Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 kwietnia 2023 roku

Sąd Rejonowy w Człuchowie I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2023 roku w Człuchowie

na rozprawie

sprawy

z powództwa (...) Sp. z o.o.

przeciwko (...) S.A. z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. kwotę 4.637,10 zł (słownie: cztery tysiące sześćset trzydzieści siedem złotych, dziesięć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 lutego 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie kwotę 30,00 (słotnie: trzydzieści złotych) tytułem nieopłaconych kosztów sądowych,

3.  zasądza od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Sp. z o.o. kwotę 2.817,00 (słownie: dwa tysiące osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 115/21

UZASADNIENIE

Powód - (...) sp. z o.o., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o zasądzenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym od pozwanego (...) S.A. z siedzibą w W. kwoty 4.637,10 złotych wraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 lutego 2020 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą na naprawie samochodów oraz sprzedaży samochodów i części samochodowych. W dniu 31 grudnia 2019 roku powód zawarł z poszkodowanym umowę zlecenia naprawy nr (...) pojazdu N. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Strony umowy ustaliły zakres oraz sposób naprawy pojazdu, a także warunki finansowe zleconych usług. Zlecający naprawę zaakceptował warunki umowy oraz ustalony sposób płatności. W związku z tym naprawa szkody w pojeździe odbyła w ramach ubezpieczenia OC. Ubezpieczycielem sprawcy jest pozwana.

Powód podkreślił, że w dniu 31 grudnia 2019 roku poszkodowany zawarł z powodem również umowę przelewu przysługującej im wierzytelności z tytułu naprawy uszkodzonego pojazdu oraz umowę najmu pojazdu zastępczego N. (...) o numerze rej. (...), który został zwrócony dnia 3 lutego 2020 roku. Stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego została ustalona na kwotę 159,90 zł brutto.

Powód zaznaczył, że na okoliczność zapłaty za najem samochodu na czas naprawy powód w dniu 20 lutego 2020 roku wystawił fakturę VAT nr (...) na łączną kwotę 6.875,70 złotych z terminem płatności ustalonym na dzień 27 lutego 2017 roku.

Powód podkreślił, że pozwany uznał swoją odpowiedzialność co do zasady, jednakże dokonał skorygowania wystawionej przez powoda faktury VAT nr (...). Wspomniana korekta dotyczyła zasadnego okresu najmu samochodu zastępczego i w konsekwencji pozwany uznał za zasadny okres najmu wynoszący 14 dni (powód wskazał 43 dni). Dlatego też dochodzona pozwem kwota stanowi różnicę pomiędzy zasadnym, całkowitym kosztem najmu pojazdu zastępczego, widniejącym na fakturze VAT nr (...), a kwotą wypłaconą powodowi przez ubezpieczyciela bez podatku VAT. Poszkodowany opłacił również 100% podatku VAT.

Powód zaznaczył, że wskazany przez niego zasadny okres najmu uzasadniony jest realnym czasem naprawy uszkodzonego pojazdu, a także związany jest z opieszałym działaniem pozwanego, albowiem pozwany wzywany był kilkukrotnie do wykonania dodatkowych oględzin uszkodzonego samochodu, a nadto powód musiał oczekiwać na akceptację kosztorysów ze strony pozwanej. Zatem okres użytkowania pojazdu zastępczego wynajętego przez poszkodowanego P. G. (1) był wyznaczony rzeczywistym czasem naprawy w normalnym jej toku.

Powód podniósł, że wezwał pozwanego do dobrowolnego spełnienia świadczenia poprzez wystawienie faktury VAT nr (...). Pozwana nie uregulowała jednak w całości kwoty z niej wynikającej, która w dalszym ciągu pozostaje niezapłacona.

Nakazem zapłaty z dnia 28 grudnia 2020 roku, wydanym w sprawie I Nc 486/20, Referendarz sądowy uwzględnił roszczenie strony powodowej w całości oraz orzekł o kosztach procesu.

W przepisanym terminie pozwany, reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie radcy prawnego, złożył sprzeciw od nakazu zapłaty, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podniósł, że roszczenie strony powodowej jest bezpodstawne albowiem powód nie uczynił zadość obowiązkowi wynikającemu z art. 6 k.c. Nie wykazał on bowiem w pozwie zasadności wysokości dochodzonego roszczenia. Pozwany podkreślił, że co do zasady nie kwestionuje swojej odpowiedzialności za zaistniałe zdarzenia komunikacyjne z dnia 24 grudnia 2019 roku, o czym świadczy przyznane i wypłacone odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego w wysokości 2.238,60 złotych brutto. Pozwany uznał bowiem dobową stawkę najmu pojazdu zastępczego zgodnie z fakturą VAT przedstawioną przez powoda, to jest kwotę 159,90 zł brutto (130,00 zł netto), uznając jednocześnie za zasadne 14 dni najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany zaznaczył, że żądanie zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres pozostałych dni zgodnie z przedłożoną fakturą VAT, jest nieuzasadnione. Dla określenia kosztu najmu pojazdu zastępczego nie ma bowiem znaczenia rzeczywisty czas dokonywania naprawy, lecz jedynie czas w jakim naprawa mogła być dokonana. Przyjęcie innego założenia powodowałoby nieuzasadnione wydłużanie czasu naprawy tak, aby generować koszty najmu pojazdu zastępczego, zwłaszcza w przypadku, gdy zapłata za najem pojazdu zastępczego następuje w formie bezgotówkowej poprzez przeniesienie wierzytelności z poszkodowanego na powoda. Poszkodowany w takim przypadku nie ponosi bowiem żadnych kosztów wynajmu, które musiałby ponieść w przypadku gdyby wynajmował pojazd w formie gotówkowej. Nie ponosząc ciężaru zapłaty częstokroć nie zastanawia się więc nad jego uzasadnionym kosztem i stawką za dobę najmu, za którą wynajmowany jest pojazd bowiem dostaję on informacje, iż koszt ten pokryje ubezpieczyciel.

Pozwany zauważył, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu szkody spowodowanej przez sprawcę posiadającego obowiązkowe ubezpieczenie OC u pozwanego nie jest nieograniczona, a zakres wyżej wymienionej odpowiedzialności wskazany jest przede wszystkim w treści art. 361 i 363 k.c. Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z treścią art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. Z dyspozycji cytowanego przepisu wynika zatem konieczność adekwatności związku przyczynowo - skutkowego między uszczerbkiem majątkowym poniesionym przez poszkodowaną, a obowiązkiem pokrycia wyżej wymienionej szkody przez zobowiązanego do pokrycia tejże szkody. Z treści art. 361§ 2 w zw. z art. 363 k.c. wynika, iż naprawienie szkody z jednej strony ma zapewnić całkowitą rekompensatę poniesionej szkody i doznanego uszczerbku, a z drugiej jednak strony nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia poszkodowanego. Ustalając zatem wysokość należnego odszkodowania stanowiącego rekompensatę za poniesiony uszczerbek nie wystarcza ustalenie istnienia samego związku przyczynowego jako takiego, ale wymagane jest również stwierdzenie, że pozostaje ono w związku z normalnymi następstwami szkody. Przyjęcie natomiast innych założeń mogłoby doprowadzić do nadmiernego i nieuzasadnionego rozszerzenia odpowiedzialności zobowiązanego do naprawienia szkody. Dlatego też ocena przez Sąd, czy jest to skutek normalny, powinna być oparta na całokształcie zebranego materiału dowodowego z jednoczesnym uwzględnieniem zasad doświadczenia życiowego i zasad wiedzy specjalnej oraz naukowej.

Pozwany podkreślił, że powyższe potwierdza orzecznictwo Sądu Najwyższego, który między innymi, w orzeczeniu z dnia 2 czerwca 1956 roku, sygn. akt 3 CR 515/56, stwierdził, iż dla prawidłowego ustalenia, czy w konkretnym przypadku zachodzi normalny związek przyczynowy pomiędzy pewnym zdarzeniem a szkodą, należy jak najdokładniej wyjaśnić wszystkie okoliczności sprawy, a zwłaszcza wszystkie fakty, które mogą być w jakimkolwiek związku przyczynowym ze szkodą, a przy ocenie związku przyczynowego i jego rodzaju kierować się zasadami nauki, w miarę potrzeby wyjaśniając potrzebne dane przy pomocy biegłego. Po takim wyjaśnieniu sprawy rzeczą sądu jest ocenić w każdym przypadku z osobna, czy należy uznać, że pomiędzy konkretnym zdarzeniem a szkodą istnieje normalny związek przyczynowy, i pogląd swój uzasadnić w świetle stwierdzonych faktów i zasad naukowych. Odnosząc powyższe do stanu faktycznego niniejszej sprawy należy stwierdzić, iż powodowi powinny być zwrócone tylko celowe i ekonomicznie uzasadnione koszty, które to koszty obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do przeprowadzenia naprawy pojazdu, jeżeli pojazd ten nadawał się do naprawy w wyniku zakupu części nowej i zamontowania do samochodu-nie można zatem rozciągać takich kosztów na cały faktyczny czas naprawy samochodu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2004 r., sygn. akt II CK 494/03).

W związku z powyższym, o ile koszty wynajęcia pojazdu zastępczego mogą być uznane za pozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą, o tyle nie mogą być to koszty dowolne, naliczane za dowolny okres korzystania z pojazdu, znacznie dłuższy niż okres rzeczywiście konieczny i niezbędny do naprawy uszkodzonego pojazdu.

W świetle powyższych twierdzeń strona pozwana wskazuje, iż żądanie strony powodowej wskazane w pozwie jest nadmierne, nieuzasadnione i nie pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z powstałą szkodą, w szczególności nie pozostaje w związku z czasem potrzebnym na naprawę uszkodzonego pojazdu. Pozwana podniosła, iż powód w żaden sposób nie udowodnił, iż czas w jakim wynajmowany był pojazd zastępczy był czasem pozostającym w adekwatnym związku przyczynowo - skutkowym pomiędzy zdarzeniem, a koniecznością naprawy uszkodzonego pojazdu. Wobec powyższego wynajem pojazdu zastępczego nie powinien być dłuższy od czasu, który uznany został na etapie likwidacji szkody. Dlatego też, w ocenie pozwanej, okres 14 dni był wystarczający na przeprowadzenie naprawy uszkodzonego pojazdu i przywrócenie go do stanu sprzed szkody. Pozwana nie może ponosić bowiem odpowiedzialności za działania warsztatu naprawczego czy poszkodowanego.

Pozwana wskazuje, iż nie mogła przeprowadzić oględzin dodatkowych pojazdu przed dniem 28 stycznia 2020 roku, gdyż poszkodowany przebywał za granicą. Pozwaną poinformowano, iż uszkodzony pojazd zostanie jej udostępniony do dodatkowych oględzin dopiero po powrocie poszkodowanego. Jednocześnie pozwana podniosła, iż fakt ten nie wstrzymywał naprawy, a w szczególności organizacji części zamiennych, które warsztat naprawczy powinien zamówić niezwłocznie po sporządzeniu kalkulacji naprawy w dniu 2 stycznia 2020 roku. Ponadto pozwana zakwestionowała informacje zawarte z dokumentu pojazd zastępczy - chronologia dat, bowiem pozwana, jak już wskazano, nie mogła przeprowadzić oględzin dodatkowych we wcześniejszym terminie, bowiem poinformowano ją, iż będzie to możliwe dopiero po powrocie poszkodowanego z wyjazdu.

Pozwany zaznaczył nadto, że warsztat jako profesjonalista do oceny jaki jest zakres uszkodzeń i które elementy wymagają wymiany bądź naprawy w uszkodzonym pojeździe nie potrzebował zatwierdzenia przez ubezpieczyciela warsztatowego kosztorysu naprawy albowiem kalkulacja naprawy sporządzona przez warsztat naprawczy nie zawierała dodatkowych uszkodzeń wstrzymujących naprawę, jak również pozwana nie może odpowiadać za złą organizację pracy warsztatu.

Pozwany wskazał nadto, że nie może odpowiadać za działania warsztatu powodujące zwłokę w naprawie pojazdu, w tym wydłużenie okresu naprawy pojazdu zastępczego. Dlatego też pozwana podniosła, iż na skutek działania poszkodowanego i warsztatu naprawczego najem pojazdu zastępczego w okresie przekraczającym czas, w którym naprawa powinna zostać wykonana jest nieuzasadniony. Warsztat jako profesjonalista powinien przeprowadzić naprawę pojazdu niezwłocznie i w sposób zorganizowany. Zatem poszkodowany, umieszczając uszkodzony pojazd w zakładzie naprawczym, powinien sugerować się czasem naprawy pojazdu, a nie możliwością korzystania za pojazdu zastępczego na koszt ubezpieczyciela.

Pozwany zauważył także, iż wyznacznikiem niezbędnego czasu naprawy pojazdu jest technologiczny czas naprawy, który stanowi obiektywnie konieczny i niezbędny czas naprawy pojazdu oraz wymiany części, przy uwzględnieniu tzw. współczynnika korekty czasowej oraz godzinowego wymiaru czasu pracy warsztatu, w oparciu o dane producenta w zakresie robocizny i części zamiennych. Natomiast z przedłożonej przez powoda dokumentacji nie wynika, aby w przedmiotowej sprawie wystąpiły jakiekolwiek kryteria, które mogłyby wpłynąć na wydłużenie okresu najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany podniósł, że to na stronie powodowej ciąży ciężar wykazania zasadności najmu i okresu najmu pojazdu zastępczego, natomiast strona powodowa nie sprostała ciężarowi dowodu. Pozwana podnosi, iż potwierdzeniem zasadności okresu najmu pojazdu zastępczego nie może być faktura VAT, która stanowi jedynie dokumenty księgowe. Pozwana podkreśliła, że powód nie przedłożył żadnych wiarygodnych i obiektywnych dowodów na okoliczność tego jak długo trwała naprawa pojazdu poszkodowanego, a nawet jeśli taki dokument przedłożył to z pewnością nie stanowi on dowodu na okoliczność tego, że taki czas naprawy uszkodzonego pojazdu był konieczny i uzasadniony.

Z uwagi na powyższe, żądanie powoda jako niezasadne, nieudowodnione i niepozostające w adekwatnym związku ze szkodą winno zostać oddalone w całości.

Z ostrożności procesowej pozwanej podniósł także, że żądanie powoda dotyczące zasądzenia odsetek w sposób wskazany w pozwie jest bezpodstawne. W ocenie pozwanej w przedmiotowej sprawie zasadne jest zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie co najwyżej od chwili wyrokowania. W niniejszej sprawie brak jest bowiem podstaw do ustalenia innej daty jako początkowej dla naliczania odsetek bowiem przeprowadzone przed tutejszym Sądem dowody umożliwią dopiero w chwili zamknięcia rozprawy ocenę stanu rzeczy stanowiącego podstawę roszczeń powoda.

Dlatego też pozwany wskazał, iż naprawienie szkody ma zapewnić całkowitą kompensatę doznanego uszczerbku, nie dopuszczając jednak zarazem do nieuzasadnionego wzbogacenia się poszkodowanej. Odszkodowanie należy się bowiem w granicach normalnego związku przyczynowego i nie może polegać na wypłacie wyższej niż faktyczna wartość szkody.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 24 grudnia 2020 roku, na autostradzie (...) doszło do zdarzenia drogowego z udziałem pojazdu stanowiącego własność P. G. (1), marki N. (...), o numerze rejestracyjnym (...) z drugim pojazdem, którego kierowca wjechał poszkodowanemu w tył pojazdu. Sprawca zdarzenia posiadał ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej dla posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego pojazdu w Towarzystwie (...) z siedzibą w W..

Właściciel pojazdu poszkodowany – P. G. (1), pomimo zdarzenia drogowego i uszkodzenia auta, kontynuował jazdę do B..

Po powrocie ze świąt Bożego Narodzenia poszkodowany – P. G. (1) pojechał autem do serwisu do G. celem naprawy, gdzie dowiedział się, że nie może poruszać się autem. W związku z tym powód zaproponował poszkodowanemu auto zastępcze.

Poszkodowany, przed odbiorem auta zastępczego, podpisał u powoda stosowane dokumenty na korzystanie z tego auta, jak również został poinformowany o orientacyjnym czasie naprawy auta – od miesiąca do dwóch miesięcy.

Po powrocie ze świąt Bożego Narodzenia poszkodowany zgłosił szkodę do ubezpieczyciela sprawcy – firmy (...). Nie poinformował jednak ubezpieczyciela o korzystaniu z auta zastępczego. O fakcie tym pozwany został powiadomiony przez pracownika powoda, który zajmuje się autami zastępczymi.

bezsporne, nadto dowód: zeznania świadka P. G. (1) 00:04:11 k. 78v.

Pozwany odezwał się do poszkodowanego P. G. (1) po dwóch – trzech tygodniach od zgłoszenia szkody i poinformował go o możliwości skorzystania z auta zastępczego. Pozwany zaproponował poszkodowanemu auto N. (...)- trilla, które jest podobne do N. Q.. Pozwany nie zgłaszał do poszkodowanego żadnych zastrzeżeń co do faktu korzystania już przez niego z auta zastępczego, które udostępnił mu powód.

Stawka netto za dobę wynajmu pojazdu u pozwanego w segmencie C w okresie od 1 do 7 dni wynosiła kwotę 95,00 złotych, a powyżej 7 dni – 75,00 złotych, natomiast w segmencie C. w przedziale od 1 do 7 dni 140,00 złotych, a powyżej 7 dni – 115,00 złotych.

dowód: zeznania świadka P. G. (1) 00:04:11 k. 78v, dowód z innych wniosków dowodowych: akta szkody – płyta CD k. 43.

Poszkodowany – P. G. (1) przez okres 43 dni, a mianowicie od dnia 2 lutego 2020 roku do dnia 13 lutego 2020 roku, korzystał z auta zastępczego marki N. (...) o numerze rejestracyjnym (...), na podstawie umowy najmu zawartej z powodem – (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. w dniu 31 grudnia 2019 roku.

Cena jednostokowa najmu wynosiła kwotę 159,90 złotych brutto, natomiast łączny koszt korzystania z auta zastępczego wyniósł kwotę 6.875,70 złotych.

Poszkodowany w czasie trwania najmu pojazdu zastępczego nie prowadził działalności gospodarczej.

dowód: faktura VAT z dnia 20 lutego 2020 roku k. 8, oświadczenie o VAT k. 9v, umowa najmu pojazdu zastępczego klasy D k. 12v, zeznania świadka P. G. (1) 00:04:11 k. 78v.

W dniu 31 grudnia 2019 roku poszkodowany – P. G. (1) zawarł z powodem – (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. umowę o przelew wierzytelności z polisy OC sprawcy. Na podstawie tej umowy poszkodowany przelał na powoda wierzytelność celem pokrycia całkowitego kosztu najmu pojazdu zastępczego.

dowód: umowa o przelew wierzytelności z dnia 31 grudnia 2019 roku k. 13 – 13v.

Powód – (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. zgłosił roszczenie z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego do (...) Towarzystwa (...) S.A. z siedzibą w W.. Pismem z dnia 5 marca 2020 roku pozwany poinformował powoda, że dokonał weryfikacji faktury numer (...) i refundacja kosztów wynajmu pojazdu zastępczego została uwzględniona w zakresie kwoty 2.238,60 złotych, a mianowicie za okres 14 dni przy przyjęciu stawki 159,00 złotych brutto (130,00 złotych netto).

Powód pismem z dnia 27 marca 2020 roku zwrócił się do pozwanego o zmianę dotychczasowego stanowiska z w zakresie zwrotu pełnej kwoty przedstawionych kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

dowód: pismo z dnia 5 marca 2020 roku k. 11v – 12, pismo z dnia 14 kwietnia 2020 roku k. 10 – 10v, akta szkody – płyta CD k. 43.

W wyniku zdarzenia komunikacyjnego z dnia 24 grudnia 2019 roku w pojeździe poszkodowanego – P. G. (1) uszkodzeniu uległa tylna część pojazdu, a mianowicie rozległe uszkodzenia elementów konstrukcyjnych nadwozia odpowiedzialnych za bezpieczne użytkowanie pojazdu w aspekcie bezpieczeństwa biernego. W konsekwencji tego pojazd nie spełniał przepisów prawa ruchu drogowego w zakresie ustawy w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia z dnia 27 października 2016 roku.

Realny technologiczny czas naprawy auta wynosił 4 dni robocze. Jednakże na uzasadniony czas wynajmu pojazdu dodatkowo przypadł okres od dnia 31 grudnia 2019 roku do dnia 2 stycznia 2020 roku (2 dni - w tym 1dzień wolny ustawowo od pracy – 1 stycznia 2020 rok), w którym nastąpiło przyjęcie pojazdu do serwisu, oględziny pojazdu i sporządzenie kosztorysu, od dnia 2 stycznia 2020 roku do dnia 8 stycznia 2020 roku (6 dni) — weryfikacja kosztorysu naprawy przez pozwanego, od dnia 9 stycznia 2020 roku do dnia 0 stycznia 2020 roku (1 dzień) - zapoznanie się ze stanowiskiem pozwanego, weryfikacja kosztorysu, zamówienie części zamiennych uznanych w kosztorysie i wezwanie technika pozwanego (zmiana kwalifikacji), od dnia 9 stycznia 2020 roku do dnia 28 lutego 2020 roku (19 dni) — czas oczekiwania na technika pozwanego, od dnia 28 lutego 2020 roku do dnia 5 lutego 2020 roku (8 dni) — czas oczekiwania na kosztorys po oględzinach technika pozwanego, zamówienie części po weryfikacji kosztorysu, od dnia 5 marca 2020 roku do dnia 7 lutego 2020 roku (2 dni) — oczekiwanie na części zamienne, od dnia 8 lutego 2020 roku do dnia 9 lutego 2020 roku (2 dni) - wolne od pracy (sobota, niedziela), od dnia 10 lutego 2020 roku do dnia 14 lutego 2020 roku (4 dni) — technologiczny czas naprawy pojazdu wynikający z kosztorysu i dzień 15 lutego 2020 roku (1 dzień) — wydanie pojazdu oraz zakończenie formalne procesu naprawy i wynajmu pojazdu zastępczego.

Powód pięciokrotnie ponaglał pozwanego w przedmiocie dokonania oględzin, informując jednocześnie o wynajętym aucie zastępczym i konsekwencjach opóźnienia w oględzinach pojazdu.

Czynności związane z przywróceniem pojazdu N. nr rejestracyjnym (...) do stanu sprzed szkody i czas naprawy pojazdu powinny zakończyć się po upływie 45 dni od czasu rozpoczęcia czynności przyjęcia pojazdu do naprawy.

dowód: faktura VAT z dnia 20 lutego 2020 roku k. 8, opinia biegłego sądowego G. M. z dnia 8 sierpnia 2022 roku k. 167- 168, k. 171, uzupełniająca opinia biegłego sądowego z dnia 30 grudnia 2022 roku k. 212 - 214.

Powód – (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., na podstawie umowy najmu pojazdu zastępczego zawartej z poszkodowanym – P. G. (2), udostępnił mu pojazd z segmentu C.

Analiza rynku motoryzacyjnego w zakresie wynajmu pojazdów z segmentu C pojazdów terenowo - rekreacyjnych z OC sprawcy ujawnia brak ograniczeń w zakresie dostępności pojazdów z przedmiotowego segmentu.

Cena najmu dobowego pojazdu segmentu C, przy uwzględnieniu notować z 8 wypożyczalni, wahała się w granicach ceny od 119,00 złotych brutto do 419,75 złotych brutto. Natomiast po wyeliminowaniu skrajnych ofert przedział cenowy oscylował w granicach kwoty od 129,00 złotych do 280,00 złotych brutto wynajmu dobowego.

dowód: opinia biegłego sądowego G. M. z dnia 8 sierpnia 2022 roku k. 169 - 171.

Sąd zważył co następuje:

W przedmiotowej sprawie stan faktyczny w istotnej mierze pozostawał bezsporny.

Nie był bowiem kwestionowany fakt kolizji drogowej z dnia 24 grudnia 2019 roku, w wyniku której doszło do uszkodzenia pojazdu marki N. (...) należącego do poszkodowanego P. G. (1). Poza sporem pozostawała także zasada odpowiedzialności pozwanego za szkodę.

Kwestię sporną stanowiła natomiast zasadność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego w okresie 43 dni oraz wysokość stawki dobowej najmu pojazdu zastępczego wskazanej przez powoda w fakturze z dnia 20 lutego 2020 roku.

Zgodnie z treścią art. 822 k.c. zakład ubezpieczeń zobowiązuje się do zapłacenia odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za te szkody ponosi ubezpieczający albo osoba, na rzecz której zawarta została umowa ubezpieczenia. Zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiskiem, które Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela, dla ustalenia pojęcia szkody ubezpieczeniowej należy sięgać do odpowiednich regulacji zawartych w kodeksie cywilnym, albowiem nie ma różnicy w pojęciu szkody w rozumieniu przepisów prawa cywilnego i prawa ubezpieczeniowego. W obu przypadkach chodzi bowiem o utratę lub zmniejszenie aktywów bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej (por. uchwała z dnia 18 marca 1994r. w sprawie III CZP 25/94 i z dnia 15 listopada 2001r.w sprawie III CZP 68/01).

Pojęcie szkody rozumianej jako uszczerbek majątkowy może mieć dwojaką postać – szkody rzeczywistej oraz utraty korzyści. W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że koszty i wydatki poniesione w związku ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę wchodzą w skład takiej szkody. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż pojęcie szkody ubezpieczeniowej, gdy podstawą odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń jest umowa odpowiedzialności cywilnej, jest tożsame z pojęciem szkody zawartym w art. 361 k.c. Przepis ten stanowi, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (§ 1). W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono (§ 2). Zgodnie zaś z treścią art. 363 § 1 k.c. naprawienie szkody winno nastąpić - według wyboru poszkodowanego - bądź przez przywrócenie stanu poprzedniego, bądź przez zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej. Jednakże gdyby przywrócenie stanu poprzedniego było niemożliwe albo gdyby pociągało za sobą dla zobowiązanego nadmierne trudności lub koszty, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do świadczenia w pieniądzu.

Istotnym jest, że przepis art. 822 § 1 k.c. modyfikuje normę wynikającą z treści art. 363 § 1 k.c. jedynie w ten sposób, że roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przekształca w roszczenie o zapłatę kosztów restytucji. W istocie jednak naprawienie szkody przez ubezpieczyciela polega na zapłaceniu kwoty pieniężnej koniecznej do przywrócenia samochodu do stanu poprzedniego. Pod względem ekonomicznym (wartości świadczenia) występuje w takiej sytuacji ekwiwalentność obu postaci świadczeń odszkodowawczych przewidzianych w art. 363 § 1 k.c. Można zatem przyjąć, że poszkodowanemu przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego także wobec ubezpieczyciela, ale ze względu na charakter świadczenia ubezpieczeniowego roszczenie to przybiera postać żądania restytucji pieniężnej umożliwiającej definitywne przywrócenie stanu poprzedniego.

Na gruncie prawa cywilnego reprezentatywne jest stanowisko w przedmiocie ustalania szkody zgodnie z zasadą, że szkodę stanowi różnica między stanem majątku poszkodowanego, który powstał po nastąpieniu zdarzenia sprawczego, a stanem, który by istniał bez tego zdarzenia. Zasadę te zastosować należy również na gruncie roszczeń związanych z najmem pojazdu zastępczego. Zagadnienie to było przedmiotem uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 r. w sprawie III CZP 5/11, którą Sąd w niniejszym składzie w pełni podziela. Sąd Najwyższy wskazał, że dochodzenie odszkodowania w zakresie tej szkody możliwe jest w sytuacji, w której doszło już do poniesienia przez poszkodowanego wydatków na uzyskanie pojazdu zastępczego w okresie remontu uszkodzonego pojazdu albo przez okres niezbędny do nabycia nowego pojazdu. Sąd Najwyższy wskazał nadto, że są to wydatki poniesione w następstwie zdarzenia szkodzącego, które nie powstałyby bez tego zdarzenia, prowadzące do powypadkowego zmniejszenia majątku poszkodowanego, czyli straty (art. 361 § 2 k.c.).

Co do zasady nie budzi wątpliwości możliwość refundacji wydatków za najem pojazdu zastępczego poniesionych zarówno przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą jak i przez osobę fizyczną nieprowadzącą takiej działalności. Zaznaczyć jednak należy – jak wskazał Sąd Najwyższy - w powołanej uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku - że zwrotowi mogą podlegać tylko wydatki rzeczywiście poniesione na taki najem - strata majątkowa z tego tytułu powstaje dopiero z chwilą poniesienia kosztów najmu pojazdu zstępczego. Nie oznacza to jednak, że wszystkie tak poniesione koszty podlegają zwrotowi. Jak wskazał bowiem Sąd Najwyższy - nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Zatem na dłużniku ciąży obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Dlatego też nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych.

Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu (por. uzasadnienie uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku, III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28).

Zgodnie bowiem z przyjętą i ugruntowaną linią orzecznictwa za szkodę można uznać tylko koszty niezbędne, rzeczywiście poniesione przez poszkodowanego, którego obciąża ciężar dowodu wysokości szkody (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 września 2004 roku w sprawie IV CK 672/03). I chociaż rozstrzygniecie to dotyczy podmiotów prowadzących działalność gospodarcza, niewątpliwie zasada ta odnosi się również do sytuacji, gdy szkoda z tego tytułu dochodzona jest bez związku z prowadzeniem działalności gospodarczej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 listopada 2011 roku).

W ocenie Sądu, powód w toku niniejszego procesu wykazał, że wydatki z tytułu najmu pojazdu zastępczego w wysokości ustalonej przez niego były ekonomicznie uzasadnione.

W przedmiotowej sprawie kluczowym dowodem była opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego G. M. z dnia 8 sierpnia 2022 roku oraz opinia uzupełniająca z dnia 30 grudnia 2022 roku.

Dowód ten potwierdza bowiem zasadność czasu trwania najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego przez 43 dni, a co więcej mieści się on w przedziale ustalonym przez biegłego sądowego, który za zasadny okres najmu pojazdu zastępczego w związku z niesprawnością pojazdu poszkodowanego – P. G. (1) określił na 45 dni.

Wprawdzie z treści opinii biegłego sądowego wynika, że realny technologiczny czas naprawy pojazdu wynosił 4 dni – i tak faktycznie było, jednakże biegły sądowy zwrócił również uwagę oraz wyszczególnił przyczyny, które spowodowały i uzasadniały wydłużenie czasu korzystania z pojazdu zastępczego. Biegły sądowy zwrócił także uwagę na okoliczność, że na wydłużenie tego czasu miała wpływ również postawa samego pozwanego, który pomimo wielokrotnych ponagleń (pięciokrotne ponaglenie) ze strony powodowej w przedmiocie dokonania oględzin, oczekiwania na technika pozwanego, oczekiwania na kosztorys po oględzinach technika pozwanego, przy jednoczesnej wiedzy o korzystaniu przez poszkodowanego z auta zastępczego, nie reagował. Zatem, w ocenie Sądu, pozwany nie dołożył należytej staranności aby zminimalizować szkodę w zakresie kosztów najmu pojazdu zastępczego.

Nie może również umknąć uwadze okoliczność, że w czasie najmu pojazdu zastępczego występowały dni wolne od pracy, jak również konieczność oczekiwania na części zamienne niezbędne do naprawy pojazdu, które w praktyce serwis zamawia u generalnego dystrybutora w Polsce i jeżeli części są odstępne na miejscu, to dostawa odbywa się w ciągu 2 – 3 dni roboczych. Okres ten nie został przekroczony u powoda.

Biegły sądowy określił również wysokość stawki dobowej wskazując, że analiza rynku motoryzacyjnego w zakresie wynajmu pojazdów z segmentu C pojazdów terenowo - rekreacyjnych z OC sprawcy ujawnia brak ograniczeń w zakresie dostępności pojazdów z przedmiotowego segmentu, jak również, że cena najmu dobowego pojazdu z tego segmentu, przy uwzględnieniu notować z 8 wypożyczalni, wahała się w granicach ceny od 119,00 złotych brutto do 419,75 złotych brutto. Natomiast po wyeliminowaniu skrajnych ofert przedział cenowy oscylował w granicach kwoty od 129,00 złotych do 280,00 złotych brutto wynajmu dobowego.

Wprawdzie z zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci akt szkodowych przesłanych przez powoda w formie elektronicznej – płyta CD, wynika, że pozwany poinformował poszkodowanego o możliwości skorzystania z pojazdu zastępczego u niego i to po stawkach dobowych niższych niż u powoda.

Jednakże z zeznań świadka – poszkodowanego P. G. (1) wynika, że propozycja ta nastąpiła dopiero po dwóch lub trzech tygodniach od zgłoszenia szkody, natomiast poszkodowany natychmiast potrzebował pojazd zastępczego. Ponadto pozwany nie zakwestionował, w toku niniejszego procesu, faktu aby po uzyskaniu informacji od powoda o wynajmie auta, zgłaszał w tym zakresie jakiekolwiek zastrzeżenia, czy też aby w czasie trwania umowy najmu ponawiał propozycję skorzystania z pojazdu zastępczego u niego.

Dlatego też, Sąd biorcą pod uwagę wynik sprawy, uznał tę okoliczność za przyznaną w trybie art. 230 kpc, tym bardziej, że pozwany nie zaoferował w tym zakresie żadnego materiału dowodowego.

W ocenie Sądu pozwany nie wykazał również, w toku niniejszego procesu, aby fakt przebywania poszkodowanego za granicą, miał zasadniczy wpływ na wydłużenie czasu najmu pojazdu zastępczego.

Wobec powyższego, Sąd dał wiarę opiniom biegłego sądowego G. M., albowiem nie budzą one żadnych zastrzeżeń, a co więcej zostały one sporządzone w sposób rzetelny, prawidłowy i wyczerpujący, a nadto zgodnie z postawioną tezą dowodową. Należy również zauważyć, że biegły sądowy sporządzając opinie, wykorzystał zebrany w sprawie materiał dowodowy, informacje wypożyczalni samochodów oraz własną wiedzę.

Niewątpliwym jest, że opinia stanowi tylko pomoc dla sądu i - jak wielokrotnie było wyjaśniane w orzecznictwie i doktrynie - nie może zastąpić ani ustaleń faktycznych ani decydować o spełnieniu przesłanek prawnych. Zadaniem biegłego zasadniczo nie jest poszukiwanie dowodów i okoliczności mających uzasadniać argumentację stron procesu, lecz dokonanie oceny przedstawionego materiału z perspektywy posiadanej wiedzy naukowej, technicznej lub branżowej i przedstawienie sądowi danych ( wniosków ) umożliwiających poczynienie właściwych ustaleń faktycznych i właściwą ocenę prawną znaczenia zdarzeń, z których strony wywodzą swoje racje. Ponadto opinia biegłego, zgodnie z treścią art. 278 kpc, służy stworzeniu sądowi możliwość prawidłowej oceny materiału procesowego w wypadkach, kiedy ocena ta wymaga wiadomości specjalnych tj. wiedzy wykraczającej poza objętą zakresem wiedzy powszechnej.

Zdaniem Sądu opinie biegłego sądowego G. M. spełniły właśnie taką rolę i umożliwiły Sądowi prawidłową ocenę materiału procesowego. Istotnym jest przy tym, że pozwany, pomimo zastrzeżeń co do opinii nie zgłosił żadnego przeciwdowodu.

Zatem, skoro pozwany zakład ubezpieczeń wypłacił powodowi (...) sp. z o.o. z siedzibą w G., w toku postępowania likwidacyjnego, koszty najmu pojazdu zastępczego jedynie za 14 dni, co wynika wprost z decyzji z dnia 5 marca 2020 roku, natomiast w toku niniejszego procesu powód wykazał zarówno zasadność, jaki wysokość dochodzonego roszczenia, a mianowicie uzasadniony czas najmu pojazdu zastępczego przez okres 43 dni i dobową stawkę najmu wynoszącą kwotę 159,90 złotych, to Sąd uwzględnił roszczenie strony powodowej w całości (159,90 złotych x29 dni).

Sąd uwzględnił również roszczenie strony powodowej w zakresie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia 28 lutego 2020 roku do dnia zapłaty, mimo stanowiska strony pozwanej, która z ostrożności procesowej podniosła, że żądanie powoda dotyczące zasądzenia odsetek w sposób wskazany w pozwie jest bezpodstawne, albowiem brak jest bowiem podstaw do ustalenia innej daty jako początkowej dla naliczania odsetek niż od chwili wyrokowania. Dopiero bowiem przeprowadzone przed tutejszym Sądem dowody umożliwią w chwili zamknięcia rozprawy ocenę stanu rzeczy stanowiącego podstawę roszczeń powoda.

W ocenie Sądu, skoro biegły sądowy w opinii potwierdził zasadność i wysokość dochodzonego roszczenia z tytułu odsetek, natomiast pozwany jest profesjonalnym podmiotem w zakresie likwidowania szkód komunikacyjnych, to w toku postępowania likwidacyjnego winien on dołożyć należytej staranności w zakresie ustalenia rzeczywistej i realnej szkody.

Zgodnie natomiast z treścią art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zakład ubezpieczeń wypłaca odszkodowanie w terminie 30 dni licząc od dnia złożenia przez poszkodowanego lub uprawnionego zawiadomienia o szkodzie. Stosownie zaś do ust. 2 cytowanego artykułu w przypadku gdyby wyjaśnienie w terminie, o którym mowa w ust. 1, okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania okazało się niemożliwe, odszkodowanie wypłaca się w terminie 14 dni od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności wyjaśnienie tych okoliczności było możliwe, nie później jednak niż w terminie 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie, chyba że ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. W terminie, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń zawiadamia na piśmie uprawnionego o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń w całości lub w części, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska względem roszczeń uprawnionego, a także wypłaca bezsporną część odszkodowania.

Dlatego też Sąd uznał, że brak jest podstaw aby roszczenie w zakresie odsetek uwzględnione zostało dopiero od daty wyrokowania.

Wobec powyższego Sąd orzekł jak w puncie 1 sentencji wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł stosownie do treści art. 98 § 1, § 1 ¹ i 3 kpc, który stanowi, że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. Jeżeli orzeczenie to jest prawomocne z chwilą wydania, odsetki należą się za czas po upływie tygodnia od dnia jego ogłoszenia do dnia zapłaty, a jeżeli orzeczenie takie podlega doręczeniu z urzędu - za czas po upływie tygodnia od dnia jego doręczenia zobowiązanemu do dnia zapłaty. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

W przedmiotowej sprawie strona powodowa jest stroną wygrywającą proces w całości. Koszty procesu po stronie powodowej obejmują opłatę stałą od pozwu w wysokości 400,00 złotych, opłatę skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 złotych, zaliczkę na wynagrodzenie biegłego sądowego w wysokości 1.500,00 złotych oraz wynagrodzenie profesjonalnego pełnomocnika osobie adwokata w wysokości 3.600,00 złotych, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Zatem Sąd orzekł jak w punkcie 3 sentencji wyroku.

O kosztach sądowych Sąd orzekł na mocy art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 113 cytowanej ustawy.

Sąd miał na uwadze, że łączne koszty opinii biegłego sądowego G. M. wyniosły kwotę 1.530,00 złotych.

W toku niniejszego procesu zarówno powód, jak i pozwany uiścili zaliczkę na biegłego sądowego w wysokości po 1.500,00 złotych. Zaliczka powoda została w całości wykorzystana na wynagrodzenie biegłego sądowego, zatem skoro wynagrodzenie biegłego sądowego w zakresie kwoty 30,00 złotych zostało pokryta ze środków pochodzących od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Człuchowie, a pozwany jest stroną przegrywająca proces, to winien on zapłacić na rzecz Skarbu Państwa kwotę 30,00 złotych tytułem uzupełnienia kosztów wynagrodzenia za sporządzenie opinii.

Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie 2 sentencji wyroku.