Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Małgorzata Jarząbek

Protokolant: Magdalena Adamska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 marca 2023 r. w Warszawie

sprawy W. R., K. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania W. R., K. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 25 sierpnia 202r. znak (...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, iż ustala, że K. G. podlegała jako pracownik płatnika składek W. R. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2020r.

Sygn. akt VII U 1384/20

UZASADNIENIE

W. R. w dniu 23 września 2020 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 sierpnia 2020 r., nr (...), stwierdzającej, że K. G. jako pracownik u płatnika składek W. R. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 kwietnia 2020 r.

W uzasadnieniu swojego stanowiska, odnosząc się do zarzutów organu rentowego zawartych w zaskarżonej decyzji, odwołujący się wskazał, że skoro w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. (tj. od daty wskazanej w umowie o pracę, jako dzień rozpoczęcia pracy) do dnia 1 lipca 2020 r. (to jest daty zniesienia przez Radę Ministrów zakazu funkcjonowania biur podróży w galeriach handlowych) pracownik K. G. nie mogła świadczyć faktycznie pracy, to bezpodstawnym i pozbawionym sensu było oparcie się przez ZUS w wydanej decyzji na tym, jakoby o pozorności umowy o pracę świadczył brak dowodów na faktyczne świadczenie pracy przez pracownika K. G. na rzecz W. R.. Co do kolejnego zarzutu dotyczącego zgłoszenia do ubezpieczeń pracownika K. G. z dniem powstania jej niezdolności do pracy, odwołujący się wskazał, że fakt ten wynika ze zbiegu dat, bowiem ubezpieczona została zatrudniona od 1 kwietnia 2020 r. i jednocześnie, ze względu na rozporządzenie Rady Ministrów zakazujące działania szkół i biur podróży, nie mogła ona faktycznie świadczyć pracy i musiała podjąć się opieki nad swoim małoletnim dzieckiem. Odnośnie zarzutu zgłoszenia K. G. do ubezpieczeń społecznych po upływie terminu, odwołujący się wskazał, że taka sytuacja nastąpiła, bo księgowa odpowiedzialna za wysłanie zgłoszenia, uchybiła terminowi. Odwołujący się podniósł również, że za nielogiczny i nieracjonalny należy uznać zarzut sformułowany przez ZUS, że stanowisko specjalisty do spraw turystyki, zostało utworzone celem zgłoszenia ubezpieczonej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. W. R. podał, że otworzył nowe biuro podróży, dlatego musiał zatrudnić pracownika, z kolei propozycja zmiany pracy była dla ubezpieczonej korzystna ze względu na fakt, że mieszka ona w O. i do nowej pracy w (...) miała do pokonania odległość 2 kilometrów, nie zaś 20 kilometrów do W. ( odwołanie z dnia 23 września 2020 r. – k. 3-5 a.s.).

Odwołanie od opisanej na wstępie decyzji złożyła również ubezpieczona K. G., wskazując podobne jak u płatnika argumenty mające uzasadniać wniosek o zmianę zaskarżonej decyzji. W konkluzji odwołująca się wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i stwierdzenie, że od 1 kwietnia 2020 r. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Odwołanie zarejestrowano pod sygn. akt VII U 1385/20, zaś zarządzeniem z dnia 30 października 2020 r. sprawę tę połączono do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą niniejszą (akta VII U 1385/20 i pkt 1 zarządzenia z dnia 30 października 2020 r. – k. 11).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołania wniósł o ich oddalenie oraz zasądzenie od stron powodowych na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że w toku postępowania nie przedstawiono materialnych dowodów potwierdzających fakt świadczenia pracy przez K. G.. Organ rentowy podniósł, że płatnik składek wyjaśnił, że K. G. miała rozpocząć pracę od 1 lipca 2020 r., co miało wynikać z okoliczności zezwolenia na otwarcie biur podróży w galerii handlowej. Jednak wskazał, że płatnik nie opłacił składek za lipiec 2020 r. i sierpień 2020 r. za K. G., a ostatnia wpłata dokonana w dniu 18 sierpnia 2020 r. została rozliczona na wcześniejsze miesiące. Ponadto, organ rentowy wskazał, że na uwagę zasługuje okoliczność, iż ze względu na niepewną sytuację w branży turystycznej z uwagi na stan epidemii wprowadzony w Polsce – na co powołuje się płatnik i w sytuacji zawarcia umowy o pracę jeszcze przed ogłoszeniem epidemii (...)19 istniała możliwość rozwiązania umowy o pracę w sytuacji, kiedy do świadczenia pracy jeszcze nie doszło (odpowiedź na odwołanie z dnia 22 października 2020 r. – k. 27-28 a.s., akta VII U 1385/20).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek W. R. w dniu 19 lipca 2019 r. założył działalność gospodarczą pod nazwą „ Biuro (...)”. Przeważająca działalność gospodarcza to działalność agentów turystycznych . Jako datę rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej płatnik składek wskazał dzień 4 grudnia 2019 r., bo zgodnie z założeniem inwestora (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., (...) w O. miała być otwarta w grudniu 2019 r. W związku z przedłużeniem się procesu budowalnego, data zawarcia umowy najmu lokalu w galerii oraz termin jej zawarcia uległy przesunięciu (historia wpisu do CEIDG – k. 12 a.s., stanowisko ubezpieczonego – k. 80 a.s.).

W dniu 21 stycznia 2020 r. W. R. prowadzący działalność gospodarczą, działając, jako najemca, zawarł z (...) Sp. z o.o. z siedzibą w O., jako wynajmującym, umowę najmu, której przedmiotem był najem lokalu w (...) w O. z przeznaczeniem na biuro podróży (umowa najmu z dnia 21 stycznia 2020 r. – k. 6-10 a.s.). Z kolei pismem z dnia 28 stycznia 2020 r. wynajmujący (...) sp. z o.o. z siedzibą w O. zawiadomił W. R., że dzień otwarcia (...) wyznaczono na 27 marca 2020 r. (pismo z dnia 28 stycznia 2020 r. – k. 13 a.s.).

W. R. wystąpił do CEIDG o wpisanie daty podjęcia wykonywania działalności gospodarczej na dzień 19 lutego 2020 r., nadto rozpoczął poszukiwania pracownika do obsługi klientów w biurze podróży w (...). K. R., syn płatnika składek, podczas wyjazdu turystycznego poznał K. G. i polecił ją ojcu do pracy. Ubezpieczona od 1 lutego 2019 r. do 31 marca 2020 r. była zatrudniona w Firmie Handlowo-Usługowej (...) U. K. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku specjalisty do spraw sprzedaży w Biurze (...). K. G., po tym jak syn płatnika składek zadzwonił do niej z propozycją zatrudnienia w firmie jego ojca, przyjęła ofertę pracy i złożyła wypowiedzenie swojej dotychczasowej umowy o pracę (wpis do CEIDG – k. 11 a.s., świadectwo pracy z dnia 1 kwietnia 2020 r. – k. 14 a.s., wypowiedzenie umowy o pracę z dnia 3 lutego 2020 r. – k. 38 a.s., zeznania K. G. – k. 64-65, k. 86 a.s., zeznania A. Z. – k. 84-85 a.s., zeznania U. K. – k. 129-130, k. 154-155 a.s.).

W dniu 6 marca 2020 r. W. R. i K. G. podpisali umowę o pracę, na podstawie której ubezpieczona została zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw turystyki w Salonie (...) (...) znajdującym się w (...) w O. przy ul. (...), na czas nieokreślony od 1 kwietnia 2020 r. w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem w wysokości 2.600,00 zł brutto (umowa o pracę z dnia 6 marca 2020 r. – akta organu rentowego). W dniu 20 marca 2020 r. ubezpieczona odbyła badania wstępne, potwierdzające jej zdolność do pracy. Wobec braku wiedzy odnośnie czasu trwania epidemii oraz zaplanowanego wcześniej szkolenia, w dniu 1 kwietnia 2020 r. K. G. przeszła instruktaż ogólny BHP oraz instruktaż stanowiskowy (karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP, orzeczenie lekarskie z dnia 20 marca 2020 r. – akta organu rentowego).

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w okresie od 20 marca 2020r. do odwołania wprowadzono w Polsce stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Wskazane rozporządzenie zakazało prowadzenia działalności handlowej, w tym biur podróży w galeriach handlowych. Wobec powyższego, (...) w O. nie została oficjalnie otwarta. Zakaz uniemożliwił faktyczne otwarcie Salonu (...) (...) oraz rozpoczęcie pracy przez K. G. od dnia 1 kwietnia 2020 r. (bezsporne).

Rozporządzeniami Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z dnia 19 kwietnia 2020 r. (poz. 697) oraz z dnia 29 maja 2020 r. (poz. 964) wprowadzony został zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w galeriach handlowych w odniesieniu do agentów turystycznych i organizatorów turystyki (biur podróży). Zakaz został zniesiony od dnia 1 lipca 2020 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku w wystąpieniem stanu epidemii z dnia 30 czerwca 2020 r. (poz. 1161) (bezsporne).

Od dnia 1 lipca 2020 r. K. G. zaczęła faktycznie świadczyć pracę w Salonie (...) (...) w (...) w O.. Do obowiązków K. G. na stanowisku specjalisty do spraw turystyki należało: profesjonalna i rzetelna obsługa klienta we wszystkich kanałach sprzedaży, to jest w Salonie, przez telefon oraz przez internet, realizacja ustalonych celów sprzedażowych poprzez sprzedaż produktów i usług oferowanych na portalach Wakacje.pl i portalach partnerskich, wykonanie nałożonych przez Wakacje.pl planów sprzedaży dodatkowych ubezpieczeń (...) oraz (...), bieżąca obsługa systemu rezerwacyjnego (...), przyjmowanie wpłat do klientów oraz ich bieżące ewidencjonowanie, kontakt z touroperatorami w celu obsługi rezerwacji, podnoszenie kwalifikacji poprzez udział w szkoleniach i wyjazdach study tour, regularne umieszczanie ofert na profilu Salonu na portalu społecznościowych F., codzienna aktualizacja ofert na witrynie Salonu, zachowania czystości i porządku na stanowisku pracy oraz w Salonie (umowa o pracę z dnia 6 marca 2020r. – akta organu rentowego). Ubezpieczona obsługiwała klientów telefonicznie e-mailowo i osobiście, sprzedawała wycieczki i zajmowała się procesem związanym z tą wycieczką. Generowała umowy między klientem, a organizatorem (wiadomości e-mail – k. 22-23 a.s., zeznania A. R. – k. 84 a.s., zeznania K. G. – k. 87 a.s.).

K. G. wykonywała pracę w Salonie (...) (...) znajdującym się w (...) w O. przy ul. (...) między godziną 9.00 a 21.00. Podpisywała się na liście obecności. Wynagrodzenie za pracę otrzymywała przelewem na konto bankowe. Nadzór nad pracę ubezpieczonej sprawował W. R. oraz A. R., która została o to poproszona przez płatnika składek (zeznania A. R. – k. 84 a.s., zeznania A. A. – k. 85 a.s., zeznania K. G. – k. 86-87 a.s., historia przelewów – k. 19-21 a.s., lista obecności – akta organu rentowego).

A. R. pracowała w firmie (...) w tym okresie, co ubezpieczona. Pod koniec marca 2020 r. podpisała umowę z płatnikiem składek z datą rozpoczęcia pracy jako 1 kwietnia 2020 r. Nie rozpoczęła pracy, gdyż galeria była zamknięta. Organ rentowy nie kwestionował jej pracy u płatnika składek. A. R. pracowała z ubezpieczoną na zmiany, były dni, że pracowały wspólnie minimum 8 godzin dziennie, zdarzało się także, że pracowały całe dnie oddzielnie – w zależności od ruchu w biurze i od dni tygodnia (zeznania A. R. - k. 83 a.s.).

Od dnia 1 kwietnia 2020 r., tj. w dniu zgłoszenia do ubezpieczenia K. G. stała się niezdolna od pracy, wobec podjęcia opieki nad swoim małoletnim synem (bezsporne). W firmie płatnika składek, biuro księgowe zajmuje się zgłaszaniem pracowników do ZUS. Opóźnienie ubezpieczonej w zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych było spowodowane zachorowaniem księgowej na (...)19 (zeznania W. R. – k. 81 a.s.).

W grudniu 2020 r. ubezpieczona złożyła wypowiedzenie umowy o pracę. Do końca stycznia 2021 r. świadczyła pracę na rzecz płatnika składek. Na miejsce ubezpieczonej od 1 lutego 2021 r. zatrudniona została M. B. na stanowisku specjalisty ds. turystyki w biurze obsługi klienta w galerii handlowej w O. (zeznania W. R. – k. 80-81 a.s., zeznania A. R. – k. 84 a.s.).

Pismem z dnia 7 lipca 2020 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił strony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia prawidłowości zgłoszenia K. G. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek na te ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek W. R. (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 7 lipca 2020 r. – akta organu rentowego).

Po zakończeniu postępowania w sprawie ustalenia prawidłowości zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., decyzją z dnia 25 marca 2020 r., nr (...), stwierdził, że K. G. jako pracownik u płatnika składek W. R. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 1 kwietnia 2020 r. W ocenie organu rentowego, ustalenia dokonane w toku postępowania wyjaśniającego, a przede wszystkim brak dowodów na wykonywanie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych po obowiązującym terminie, utworzenie stanowiska pracy celem zgłoszenia ww. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, zgłoszenie ubezpieczeń z dniem powstania niezdolności do pracy K. G., wskazują, że dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń miało na celu wyłącznie uzyskanie prawa do świadczeń, a nie faktyczne wykonywanie zatrudnienia (decyzja ZUS z dnia 25 sierpnia 2020 r. – akta organu rentowego).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, uwzględniając wymienione dowody z dokumentów zgromadzone w aktach sądowych, a także aktach organu rentowego. Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły również zeznania świadków A. R., A. A., U. K., A. Z. oraz odwołujących się K. G. i W. R., które są spójne i potwierdzają okoliczność, że K. G. od 1 kwietnia 2020 r. została zatrudniona w firmie płatnika składek i wykonywała dla W. R. pracę na stanowisku specjalisty do spraw turystyki. Na taki charakter pracy ubezpieczonej oraz okres jej rzeczywistego świadczenia po otwarciu galerii od 1 lipca 2020 r. wskazywała A. R.. Wskazana osoba realizowała czynności na rzecz płatnika składek w tym samym okresie co ubezpieczona, kontaktowała się z nią osobiście i miała wiedzę o zadaniach realizowanych przez K. G.. Taki właśnie rodzaj zadań, jaki wskazała świadek A. R., potwierdziła również świadek A. A. oraz płatnik składek W. R., którego zeznania są zgodne z tym, co wynika z dokumentów zgromadzonych w sprawie. Świadkowie U. K. i A. Z. wskazywały na okoliczności związane ze zmianą pracy przez ubezpieczoną. W ocenie Sądu zeznania ww. świadków oraz odwołujących się K. G. i W. R. były spójne, logiczne i znalazły odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. R. i K. G. podlegało uwzględnieniu.

Przed przystąpieniem do analizy okoliczności, jakie zaistniały w rozpatrywanej sprawie, tytułem wstępu wskazać należy, że zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 300, z późn. zm. – dalej „u.s.u.s.”). Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Na podstawie ww. ustawy, tj. w myśl art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1, pracownicy podlegają również ubezpieczeniu chorobowemu i wypadkowemu. Objęcie ubezpieczeniem z tytułu zatrudnienia, zgodnie z art. 13 pkt 1 u.s.u.s., następuje od dnia nawiązania stosunku pracy do jego ustania. Sam stosunek pracy i definicję pracownika określa ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. 2020 r. poz. 1320 – dalej „k.p.”). Zgodnie z art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tego stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.

W przedmiotowej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych ocenił, że zawarcie przez K. G. umowy o pracę z płatnikiem składek oraz zgłoszenie jej do ubezpieczeń społecznych od 1 kwietnia 2020 r. nosi znamiona świadomego i zorganizowanego działania, którego celem było uzyskanie w sposób nieuprawniony świadczeń z ubezpieczenia społecznego, co w konsekwencji czyni powyższe czynności nieważnymi w rozumieniu art. 58 § 2 k.c.

Wedle przepisów Kodeksu cywilnego o nieważności oświadczeń woli można mówić w trzech przypadkach. Z art. 83 § 1 k.c. wynika, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Przy czym należy odróżnić nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcia obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, t. 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2008, s. 327).

W analizowanej sprawie, uwzględniając poczynione ustalenia faktyczne, Sąd Okręgowy nie podzielił stanowiska organu rentowego. W oparciu o cytowane na wstępie przepisy, dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i czy jest ważna, ani również faktyczny cel zgłoszenia danej osoby do ubezpieczeń społecznych (jako nienaruszające art. 58 § 1 lub 2 k.c. albo 83 § 1 k.c.), lecz tylko to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 u.s.u.s.). O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy (essentialia negotii), a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Dla objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi wymagane jest zatem ustalenie, czy zatrudnienie miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu odpłatnej pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem.

W ocenie Sądu Okręgowego, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że strony kwestionowanej przez ZUS umowy faktycznie realizowały stosunek prawny, który posiada cechy typowe dla stosunku pracy. Sąd ustalił, że ubezpieczona, po uprzednim wypowiedzeniu umowy o praę, w dniu 6 marca 2020 r. zawarła z płatnikiem składek umowę o pracę od 1 kwietnia 2020 r. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, w okresie od 20 marca 2020 r. do odwołania wprowadzono w Polsce stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Wskazane rozporządzenie zakazało prowadzenia działalności handlowej, w tym biura podróży w galeriach handlowych. Wobec powyższego, (...) nie została oficjalnie otwarta. Zakaz uniemożliwił faktyczne otwarcie Salonu (...) (...) oraz rozpoczęcie pracy przez K. G. od dnia 1 kwietnia 2020 r. Następnie, rozporządzeniami Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii z dnia 19 kwietnia 2020 r. (poz. 697) oraz 29 maja 2020 r. (poz. 964) wprowadzony został zakaz prowadzenia działalności gospodarczej w galeriach handlowych w odniesieniu do agentów turystycznych i organizatorów turystyki (biur podróży). Zakaz został zniesiony od dnia 1 lipca 2020 r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku w wystąpieniem stanu epidemii z dnia 30 czerwca 2020 r. (poz. 1161) . Sąd ustalił, że ubezpieczona dnia 1 lipca 2020 r. rozpoczęła świadczenie pracy w Salonie (...) (...) w (...) w O. na stanowisku specjalisty do spraw turystyki i pracę tego rodzaju faktycznie wykonywała. Potwierdzili to zeznający w sprawie świadkowie, a także W. R., który był bezpośrednim przełożonym ubezpieczonej. Z zeznań wymienionych świadków wynika, że K. G. w spornym okresie w firmie płatnika składek m.in. obsługiwała klientów telefonicznie e-mailowo i osobiście, sprzedawała wycieczki i zajmowała się procesem związanym z tą wycieczką, generowała umowy między klientem, a organizatorem. Podkreślić należy, że kiedy zniesione zostały ograniczenia prowadzenia działalności handlowej, to ubezpieczona faktycznie pracę tę wykonywała. Słusznie podnosi odwołujący, że skoro w okresie od 1 kwietnia 2020 r. do dnia 1 lipca 2020 r. wobec obowiązujących w kraju obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa odwołująca się nie mogła świadczyć faktycznie pracy, to bezpodstawnych jest oparcie się przez organ rentowy w wydanej decyzji na tym, jakoby o pozorności umowy o pracę świadczył brak dowodów na faktycznie świadczenie pracy przez K. G. na rzecz W. R. w tym okresie.

Wobec powyższego, zdaniem Sądu, nie było podstaw, aby kwestionować, że praca powierzona K. G., jako specjaliście do spraw turystyki, była przez nią wykonywana. Tym samym nie było też przesłanek, by przyjąć pozorność poddanej analizie umowy o pracę. Zgodnie z tym, co było wskazane, o pozorności danej umowy decydują okoliczności określone w art. 83 § 1 k.c., które występować muszą w czasie składania przez strony oświadczeń woli. Umowa o pracę jest zawarta dla pozoru i nie może w związku z tym stanowić tytułu do objęcia pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, jeżeli przy składaniu oświadczeń woli obie strony mają świadomość, że osoba określona w umowie jako pracownik nie będzie świadczyć pracy, a pracodawca nie będzie korzystać z jej pracy, czyli gdy strony z góry zakładają, że nie będą realizowały swoich praw i obowiązków wypełniających treść stosunku pracy. Jeżeli jednak pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca tę pracę przyjmował, to w takim przypadku nie można przyjąć pozorności oświadczeń woli o zawarciu umowy o pracę (tak m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z 5 października 2005r., I UK 32/05, OSNP 2006/15-16/249 oraz w wyroku z 12 lipca 2012r., II UK 14/12, Lex nr 1216864).

Brak pozorności umowy o pracę nie wyklucza jednak stwierdzenia jej nieważności w oparciu o art. 58 § 1 k.c. Powołany przepis stanowi, że czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy. Jak jednak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 lutego 2012r. „sama chęć uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego jako motywacja do podjęcia zatrudnienia nie świadczy o zamiarze obejścia prawa, podobnie jak inne cele stawiane sobie przez osoby zawierające umowy o pracę, takie jak na przykład chęć uzyskania środków utrzymania.” (I UK 265/11, Lex nr 1169836).

W przedmiotowej sprawie również inne elementy ustalonego stanu faktycznego, poza omówionymi, mają wpływ na końcowe rozstrzygnięcie. Odwołująca przedstawiła zaświadczenia lekarskie z dnia 20 marca 2020 r. które potwierdziło, że ubezpieczona była osobą zdolną do wykonywania pracy na powierzonym jej stanowisku, wobec braku wiedzy odnośnie czasu trwania epidemii oraz zaplanowanego wcześniej szkolenia, K. G. odbyła w dniu 1 kwietnia 2020 r. szkolenie wstępne w dziedzinie bezpieczeństwa oraz higieny pracy, zaś w dniach 1 i 2 kwietnia 2020 r. instruktaż stanowiskowy. Z kolei w trakcie trwania stosunku pracy, pracodawca wypłacał przelewem ubezpieczonej wynagrodzenie za świadczoną pracę, a ubezpieczona wykonywała pracę podporządkowaną, o jakiej mowa w art. 22 k.p. Podporządkowanie przejawiało się wykonywaniem poleceń bezpośredniego przełożonego W. R., a także świadczeniem pracy w siedzibie pracodawcy.

W ocenie Sądu, nie zasługuje na uwzględnienie zarzut organu rentowego, iż stanowisko na które została zatrudniona ubezpieczona zostało nowoutworzone celem zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych. Zauważyć należy, że W. R. otworzył nowe biuro podróży, zatem poszukiwał pracownika. K. G. przed zatrudnieniem w firmie płatnika składek pracowała w dwóch biurach (...) na stanowisku związanym ze sprzedażą ofert biur podróży. Zmiana zakładu pracy przez odwołującą i zatrudnienie u W. R. było korzystne ze względu na fakt, że mieszka w O. i do nowej pracy w (...) w O. miała do pokonania odległość 2 kilometrów, nie zaś 20 kilometrów do W..

Odnosząc się do argumentacji organu rentowego przedstawionej w treści zaskarżonej decyzji i w odpowiedzi na odwołanie dotyczącej spóźnionego zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych, Sąd miał na względzie, że niewątpliwie fakt zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych z przekroczeniem terminu jest naruszeniem obowiązków płatnika składek. W konsekwencji płatnik ponosi z tego tytułu odpowiedzialność. Natomiast fakt ten w żadnej mierze nie wpływa negatywnie na podleganie z mocy prawa ubezpieczeniom społecznym przez pracownika, który pracę podjął i wykonywał, co w przedmiotowej sprawie zostało ustalone na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie (wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 10 maja 2016 r., sygn. akt III AUa 1467/15). Wskazać należy, iż w firmie płatnika składek za wszystkie czynności z powiadamianiem ZUS, z rozliczeniem odpowiadało biuro księgowe. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że zgłoszenie odwołującej przez płatnika składek do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z uchybieniem terminu związane było z zachorowaniem pracownika z biura księgowego na (...)19.

Mając na względzie poczynione ustalenia faktyczne i zaprezentowaną argumentację, Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, że K. G. jako pracownik u płatnika składek W. R. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od 1 kwietnia 2020 r., o czym orzekł w sentencji wyroku.