Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2023 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Barbara Bojakowska

Protokolant: Iwona Bartel

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2023 roku w Sieradzu

na posiedzeniu jawnym

sprawy z powództwa T. B.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o odszkodowanie

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 26 października 2022 r., sygn. akt I C 176/22

I.  z apelacji powoda zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2 i 3 w ten sposób, że:

a/ w punkcie 2. zasądza dodatkowo od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzez powoda T. B.
4745,66 zł (cztery tysiące siedemset czterdzieści pięć złotych 66/100) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od 17 października 2021 r. do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

b/ punktowi 3. nadaje brzmienie: „3. zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzez powoda T. B. 1934,62 zł (jeden tysiąc dziewięćset trzydzieści cztery złote 62/100) tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty”:

II.  oddala apelację powoda w pozostałym zakresie i apelację pozwanego w całości;

III.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...)
w W. na rzez powoda T. B. 1259 zł (jeden tysiąc dwieście pięćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 lutego 2023 roku do dnia zapłaty.

Sygn. akt I Ca 578/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa T. B. przeciwko Towarzystwu (...) w W.
o odszkodowanie, zasądził od pozwanego na rzecz powoda 799,05 zł tytułem odszkodowania z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od 17 października 2021 r. do dnia zapłaty (pkt 1), w pozostałym zakresie oddalił powództwo (pkt 2) i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 1293 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty (pkt 3).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski, których istotne elementy przedstawiają się następująco:

24 czerwca 2021 r. doszło do kolizji drogowej, w której uszkodzeniu uległ pojazd M. o nr rej. (...). W związku z uszkodzeniami auta poszkodowana P. S. (1) wynajęła pojazd zastępczy na okres 45 dni, tj. od 25 czerwca 2021 r. do 9 sierpnia 2021 r. Stawka dobowa to 200 zł brutto. Nadto doliczono opłatę za podstawienie i odbiór pojazdu. Uszkodzony pojazd był nominalnie także własnością ojca poszkodowanej. Ojciec poszkodowanej zakupił dla niej kolejne auto, korzystając z własnych środków finansowych. Sprawca zdarzenia był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym Towarzystwie (...). Decyzją z 24 czerwca 2021 r. ubezpieczyciel przyznał z tego tytułu odszkodowanie w kwocie 3266,88 zł, przyjmując stawkę 83 zł netto oraz czas trwania najmu – 32 dni. Wierzytelność z tytułu najmu pojazdu została przeniesiona na powoda.

Sąd pominął wnioski o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych. Pozwany przyznał,
że stawka wskazana w fakturze jest stawką rynkową za wynajem pojazdu tego segmentu. Wobec ustalenia, że właściciel auta miał środki własne na zakup nowego pojazdu biegły
ds. ekonomii był zbyteczny.

W zakresie wniosku o przesłuchanie świadka D. S. – właściciela pojazdu, sąd wskazał, że zeznania jego córki – osoby faktycznie korzystającej z samochodu
– są wystarczające do rozstrzygnięcia, w szczególności w zakresie uzasadnionego czasu trwania najmu.

Dla sądu samo powództwo swoją podstawę prawną znajduje w zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (…).

Co do czasu najmu, sąd stwierdził, że trwał on 45 dni, z czego ubezpieczyciel uznał
36 dni. Jak wynika z zeznań świadka zakup nowego pojazdu był sfinansowany z własnych środków właściciela i nie było konieczności oczekiwania na wypłatę odszkodowania. 23 lipca 2021 r. została wydana decyzja przesądzająca o szkodzie całkowitej i określająca kwotę wypłaty przez ubezpieczyciela, oględziny miały miejsce 14 lipca, a 19 lipca pozwany wskazał, że koszty naprawy przewyższają wartość auta. Tym samym poszkodowana,
jej ojciec, mieli już w tym momencie wiedzę, iż konieczne będzie zakupienie innego pojazdu. Nadto, jak należy wnosić z daty zwrotu pojazdu (9 sierpnia) i daty zakupu nowego
(14 sierpnia), koniec najmu nie był powiązany z pozyskaniem nowego samochodu.

Mając to na względzie sąd przyjął, że okres najmu uznany przez ubezpieczyciela,
tj. 36 dni jest uzasadniony.

Sąd zauważył dalej, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli
ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Jak wynika dla sądu z umowy najmu poszkodowaną, poza samą ceną najmu, obciążała także opłata za zniesienie udziału własnego w szkodzie częściowej i całkowitej, odpowiednio 30 zł i 50 zł. Łącznie 200 zł brutto. Przyjmując, że podobnie było w firmie współpracującej
z ubezpieczycielem, to cena najmu jako takiego była niższa, bowiem wynosiła 83 zł netto, czyli 102,09 zł brutto, w stosunku do 120 zł. Nie ma zatem uzasadnionego powodu dla sądu, dla którego należałoby przyjąć większą kwotę z servator.pl.

Tym niemniej sąd zauważył, że najem rozpoczął się 25 czerwca 2021 r., zaś mail
z propozycją wynajęcia auta u ubezpieczyciela datowany jest na 29 czerwca 2021 r..
Tym samym przyjęto, że do momentu otrzymania owej informacji wynajęcie samochodu
u pozwanego było celowe.

Mając na względzie powyższe przyjęto, że za pierwsze 6 dni najmu uzasadniona jest stawka powoda, tj. 200 zł, co daje razem 1200 zł. Kolejne dni najmu to już stawka ubezpieczyciela czyli 26 dni x 102,09 zł, razem 2654,34 zł. Doliczono do tego podstawienie auta i jego odbiór z Ł. do miejsca zamieszkania poszkodowanej czyli 104,75 zł
i 106,84 zł.

Łącznie całość należnego odszkodowania z tytułu najmu pojazdu zastępczego według sądu to 4065,93 zł. Uwzględniając wypłacane 3266,88 zł należy się 799,05 zł,
które zasądzono w wyroku, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 359 k.c. i art. 481 k.c., z uwzględnieniem
art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych (..) Ich żądanie
od 17 października uznano za zasadne, skoro już wcześniej ubezpieczyciel wypłacił z tego tytułu zaniżone odszkodowanie.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., mając na uwadze,
że powód wygrał w 13%.

Apelacje od wyroku wniosły obie strony procesu.

Pozwany zaskarżył orzeczenie w zakresie pkt 1 co do całej zasądzonej w nim kwoty (799,05 zł) oraz co do orzeczenia o kosztach procesu (pkt 3), zarzucając:

1/ obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na rozstrzygnięcie:

- art. 233 § 1 k.p.c poprzez wadliwe pominięcie istotnego ustalenia faktycznego,
iż powód zgłosił szkodę pozwanemu poprzez pocztę e-mail, samemu jednak zastrzegając jedynie kontakt poprzez formularz na własnej stronie lub też kontakt telefoniczny,
nie przekazując jakichkolwiek danych kontaktowych poszkodowanych, co wynika
z wiadomości e-mail powoda z dnia 25 czerwca 2021 roku z załącznikiem „zgłoszenie szkody", a która to okoliczność ma doniosłe znaczenie dla ustalenia, iż takie działanie powoda ukierunkowane było jedynie na uniemożliwienie złożenia skutecznej propozycji najmu pojazdu zastępczego poszkodowanym przez pozwanego, w konsekwencji - skoro poszkodowana mogła wynająć pojazd zastępczy od powoda, to w pierwszej kolejności powinna się zwrócić do Towarzystwa, a zatem od początku najmu należało uwzględnić stawkę pozwanego;

- 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwe pominięcie istotnego ustalenia faktycznego,
iż podmioty współpracujące z pozwanym w zakresie finansowania kosztów najmu pojazdów wynajmowanych przez te podmioty poszkodowanym dochodzącym likwidacji z OC sprawcy nie naliczają albo naliczają w dużo niższym stopniu koszty podstawienia i odbioru pojazdu zastępczego, co wynika z umów o współpracę tych podmiotów z pozwanym
wraz z cennikami najmu, a która to okoliczność ma doniosłe znaczenia dla ustalenia,
iż roszczenie o zwrot kosztów za podstawienie i odbiór pojazdu jest niezasadne i winno ulec oddaleniu;

2/ obrazę prawa materialnego:

- art. 362 w zw. z art. 354 § 2 i 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że za 6 dni najmu uzasadniona była stawka wynikająca z umowy najmu (200 zł brutto), podczas
gdy poszkodowana powinna była przed zawarciem umowy z powodem zwrócić się
do pozwanego o informację o możliwości najmu pojazdu zastępczego i miała realną możliwość wynajęcia od firmy współpracującej z pozwanym pojazdu tożsamej klasy
co wynajęty od powoda za stawkę 102,09 zł brutto i cały okres najmu winien zostać rozliczony według tejże stawki;

- art. 362 w zw. z art. 354 § 2 i 1 k.c. poprzez błędną wykładnię i przyjęcie,
że powodowi należy się zwrot kosztów z tytułu podstawienia pojazdu oraz jego odbioru
z Ł. do miejsca zamieszkania poszkodowanej, podczas gdy poszkodowana miała realną możliwość wynajęcia pojazdu zastępczego od firmy współpracującej z pozwanym,
która to firma nie dolicza dodatkowych kosztów za ww. czynności (niektóre z firm współpracujących z pozwanym doliczają, jednak są to koszty zdecydowanie niższe,
niż te wskazane przez powoda i zasądzone przez sąd), a ponadto koszty podstawienia
i odbioru pojazdu wynikające z umowy z powodem nie zostałyby naliczone gdyby poszkodowany wynajął pojazd od podmiotów współpracujących z pozwanym.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty ten skarżący wniósł o zmianę wyroku
w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa oraz zwrot kosztów postępowania
od powoda na rzecz pozwanego za I instancję według norm przepisanych.

Powód zaskarżył orzeczenie w zakresie pkt 2 wyroku co do oddalonego powództwa
w zakresie 5145,56 zł oraz pkt 3 będącego następstwem zaskarżenia pkt. 2, zarzucając:

1/ naruszenie przepisów postępowania, które miały istotny wpływ na wynik sprawy. tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie treści informacji dotyczącej pojazdu zastępczego
i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że Pozwany wynająłby pojazd zastępczy
po wskazanej przez siebie stawce, w sytuacji gdy, w rzeczywistości treść informacji jest sprzeczna z treścią umów łączących ubezpieczyciela z asystorami załączonych przez pozwanego, a także poszkodowana musiałaby ponieść dodatkowe koszty ponad zniesienie udziału własnego i limit kilometrów co wprost wynika z treści stosunków prawnych łączących pozwanego z asystorami, zaś powód nie naliczał żadnych dodatkowych opłat, zatem jego oferta była realna, rzetelna i weryfikowalna, a także ekonomicznie uzasadniona,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie umowy najmu krótkoterminowego zawartej przez powoda z poszkodowaną i tym samym przyjęcie przez sąd I instancji, że skorzystanie przez poszkodowaną z oferty powoda było ekonomicznie nieuzasadnione, w sytuacji,
gdy w rzeczywistości na stawkę powoda składały się elementy, które znane były poszkodowanej w chwili zawierania umowy, a także powód nie ukrył żadnych innych dodatkowych opłat, zaś umowy łączące pozwanego z asystorami takie dodatkowe opłaty przewidywały,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej ocenie umowy najmu powoda i umów, współpracy
z wypożyczalniami załączonych przez pozwanego i przyjęcie, że skoro powód miał cenę
120 zł brutto, bez dodatkowych opłat za brak udziału własnego w szkodzie, a pozwany miał podstawową cenę 102,90 zł brutto to brak jest podstaw aby zwiększać stawkę powoda
o dodatkowego opłaty;

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i sprzecznej z logiką ocenie umowy o współpracy w zakresie wynajmu pojazdów zastępczych z dnia 27 lutego 2015 r. zawartej pomiędzy pozwanym
a firmą (...) sp. z o.o. i tym samym przyjęcie przez Sąd I instancji, że dodatkowe opłaty
w postaci zniesienia udziału własnego w szkodzie całkowitej i częściowej były finalnie mniejsze aniżeli u powoda, w sytuacji, gdy w rzeczywistości umowa łącząca pozwanego
z asystorem przewidywała szereg dodatkowych opłat wymienionych w załączniku nr 1
do umowy, jak choćby opłatę administracyjną za zarejestrowanie szkody - 813,01 zł, koszt naprawy blacharsko - lakierniczej - 35%, rozliczne kary umowne, a także usługi dodatkowe
z zakresu wyposażenia i podróży za granicę, zaś regulamin obarczał poszkodowanego dodatkowymi obowiązkami w przypadku skorzystania z najmu u asystora, umowa przedstawiona przez Powoda zaś takich dodatkowych opłat nie zawierała,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie zeznań świadka - P. S. (2), która
na rozprawie w dniu 17 października 2022 roku zeznała, iż: „Właścicielem M. był mój tata. On załatwił odszkodowanie i samochód zastępczy. Ja oddałam auto jak kupiłam nowe. Pieniądze na nowe auto pożyczyli mi rodzice. Oni mieli odłożone pieniądze. Ja szukałam około miesiąca. Pieniądze z ubezpieczenia przyszły po tym jak kupiłam samochód" (fragment 00:02:09 - 00:11:18) i tym samym przyjęcie przez sąd I instancji, że zasadny czas trwania najmu winien wynosić 36 dni, nie zaś 45, w sytuacji gdy w rzeczywistości poszkodowana wyraźnie wskazała, że właścicielem uszkodzonego pojazdu był jej ojciec, to on był osobą decyzyjną, to on wybierał i poszukiwał nowy pojazd, zaś poszukiwania trwały około miesiąca, przy czym sąd pominął dowód z zeznań D. S. a te były kluczowe
dla ustalenia kiedy i jak podjęto decyzję o nabyciu nowego pojazdu przez D. S.,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie zeznań świadka - P. S. (2), która
na rozprawie w dniu 17 października 2022 roku zeznała, iż: nie pamięta czy sprzedała auto przed zakupem nowego czy też sprzedała je po zakupie nowego auta (fragment 00:12:17- 00:12:40) i przyjęcie przez sąd, że nie ma znaczenia data faktycznej sprzedaży wraku, faktycznej wypłaty odszkodowania i faktycznej daty nabycia nowego pojazdu w świetle zasadnego czasu najmu pojazdu zastępczego, podczas gdy powyższe okoliczności
są kluczowe przy ustaleniu zasadnego czasu trwania najmu pojazdu zastępczego
przy stwierdzeniu szkody całkowitej,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie zeznań świadka - P. S. (2), która
na rozprawie w dniu 17 października 2022 roku zeznała, iż ważne dla nie było aby
nie ponosić żadnych dodatkowych kosztów związanych z korzystaniem z auta (00:11:20 - 00:11:50) i przyjęcie przez sąd w sposób całkowicie absurdalny, że stawkę powoda należy brać pod uwagę bez dodatkowych opłat za zniesienie udziału własnego w szkodzie podczas gdy po pierwsze sąd nie ma takiej mocy aby zmieniać stan faktyczny i z kwoty 200 zł brutto robić 120 zł brutto, a po drugie świadek wskazała, że dla niej ważne było aby za nic
nie dopłacać co należy rozumieć również aby nie płacić za szkody na takim wynajmowanym pojeździe,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie faktu, że odszkodowanie za uszkodzony pojazd zostało odebrane przez D. S. w dniu 3 sierpnia 2021 roku, pojazd zastępczy został zdany w dniu 9 sierpnia, nowy pojazd został nabyty w dniu 14 sierpnia 2021 roku i przyjęcie przez sąd za zeznaniami świadka P. S., że nowy pojazd był nabyty przed wypłatą odszkodowania oraz że koniec najmu nie był powiązany z nabyciem nowego auta podczas gdy po pierwsze Powód zakończył najem w terminie 7 dni od dnia faktycznej wypłaty odszkodowania za uszkodzony pojazd, świadek P. S. (2) nie była dysponentem odszkodowania za uszkodzony pojazd więc nie mogła mieć dokładnej wiedzy kiedy wypłacono odszkodowanie za uszkodzony pojazd,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie faktu, że pozwany w postępowaniu likwidacyjnym chciał pokryć koszty jedynie przez 32 dni od dnia powstania szkody,
przy czym pierwsza ogólna informacja o pojeździe zastępczym była przekazana w dniu oględzin tj. 13.07.2021 roku (19 dzień potencjalnego najmu od ubezpieczyciela) a sąd przyjął w sposób dowolny, że pierwsze 6 dni najmu winno być po stawce powoda a reszta
30 dni z 36 dni uznanych przez sąd po stawce pozwanego podczas gdy przyjmując fakty zaistniałe w sprawie pierwszych 19 dni winno być po stawce powoda, 13 dni po stawce pozwanego i 4 dni po stawce powoda, zakładając oczywiście że Pozwany chciał wynająć pojazd zastępczy,

- art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego polegające na niewłaściwej i błędnej ocenie faktu, że na rozprawie w dniu 17 października 2022 roku powód zakwestionował twierdzenia pozwanego, że 29 czerwca 2021 roku pozwany poinformował powoda o ofercie najmu pojazdu zastępczego (00:31:40 - 00:32:45)
i przyjęcie przez sąd, że pozwany faktycznie złożył ofertę wynajmu pojazdu zastępczego podczas gdy pozwany poza wydrukowaniem pisma z akt szkody w żaden sposób nie wykazał jakoby to pismo zostało wysłane do powoda mailem lub listem i tym samym należało przyjąć, że takie informacje w dniu 29 czerwca 2021 roku nigdy nie zostało nikomu przekazane,

- art. 235 ² §1 pkt. 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i pominięcie wniosku dowodowego o przeprowadzenia dowodu z zeznań świadka - D. S., co w konsekwencji spowodowało błędne przyjęcie przez sąd I instancji, że czas trwania najmu winien trwać 36 dni, nie zaś 45, w sytuacji, gdy w rzeczywistości zeznania świadka dałyby odpowiedź kto de facto poszukiwał nowego pojazdu, ile trwały poszukiwania, jak przebiegał proces decyzyjny nabycia nowego pojazdu, kiedy nowy pojazd został zakupiony, kiedy świadek powziął informację o szkodzie całkowitej - powyższe informacje zaś dałyby jasny i klarowny obraz z punktu widzenia osoby decyzyjnej, która miała realny wpływ na czas trwania najmu pojazdu zastępczego,

- art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i tym samym przyjęcie przez sąd I instancji, że powód nie wykazał dlaczego pojazd został zdany w dniu
9 sierpnia 2021 roku podczas gdy pozwany nie zaprzeczył okoliczności, że poszkodowany D. S. otrzymał odszkodowanie przekazem pocztowym w dniu 3 sierpnia 2021 roku, a tym samym należało przyjąć, że powód wykazał, że zakończenie najmu korelowało
z wypłatą odszkodowania i niezbędnym czasem na znalezienie nowego pojazdu;

2/ naruszenie przepisu prawa materialnego art. 361 § 2 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie tj. brak zasądzenia należnej powodowi kwoty odszkodowania w pełnej wysokości, a tym samym naruszenie zasady pełnego odszkodowania, podczas gdy powód wykazał zasadność stawki.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty ten skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda dalszej kwoty 5145,56 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 października 2021 roku do dnia zapłaty, a także
o zmianę pkt 3 i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych; o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych za postępowanie przed sądem II Instancji;
o rozpoznanie przez sąd II instancji postanowień, które nie podlegały zaskarżeniu zażaleniem:

postanowienia z dnia 17 października 2022 roku o pominięciu dowodu z zeznań świadka D. S., postanowienia z dnia 17 października 2022 roku o pominięciu dowodu
z dokumentu w postaci nabycia przez D. S. nowego pojazdu oraz o dopuszczenie
i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka D. S., na fakt: okresu poszukiwania nowego pojazdu, daty zakupu nowego pojazdu, przebiegu procesu decyzyjnego przy nabyciu pojazdu, poszukiwania przez ojca poszkodowanej nowego pojazdu.

W odpowiedzi na apelację powoda, pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwanego, powód wniósł o oddalenie apelacji pozwanego w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania,
w tym zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych
za postępowanie przed sądem II Instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja powoda jest częściowo uzasadniona, natomiast apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie i podlega w całości oddaleniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do apelacji pozwanego, która dotyczyła naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. polegającego na wadliwym pominięciu istotnej okoliczności, która związana była ze sposobem zgłoszenia s., nie można zgodzić się z podglądem zawartym w tym zarzucie , że sam fakt, iż powód zgłosił szkodę za pomocą maila „no-reply” przy jednoczesnym wskazaniu sposobu kontaktu z nim poprzez zakładkę kontakt oraz podanie numeru telefonu, uniemożliwił pozwanemu złożenia skutecznej propozycji najmu pojazdu zastępczego. Nie można przyjąć, że zgłoszenie szkody poprzez mail, na który nie można automatyczne odpowiedzieć, stanowi dowód na brak współdziałania powoda przy likwidacji szkody. Wbrew też zarzutom apelującego powód zgłosił nie tylko szkodę , ale poinformował o pilnej potrzebie wynajęcia pojazdu zastępczego ( d. mail k 17). Nie można przy tym wymagać aby powód, jako podmiot zgłaszający szkodę, któremu bezpośrednio poszkodowana to zleciła, miał obowiązek podania danych do kontaktu z poszkodowaną. Ponadto brak jest do dowodów na to, aby pozwany takiej informacji zażądał, a powód jej nie udzielił.

Nie był też słuszny zarzut, że Sąd Rejonowy błędnie przyjął do uzasadnionego zakresu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego, kosztów jego podstawienia i odebrania, w sytuacji, kiedy wypadek jest zdarzeniem nagłym, a bezpośrednio poszkodowana od razu musiała skorzystać z pojazdu zastępczego i jeżeli w ofercie powoda takie koszty były wykazane to należało jej ponieść.

Tym samym zarzuty dotyczące naruszenia prawa materialnego zwarte w apelacji pozwanego – art. 362 k.c. w zw. z art. 354 § 2 i 1 k.c. - nie były uzasadnione.

Dlatego też apelacja pozwanego podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Rozważając zarzuty zawarte w apelacji powoda, należy stwierdzić, to jak już zaznaczano na wstępie, że jest ona uzasadniona , ale nie wszystkie jej zarzuty zasługują na uwzględnienie.

Odnosząc się do zarzutów naruszenia prawa procesowego – art. 233 § 1 k.p.c., polegający na braku wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i błędnego ustalenia daty poinformowania powoda o stawce najmu pojazdu zastępczego, należy w całości zgodzić się z apelującym, że faktycznie nie został on skutecznie poinformowany o warunkach najmu pojazdu zastępczego. Brak jest bowiem dowodu na to , że pismo z 29 czerwca 2021 r. ( k 51) zostało faktycznie do powoda przesłane i jemu doręczone. Wbrew ustaleniom Sądu Rejowego nie był to e-mail, ale pismo wysłane drogą tradycyjną. Mimo, że podwód kwestionował, aby pismo to kiedykolwiek otrzymał, pozwany nie zaoferował dowodu, z którego wynikałoby, że korespondencja do powoda została wysłana. Pośrednio o braku przekazania korespondencji do powoda świadczyć może też przedłożenie informacji właścicielowi pojazdu D. S., w dniu dokonywania oględzin samochodu, czyli 13 lipca 2022 r ( d. pismo k 53). Jeżeli korespondencja z 29 czerwca 2021 r. byłaby wysłana do powoda, to w jakim celu likwidator przekazywałby informację o stawkach najmu pojazdów zastępczych właścicielowi uszkodzonego pojazdu. Nie można przy tym uznać, że po podpisaniu pisma przez D. S., który nie był stroną umowy najmu pojazdu zastępczego, ani też nie umowy cesji wierzytelności, miał on obowiązek kontaktu z powodem i poinformowania go o stawce najmu, którą pozwany będzie refundował.

Słusznie też zarzuca skarżący, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił uzasadniony czas skorzystania przez P. S. (2) z pojazdu zastępczego. Przy czym do tych błędnych ustaleń de facto przyczyniła się sama bezpośrednio poszkodowana, zeznając, że samochód kupili jej rodzice, jeszcze przed otrzymaniem odszkodowania.

Z dokumentów załączonych do akt sprawy wynika jednak, że D. S. sprzedał uszkodzony samochód M. (...) w dniu 2 sierpnia 2021 r. ( d. historia pojazdu k 76). Natomiast nowy pojazd ubezpieczył 14 sierpnia 2021 r. ( d. pismo (...) k 48). Na te okoliczności zwrócił uwagę już powód w piśmie – glos do protokołu z dnia 21 października 2022 r. ( d. pismo k 79-82), ale Sąd Rejonowy nie odniósł się do tych okoliczności w żaden sposób.

W związku z tym, że w aktach sprawy istniały dowody na okoliczności które miał zeznawać D. S., Sąd Okręgowy na podstawie art. 235 ¹ § 1 pkt. 2 k.p.c. pominął ten dowód.

Uszło też uwadze Sądu pierwszej instancji, że decyzję o wysokości odszkodowania D. S. otrzymał dopiero w dniu 30 lipca 2021 r. ( d. potwierdzenie doręczenia decyzji k 57), łącznie z informacją o uznaniu szkody w pojedzie za całkowitą. Przyjmując, że poszkodowany miał od tej daty 7 dni na zagospodarowanie pozostałości, to za uzasadniony czas najmu pojazdu należy uznać czas do 6 sierpnia 2021 r. Łącznie czas najmu to 43 dni, co przy stawce za najem po 200 brutto zł daje kwotę do zapłaty 8600 zł. Do tej należności należy doliczyć koszty podstawienia i odebrania samochodu od klienta. Zatem koszt najmu zamyka się kwotą 8811,59 zł.

Za nieuzasadniony Sad Okręgowy uznał najem o 2 dniu dłuży liczony od daty otrzymania kwoty odszkodowania , uznając, że przy szkodzie całkowitej, termin 7 dni należy liczyć od daty otrzymania decyzji o wyskości odszkodowania, a nie od daty otrzymania środków pieniężnych.

Nie zasługują na uwzględnienie pozostałe zarzuty dotyczące błędnych ustaleń sądu w zakresie stawki za najem pojazdu na 102,09 zł, czyli według stawki zaproponowanej przez pozwanego.

Na wstępie należy zaznaczyć, że odnoszenie się do tego zarzutu, wobec uwzględnienia stawki powoda z powodu braku przekazania mu informacji o stawce, stało się bezprzedmiotowe. Jednak mając na uwadze powtarzalność tego rodzaju zrzutów w innych sprawach, Sąd Okręgowy czuje się w obowiązku do nich odnieść.

Nie ma racji apelujący, że Sąd Rejonowy błędnie ustalił stawkę, za którą pozwany wynająłby bezpośrednio poszkodowanej samochód zastępczy. Przede wszystkim, jest to najem bezgotówkowy i wszelkie opłaty obciążają pozwanego, przy skorzystaniu z jego propozycji najmu. Brak jest przy tym informacji, że pozwany uiszcza opłaty administracyjne podane w regulaminach asystorów. Kwestia limitu kilometrów, czy opłat za zniesienie udziału własnego nie może przesądzać, o tym , że poszkodowana nie mogłaby korzystać z wynajętego pojazdu zaproponowanego przez pozwanego. Przede wszystkim nie wykazano aby dla skutecznego korzystania z pojazdu zastępczego przez P. S. (1) musiał być zniesiony limit kilometrów wskazany w regulaminie. Natomiast kwestia zniesienia udziału własnego dotyczy sytuacji, kiedy szkoda następuje z winy użytkującej pojazd. Korzystająca z pojazdu zastępczego ma takie same obwiązki jak użytkownik własnego samochodu. Jeżeli uszkodzi swój własny samochód, to nie posiadając polisy AC jest zobowiązany zapłacić za jego naprawę z własnych środków. Brak jest uzasadnienia dla udzielenia ochrony najemcy pojazdu większej, niż miałby użytkownik pojazdu nieuszkodzonego. W rozpoznawanej sprawie nie zostało wykazane aby uszkodzony pojazd miał wykupione ubezpieczenie AC, w tym bez udziału wlanego w szkodzie.

Utrwalone w judykaturze jest stanowisko, że nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych.

Jest zatem oczywiste, że osoba poszkodowana zgłaszająca szkodę zakładowi ubezpieczeń jest obowiązana, jak każdy wierzyciel, nie czynić niczego takiego, co by wykonywanie zobowiązania komplikowało, hamowało lub utrudniało. W postępowaniu likwidacyjnym ubezpieczyciel winien dysponować zaś materiałem pozwalającym na weryfikację osoby poszkodowanej pod kątem jej uprawnienia do odszkodowania oraz wysokości szkody. Wymaga to współdziałania ze strony zgłaszającego szkodę.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały z dnia 24 sierpnia 2017 r., III CZP 20/17, z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Co więcej należy przyjąć, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu), w tym ewentualnie ze zniesieniem udziału własnego w szkodzie, jeśli jest to uzasadnione okolicznościami faktycznymi Nie ma to nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana. Za przyjętą interpretacją przemawia nie tylko powołana w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 r., III CZP 5/11) zasada proporcjonalności, nakazująca uwzględnić godne ochrony interesy poszkodowanego i dłużnika, ale także ogólniejszy wzgląd na racjonalność ekonomiczną rozwiązań prawnych. Trudno bowiem pominąć, że proponowanie przez ubezpieczycieli (we współpracy z innymi przedsiębiorcami) pojazdów zastępczych jest - ze względu na efekt skali i związaną z tym efektywność kosztową - rozwiązaniem korzystnym dla ogółu ubezpieczonych, gdyż ogranicza koszty ochrony ubezpieczeniowej (i tym samym wysokość składek). Rozwiązanie takie może sprzyjać także korzystnej dla ubezpieczonych konkurencji w zakresie stawek czynszu najmu. Taka wykładnia nie eliminuje ani nie ogranicza przysługującej poszkodowanemu swobody wyboru kontrahenta, od którego wynajmie pojazd. Sprawia jedynie - ze względu na obowiązek zapobiegania zwiększeniu rozmiarów szkody - że zawierając umowę na mniej korzystnych warunkach od proponowanych przez ubezpieczyciela, poszkodowany będzie zmuszony ponieść część związanych z tym kosztów.

Ograniczenia zawarte w regulaminie asystorów musza być oceniane stosownie do potrzeb i okoliczności konkretnego stanu faktycznego, a nie abstrakcyjnie.

Niemniej , jak już podniesiono wczesnej, nieuwzględnienie tych zrzutów pozostawało bez wpływu na zasadność apelacji powoda.

Skutkiem błędnych ustaleń Sądu, co do faktu skutecznego poinformowania powoda o stawkach najmu pojazdu zastępczego, było naruszenie też prawa materialnego art. 361 § 2 k.c. polegającego na zasądzeniu odszkodowania nie w pełnej wysokości.

Powód otrzymał od pozwanego z tego tytułu refundacji najmu pojazdu kwotę
3266,88 zł

Sąd Rejonowy zasądził na rzecz powoda 799,05 zł.

Uwzględniając powyższe należności do zapłaty pozostaje 4745,66 zł i taką też kwotę Sąd Okręgowy zasądził dodatkowo, o czym orzeczono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. jak w punkcie I a sentencji.

W pozostałym zakresie apelacja podlegała oddaleniu na podstawię art. 385 k.p.c.

Zmiana wyroku wiązała się to z koniecznością korekty orzeczenia w zakresie kosztów procesu w postępowaniu pierwszoinstancyjnym. Skoro bowiem roszczenie powoda zostało uwzględnione ostatecznie w 93 %, to powodowi należy się od pozwanego zwrot kosztów
w wysokości łącznej 1934,62 zł, o czym orzeczono jak w punkcie I b sentencji.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda 1259 zł. Apelacja powoda została uwzględniona w 92 %, a zatem obciąża go 8 % tych kosztów. Natomiast apelacja pozwanego podlegała oddaleniu w całości, co powoduje, że pozwany z tytułu tej apelacji przegrał sprawę w całości.

Łącznie koszty z tytułu apelacji powoda wyniosły 2200 zł (powód - opłata za czynności pełnomocnika - 900 zł i opłata od apelacji 400 zł, zaś pozwany - opłata za czynności pełnomocnika - 900 zł). Zatem powód winien ponieść koszty w wysokości 176 zł (8 %
z 2200 zł), a poniósł 1300 złotych, różnica to 1124 złote. Z tytułu apelacji strony powodowej należy się powodowi zwrot kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 135 zł. Łącznie zatem koszty te wynoszą 1259 zł (1124 zł plus 135 zł), o czym orzeczono jak w punkcie
III sentencji.