Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 19 września 2022 roku, znak: I/20/021134327, Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 24 sierpnia 2022 roku, odmówił D. W. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Według organu rentowego, podstawę do wydania decyzji stanowiło orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku, w którym ustalono, iż D. W. (1) jest częściowo niezdolna do pracy, przy czym stwierdzona niezdolność do pracy trwa nadal. Zgodnie natomiast z orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 1 września 2016 roku, częściowa niezdolność do pracy powstała w dniu 24 lipca 2006 roku. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazywał, iż wnioskodawczyni nie ma prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ częściowa niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu ubezpieczenia tj. po dniu 10 marca 2004 roku. Organ rentowy podał, iż w 10-leciu liczonym na datę złożenia wniosku, D. W. (1) posiada wymagany staż pracy. Wobec powyższego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził brak podstaw do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/decyzja z dnia 19 września 2022 roku – k. 18 załączonych akt rentowych/

W dniu 17 października 2022 roku odwołanie od powyższej decyzji złożyła D. W. (2). Skarżąca podnosiła, iż posiada staż pracy wymagany dla ustalenia uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy.

/odwołanie – k. 3-3v/

W odpowiedzi na odwołanie złożonej w dniu 16 listopada 2022 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. wniósł o odrzucenie odwołania.

Organ rentowy podnosił, iż Lekarz Orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 20 lipca 2022 roku uznał wnioskodawczynię za trwale, częściowo niezdolną do pracy. Jednocześnie wskazał, iż częściowa niezdolność do pracy trwa, czyli powstała w dniu 24 lipca 2006 roku (tak, jak w poprzednim orzeczeniu Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 15 lipca 2019 roku oraz z dnia 1 września 2016 roku). Od powyższego orzeczenia z dnia 20 lipca 2022 roku, otrzymanego w dniu 25 lipca 2022 roku, wnioskodawczyni nie złożyła sprzeciwu. Decyzją z dnia 19 września 2022 roku odmówiono wnioskodawczyni prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ niezdolność ta powstała po upływie 18 miesięcy od ostatniego ubezpieczenia, które ustało w dniu 11 września 2002 roku (okres 18 miesięcy upłynął w dniu 11 marca 2004 roku). Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazywał, iż na datę złożenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy, D. W. (1) posiada wymagany staż pracy.

W ocenie organu rentowego, odwołanie wnioskodawczyni podlega odrzuceniu z uwagi na to, iż D. W. (1) nie wniosła sprzeciwu od orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS, z kolei odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia.

/odpowiedź na odwołanie – k. 5-5v/

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni D. W. (1) urodziła się w dniu (...).

/bezsporne/

Orzeczeniami Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 1 września 2016 roku, z dnia 14 lutego 2019 roku oraz z dnia 15 lipca 2019 roku stwierdzano, iż częściowa niezdolność do pracy wnioskodawczyni powstała w dniu 24 lipca 2006 roku.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 1 września 2016 roku – k. 42-42v załączonych akt rentowych, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 14 lutego 2019 roku – k. 12-12v załączonych akt rentowych, orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 15 lipca 2019 roku – k. 7-7v załączonych akt rentowych/

Ostatni tytuł do ubezpieczenia społecznego przypadający przed tą datą ustał 11 września 2002 roku.

/okoliczność bezsporna/

Kolejnymi decyzjami z dnia 23 września 2016 roku (znak: I/10/021134327), z dnia 4 marca 2019 roku (znak: I/10/021134327) oraz z dnia 30 lipca 2019 roku (znak: I/10/021134327) Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawiał wnioskodawczyni D. W. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności pracy z uwagi na to, iż częściowa niezdolność do pracy powstała po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu ubezpieczenia tj. po dniu 10 marca 2004 roku (ostatnie ubezpieczenie skarżącej ustało z dniem 11 września 2002 roku).

/karty przebiegu zatrudnienia – k. 17-17v, k. 55-55v, k. 9-9v, k. 11-11v załączonych akt rentowych, decyzja z dnia 23 września 2016 roku – k. 56 załączonych akt rentowych, decyzja z dnia 4 marca 2019 roku – k. 19 załączonych akt rentowych, decyzja z dnia 30 lipca 2019 roku – k. 10 załączonych akt rentowych/

Orzeczeniem Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku stwierdzono, iż wnioskodawczyni jest trwale częściowo niezdolna do pracy i wskazano, iż częściowa niezdolność do pracy „trwa”.

/orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku – k. 5 załączonych akt rentowych/

W opinii lekarskiej z dnia 20 lipca 2022 roku u wnioskodawczyni rozpoznano encefalopatię wieloprzyczynową z niedowładem wielostronnym i ataksję po przebytym udarze mózgu w 2006 roku, nadciśnienie tętnicze, stwardnienie rozsiane, stan po infekcji (...)19 w listopadzie 2021 roku z powikłaniami płucnymi oraz przebytą różę. Numer statystyczny choroby zasadniczej oznaczono symbolem I69.

/opinii lekarska z dnia 20 lipca 2022 roku – k. 53 załączonych akt rentowych/

W dniu 24 sierpnia 2022 roku D. W. (1) złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

/wniosek – k. 1-3 załączonych akt rentowych/

W konsekwencji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję z dnia 19 września 2022 roku.

/decyzja z dnia 19 września 2022 roku – k. 18 załączonych akt rentowych/

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie i podlega oddaleniu, jako bezzasadne.

W myśl art. 148 1 § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Na mocy ww. przepisu Sąd wydał wyrok na posiedzeniu niejawnym, uznając, że nie zachodzi konieczność przeprowadzenia rozprawy, strony postępowania również nie wnosiły o przeprowadzenie jakichkolwiek dowodów na rozprawie.

Zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych /t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 504 z późn. zm., dalej: ustawa emerytalna), renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w wymienionych okresach składkowych lub nieskładkowych albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 2).

Na podstawie art. 58 ust. 1 ustawy, warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)  1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)  2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)  3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)  4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)  5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (ust. 2).

Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem 18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi 6 miesięcy, okresy składkowe i nieskładkowe (ust. 3).

Przepisu ust. 2 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety i 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy (ust. 4).

Stosownie do treści art. 12 ust. 1 ww. ustawy, niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (ust. 2).

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (ust. 3).

Jak stanowi art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej, przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:

1)  stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji;

2)  możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ww. ustawy, oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:

1)  daty powstania niezdolności do pracy,

2)  trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,

3)  związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,

4)  trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do samodzielnej egzystencji,

5)  celowości przekwalifikowania zawodowego

- dokonuje w formie orzeczenia lekarz orzecznik Zakładu, zwany dalej "lekarzem orzecznikiem".

Od orzeczenia lekarza orzecznika osobie zainteresowanej przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu, zwanej dalej "komisją lekarską", w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego orzeczenia (ust. 2a).

W przedmiotowej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję z dnia 19 września 2022 roku w oparciu o orzeczenie Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku, w którym uznano D. W. (1) za osobę trwale częściowo niezdolną do pracy. Jednocześnie, Lekarz Orzecznik ZUS wskazał, iż częściowa niezdolność do pracy skarżącej trwa nadal, czyli powstała w dniu 24 lipca 2006 roku, tak jak to ujmowano w poprzednich orzeczeniach Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 1 września 2016 roku, z dnia 14 lutego 2019 roku oraz z dnia 15 lipca 2019 roku stanowiących podstawę wydanych decyzji odmownych z dnia 23 września 2016 roku (znak: I/10/021134327), z dnia 4 marca 2019 roku (znak: I/10/021134327) oraz z dnia 30 lipca 2019 roku (znak: I/10/021134327). W konsekwencji, organ rentowy ocenił, iż niezdolność do pracy D. W. (1) powstała po upływie 18 miesięcy od ostatniego ubezpieczenia, które ustało z dniem 11 września 2002 roku (okres 18 miesięcy upłynął z dniem 11 marca 2004 roku).

W treści odwołania od decyzji z dnia 19 września 2022 roku wnioskodawczyni podnosiła, iż Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmawiał jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na brak wymaganego stażu pracy, który w jej ocenie niewątpliwie wypracowała. Wnioskodawczyni w treści środka zaskarżenia w żaden sposób nie kwestionowała ustalonej w orzeczeniu Lekarza Orzecznika ZUS daty powstania częściowej niezdolności do pracy i wniosków dotyczących stanu jej zdrowia.

W związku z powyższym, wbrew twierdzeniom organu rentowego, nie można uznać, iż odwołanie wnioskodawczyni zostało oparte jedynie na zarzutach dotyczących orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku, od którego D. W. (1) nie złożyła sprzeciwu do Komisji Lekarskiej ZUS. Tak sformułowane stanowisko zajął Zakład Ubezpieczeń Społecznych w treści złożonej do akt sprawy odpowiedzi na odwołanie wnosząc o odrzucenie rzeczonego odwołania na podstawie art. 477 9 § 3 1 k.p.c.

Biorąc przedstawione okoliczności pod uwagę, Sąd nie uwzględnił wniosku organu rentowego o odrzucenie odwołania i przeszedł do merytorycznego rozpoznania niniejszej sprawy stwierdzając, iż odwołująca nie spełnia wszystkich przesłanek pozwalających na przyznanie jej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Jak już wyżej Sąd zaznaczał, organ rentowy ustalił, iż data powstania częściowej niezdolności do pracy odwołującej przypada po upływie 18 miesięcy od daty ustania ostatniego ubezpieczenia wnioskodawczyni. Ocena ta, zawarta w niezaskarżonym przez D. W. (1) orzeczeniu Lekarza Orzecznika ZUS z dnia 20 lipca 2022 roku, stała się podstawą do wydania spornej decyzji. Należy mieć przy tym na względzie, iż D. W. (1) w toku postępowania nie negowała tak określonej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych daty, tudzież przyjętych przez organ rentowy okoliczności medycznych, natomiast odnosiła się do warunku uzyskania przez nią odpowiedniego stażu pracy, który jak podawał Zakład Ubezpieczeń Społecznych w treści wydanych decyzji, został przez D. W. (1) osiągnięty.

W rezultacie, Sąd Okręgowy, związany zakresem wniesionego odwołania, stwierdził, iż w przypadku D. W. (1) nie znajduje się podstaw do przyznania spornego świadczenia wobec nieziszczenia się wymogu zawartego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej.

Uwzględniając wszystkie powyższe okoliczności oraz poczynione rozważania prawne, odwołanie D. W. (1) podlegało zatem oddaleniu na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł, jak w sentencji wyroku.