Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II Ka 107/14

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 maja 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Łaszczych

Sędziowie: SSO Artur Bobiński

SSO Michał Pieńkowski (spr.)

Protokolant: Marlena Achcińska

przy udziale Andrzeja Ołdakowskiego Prokuratora Prokuratury Okręgowej w Ostrołęce

po rozpoznaniu w dniu 22 maja 2014 r.

sprawy:

P. J. skazanego za czyny z art. 263 § 2 k.k. i inne

o wydanie wyroku łącznego

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę skazanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 3 lutego 2014 roku

sygn. II K 839/13

orzeka:

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że wysokość zasądzonego na rzecz adwokata R. R. wynagrodzenia za obronę skazanego z urzędu podnosi do kwoty 472,52 (czterysta siedemdziesiąt dwa złote pięćdziesiąt dwa grosze) w tym 23% podatku VAT,

II. w pozostałym zakresie zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy,

III. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata R. R. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) w tym 23 % podatku VAT tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu skazanego w postępowaniu odwoławczym,

IV. kosztami postępowania odwoławczego obciąża Skarbu Państwa.

Sygn. akt II Ka 107/14

UZASADNIENIE

P. J. został skazany następującymi:

I. wyrokiem z dnia 6.10.2009r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt IIK 575/09za czyn z art. 263§2k.k. popełniony w dniu 21 maja 2009r. skazany na karę 6(sześciu) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym jej zawieszeniem na okres próby 2 lat, grzywna 20 stawek dziennych ustalając wysokość 1 stawki na kwotę 10 złotych. Sąd Rejonowy w Ostrowi Maz. postanowieniem z dnia 28.12.2011r. sygn. akt. Ko 334/11 zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności; skrócił karę o 20 dni odpowiadające 20 stawkom dziennym grzywny,

II. wyrokiem zaocznym z dnia 28 października 2009r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt IIK 669/09za czyn z art. 62 ust. 1 Ustawy z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii popełniony w dniu 21 maja2009r. skazany na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby 2 lat, Sąd Rejonowy w Ostrowi Maz. postanowieniem z dnia 28.12.2011r. sygn. akt. Ko 342/11 zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności,

III. wyrokiem z dnia 31 października 2011r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt IIK 572/11za czyn z art. 178a§1k.k. popełniony w dniu 15 września 2011r. skazany na karę grzywny w wymiarze 140 stawek dziennych po 10zł. każda, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres 1 rok, świadczenie pieniężne w kwocie 100zł,

IV. wyrokiem z dnia 4 czerwca 2012r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt IIK 530/11za czyn z art. 178a§1k.k. popełniony w dniu 18.01.2011r. skazany na karę grzywny w wymiarze 100 stawek dziennych po 20 zł każda, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów w ruchu lądowym na okres lat 3, świadczenie pieniężne w kwocie 200zł, zaliczył na poczet kary grzywny okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 18.01.2011r. do dnia 20 .01 2011 r. tj. 6 stawek dziennych,

V. wyrokiem z dnia 24 maja 2011r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt. IIK 71/10za czyny z art.14§1k.k. art. 280§1k.k. w zw. z art. 64§1k.k. popełnione w dniu 30.11.2009.r. skazany na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, środek karny zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym R. S. przez okres 3 lata, nawiązka na rzecz R. S. w kwocie 2000 zł,

VI. wyrok z dnia 8 listopada 2012r. Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt II K 279/12za czyn z art. 278§1k.k., art.178 a §1k.k. art.62ust.1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomani popełnione w dniu 7/8 kwietnia 2011r, 8 kwietnia2011r. skazany na karę łączną 1 rok i 6 miesięcy pozbawienia wolności, środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres lat 2,

VII. wyrokiem z dnia 31 marca 2003r. Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej w sprawie sygn. akt. IIK 54/03za czyn z art. 280§1k.k. i art. 278§1k.k. popełniony w dniu 19.09.2002r. i 24.09.2002r,15.11.2002r. skazany na karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres próby 4 lat, postanowieniem z dnia 10.11.2004r. sygn. akt. Ko 198/04 zarządzono wykonanie kary pozbawienia wolności,

VIII. wyrokiem z dnia 6 września 2004r. Sądu Rejonowego w Łomży w sprawie sygn. akt IIK 395/04za czyny z art. 280§1k.k. i art. 278§1k.k., popełnione w dniach 14.05.2004r., 29.04.2004r., 6.05.2004r. skazany na karę łączną 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, z mocy art. 46§1k.k. środek karny w postaci częściowego obowiązku naprawienia szkody,

IX. wyrokiem z dnia 8 lutego 2011 r. Sądu Rejonowego w Ostrołęce w sprawie sygn. akt. IIK 515/10za czyny z art. 278§2k.k. i art. 118 ust.1 Ustawy z dnia 4 lutego 1994r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych popełnione w nieustalonym dniu nie później niż do dnia 21.05.2009 r. skazany na karę łączną 1 roku pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem na okres próby 3 lat, łączną karę grzywny 150 stawek dziennych po 10 zł; z mocy art.46obowiązek naprawienia szkody, Sąd Rejonowy w Ostrołęce postanowieniem z dnia 24.05.2013 r. sygn.. akt Ko 583/13 zarządził wykonanie kary pozbawienia wolności w wymiarze 1 roku w sprawie II K 515/10.

Sąd Rejonowy w Ostrowi Maz. wyrokiem łącznym z dnia 3 lutego 2014 roku w sprawie II K 839/13:

I. z mocy art. 569k.p.k., art. 85k.k art. 86§1k.k. opisane w pkt I (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 575/09), w pkt II (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 669/09) i w pkt IX (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrołęce sygn. akt IIK 515/10) orzeczone kary jednostkowe pozbawienia wolności połączył i wymierzył skazanemu P. J. karę łączną 1 (jednego) roku i 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności ustalając z mocy art.71§2k.k., iż ulega ona skróceniu o 20 dni,

II. z mocy art.577k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej 1 roku i 4 miesięcy pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy kary odbytej w sprawie sygn. akt II K 575/09 od dnia 8.12.2013r. do dnia 3.02.2014r.,

III. w pozostałym zakresie wyżej wymienione wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu.

IV. z mocy art. 569k.p.k., art. 85k.k., art. 86§ 1,2k.k., art.90§2k.k. opisane w pkt III (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 572/11) i w pkt IV (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 530/11) orzeczone kary grzywny połączył i wymierzył skazanemu P. J. karę łączną grzywny 170 ( sto siedemdziesiąt) stawek dziennych ustalając wysokość 1 stawki na kwotę 10 złotych oraz środek karny zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych w ruchu lądowym na okres lat 3 (trzy),

V. z mocy art.577k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej grzywny zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności od dnia 18.01.2011r. do dnia 20.01.2011 r. tj. 6 stawek dziennych grzywny, na poczet orzeczonego środka karnego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych zalicza okres wykonywania środka od dnia 8 listopada 2011 r. do dnia 18 listopada 2011 r.,

VI. w pozostałym zakresie wyżej wymienione wyroki podlegają odrębnemu wykonaniu

VII. z mocy art. 569k.p.k., art. 85k.k., art. 86§1k.k. opisane w pkt V (wyrok Sadu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 71/10)i w pkt VI (wyrok Sądu Rejonowego w Ostrowi Mazowieckiej sygn. akt IIK 279/12) orzeczone kary jednostkowe pozbawienia wolności połączył i wymierzył skazanemu P. J. karę łączną 3 (trzy) lata i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,

VIII. z mocy art.577k.p.k. na poczet orzeczonej kary łącznej 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności zaliczył skazanemu okresy kary odbytej w sprawie sygn. akt II K 71/10 od dnia 17.12.2009 r. do dnia 27.05.2010 r. i od dnia 18.11.2011 r. do dnia 8.12.2013r.

IX. umorzył postępowanie w przedmiocie połączenia wyroków opisanych w pkt, VII i VIII,

X. zwolnił skazanego od wydatków postępowania w przedmiocie wydania wyroku łącznego przejmując je na rachunek Skarbu Państwa,

XI. zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. R. R. kwotę 120zł + 27,60 zł VAT z tytułu udziału obrońcy z urzędu.

Apelację od powyższego wyroku wniósł obrońca skazanego. Na zasadzie art. 427 § 2 k.p.k. i art. 438 pkt 1,3 i 4 k.p.k. wyrokowi zarzucił :

1) błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na jego treść, a polegający na przyjęciu, iż w stosunku do skazanego P. J. nie można dokonać połączenia przedmiotowych wyroków z zastosowaniem zasady pełnej absorpcji bądź zastosowanie zasady absorpcji w stopniu wyższym od dokonanego przez Sąd I instancji,

2) obrazę przepisów prawa materialnego a mianowicie

a) naruszenie prawa materialnego tj. § 14 pkt 2 podpunkty 1 i 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokacie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w zw. z art. 16 ust. 2 i 3 oraz art. 29 ust. 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – prawo o adwokaturze ( Dz.U. z 2002 r. nr 123, poz. 1058, Nr 126, poz. 1069 i Nr 153, poz. 1271) przez błędne przyjęcie wysokości należności z tytułu udziału obrońcy z urzędu polegające na tym, iż została zasądzona po uchyleniu wyroku i ponownym rozpoznaniu sprawy przez Sąd I instancji tylko należności za jedną instancję z pominięciem należnych kosztów za udział obrońcy z urzędu w dotychczasowym postępowaniu.

Na zasadzie art. 427 § 1 i art. 437 § 2 k.p.k. obrońca skazanego wniósł:

1) o zmianę zaskarżonego wyroku stosując zasadę absorpcji w stopniu wyższym niż uczynił to Sąd I instancji,

2) zmianę wyroku w części orzekającej o wynagrodzeniu adwokata z urzędu przez zasądzenie kwoty 472,32 zł ( w tym VAT) nieopłaconej w całości ani w żadnej części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy skazanego jest w części zasadna i w takim zakresie została uwzględniona.

Zarzut obrońcy – nieuwzględnienie pełnego systemu absorpcji należy uznać za chybiony.

Podstawowym celem wymiaru kary łącznej jest stworzenie podstaw do racjonalnego i humanitarnego stosowania kar i środków karnych.

Zgodnie z przepisem art. 85 k.k. Sąd wymierza karę łączną, jeżeli przestępstwa orzeczone różnymi prawomocnymi wyrokami popełnione zostały przez sprawcę zanim zapadł pierwszy wyrok, chociażby nieprawomocny. Popełnione przestępstwa, aby podlegały połączeniu muszą być tego samego rodzaju. Granicą wyznaczającą możliwość łączenia kar w wyroku łącznym jest data wydania pierwszego wyroku skazującego. Przestępstwa popełnione po tej dacie mogą tworzyć odrębny zbieg skutkujący orzeczeniem odrębnej kary łącznej.

Sąd nie ma obowiązku stosowania pełnej absorpcji przy wymierzeniu kary łącznej. Obrońca skazanego w swojej apelacji prowadzi polemikę z ustaleniami Sądu Rejonowego, który w sposób wyczerpujący uzasadnił swoje stanowisko odnośnie kary łącznej jaką wymierzył skazanemu. Obrońca kwestionuje w apelacji stanowisko Sądu, twierdząc, że Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę obecnego zachowania skazanego i przestrzegania przez niego porządku prawnego.

W piśmiennictwie i orzecznictwie wskazuje się, że zasadnicze znaczenie w zakresie wymiaru kary łącznej mają dyrektywy prewencyjne zarówno w aspekcie prewencji indywidualnej, jak i prewencji generalnej. Podkreśla się, że popełnienie kilku przestępstw jest istotnym czynnikiem prognostycznym przemawiającym za orzekaniem kary łącznej surowszej niż wynikałoby to z dyrektywy absorpcji (por. A. Zoll (w:) K. Buchała, A. Zoll, Kodeks..., s. 562; M. Szewczyk, Kara..., s. 78)

Wobec skazanego nie ma absolutnie żadnych podstaw aby zastosować system absorpcji. Jest to szczególny sposób łącznia kar jednostkowych stosowany tylko w szczególnych przypadkach. Skazany jest osobą lekceważącą porządek prawny, o czym świadczą liczne wyroki. Przy wymierzaniu kary łącznej Sąd wziął pod uwagę okoliczności, które zaistniały po wydaniu uprzednich wyroków, w szczególności zachowanie skazanego, jego sytuację rodzinną. Należy również zaznaczyć, iż wymierzając karę łączną Sąd nie może rozważać tych samych okoliczności, jakie brał pod uwagę orzekając o wysokości kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa. Dyrektywą, jaka może być, w myśl art. 53 k.k., wzięta przez Sąd pod uwagę, jest kwestia celów prewencyjnych kary, natomiast z pewnością wpływu na wymiar kary łącznej nie ma stopień społecznej szkodliwości poszczególnych czynów, czemu Sąd Najwyższy dał wyraz z wyroku z dnia 28 września 1990 roku ( II KR 61/90, OSP 1991, Nr 11, poz. 292).

Apelacja obrońcy skazanego stanowi polemikę ze słusznym stanowiskiem Sądu i nie ma oparcia w obowiązujących przepisach regulujących kwestię orzekania w sprawach o wydanie wyroku łącznego. Obrońca wydaje się zapominać o tym, że skazany był wielokrotnie karany, a ostatni wyrok został wobec niego wydany niespełna dwa lata temu. Skazany nie wykorzystał szansy jaką było warunkowe zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności, popełniał kolejne przestępstwa, czego skutkiem było zarządzenie wykonania kary w sprawach Sądu Rejonowego w Ostrowi Maz. sygn. akt II K 54/03, II K 575/09, II K 669/09 oraz Sądu Rejonowego w Ostrołęce w sprawie o sygn. II K 515/10. Obrońca pomija tę okoliczność uznając, że to Sąd powinien dostosować się do aktualnego zachowania skazanego P. J.. Trafnie wskazuje się w orzecznictwie, że "absorpcję kar stosować należy bardzo ostrożnie, biorąc pod uwagę negatywną co do sprawcy przesłankę prognostyczną, jaką jest popełnienie kilku przestępstw" ( wyrok SA w Warszawie z 12 lipca 2000 r., II Aka 171/00, OSA 2001, z. 2, poz. 5).

Sąd Rejonowy w Ostrowi Mazowieckiej działając w granicach prawa dokonał, bardzo korzystnego dla skazanego połączenia kar.

Sąd Odwoławczy nie dostrzegł żadnych dodatkowych okoliczności przemawiających na korzyść skazanego. Sąd wziął pod uwagę opinię z Aresztu Śledczego w G.. Skazany miał szansę na zmianę dotychczasowych celów życiowych i wykazanie się właściwym stosunkiem do praworządności, jednak z szansy tej nie skorzystał. Z opinii wynika, iż skazany posiada bezkrytyczną postawę wobec popełnionych przez niego przestępstw. Powyższe okoliczności nie przemawiają zatem aby orzec względem skazanego P. J. karę łączną w większym stopniu uwzględniającą zasadę absorpcji niż uczynił to Sąd Rejonowy.

Skazany, jeśli wykaże pozytywne zmiany w swoim postępowaniu będzie mógł liczyć na wcześniejszy powrót do społeczeństwa dzięki instytucji warunkowego przedterminowego zwolnienia.

Zauważyć również wypada, iż Sąd Rejonowy w Ostrowi Maz. dokonuje nieprawidłowego łączenia kar objętych wcześniej karą łączną w poszczególnych wyrokach jednostkowych. Sąd Rejonowy dokonuje bowiem łączenia kar łącznych zamiast łączenia poszczególnych kar jednostkowych co jest praktyką ewidentnie nieprawidłową. I tak już w samej komparycji wyroku powinny być wskazane poszczególne kary jednostkowe wymierzone skazanemu - taka sytuacja dotyczy wyroków jednostkowych wymienionych w pkt VI, VII, VIII i IX przedmiotowego wyroku łącznego. Następnie również rozważania Sądu Rejonowego na temat możliwej do orzeczenia kary łącznej są błędne. Odnośnie kary łącznej orzeczonej w pkt I wyroku łącznego Sąd Rejonowy wskazuje bowiem, iż miał możliwość orzeczenia kary od 1 roku do 1 roku i 10 miesięcy pozbawienia wolności (strona 4 uzasadnienia). Podczas gdy prawidłowa analiza łączonych kar jednostkowych wskazuje, iż Sąd mógł w tym wypadku wymierzyć karę łączną w granicach od 10 miesięcy pozbawienia wolności (najwyższa z kar jednostkowych objęta karą łączną w wyroku Sądu Rejonowego w Ostrołęce w sprawie o sygn. II K 515/10) do 3 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności (4 miesiące ze sprawy II K 575/09, 6 miesięcy ze sprawy II K 669/09 oraz 8 miesięcy, 10 miesięcy, 6 miesięcy i 8 miesięcy – kary jednostkowe ze sprawy o sygn. II K 515/10). Mimo, iż w dalszej części uzasadnienia Sąd Rejonowy cytuje wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 29 listopada 2012 r. to sam ustalając granice możliwej do wymierzenia kary łącznej w pkt I wyroku do zaleceń tam zawartych się nie stosuje. Z uwagi jednak, iż uchybienie to nie było objęte zarzutem apelacyjnym Sąd Odwoławczy nie miał podstaw do zmiany wyroku w tym zakresie.

Sąd Okręgowy dokonał zmiany zaskarżonego wyroku w zakresie wysokości wynagrodzenia obrońcy skazanego i zasądził na rzecz adw. R. R. kwotę 472,52 złotych wynagrodzenia za obronę urzędu. Sąd Rejonowy z tego tytułu zasądził jedynie kwotę 147,60 złotych będącą kwotą należną obrońcy za jedną instancję. Należy przyznać rację obrońcy skazanego, iż wskutek uchylenia uprzednio wydanego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania obrońcy należy się wynagrodzenie za każdą instancję z osobna. Na kwotę zasądzoną przez Sad odwoławczy składa się kwota 177,32 zł (wynagrodzenie za obronę z urzędu z sprawie II K 74/13), kwota 147,60 zł (wynagrodzenie za obronę z urzędu w sprawie II Ka 309/13) oraz kwota 147,60 zł (wynagrodzenie za obronę z urzędu w sprawie II K 839/13).

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w części dyspozytywnej wyroku.

Sąd Okręgowy zasądził zgodnie z § 14 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28.09.2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu od Skarbu Państwa na rzecz adwokat R. R. tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej skazanemu P. J. kwotę 147,60 złotych.

II Ka 107/14

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

UZASADNIENIE