącej powództwa głównego, wskazać należy, że powódka pod osąd przedstawiła roszczenie odszkodowawcze (art. 471 kc), a jego podstawę stanowiło nienależyte wykonanie umowy o naprawę samochodu marki (...) nr rej (...), przy czym w okolicznościach rozpoznawanej sprawy niewątpliwie zachodziła potrzeba dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z dziedziny techniki samochodowej na okoliczność prawidłowości przeprowadzonej przez pozwanego naprawy, konieczności powierzenia przez powódkę naprawy pojazdu kolejnemu warsztatowi, a w konsekwencji – zasadności poniesienia zapłaty za kolejną naprawę. Sąd Rejonowy słusznie zatem dopuścił ów dowód z opinii biegłego (por. art. 505 ^{( 7)} § 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy zważył, że zarzuty skarżącego koncentrują się w istocie na argumentacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. (choć skarżący wprost nie wskazuje tego przepisu) poprzez sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, której pozwany upatruje w wadliwym uznaniu przez Sąd Rejonowy, że powódka wykazała nieprawidłowość wykonanej przez pozwanego naprawy pojazdu. W ocenie Sądu Okręgowego, zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie.

Sąd pierwszej instancji prawidłowo, z poszanowaniem reguł wyrażonych w przepisie art. 233 § 1 k.p.c. ustalił stan faktyczny sprawy. Ocenę zarzutów uchybienia art. 233 § 1 k.p.c. oraz wadliwych ustaleń faktycznych rozpocząć należy zaś od poglądu doktryny, zgodnie z którym naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów nie może polegać na przedstawieniu przez stronę alternatywnego stanu faktycznego, a tylko na podważeniu przesłanek tej oceny z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna. Zarzut przekroczenia swobodnej oceny dowodów, skutkującej błędnymi ustaleniami faktycznymi może być skuteczny tylko wtedy, gdy skarżący wykaże przekroczenie swobody sędziowskiej w zakresie któregoś z powyżej wymienionych kryteriów (por. M. Sieńko (w:) Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1-477 (16), pod red. M. Manowskiej, Warszawa 2021, art. 233, uw. 4). Stanowisko to jest powszechnie akceptowane także w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w jednym z orzeczeń stwierdził, że jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to taka ocena dowodów nie narusza zasady swobodnej oceny dowodów przewidzianej w art. 233 § 1 k.p.c., choćby dowiedzione zostało, że z tego samego materiału dałoby się wysnuć równie logiczne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego wnioski odmienne. Tylko w przypadku wykazania, że brak jest powiązania, w świetle kryteriów wyżej wzmiankowanych, przyjętych wniosków z zebranym materiałem dowodowym, możliwe jest skuteczne podważenie oceny dowodów dokonanej przez sąd; nie jest tu wystarczająca sama polemika naprowadzająca wnioski odmienne, lecz wymagane jest wskazanie, w czym wyraża się brak logiki lub uchybienie regułom doświadczenia życiowego w przyjęciu wniosków kwestionowanych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005 r., II PK 34/05 ).

W ocenie Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji przeprowadził wyczerpujące postępowanie dowodowe i prawidłowo ustalił stan faktyczny, w oparciu o wszystkie zaproponowane przez strony dowody, tj. dokumenty, dowody osobowe, a także dowód z opinii biegłego sądowego, a wnioski wywiedzione na ich podstawie są trafne i zyskały aprobatę Sądu Okręgowego. Pozwany nie zarzucił zaś, że Sąd Rejonowy orzekał w oparciu o niepełny materiał dowodowy. Nie złożono również w tym zakresie żadnych wniosków dowodowych.

W szczególności, pozwany nie podniósł żadnych konkretnych zarzutów merytorycznych dotyczących treści opinii biegłego, które wskazywałyby na uchybienia biegłego, ewentualny brak fachowości czy bezstronności. Ponadto, z lektury uzasadnienia zaskarżonego wyroku nie sposób wywieść, że Sąd Rejonowy kategorycznie przesądził o tym, że to pozwany uszkodził głowicę silnika. Można natomiast stwierdzić, że biegły sporządzający opinię w przedmiotowej sprawie przedłożył jedynie pewien materiał dowodowy, który posłużył Sądowi Rejonowemu niewątpliwie do rozstrzygnięcia sporu, jednak – co istotne – został on zestawiony z pozostałymi przeprowadzonymi w sprawie dowodami.

Sąd pierwszej instancji – za biegłym sądowym – stwierdził w uzasadnieniu, że głowica silnika z pojazdu powódki została uszkodzona (co było niesporne) oraz wskazał na możliwe przyczyny tego uszkodzenia, tj. zastosowanie śrub mocujących wtryskiwacze o parametrach odbiegających od wymiarów śrub fabrycznych lub występowanie zanieczyszczeń w otworze mocowania wtryskiwacza cylindra nr 3. W sprawie nie ustalono kiedy konkretnie doszło do uszkodzenia głowicy, jednak sekwencja zdarzeń, które miały miejsce w przedmiotowym stanie faktycznym, pozwala, w ocenie Sądu Okręgowego, na stwierdzenie, że po stronie pozwanego doszło do nienależytego wykonania zobowiązania (naprawy pojazdu). Powódka oddała bowiem pozwanemu do naprawy pojazd, przy czym po jego odbiorze okazało się, że wycieki paliwa są jeszcze większe niż przed naprawą, a nadto doszło do utraty mocy pojazdu, a spod maski leciał dym. Wstawienie pojazdu z powrotem do warsztatu pozwanego, celem podjęcia się po raz kolejny naprawy, nadal nie przyniosło oczekiwanego przez powódkę rezultatu, w związku z czym podjęła ona decyzję o oddaniu pojazdu do naprawy w innym warsztacie. Istotne jest przy tym to, że powódka powierzyła pojazd innemu mechanikowi „niezwłocznie” po odebraniu go od pozwanego, stąd trudno zakładać – jak zdaje się to sugerować skarżący w apelacji, że po odebraniu auta od pozwanego trafiło ono jeszcze „w ręce” innej osoby niż P. M. (1).

Z uzupełniającej opinii biegłego J. K. wynika, że śruby mocujące wtryskiwacze, z uwagi na warunki pracy, często ulegają „zapieczeniu”, co powoduje znaczne utrudnienie w ich odkręceniu, czasem wręcz prowadzące do zniszczenia gwintu wewnętrznego bądź nawet zerwania śruby. W takiej sytuacji stosowaną operacją naprawczą jest gwintowanie otworu gwintownikiem odpowiednim dla śruby o nieznacznie większej średnicy, co w sprawie uczyniono, a co potwierdza stan śrub i otworów służących do mocowania wtryskiwaczy cylindra 1 i 4. W takim razie przy ponownym montażu należałoby użyć dwóch śrub o parametrach jak śruba fabryczna oraz dwóch śrub zastępczych o odpowiednio większej średnicy, lecz o długości 8,6,5 mm, co uniemożliwiłoby uszkodzenie denka otworu w trakcie wkręcania śruby (dowód: opinia uzupełniająca biegłego – k. 294 akt).

Na gruncie sprawy niniejszej nie ma wątpliwości, że to w warsztacie pozwanego nastąpiły trudności z demontażem śrub fabrycznych. Bezsporny jest przy tym fakt użycia przez pozwanego nieoryginalnych śrub w trakcie naprawy pojazdu powódki. Okoliczność ta znajduje zresztą odzwierciedlenie w zeznaniach świadka P. M. (1), który podał, że po wykręceniu śrub, dwie były normalnej długości, a dwie pozostałe były dorabiane – były innej długości. Świadek zauważył, że jedna śruba była „za długa”, wskazując, że przy wymianie wtryskiwaczy trzeba takie śruby wymienić na nowe, gdyż zachodzi duże prawdopodobieństwo, że dojdzie do uszkodzenia głowicy (dowód: zeznania P. M. – k. 102 akt).

W szczególności, jako możliwą przyczynę uszkodzenia głowicy, biegły w opinii uzupełniającej wskazał: użycie do montażu wtryskiwaczy śrub przedłożonych do oględzin przez powódkę, w sytuacji, gdy po demontażu fabrycznych śrub w otworze pozostały opiłki metalu lub fragmenty śruby uszkodzonej, co spowodowało przeniesienie przez te ciała obce nacisku na ściankę głowicy wynikającego z wkręcania śruby. Wprawdzie z zeznań świadków A. W. (2) i J. R. wynika, że wkręcane w warsztacie pozwanego śruby były takie same i oryginalne, jednak dla oceny waloru składanych przez tych świadków zeznań istotny jest fakt, że świadkowie ci są pracownikami pozwanego, którzy brali udział w spornej naprawie, a zatem można, w ocenie Sądu Okręgowego, przyjąć, że są oni bezpośrednio zainteresowani wynikiem procesu, jako osoby potencjalnie odpowiedzialne za wykonanie naprawy w sposób nieprawidłowy, które mogą ponieść w związku z tym ewentualne konsekwencje. Nie budzi zatem w tej sytuacji zdziwienia rozbieżność między zeznaniami wskazanych świadków a zeznaniami P. M. (1), powódki i ustaleniami oraz wnioskami biegłego, których logiczność i należyte udokumentowanie nie zostało w sprawie skutecznie zakwestionowane. Zauważyć zresztą trzeba, że świadkowie W. i R. nie wskazali szczegółów co do technologii, jaką zastosowano przy naprawie pojazdu powódki. Nie ma przy tym podstaw do stwierdzenia, że Sąd Rejonowy dokonał gradacji przeprowadzonych dowodów z uwagi na ich typ, dając przewagę dowodowi z opinii biegłego nad dowodami z zeznań świadków, w tym w szczególności zeznań pracowników pozwanego. Sąd pierwszej instancji wyraźnie bowiem wskazał, w jakim zakresie i z jakich przyczyn, odmówił wiary zeznaniom świadków – pracowników pozwanego, a w jakiej części ich zeznania uznał za wiarygodne.

Zgodnie z treścią art. 471 kc, dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Odpowiedzialność na podstawie art. 471 k.c. wymaga spełnienia przesłanek, jakimi są: szkoda, niewykonanie lub nienależyte wykonanie istniejącego zobowiązania, związek przyczynowy między niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą, która musi być następstwem okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność. Nienależyte wykonanie zobowiązania, występuje, gdy dłużnik spełnia świadczenie wbrew jego treści, przez co nie dochodzi do zaspokojenia interesu wierzyciela ze względu na rozbieżność między zakresem zaspokojenia wynikającym z treści zobowiązania a rzeczywiście uzyskanym (G. Stojek, Komentarz do art. 471 k.c., Lex).

Ciężar dowodu w zakresie wykazania niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, szkody oraz związku przyczynowego spoczywa na dochodzącym naprawienia szkody. Nie jest natomiast konieczne, aby żądający naprawienia szkody wykazywał, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania było konsekwencją zawinionych zachowań dłużnika; w tym zakresie ustawa przyjmuje domniemanie zawinienia i obciąża dłużnika dowodem przeciwieństwa (art. 471 k.c.). Aby uwolnić się od obowiązku naprawienia szkody, dłużnik jest obowiązany udowodnić, że do niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania doszło w wyniku okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. Dłużnik musi zatem wykazać, że okoliczności takie wystąpiły oraz że doprowadziły one do naruszenia zobowiązania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 9 maja 2022 r., I CSK 1690/22, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2019 r., IV CSK 574/17).

Pamiętać trzeba, że odpowiedzialność dłużnika z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania została ukształtowana na zasadzie winy. W art. 471 k.c. zawarte jest domniemanie, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania nastąpiło wskutek okoliczności, za które dłużnik ponosi odpowiedzialność, które jednak może zostać obalone przez dłużnika. Dłużnik nie jest zobowiązany do naprawienia szkody w sytuacji, gdy wykaże, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania jest następstwem takich okoliczności faktycznych, które w okolicznościach sprawy dają podstawę oceny, że nie ponosi on za nie odpowiedzialności, że przyczyny takiego stanu rzeczy leżą poza jego osobą. Chodzi zatem o obalenie domniemania , że uchybienie zobowiązaniu jest następstwem obciążających go okoliczności. Granicę odpowiedzialności odszkodowawczej dłużnika na zasadzie winy stanowi zachowanie należytej staranności przy wykonaniu zobowiązania (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 1 grudnia 2011 r., VI ACa 479/11, niepubl.).

Z okoliczności przedmiotowej sprawy wynika, że w związku z nieskuteczną naprawą przez pozwanego pojazdu powódki, powódka zmuszona była oddać pojazd do naprawy innemu mechanikowi, w związku z czym poniosła koszty w kwocie 3 629,95 zł. Okoliczności te pozostają w oczywistym związku przyczynowo-skutkowym z niewykonaniem przez pozwanego umowy w sposób prawidłowy. Powódka w niniejszej sprawie skorzystała z domniemania prawnego z art. 471 kc, rzeczą natomiast pozwanego - na podstawie art. 6 k.c. z zw. z art. 232 k.p.c. - było obalenie tego domniemania, czego nie uczynił. Godnym podkreślenia jest przy tym, iż domniemania prawne ograniczają zasadę swobodnej oceny dowodów, ponieważ wiążą sędziego, aż do chwili obalenia domniemania przez stronę przeciwną. "Obalenie domniemania prawnego wzruszalnego polega na wykazaniu (udowodnieniu), że choć spełnione zostały warunki określone w przesłance domniemania, to jednak w rzeczywistości nie jest (nie było) tak, jak stanowi, czy dyktuje to wniosek danego domniemania, wniosek przyjęty przez sąd z mocy normy, bez postępowania dowodowego", (zob. wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 17 marca 2006 r. I CSK 63/2005 LexPolonica nr 1344014).

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Okręgowy oddalił apelację pozwanego A. Ł. na podstawie art. 385 k.p.c., o kosztach postępowania apelacyjnego orzekając na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Odnosząc się natomiast do apelacji powoda wzajemnego, Sąd Okręgowy zważył, że korzystne dla siebie skutki prawne skarżący wywodzi z faktu uzgodnienia ze świadkiem T. S. (2) wymiany części w postaci kapy zaworowej i uszczelki oraz przewodu z pompy wysokiego ciśnienia wraz z elementami CR. Tymczasem Sąd Rejonowy dokonał w tym zakresie prawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, dochodząc do słusznej konkluzji, że w istocie nie wiadomo, jakie czynności wchodzą w zakres pojęcia „połącznie ciśnieniowe” czy „element układu CR”, a także czy faktycznie została wymieniona kapa zaworowa i uszczelka tej kapy. Pozwany nie wykazał zasadności dokonania tych czynności ani ich wysokości, zwłaszcza, że zostały one zakwestionowane przez męża powódki przy odbiorze pojazdu poprzez wpisanie na dokumencie zlecenia znaków zapytania przy spornych pozycjach (dowód: k. 34 akt oraz zeznania T. S. (2) (k. 101 – 101 verte akt), a z zeznań świadka A. W. (2) wynika, że elementy układu CR są od pompy i że pozwany tego nie wymieniał (dowód: zeznania A. W. – k. 123 verte akt).

W ocenie Sądu Okręgowego, skoro naprawa dokonywana przez pozwanego związana była z wymianą pewnych części, to nie było przeszkód, aby pozwany przedłożył dokumenty zakupowe co do wszystkich części, które miały być wymieniane. W zakresie kapy zaworowej oraz uszczelki pozwany nie przedłożył zaś takich dowodów. Tymczasem samo zlecenie naprawy podlega weryfikacji, w tym czynności wykonane, zużyte części i materiały, data usługi czy koszty z nią związane. W konsekwencji Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że powód wzajemny nie wykazał swojego roszczenia w zakresie części pozycji wskazanych na fakturze nr (...).

Mając powyższe okoliczności na względzie, Sąd Okręgowy oddalił apelację powoda wzajemnego A. Ł. na podstawie art. 385 k.p.c., o kosztach postępowania apelacyjnego orzekając na mocy art. 98 § 1 k.p.c. i art. 99 k.p.c. oraz na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w związku z § 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.