Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19.05. 2022 r. na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 1 art. 68 ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 58 § 1 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny i art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że G. J. jako pracownik u płatnika składek J. (...).ZO.O. nie podlega: obowiązkowo ubezpieczeniom/u: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1.02.2022 r.

W uzasadnieniu decyzji ZUS podniósł, że G. J. została zgłoszona przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia emerytalnego rentowych chorobowego i wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego od 1.02.2022 r. jako pracownik. Płatnik złożył za ubezpieczoną dokumenty rozliczeniowe, w których wymiar wskazał ½ etatu i miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości za 02.2022 r. -00 zł , 03.2022 – 3300 zł i 04.2022 -880 zł. Ponadto płatnik wskazał od 10.03.2022 r. do 31.03.2022 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy. Za okres od 12.04.2022 do 22.05.2022 r. został złożony wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego.

Z przedłożonej umowy o pracę wynika, iż została zawarta między stronami tj. ubezpieczoną a J. (...). ZO.O. reprezentowaną przez P. J. (1) prezesa zarządu oraz P. J. (2) i S. J. członkami zarządu w dniu 31.01.2022 r. na okres próbny 1.02-31.05 .2022 r. na stanowisku pomoc księgowa wymiar czasu pracy ½ etatu za wynagrodzeniem 3300 zł brutto.

W przedmiotowej sprawie płatnik przedłożył również inne dokumenty kadrowo-płacowe m.in. orzeczenie lekarskie nr (...) z 26.01.2022 r. o braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku pomoc księgowa, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, kwestionariusz osobowy dla pracownika, listy obecności i listy płac za 02.2022 r. i 03.2022 r., potwierdzenie przelewu wynagrodzenia należnego za miesiące 02.2022 r. i 03.2022 r.

G. J. jest żoną jednego ze wspólników. Z przedłożonego zakresu obowiązków wynika, że do obowiązków ubezpieczonej miałoby należeć: segregowanie dokumentów pod względem ich rodzaju, wypełnianie formularzy podatkowych i sporządzanie zestawień finansowych na podstawie zapisów księgowych, archiwizowanie dokumentacji księgowej, prace administracyjno - biurowe, pomoc w obsłudze dokumentacji pracowniczej, wprowadzanie danych księgowych, wsparcie zespołu księgowości w realizacji bieżących zadań w zależności od potrzeb, zbieranie informacji i danych niezbędnych do przygotowywania analiz i raportów, odbieranie poczty przeznaczonej dla działu księgowego, odbieranie dokumentacji przynoszonej przez klientów, dostęp do programów księgowych i dokumentacji klientów pod nadzorem przełożonego, wykonanie poleceń przełożonego wynikających ze stanowiska pracy. Przy tym w trakcie postępowania administracyjnego na okoliczność świadczenia przez ubezpieczoną pracy na podstawie umowy o pracę w (...) FINANSE Sp. z o.o. oprócz dokumentów kadrowo-płacowych zostało przedłożonych tylko kilka wydruków korespondencji mailowej.

W ocenie oddziału ubezpieczona nie wykonywała pracy na podstawie umowy o pracę. od 1.02.2022 r. Wnioskodawczyni miała zostać zatrudniona od 1.02.2022 r. a już od 10.03. 2022 r. stała się niedolna do pracy z powodu choroby przypadającej w okresie ciąży. Wnioskodawczyni miałaby zatem podjąć pracę na krótko przed niezdolnością do pracy. Wnioskodawczyni miałaby zostać zatrudniona na specjalnie utworzonym stanowisku na którym nikt wcześniej pracy nie wykonywał. Jej zatrudnienia w ocenie organu nie usprawiedliwia podnoszona przez wspólników płatnika okoliczność wzrostu liczby klientów większą ilość pracy z uwagi na nieprzedłużenie umowy z M. P. oraz odejście na zwolnienie K. L. (1) -gdyż ta pierwsza była zatrudniona w krótki okres na umowę zlecenia druga zaś była na zwolnieniu lekarskim już od 14.12.2021 r. Ubezpieczona zaś miałaby zostać zatrudniona dopiero od 1.02.2022 r. Wynikałoby z tego ze w spółce nie pracuje też żaden pracownik bowiem w miejsce wnioskodawczyni nikt nie został zatrudniony. Organ podkreślił iż ogłoszenie o prace na portalu (...) przez płatnika zostało umieszczone dopiero w dniu 11.05.2022 r. tj po wszczęciu przedmiotowego postępowania. Ponadto u płatnika zatrudniona jest tylko K. L. (1) w charakterze księgowej przy czym ta przebywa na zwolnieniu lekarskim i w pełnym wymiarze czasu pracy miała otrzymywać takie samo wynagrodzenie co wnioskodawczyni. Wobec tego wnioskodawczyni miałaby mieć przyznane najwyższe wynagrodzenie w firmie pomimo iż została zgłoszona do ubezpieczeń na stanowisku asystent ds. księgowości niższym niż K. L. (1).

W tym stanie rzezy organ uznał, iż zawarta między stronami umowa zgodnie z art. 83§ 1kc w zw. z 300 kp ma charakter pozorny a co za tym idzie jako nieważna nie wywołuje żadnych skutków prawnych także w zakresie ubezpieczenia a G. J. została zgłoszona do ubezpieczeń jedynie w celu uprawdopodobnienia nawiązania stosunku pracy oraz świadczenia pracy celem nabycia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Nie bez znaczenia w ocenie organu był także fakt, iż ww . jest małżonką jednego ze wspólników, który musiał wiedzieć, że ubezpieczona jest w ciąży i nie będzie w najbliższym czasie pracy wykonywać. Ponadto umowę zawarto jedynie do przewidywanego okresu porodu.

/ decyzja k. 43-46 akt ZUS/

Odwołanie od powyżej decyzji w dniu 21.06.2022 r. wniosła G. J. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika domagając się jej zmiany i ustalenia, iż wnioskodawczyni podlega ubezpieczeniom jako pracownik w firmie (...). ZO.O. W uzasadnieniu powyższego stanowiska podniesiono, iż praca była przez nią faktycznie wykonywana ,istniała faktyczna potrzeba jej zatrudnienia z uwagi na zwiększoną ilość zleceń i brak innej osoby, która w tym okresie mogłaby wesprzeć księgowość. Podkreślono też, iż proces poszukiwania nowego pracownika na jej miejsce rozpoczął się już w marcu 2022 r. niezwłocznie po jej przejściu na zwolnienie lekarskie -okoliczność, że nikogo nie zatrudniono wynikała wyłącznie z faktu braku odpowiedniego kandydata.

/ odwołanie k. 3-8/

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania podtrzymując argumentację podniesioną w zaskarżonej decyzji.

/ odpowiedź na odwołanie k. 11-12

Na rozprawie w dniu 18.01.2023 zainteresowany przyłączył się do odwołania.

/stanowisko procesowe zainteresowanego protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 00:00:17-00:02:22/

Na rozprawie w dniu 6.03.2023 r. strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe, przy tym organ rentowy wniósł o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego po 180 zł od każdej ze stron.

/ stanowisko procesowe stron protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r.00:10:10-00:23:05

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. prowadzi działalność od 3.01.2017 r. przedmiotem, której jest działalność rachunkowo – księgowa. W skład zarządu spółki wchodzą wszyscy jej wspólnicy Prezesem zarządu spółki jest P. J. (1). Członkami zarządu są P. J. (2) i S. J.. Wskazana firma jest firmą rodzinną.

/ odpis z KRS k. 31-33 akt ZUS, zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Wnioskodawczyni G. J. z wykształcenia jest mikrobiologiem. Do 31.05.2021 r. pracowała w firmie (...) jako analityk w laboratorium. Nie ma żadnego doświadczenia w zakresie księgowości. WW. jest żoną członka zarządu płatnika P. J. (3).

/ bezsporne odpis dyplomu k. 52-53, świadectwo pracy w kopercie k. 93 zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:27-00:04:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:02:22-00:11:36 zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

W dniu 31.01.2022r. strony tj G. J. oraz płatnik J. (...). ZO.O. reprezentowany przez P. J. (1) prezesa zarządu oraz P. J. (2) i S. J. członków zarządu zawarły umowę nazwaną przez strony umową o pracę na okres próbny 1.02-31.05.2022 r. W ramach zawartej umowy G. J. zobowiązała się wykonywać pracę na stanowisku pomoc księgowa w wymiarze czasu pracy ½ etatu za wynagrodzeniem 3300 zł brutto. Z ramienia płatnika umowę podpisała główna księgowa E. D..

/ umowa k. 24 -25 akt ZUS, k. 37 w oryginalnych aktach osobowych koperta k. 93 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34//

Wnioskodawczyni miała zostać zatrudniona na okres próbny od dnia 1.02.2022r. do dnia 31.05.2022r., na stanowisku pomoc księgowa, na pół etatu, z wynagrodzeniem miesięcznym w kwocie 3.300,00 zł brutto, co w przypadku pełnego etatu odpowiada kwocie 6.600,00 zł

/ bezsporne/

Bezpośrednio przed podpisaniem spornej umowy wnioskodawczyni przebywała na zasiłku macierzyńskim, który pobierała w okresie od 1.06.2021r. do 31.03.2022r., Do podpisania umowy doszło w trakcie pobierania zasiłku macierzyńskiego. Pierwsze dziecko wnioskodawczyni urodziła 2.04.2021 r. Od 1.06.2021 r. wnioskodawczyni nie posiadała tytułu do ubezpieczenia chorobowego.

/ bezsporne, dane o zgłoszeniach ubezpieczonego k. 39 akt ZUS zeznania wnioskodawczyni protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:27-00:04:40 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:02:22-00:11:36 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34//

W dniu podpisywania umowy o pracę wnioskodawczyni była w 4 miesiącu ciąży.

/ bezsporne, pierwsza karta przebiegu ciąży k. 31 zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Płatnik składek zgłosił wnioskodawczynię do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia emerytalnego rentowych chorobowego i wypadkowego oraz ubezpieczenia zdrowotnego od 1.02.2022 r.

/ bezsporne druk (...) k. 42 akt ZUS/

Oprócz wnioskodawczyni płatnik zatrudniał:

- M. P. w okresie 2.10.2021 r. do 1.02.2022 r. w oparciu o umowę zlecenie za wynagrodzeniem 2800 miesięcznie – umowa zlecenie z dnia 2.10.2021 r. oraz w okresie 21.02.2022 do 20.08.2022 r. w ramach umowy o zorganizowanie stażu zawartej z Fundacją (...) z siedzibą w Ł. – umowa z dnia 21.02.2022 r. stypendium w kwocie 1489,00 zł, w okresie 18.07.2022 do 29.07.2022 r. niezdolna do pracy

- K. L. (1) w okresie 1.03.2021 do 31.08.2021 r. w ramach umowy o zorganizowanie stażu zawartej z Fundacją (...) z siedzibą w Ł. z dnia 19.02.2021, następnie od 1.09.2021 r. -10.06.2022 w oparciu o umowę o pracę na stanowisku księgowej w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem 3300 zł. brutto miesięcznie. WW od 14.12.2021 r. przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą

- E. K. w okresie 5.10.2022 do 4.04.2023 r. w ramach umowy o zorganizowanie stażu zawartej z Fundacją (...) z siedzibą w Ł.,

- J. K. w okresie 1.09.2022 do 28.02.2023 w ramach umowy o zorganizowanie stażu zawartej z Fundacją (...) z siedzibą w Ł..

/ lista ubezpieczonych k. 36 akt ZUS, umowa o staż k. 68-68 oraz koperta k. 93, umowy o staż koperta k. 93, umowa zlecenie koperta k. 93, umowa o pracę z K. L. z aneksem koperta k. 93, pismo k. 95 dokumenty zgłoszeniowe ZUS -96-97, kk. 99-100 zestawienie zaświadczeń k. 98, 101, zestawienie k. 107, zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Płatnik ma też podpisaną umowę o współpracy na prowadzenie księgowości klientów spółki (...) z dnia 3.01.2019 ze zleceniobiorcą Usługi (...) (siostrą P. J. (4)), ww jest główną księgową w firmie i z tego tytułu osiąga wynagrodzenie 6000 zł miesięcznie od stycznia 2023 r. 7000 zł miesięcznie, oraz umowę zlecenia na czas nieokreślony z dnia 2.01.2020 r. na stanowisku księgowego z jednym ze wspólników S. J. ze stawka godzinową 45 zł.

/ umowa zlecenia k. 67 oraz koperta k. 93, umowa o współpracę k. 70-78 oraz koperta k. 93, zestawienie k. 107 zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34 zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Do zadań wnioskodawczyni na powierzonym jej stanowisku pomocy księgowej miało należeć: segregowanie dokumentów pod względem ich rodzaju, wypełnianie formularzy podatkowych i sporządzanie zestawień finansowych na podstawie zapisów księgowych, archiwizowanie dokumentacji księgowej, prace administracyjno - biurowe, pomoc w obsłudze dokumentacji pracowniczej, wprowadzanie danych księgowych, wsparcie zespołu księgowości w realizacji bieżących zadań w zależności od potrzeb, zbieranie informacji i danych niezbędnych do przygotowywania analiz i raportów, odbieranie poczty przeznaczonej dla działu księgowego, odbieranie dokumentacji przynoszonej przez klientów, dostęp do programów księgowych i dokumentacji klientów pod nadzorem przełożonego, wykonanie poleceń przełożonego wynikających ze stanowiska pracy.

/ zakres obowiązków k. 38v -39 w oryginalnych aktach osobowych koperta k. 93, zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12 zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Stanowisko pracy wnioskodawczyni było stanowiskiem nowoutworzonym.

/ bezsporne zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12, zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Z klientami spółki spotykali się wspólnicy i główna księgowa . Wszyscy obsługiwali klientów spółki w ramach indywidualnej działalności z wyjątkiem S. J. zatrudnionego w oparciu o zlecenie.

/ wykaz klientów koperta k93 zeznania występującego w imieniu płatnika P. J. (3) protokół z rozprawy z dnia 6.03.2023 r, 00:04:40 -00:10:10 w związku z informacyjnymi wyjaśnieniami protokół z rozprawy z dni 18.01.2023 r. 00:11:36 -00:29:15 zeznania świadka E. D. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:33:24 -00:53:34, zeznania świadka S. J. protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 00:53:34-01:08:12, zeznania świadka P. J. (1) protokół z rozprawy z dnia 18.01.2023 r. 01:08:12 -01:24:46 /

Płatnik sporządził m.in. następujące dokumenty kadrowo-płacowe dotyczące ubezpieczonej orzeczenie lekarskie nr (...) z 26.01.2022 r. o braku przeciwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku pomoc księgowa, kartę szkolenia wstępnego w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, kwestionariusz osobowy dla pracownika, listy obecności i listy płac za 02.2022 r. i 03.2022 r., potwierdzenie przelewu wynagrodzenia należnego za miesiące 02.2022 r. i 03.2022 r.

/ wskazana dokumentacja k. 20-25, 10-15 akt ZUS, k. 37-53 oraz w oryginalnych aktach osobowych koperta k. 93 aktach osobowych koperta k. 93 /

W dniu 10.03.2022r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu choroby przypadającej w czasie ciąży i nie powróciła do pracy do końca obowiązywania umowy. Wnioskodawczyni urodziła dziecko w dniu 18.06.2022r.

/ zestawienie zaświadczeń danego ubezpieczonego k. 41 akt ZUS i k. 14, zaświadczenie o porodzie k. 32/

W tracie nieobecności wnioskodawczyni w pracy, spowodowanej chorobą płatnik składek nie zatrudnił w jej miejsce innej osoby.

/ bezsporne/

Płatnik w marcu i w maju 2022 r. umieścił na portalu (...) ogłoszenie o poszukiwaniu kandydata na stanowisko księgowy zastrzegając elastyczność w wyborze formy zatrudnienia.

/ wydruk z potwierdzeniem zamieszczenia ogłoszenia na portalu (...) k. 34-35 akt ZUS/

Płatnik złożył za ubezpieczoną dokumenty rozliczeniowe, w których wskazał wymiar ½ etatu i miesięczne podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości za 02.2022 r. -00 zł , 03.2022 – 3300 zł i 04.2022 -880 zł. Ponadto płatnik wskazał od 10.03.2022 r. do 31.03.2022 r. wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy z powodu choroby finansowane ze środków pracodawcy. Za okres od 12.04.2022 do 22.05.2022 r. został złożony wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego.

/ bezsporne, dane ubezpieczonego o podstawach wymiaru składek k. 38 akt ZUS dane o obieranych świadczeniach i przerwach w zatrudnieniu k. 37 akt ZUS/

W 2021 r. płatnik osiągnął zysk w kwocie 13.143,26 zł. Natomiast na koniec 07.2022 r. płatnik osiągnął zysk w kwocie 33.683, 48 zł

/Jednostronny rachunek zysków i strat z uwzględnieniem bufora w kwietniu 2022 k. 7 akt ZUS, w lipcu 2022 r. k. 54, k. 55 sprawozdanie finansowe za 2021 r. k. 55-66 oraz koperta k.93/

Sąd Okręgowy w Łodzi dokonał następującej oceny dowodów:

Powyższych ustaleń Sąd Okręgowy dokonał na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach organu rentowego i załączonych do akt sprawy, a także częściowo w oparciu o zeznania wnioskodawczyni, występującego w imieniu płatnika P. J. (2) oraz świadków: P. J. (1), S. J. i E. D..

Na wstępie podnieść należy, iż wszystkie zeznające w procesie osoby pozostają w bliskiej relacji rodzinnej z wnioskodawczynią. W procesie zeznawali jej mąż, brat jej męża, oraz teść- będący wspólnikami płatnika oraz Księgowa siostra teścia. Wobec powyższego ich zeznania należało oceniać poprzez pryzmat tego, iż ww byli zainteresowani korzystnym dla wnioskodawczyni wynikiem rozstrzygnięcia. Należy mieć też na uwadze, że rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy – wymaga rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione nie tylko formalne, ale i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach charakteryzujących stosunek pracy, wywołujących zobowiązanie pracownicze.

W ocenie sądu na gruncie rozpatrywanego przypadku poza zeznaniami osób bliskich wnioskodawczyni które wskazywały na fakt wykonywania przez nią pracy podporządkowanej w spornym okresie brak na to jakichkolwiek innych wiarygodnych dowodów.

Przede wszystkim brak jest relacji jakichkolwiek innych osób nie związanych rodzinnie z wnioskodawczynią klientów, kontrahentów płatnika, stażystki która miała równolegle z nią pracę wykonywać potwierdzających fakt, iż taką pracę faktycznie wykonywała. Brak jest jakichkolwiek dokumentów podpisanych przez wnioskodawczynię , ponadto podkreślić należy iż zeznania złożone przez nią samą jak i inne przesłuchiwane osoby co do charakteru pracy jaki wykonywała, podejmowanych przez nią czynności są wysoce ogólne i enigmatyczne. WW. miała pod kontrolą pozostałych osób wykonywać czynności w okresie zwiększonej częstotliwości pracy związanej z koniecznością rozliczenia klientów do końca maja, polegające na segregacji i porządkowaniu dokumentów co miało przyspieszyć proces rozliczenia klientów. Przy tym nie wiadomo jakie dokumenty i dla którego konkretnie klienta/ klientów wnioskodawczyni porządkowała, przygotowywała. Nie wyjaśniła według jakiego schematu to czyniła skoro nie miała żadnego wykształcenia księgowo rachunkowego. Wnioskodawczyni w świetle zeznań przesłuchiwanych osób miała wykonywać prace pod kierownictwem wszystkich przesłuchiwanych w procesie osób, pomagać księgowej skanować i układać dokumenty , jednakże nie jest jasne jak nadzór ten miał wyglądać skoro wymiar czasu pracy wnioskodawczyni o jakim zeznawali E. D., S. J. i P. J. (1) od 8.00 do 12.00 nie pokrywał się nawet zeznaniami występującego w imieniu płatnika P. J. (2) i w oficjalnych wpisach jakie znalazły się na listach obecności gdyż te nie potwierdzały zatrudnienia na ½ etatu ale wykazywały na czas pracy w godzinach 9.00 -12.00. Podkreślić należy tez iż wszyscy przesłuchiwani twierdzili zgodnie iż wnioskodawczyni miała nie mieć kontaktu z klientem. Tymczasem w postępowaniu przed ZUS k. 26 przedstawiono wydruki e- mali jakie wnioskodawczyni miała przesyłać do klientów w spornym okresie. Tym samym powyższe pozostaje ze sobą w oczywistej sprzeczności. Sąd miał na uwadze iż jak już wskazywano nikt spoza firmy nie potwierdził faktu wykonywania pracy przez wnioskodawczynię . Tym samym wskazane wiadomości mailowe sąd uznał jako wytworzone wyłącznie celem uprawdopodobnienia faktu zatrudnienia wnioskodawczyni, stworzenia pozorów wykonywania przez nią pracy. Wątpliwym jest też faktyczne zapotrzebowanie na pracę wnioskodawczyni. Zeznający w procesie podnosili zwiększoną liczbę klientów w spornym okresie i tzw „gorący” okres związany z ich rozliczeniem do końca miesiąca maja tymczasem żadne zestawienie dotycząc klientów, które wskazywałoby na wzrost liczby obsługiwanych przez płatnika osób i podmiotów usprawiedliwiające dodatkowe zatrudnienie pracownika na stanowisku pomocy księgowej nie zostano przedstawione. Znamiennym, jest też iż zeznający w imieniu płatnika wskazywali – co potwierdzają też zgromadzone w sprawie dokumenty - że u płatnika było zapotrzebowane na świadczone usługi księgowe, w związku z czym usługi w tej materii były świadczone przez wspólników ramach ich indywidualnych działalności ,z wyjątkiem uczącego się nadal S. J. zatrudnionego na zlecenie, z księgową na zasadzie umowy o współpracę oraz inne osoby w ramach stażu, krótko przez jedną osobę na zlecenie. Wyjątkiem była księgowa K. L. (1) zatrudniona na umowę o prace ale także po odbytym uprzednio stażu ta jednak od 14.12.2021 r. przebywała na długotrwałym zwolnieniu lekarskim w związku z ciążą a umowa z nią została przedłużona wyłącznie do dnia porodu. Praktyką było więc u płatnika zatrudnienie ale w oparciu o inne formy zatrudnienia i współpracy nie w oparciu a przynajmniej nie od razu w oparciu o umowę o pracę. Tymczasem wnioskodawczynię bez żadnego przygotowania księgowego chciano zatrudnić od razu w oparciu o umowę o pracę. Znamiennym jest też iż M. P. zatrudnioną pierwotnie na zlecenie na stanowisku księgowej w okresie 2.10.2021 r. do 1.02.2022 r. nie zatrudniono jak podawał płatnik w okolicznościach wzrostu liczby zamówień klientów w oparciu o umowę o pracę lecz tylko na staż od 21.02.2022 do 20.08.2022 r. w ramach umowy z Fundacją (...) z siedzibą w Ł.. Sąd nie dał wiary twierdzeniom odwołującej i płatnika iż w firmie intensywnie poszukiwano pracownika także już po odejściu wnioskodawczyni na zwolnienie lekarskie w związku z ciążą czego wyraz miało stanowić ogłoszenie o pracę na portalu (...). Podkreślić bowiem należy iż ogłoszenie dotyczyło księgowego a nie pomocy księgowej- to jest stanowiska na jakim miała być zatrudniona wnioskodawczyni w dodatku w ogłoszeniu tym sugerowano również różne w tym elastyczne formy zatrudnienia nie stricte umowę o pracę. Tym samym sąd doszedł do przekonania iż stanowisko wnioskodawczyni było stanowiskiem specjalnie utworzonym w ramach którego chciano stworzyć dla niej bez podstawy prawnej tj bez wykonywania pracy pozorny tytuł do ubezpieczenia w związku z ciążą, który gwarantowałby jej jednocześnie odpowiednio wysokie świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Istotnym jest także iż wnioskodawczyni, która co niesporne nie miała żadnego przygotowania rachunkowego i księgowego, zaproponowano wynagrodzenie na poziomie 3300 zł za pół etatu zł tj 6.600 w ramach pełnego etatu. To jest w wysokości 2 x wyższej niż miała K. L. (1) zatrudniona w pełnym wymiarze jako księgowa – tj w pełni wykwalifikowany specjalista a nie pomoc, a nawet wyższym niż miała główna księgowa firmy (...), ta bowiem w ramach umowy o współprace miała zagwarantowane wynagrodzenie w wysokości 6000 zł miesięcznie. Wnioskodawczyni miała mieć więc wynagrodzenie wyższe niż jej przełożona E. D., która wraz z pozostałymi wspólnikami wykonującymi prace w oparciu o swe działalności wypracowywali zyski płatnika. Znamiennym jest też, że jeden ze wspólników S. J. zatrudniony był u płatnika z wynagrodzeniem 45 zł za godzinę w ramach zlecenia co przy przyjęciu podstawowego o wymiaru czasu pracy za luty 2022 r. 160 godzin sprawiało że obsługując klientów co składało się na działalność spółki osiągał by wynagrodzenie jedynie o 600 zł wyższe od wynagrodzenia wnioskodawczyni nie pracując jednocześnie w oparciu o umowę o pracę. Tym samym sąd ocenił zeznania zarówno wnioskodawczyni jak i pozostałych zeznających w procesie w zakresie w jakim wskazywały na wykonywanie przez ubezpieczoną pracy pod kierownictwem w spornym okresie w ramach zatrudnienia pracowniczego przy autentycznym zapotrzebowaniu na taka pracę za niewiarygodne.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołania jako niezasadne podlegały oddaleniu.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 8 ust. 1 i art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 1009 t.j.), pracownicy, to jest osoby pozostające w stosunku pracy, podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.

Stosownie do treści art. 1 ust 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ( t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732) osobom tym, w razie choroby lub macierzyństwa, przysługują świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą.

W myśl art. 4 w ust 1 i 2 ustawy zasiłkowej ubezpieczony podlegający obowiązkowo ubezpieczeniu nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

O uznaniu stosunku łączącego dwie osoby za stosunek pracy rozstrzygają przepisy prawa pracy.

Według art. 22 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 roku kodeks pracy, przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.

Do cech pojęciowych pracy stanowiącej przedmiot zobowiązania pracownika w ramach stosunku pracy należą osobiste i odpłatne jej wykonywanie w warunkach podporządkowania. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury stosunek ubezpieczeniowy jest następczy wobec stosunku pracy i powstaje tylko wówczas, gdy stosunek pracy jest realizowany. Jeżeli stosunek pracy nie powstał bądź też nie jest realizowany, wówczas nie powstaje stosunek ubezpieczeniowy, nawet jeśli jest odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia z dnia 17 stycznia 2006 roku III AUa 433/2005, Wspólnota (...)). Podleganie pracowniczemu tytułowi ubezpieczenia społecznego jest uwarunkowane nie tyle opłacaniem składek ubezpieczeniowych, ile legitymowaniem się statusem pracownika rzeczywiście świadczącego pracę w ramach ważnego stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 roku o sygn. akt II UK 43/05, OSNAPiUS rok 2006/15 – 16/251).

W przedmiotowej sprawie organ rentowy stanął na stanowisku, iż umowa o pracę zawarta między ubezpieczoną G. J. a J. (...).ZO.O., bowiem została zawarta dla pozoru celem wyłudzenia odpowiednio wysokich świadczeń z funduszu ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru.

Z czynnością prawną pozorną mamy do czynienia wówczas, gdy występują, łącznie, następujące warunki: oświadczenie woli musi być złożone tylko dla pozoru, oświadczenie woli musi być złożone drugiej stronie, adresat oświadczenia woli musi zgadzać się na dokonanie czynności prawnej jedynie dla pozoru, czyli być aktywnym uczestnikiem stanu pozorności. Pierwsza i zasadnicza cecha czynności pozornej wyraża się brakiem zamiaru wywołania skutków prawnych, jakie prawo łączy z tego typu i treścią złożonego oświadczenia. Jest to zatem z góry świadoma sprzeczność między oświadczonymi a prawdziwymi zamiarami stron, czyli upozorowanie stron na zewnątrz i wytworzenie przeświadczenia dla określonego kręgu (otoczenia), nie wyłączając organów władzy publicznej, że czynność o określonej treści została skutecznie dokonana. Jednakże zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w wyroku z 14 marca 2001 roku (sygn. akt III UKN 258/00, opubl. OSNAP 2002/21/527), nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę, gdy pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował. Nie wyklucza to rozważenia, czy w konkretnym przypadku zawarcie umowy zmierzało do obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

O czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy można mówić wówczas, gdy czynność taka pozwala na uniknięcie zakazów, nakazów lub obciążeń wynikających z przepisu ustawy i tylko z takim zamiarem została dokonana. Nie jest natomiast obejściem prawa dokonanie czynności prawnej w celu osiągnięcia skutków, jakie ustawa wiąże z tą czynnością prawną. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalno-rentowego, chorobowego i wypadkowego, podjęcie zatrudnienia w celu objęcia ubezpieczeniem i ewentualnego korzystania ze świadczeń z tego ubezpieczenia nie może być kwalifikowane jako obejście prawa.

W sytuacji, gdy wolą stron zawierających umowę było faktyczne nawiązanie stosunku pracy i doszło do świadczenia pracy za wynagrodzeniem, sama świadomość jednej ze stron umowy, a nawet obu stron, co do wystąpienia w przyszłości zdarzenia uprawniającego do świadczeń z ubezpieczenia społecznego, nie daje podstawy do uznania, że umowa miała na celu obejście prawa (wyrok SN z dnia 2 lipca 2008 roku, sygn. akt II UK 334/07, opubl. L.).

Sąd Okręgowy w całości podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 24 lutego 2010 roku w sprawie o sygn. akt II UK 204/09 (lex nr 590241), iż o tym czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł ubezpieczeń społecznych nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Istotne więc jest, aby stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia o cechach pracowniczych.

Z uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 21 maja 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 43/10 (Lex nr 619658) wynika, że umowa o pracę jest zawarta dla pozoru, a przez to nie stanowi tytułu do objęcia ubezpieczeniami społecznymi, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a podmiot wskazany jako pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli strony z góry zakładają, iż nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Skoro z zawarciem umowy o pracę ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zm.) wiąże obowiązek ubezpieczenia emerytalnego i rentowych oraz wypadkowego i chorobowego, to podjęcie zatrudnienia w celu objęcia tymi ubezpieczeniami i ewentualnie korzystania z przewidzianych nimi świadczeń nie jest obejściem prawa.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2010 r. w sprawie o sygn. akt I UK 74/10 (lex numer 653664) stwierdzono zaś, że podstawą ubezpieczenia społecznego jest rzeczywiste zatrudnienie, a nie sama umowa o pracę ( art. 22 k.p. , art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 13 pkt 1 w/w ustawy). Umowa o pracę nie jest czynnością wyłącznie kauzalną, gdyż w zatrudnieniu pracowniczym chodzi o wykonywanie pracy. Brak pracy podważa sens istnienia umowy o pracę. Innymi słowy jej formalna strona, nawet połączona ze zgłoszeniem do ubezpieczenia społecznego, nie stanowi podstawy takiego ubezpieczenia.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że motywacja skłaniająca do zawarcia umowy o pracę nie ma znaczenia dla jej ważności przy tym wszak założeniu, że nastąpiło rzeczywiste jej świadczenia zgodnie z warunkami określonymi w art. 22 § 1 k.p. Tym samym nie można byłoby czynić odwołującej zarzutów, że zawarła umowę o pracę jedynie w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczeń społecznych, pod tym wszakże warunkiem, że na podstawie kwestionowanej umowy realizowałaby zatrudnienie o cechach pracowniczych.

Reasumując w odniesieniu do umowy o pracę pozorność polega na tym, że strony nie zamierzają osiągnąć skutków wynikających z tej umowy, a określonych w art. 22 KP. Należy przypomnieć, że pozorność umowy o pracę zachodzi także wówczas, gdy praca jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. Znaczenie ma faktyczne niewykonywanie pracy albo jej wykonywanie jednak w realiach nie korespondujących z właściwościami pracowniczymi./Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie - VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 sierpnia 2022 r., VII U 323/22/ Pozorność umowy o pracę (art. 83 KC w zw. z art. 300 KP) ma miejsce nie tylko wówczas, gdy mimo jej zawarcia praca w ogóle nie jest świadczona, ale również wtedy, gdy jest faktycznie świadczona, lecz na innej podstawie niż umowa o pracę. /Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 3 listopada 2021 r., III AUa 1713/21/ Ocena, czy praca jest wykonywana na podstawie łączącego strony stosunku pracy, zależy przy tym od okoliczności konkretnej sprawy dotyczących celu, do jakiego zmierzały strony, oraz zachowania elementów konstrukcyjnych stosunku pracy, w tym w szczególności cechy podporządkowania pracownika w procesie świadczenia pracy. /por. wyrok SN z dnia 8 lipca 2009 r, I UK 43/09, z dnia 12 maja 2011 r, II UK 20/11, oraz wyrok SA Łódź z dnia 17-09-2019 III AUa 39/19/

Mając na uwadze dotychczas poczynione rozważania prawne należy podkreślić, że w realiach niniejszej sprawy Sąd Okręgowy w celu dokonania kontroli prawidłowości zaskarżonej decyzji organu rentowego musiał zatem badać, czy pomiędzy ubezpieczoną a płatnikiem składek w spornym okresie od 1.02.2022 r. istotnie doszło do nawiązania i realizacji stosunku pracy w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

Przesądzenie rzeczywistego charakteru pracowniczego zatrudnienia wymaga przekonującej oceny, że zostały spełnione formalne i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie czy miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę zainteresowaną obowiązków o cechach kreujących zobowiązanie pracownicze. / (...) 117/21 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 24-03-2021/ Przy czym podkreślić należy, iż brak jest formalnych przeciwwskazań do zatrudniania osób bliskich w ramach stosunku pracy (art. 8 ust. 1 i 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych) nie wyklucza jednak kompetencji organu rentowego do weryfikowania deklarowanego tytułu ubezpieczenia społecznego (art. 68 pkt 1 i 2 tej ustawy), zwłaszcza gdy ustalenie to dotyczy osoby bliskiej, dla której pracodawca tworzy stanowisko pracy z wysokim wynagrodzeniem, wpływającym (przez należne składki) na wysokość świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Rzeczywisty charakter pracowniczego zatrudnienia osób bliskich pracodawcy wymaga nie tylko stwierdzenia braku formalnych zakazów do ich zatrudniania w ramach stosunku pracy, ale też rygorystycznych ustaleń i przekonującej oceny, że zostały spełnione nie tylko formalne, ale i realne warunki do podjęcia zatrudnienia, a następnie miało miejsce rzeczywiste wykonywanie przez osobę bliską obowiązków o cechach charakteryzujących stosunek pracy, wywołujących zobowiązanie pracownicze. Jest to niezbędne dla wyeliminowania z obrotu prawnego zachowań osób bliskich zmierzających do obejścia lub nadużycia prawa do korzystniejszego tytułu i świadczeń z ubezpieczenia społecznego. /III UK 427/19 - postanowienie SN - Izba Pracy z dnia 18-11-2020.

Przy tym bezwzględnie należy mieć na uwadze, iż prawo nie zabrania zatrudniania kobiet w ciąży, a sama ciąża nie powoduje automatycznie niezdolności do pracy. Fakt pozostawania w ciąży w kontekście pozorności umowy może mieć znaczenie jedynie wtedy, gdyby ciąża w momencie zawarcia umowy o pracę w sposób oczywisty wykluczałaby możliwość świadczenia pracy przez pracownicę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 10 lutego 2016 r. III AUa 859/15). Zawarcie umowy o pracę w okresie ciąży, nawet jeśli głównym powodem jest chęć uzyskania zasiłku macierzyńskiego bądź odpowiednio wysokiego zasiłku, nie jest naganne ani tym bardziej sprzeczne z prawem, jeśli umowa faktycznie jest realizowana. /Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi - VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 25 października 2022 r. VIII U 1950/21,Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu - III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 czerwca 2022 r., III AUa 62/21 /Krótkotrwałe świadczenie pracy przed skorzystaniem ze świadczeń z ubezpieczenia chorobowego nie jest wystarczającą przesłanką do stwierdzenia nieważności umowy o pracę w sytuacji, gdy zamiarem stron tej umowy było nawiązanie stosunku pracy, a zgodna wola stron znalazła odzwierciedlenie w faktycznej realizacji pracowniczego zatrudnienia, czyli wówczas, gdy został wdrożony proces świadczenia pracy, a pracodawca z tejże pracy korzystał. /III AUa 38/18 - wyrok SA Kraków z dnia 07-04-2021/

Każde postanowienie umowy o pracę, zmierzające do wyłudzenia świadczeń z ubezpieczenia społecznego, należy ocenić jako nieważne wobec istnienia zamiaru obejścia prawa albo przez swą sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, wyrażającą się np. niegodziwością celu albo zderzeniem się z prawem innych ubezpieczonych. Z dotychczasowego orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika dopuszczalność stosowania przez ZUS art. 58 KC oraz art. 83 § 1 KC do oceny ważności czynności prawnych w sferze prawa ubezpieczeń społecznych. /Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12 stycznia 2022 r., (...) 557/21/

Stosunek pracy wyróżnia się koniecznością osobistego wykonywania pracy, podporządkowaniem pracownika pracodawcy, stałym wykonywaniem pracy na rzecz pracodawcy na jego ryzyko oraz odpłatnością pracy. Zasada osobistego świadczenia oznacza, iż pracownik ma obowiązek wykonywać pracę samodzielnie, osobiście i nie może samowolnie, bez zgody pracodawcy powierzyć pracy innej osobie. Wymóg osobistego świadczenia pracy wiąże się z osobistymi przymiotami pracownika takimi jak kwalifikacje, wiek, doświadczenie itp. Przy czym w świetle art. 22 § 1 ¹ oceny charakteru umowy należy dokonywać nie tylko na podstawie przyjętych przez jej strony postanowień, które mogą mieć na celu stworzenie pozoru innej umowy, lecz także na podstawie faktycznych warunków jej wykonywania. Dlatego zastrzeżenie w umowie możliwości zastępowania się w pracy przez wykonawcę inną osobą nie odbiera jej cech umowy o pracę, zwłaszcza gdy faktycznie takie zastępstwa nie nastąpiły, a inne cechy badanej umowy wskazują na przewagę cech charakterystycznych dla stosunku pracy (SN w wyroku z dnia 5 maja 2010 r., I PK 8/10, LEX nr 602668). Zasada ciągłości świadczenia pracy polega na tym, iż pracownik ma obowiązek wykonać określone czynności w powtarzających się odstępach czasu, w okresie istnienia trwałej więzi łączącej go z pracodawcą. Nie chodzi tutaj zatem o sytuację jednorazowego wykonania pewnej czynności lub ich zespołu składającego się na określony rezultat. Właściwym przedmiotem umowy o pracę jest świadczenie pracy w sposób ciągły, powtarzający się i polegający na oddaniu swojej zdolności do pracy do dyspozycji innego podmiotu (Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 1999 r. I PKN 451/99 OSNP 2001/10/337, M.Prawn. 2001/11/575 Dz.U.2014.1502).

Przy tym podstawową zasadą odróżniającą stosunek pracy od wykonywania pracy na innej podstawie jest podporządkowanie pracownika polegające na obowiązku stosowania się do poleceń przełożonego związanych z organizacją i przebiegiem pracy. Praca powinna być świadczona przez pracownika w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. /patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 września 1999r I PKN 277/99 OSNP 2001/1/18 Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 21 października 2014 r. III AUa 61/14 LEX nr 1566959 wyr. SN z 18.5.2006 r., III UK 30/06, L., wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2005 r. I UK 68/05 Lex 177165). Ustawodawca zastrzegł w przepisie art. 22 § 1 k.p., że pracownik wykonuje pracę pod kierownictwem pracodawcy, przy czym nie zdefiniował tej cechy zatrudnienia. W literaturze przedmiotu wyinterpretowano, że kierownictwo pracodawcy przejawia się w poleceniach, podporządkowaniu organizacyjnym oraz podporządkowaniu represywnym i dystrybutywnym. Nadto podkreślenia wymaga iż to na pracodawcy spoczywa ryzyko ekonomiczne gospodarcze i osobowe związane z zatrudnieniem pracownika i powierzeniem mu określonej pracy.

Podsumowując, jak zauważa się w orzecznictwie, stosunek pracy to więź prawna o charakterze dobrowolnym i trwałym, łącząca pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierownictwem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umówionej pracy i wypłacanie mu wynagrodzenia za pracę (wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie III APr 10/96, Apel.-Lub. 1997/2/10, Lex nr 29672).

W tej sytuacji do Sądu należało przeprowadzenie oceny, czy analizowany stosunek prawny nosił konstytutywne cechy stosunku pracy.

W tym celu Sąd zbadał, czy odwołująca się osobiście świadczyła pracę podporządkowaną pracodawcy (pod kierownictwem pracodawcy) w sposób ciągły, odpłatny, na rzecz i ryzyko pracodawcy. Dokonanie powyższego ustalenia miało bowiem znaczenie dla objęcia wnioskodawczyni obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi: emerytalnym, rentowymi, chorobowym oraz wypadkowym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę.

Zdaniem Sądu analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że ubezpieczona na rzecz płatnika składek w spornym okresie nie wykonywała pracy. Wyżej wymieniona miała wykonywać pracę pomocy księgowej na pół etatu w godzinach 8-12, jednak zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala ustalić, że jakiekolwiek czynności w ramach umowy na rzecz płatnika a tym bardziej w warunkach podporządkowania wnioskodawczyni podjęła. Jak już podniesiono zeznania stron i świadków członków rodziny wnioskodawczyni co do tych okoliczności są niewiarygodne i niespójne nie ma też żadnej dokumentacji i zeznań świadków nie pozostających z nią w bliskich relacjach mogących potwierdzać działalność wnioskodawczyni. Nie jest jasnym w jakich godzinach wnioskodawczyni rzekomo pracę świadczyła jakie czynności podejmowała skoro nawet jej obecność w pracy uwzględniając fakt iż miała pod opieką nawet nie roczne dziecko i była w 4 miesiącu ciąży jest wysoce wątpliwa. Natomiast dokumentacja osobowo kadrowa dotycząca ubezpieczonej złożona przez płatnika potwierdza jedynie fakt formalnego jej sporządzenia, a nie jest dowodem faktycznego istnienia pomiędzy stronami stosunku pracy. W ocenie Sądu załączona dokumentacja osobowa ubezpieczonej jest przejawem formalnego zadośćuczynienia obowiązkowi płatnika jako pracodawcy, natomiast nie przesądza o tym, że praca na warunkach stosunku pracy była przez skarżącą faktycznie wykonywana. Znamiennym jest też, iż w chwili zawarcia umowy wnioskodawczyni będącej w ciąży nie mającej kwalifikacji do pracy w księgowości i żadnego doświadczenia zawodowego w tym zakresie zaproponowano najwyższe wynagrodzenie w firmie przewyższające nawet zarobki głównej księgowej . W ocenie Sądu przytoczone okoliczności przemawiają za uznaniem, iż dla ubezpieczonej został stworzony sztuczny etat, którego celem było jedynie zagwarantowanie świadczeń z ubezpieczenia społecznego do których będąc w ciąży i nie mając zatrudnienia tytułu nie miała .

W ocenie Sądu płatnik w ogóle w spornym okresie nie miał też potrzeby zatrudniania wnioskodawczyni. W procesie nie wykazano, iż faktycznie istniała potrzeba zatrudnienia pomocy księgowej brak dowodów na wzrost liczby klientów podejmowania czynności w znacznie zwiększonym wymiarze, z którą nie poradzili by sobie wspólnicy świadczący usługi na rzecz płatnika zatrudniona w oparciu o umowę o współpracę główna księgowa i doświadczona już w pracy – bo poprzednio zatrudniona na zlecenie -stażystka. Poza sporem jest również to że w miejsce wnioskodawczyni nikt nie został zatrudniony. Płatnik co prawda poszukiwał pracownika ale na stanowisko księgowej przy tym w grę wchodziły również inne niepracownicze formy zatrudnienia – wątpliwą jest więc potrzeba zatrudnienia pracownika bez pełnych kwalifikacji księgowych sricte w oparciu o umowę pracę i to na krótki okres czasu. Zapotrzebowanie na prace wnioskodawczyni nie było zatem realne. Podkreślić należy, że fakt braku zatrudnienia innego pracownika ściśle na miejsce wnioskodawczyni utwierdza Sąd w przekonaniu, że zatrudnienie wnioskodawczyni przez płatnika było gospodarczo i ekonomicznie nieuzasadnione, a co za tym idzie było fikcyjne.

Reasumując zdaniem Sądu Okręgowego analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że w sprawie niniejszej nie zostały spełnione wskazane omówione powyżej elementy określone w art. 22 kp świadczące o istnieniu stosunku pracy.

Jeżeli odwołująca nie wykazała podporządkowania pracowniczego i potrzeby zatrudnienia w określonych warunkach, to z tego względu nie można uznać, że czynności odwołującej były wykonywane w ramach stosunku pracy./III AUa 66/21 - wyrok SA Lublin z dnia 10-06-2021/

W ocenie Sądu materiał sprawy jednoznacznie potwierdza, że celem podjętych przez płatnika i ubezpieczoną działań było wyłącznie uzyskanie przez nią odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Celem działania stron nie było więc, świadczenie pracy w ramach stosunku pracy i uzyskiwanie z tego tytułu wynagrodzenia, a jedynie osiągnięcie innych korzyści, które prawo wiąże z istnieniem stosunku pracy. Tymczasem co już podniesiono głównym celem zawarcia umowy o pracę winno być nawiązanie stosunku pracy, a jedynie rezultatem i pośrednim celem zatrudnienia jest uzyskanie wskazanych korzyści.

Przy tym nieistotnym jest, iż zatrudnienie wnioskodawczyni jak to wskazuje w odwołaniu płatniczka odbyło się zgodnie z wszystkimi obowiązującymi prawnie procedurami. Do ustalenia, że doszło do powstania między stronami stosunku pracy nie jest bowiem wystarczające spełnienie warunków formalnych zatrudnienia, a konieczne jest ustalenie, że strony miały zamiar wykonywać obowiązki stron stosunku pracy, wynikające z umowy o pracę i to czyniły /por wyrok SN z 24.02.2010 r. II UK 204/09/.

W ocenie Sądu na gruncie rozpoznawanej sprawy strony umowy miały świadomość tego, że umowa nie będzie ich obowiązywać, a ich ewentualne zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, będą krótkotrwałe. Nawiązanie stosunku pracy, którego elementami są zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy i zobowiązanie pracodawcy do wypłacania wynagrodzenia, nie było rzeczywistym celem stron. Stronom chodziło o uzyskanie i to odpowiednio wysokich świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i temu celowi podporządkowały skonstruowanie określonej sytuacji prawnej, a umowa o pracę z płatnikiem stanowić miała przede wszystkim narzędzie do realizacji tego celu. Jednakże , fikcyjne, czyli tylko pozorne zawarcie umowy o pracę nie mogło stanowić podstawy do objęcia G. J. obowiązkowymi ubezpieczeniami pracowników.

Wobec powyższego Sąd uznał, że zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalająca niepodleganie przez G. J. od 1.02.2022. r ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę jako pracownika u płatnika J. (...).ZO.O. odpowiada prawu i na podstawie art.477 ¹⁴§1 k.p.c. oddalił odwołanie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art.98 k.p.c. , a wysokość wynagrodzenia pełnomocnika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalił zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r., poz.265).

J.L.