Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 299/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 2 marca 2022 r., sygn. akt XII K 234/17

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca oskarżonego

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ pełnomocnik wnioskodawcy

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części , w jakiej oddalono wniosek

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1. obrazy art. 14 § 1 kpk polegającej na wyjściu przez Sąd Okręgowy poza ramy zdarzenia faktycznego objętego zarzutem aktu oskarżenia, poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu i przypisanie oskarżonemu innego tożsamościowo czynu;

2. mający wpływ na treść wyroku błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na mylnym uznaniu, iż zebrany materiał dowodowy pozwala na przyjęcie, że usługi podmiotów: (...) Sp. z o. o., (...) Sp. z o. o., (...) oraz (...) M. D. (1) na rzecz (...) nie zostały faktycznie wykonane, zaś kwoty wynikające z faktur zostały przywłaszczone przez oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów pozwala na odmienne ustalenia;

3. mającą wpływ na treść wyroku obrazę prawa karnego procesowego – art. 5 § 2 kpk, polegającą na oparciu wyroku:

- na dowodach wyłącznie dla oskarżonego niekorzystnych,

- interpretacji braków i rozbieżności materiału dowodowego na niekorzyść oskarżonego,

- pominięciu dowodów z dokumentów, zeznań świadków, wyjaśnień oskarżonego (wskazanych w treści uzasadnienia)

co skutkowało wydaniem błędnego orzeczenia.

Zarzut niezasadny

Zarzut niezasadny

Zarzut niezasadny

Zarzuty i wnioski apelacji nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zmieniając opis czynu stosownie do dokonanych ustaleń faktycznych, nie wykroczył poza granice skargi oskarżyciela publicznego, bowiem orzekał w ramach tego samego historycznego zdarzenia. Argumentacja apelującego nie zdołała podważyć trafności stanowiska Sądu I instancji, które zostało należycie umotywowane (str. 50 uzasadnienia wyroku) i nie ma potrzeby jej powtarzania. Wskazać należy przy tym, że granice postępowania zakreśla zdarzenie faktyczne opisane w akcie oskarżenia, a nie każdy element tego opisu z osobna. Istotna jest tożsamość czynu wyznaczona faktycznymi ramami zdarzenia wskazanymi w skardze, a nie jego opis i kwalifikacja prawna. Warto także przypomnieć, że istota czynności wykonawczej opisanej w art. 296 § 1 kk polega na wyrządzeniu szkody w majątku podmiotu, którego sprawami majątkowymi dany sprawca się zajmuje.

W tym kontekście trzeba stwierdzić, że skarżący nie kwestionuje, iż przedmiotem opisu czynu zarzucanego aktem oskarżenia i przypisanego przez Sąd I instancji są te same dokonane przez oskarżonego wypłaty gotówkowe z konta uczelni P. na łączną kwotę 5.133.280,60 zł - Sąd Okręgowy przyjął przy tym działanie oskarżonego w czynie ciągłym (art. 12 kk). Kwestionowana przez obrońcę zmiana dokonana przez Sąd I instancji polegała na ustaleniu, że usługi, za które wystawiono faktury nie zostały w rzeczywistości wykonane, co nie stanowiło niedopełnienia obowiązków, ale - jak słusznie ocenił Sąd Okręgowy - nadużycie uprawnień.

Brak jest zatem podstaw do stwierdzenia by działanie Sądu Okręgowego naruszało zasady skargowości, tym bardziej, że porównując opisy czynu zarzucanego i przypisanego należy zauważyć, że występuje w nich niezmienność podmiotu czynu i przedmiotu ochrony, a także tożsamość osoby pokrzywdzonej. Oznacza to, że Sąd Okręgowy nie dopuścił się uchybienia wskazanego w art. 14 kpk bowiem dokonana przez ten Sąd modyfikacja opisu czynu, w stosunku sformułowanego w akcie oskarżenia, stanowiła jedynie realizację określonego w art. 413 § 2 pkt 1 kpk obowiązku dokładnego określenia w wyroku skazującym przypisanego oskarżonemu czynu i na tej podstawie Sąd I instancji doprecyzował jego opis.

Nie znajduje także uznania sądu zarzut sformułowany w pkt 2. Uchybienie, o jakim mowa w art. 438 pkt. 3 kpk (błąd w ustaleniach faktycznych) ma miejsce wówczas, gdy zasadność ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku przewodu sądowego, nie odpowiada zasadom prawidłowego rozumowania. Zgodnie z utrwalonymi poglądami orzecznictwa i doktryny, zarzut błędu w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę wyroku może się okazać trafnym tylko wówczas, gdy podnoszący go w apelacji zdoła wykazać sądowi orzekającemu w pierwszej instancji uchybienia przy ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającego na nieuwzględnieniu przy jej dokonywaniu zasad logiki, wskazań wiedzy oraz doświadczenia życiowego, jak również całokształtu ujawnionych w sprawie okoliczności. Podkreślić przy tym należy, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 kpk, jeśli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść osoby oskarżonej, jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (por. np.: postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2006 r., II KK 12/06, LEX nr 193084; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 stycznia 2004 r., sygn. WK 26/03, OSNwSK 2004, nr 1, poz. 53). Warunek ten został w przedmiotowej sprawie spełniony. To, że apelujący nie akceptuje oceny zebranego materiału dowodowego i poczynionych w wyniku tej oceny ustaleń faktycznych, a w środku odwoławczym prezentuje własne oceny i krytykę ocen dokonanych przez sąd pierwszej instancji, nie upoważnia do automatycznego uznania, że zaskarżone orzeczenie jest wadliwe. Obrońca podnosząc opisany w pkt 2 zarzut starał się wykazać, że zachowanie oskarżonego J. B. nie wyczerpywało znamion przestępstwa z art. 296 § 1 kk i art. 284 § 2 kk, wskazując na dokonywanie przez niego płatności za faktycznie wykonane usługi na rzecz uczelni. Argumentacja obrońcy, który zarzuca sądowi dokonanie błędnych, dowolnych i nielogicznych ustaleń, przeczy w całej rozciągłości szczegółowym wywodom uzasadnienia zaskarżonego wyroku, będącym wynikiem poddania dowodów analizie w sposób zgodny z wymogami art. 7 kpk i 410 kpk Sąd Okręgowy wnikliwie i krytycznie ocenił zeznania świadków zarówno M. D. (2) jak i R. B. (strona 42-45 motywów wyroku), zwracając uwagę zarówno na łączącą te osoby znajomość na gruncie towarzyskim, brak spójności i konsekwencji zeznań, brak udokumentowania transakcji zawieranych zarówno z oskarżonym jak i z ewentualnymi firmami zewnętrznymi, które miały wykonywać druk ulotek i plakatów. Zupełnie przekonująca jest także argumentacja Sądu Okręgowego, w zakresie braku wiarygodności zeznań świadka R. T., tak co do badania rynku jak i dystrybucji materiałów reklamowych - co znajdowało potwierdzenie także w fakcie nieudostępnienia dokumentacji dotyczącej wykonanych usług. Podobnie prawidłowej, wnikliwej i obszernej analizie Sąd I instancji poddał depozycje M. C. (str. 37-40 uzasadnienia). Nie widząc potrzeby ponownego powtarzania tej oceny należy podkreślić szczegółowość i spójność logiczną oceny materiału dowodowego w tym zakresie. Odtworzenie biegu wydarzeń w niniejszej sprawie, wymagało uwzględnienia dążenia ww. świadków do składania korzystnych dla oskarżonego zeznań, celem ochrony swoich działań – w kontekście postawionego oskarżonemu zarzutu. Wskazać także należy na sprzeczność argumentacji obrońcy w zakresie oceny zeznań B. D. dokonanej przez Sąd Okręgowy, który uznał je za wiarygodne. Obrońca mylnie wywodzi z tych relacji wnioski korzystne dla oskarżonego, skoro świadek wprost zeznał, że część ulotek była drukowana w wydawnictwie (...) i kolportowana przez studentów, co nie było w niniejszej sprawie sporne. Nie był bowiem w niniejszej sprawie kwestionowany fakt organizowania akcji reklamowych uczelni, podczas okresów rekrutacji studentów, co potwierdzały relacje świadków.

Wbrew twierdzeniom obrońcy – Sąd I instancji dokonał całościowej i wnikliwej analizy zeznań świadków P. K. i M. P. jak też świadków, których uznał za niewiarygodne lub nieistotne (A. R., G. Ż. i I. Z.). Zbędnym byłoby przytaczanie stanowiska Sądu I instancji, które znalazło całkowitą aprobatę Sądu Apelacyjnego, tym bardziej, że Sąd odwoławczy zobowiązany jest jedynie do zwięzłego przedstawienia swojego stanowiska w zakresie oceny zarzutów apelacyjnych. W sytuacji kiedy uzasadnienie Sądu I instancji zawiera wyczerpującą argumentację stanowiska, które zaaprobowane zostało przez Sąd odwoławczy – tym bardziej za zbędne uznać należy jej ponowne przytaczanie.

Podkreślić należy, że wywody skarżącego mają w tym zakresie charakter wyłącznie polemiczny i w uzasadnieniu apelacji nie wskazano żadnych merytorycznych i przekonujących argumentów podważających dokonaną przez Sąd Okręgowy ocenę dowodów. Skoro więc nie zostało wykazane, że Sąd meriti przy ocenie poszczególnych dowodów dopuścił się błędu natury faktycznej lub logicznej, jak również, że ocena ta nie respektuje zasad wiedzy logiki i doświadczenia życiowego to zdaniem Sądu odwoławczego brak jest podstaw do jej zakwestionowania. Natomiast kwestionując ocenę Sądu I instancji, w zakresie zeznań M. K. obrońca nie wykazał, że była ona dowolna a przy tym stojąca w sprzeczności z obowiązującymi zasadami procesu karnego.

Reasumując, stwierdzić należy, iż zarzut w punkcie 2 apelacji sprowadzał się do zakwestionowania tego, że Sąd I instancji nie poczynił ustaleń, które potwierdzałyby słuszność stanowiska oskarżonego.

Jak wskazano wyżej, stanowisko Sądu I instancji uznane zostało przez Sąd Apelacyjny jako prawidłowe, a zatem postawiony zarzut uznać należało za niezasadny.

Całkowicie chybiony jest zarzut naruszenia przepisu art. 5 § 2 kpk. Należy wskazać, że w świetle niekwestionowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego zasadność sformułowania zarzutu obrazy tej normy wynikać może jedynie z powzięcia przez Sąd I instancji wątpliwości na tle materiału dowodowego, stwierdzenia niemożności ich rozstrzygnięcia, i jednoczesnego tłumaczenia ich na niekorzyść oskarżonego (por. np. postanowienie SN z dn. 14.06.2018 r. sygn. akt II KK 186/2018; postanowienie SN z dn. 4.04.2018, sygn. akt V KK 68/2018). W analizowanym wypadku powyższe nie zaistniało, skoro Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych zastrzeżeń do kompletności dowodów, prowadzących do skazania, a ustalenia faktyczne są stanowcze i niesprzeczne. W istocie zatem obrońca kwestionuje poprawność rozumowania sądu I instancji, negując spełnienie w postępowaniu rozpoznawczym wymogów z art. 4, 7 i 410 kpk, co znajduje wyraz w poprzednim zarzucie. Podkreślić przy tym należy, że autor apelacji błędnie upatruje naruszenia art. 5 § 2 kpk w sytuacji gdy afirmuje i formułuje w sposób niezasadny wnioski wyłącznie korzystne dla oskarżonego, przemilczając jednocześnie okoliczności niekorzystne.

Analiza przedmiotowej sprawy w tym treść przeprowadzonych dowodów, do których w sposób jasny i jednoznaczny odwołał się Sąd Okręgowy w uzasadnieniu orzeczenia, prowadzi do wniosku, że do naruszenia zasady, o której mowa w art. 5 § 2 kpk nie doszło w niniejszym postępowaniu. Sąd pierwszej instancji nie stwierdził istnienia niedających się usunąć wątpliwości natury faktycznej. Obrońca, odwołując się do ogólnych i polemicznych tez, nie zdołał wykazać, że sąd ten powinien powziąć wątpliwości, które rodziłyby konieczność odwołania się do zasady in dubio pro reo. Sąd okręgowy po wnikliwym przeprowadzeniu postępowania dowodowego oraz wyczerpaniu wszelkich możliwych środków dowodowych nie stanął w obliczu jakichkolwiek wątpliwości, czemu dał jasny wyraz w treści pisemnego uzasadnienia. Wątpliwość odnośnie do ustalonego przez sąd stanu faktycznego, będącego przedmiotem osądu, stanowią jedynie wątpliwości obrońcy oskarżonego, a zatem są to wątpliwości jedynie reprezentanta strony procesowej, które mają charakter subiektywny, a takie nie mogą być podstawą konstruowania zarzutu obrazy art. 5 § 2 kpk. Podkreślić należy, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że sytuacja równoznaczna z "niedającymi się usunąć wątpliwościami" jest kategorią obiektywną w tym sensie, że ani zasady logicznego rozumowania, ani zasady doświadczenia życiowego lub nauki nie pozwalają ustalić określonego faktu. Nie ma to zatem nic wspólnego z subiektywnymi ocenami strony procesowej. Oceny te nie powodują powstania stanu "niedających się usunąć wątpliwości" i tym samym nie kreują naruszenia prawa procesowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 2004 r., II KK 369/03, LEX nr 109464).

Ustosunkowując się do problematyki wymiaru kary orzeczonej wobec J. B., Sąd Apelacyjny nie dopatrzył się w wymierzonej mu karze pozbawienia wolności cech rażącej niewspółmierności w kierunku jej nadmiernej surowości, uzasadniającej wymierzenie łagodniejszej kary. Przy kształtowaniu wymierzonej oskarżonemu kary pozbawienia wolności Sąd I instancji miał na uwadze całokształt okoliczności, które zgodnie z treścią art. 53 kk mogły mieć wpływ na wymiar kary oraz szczegółowo i przekonywująco uzasadnił swoje stanowisko w tym zakresie. Orzekając w tym przedmiocie, Sąd Okręgowy uwzględnił całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie, w tym właściwości i warunki osobiste oskarżonego, stopień winy, charakter popełnionego czynu i jego skutki. Ustalenia Sądu Okręgowego w tym zakresie są prawidłowe, a wymiar kary pozbawienia wolności odpowiedni do zawinienia i stopnia społecznej szkodliwości czynu.

Wniosek

Wniosek o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonego albo o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.

☒ niezasadne

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Materiał dowodowy nie prowadzi do uznania, że oskarżony J. B. winien być uniewinniony. Wina została mu w pełni udowodniona, co wykazują trafne argumenty uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Niezasadny charakter zarzutów apelacji obrońcy w powiązaniu z brakiem podstaw z art. 439 kpk i art. 440 kpk nie mógł doprowadzić do wzruszenia zaskarżonego wyroku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Nie dotyczy

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 r., sygn. akt XII K 234/17

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powodami utrzymania w mocy zaskarżonego wyroku są opisane w pkt 3 uzasadnienia bezzasadność zarzutów i wniosków apelacji obrońcy oraz brak okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach zmiany

Nie dotyczy

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

Nie dotyczy

4.1.

Nie dotyczy

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Nie dotyczy

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Nie dotyczy

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Orzeczenie w kwestii kosztów postępowania odwoławczego wydano na podstawie art. 626 § 1, 627 oraz 633 w zw. z art. 634 k.p.k. a także przepisów art. 2 ust. 4 i art. 8 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. 1983.49.223 ze zm.)

7.  PODPIS

SSA Przemysław W. Radzik

SSA Rafał Kaniok SSA Piotr Schab

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 2 marca 2022 roku, sygn. akt XII K 234/17

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części, w jakiej oddalono wniosek

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana