Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV Cz 253/14

POSTANOWIENIE

Dnia 5 czerwca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Słupsku Wydział IV Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: Dorota Curzydło (spr.)

Sędziowie SO: Elżbieta Jaroszewicz, Andrzej Jastrzębski

po rozpoznaniu w dniu 5 czerwca 2014 r. w Słupsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku

wierzyciela Banku (...) SA w W.

z udziałem dłużnika P. Ł. (1)

o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu

w przedmiocie zażalenia wierzyciela na pkt 2 postanowienia Sądu Rejonowego w Człuchowie, I Wydział Cywilny, z dnia 14 marca 2014r., sygn. akt I Co 173/14

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie i nadać klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu w dniu 21 stycznia 2014 r. przez wierzyciela Bank (...) Spółka Akcyjna w W. także w zakresie obowiązku zapłaty przez P. Ł. (1) odsetek umownych od niespłaconego kapitału tj. od kwoty 1.023,65 zł od dnia 26 lutego 2013 r. w wysokości 16 % w stosunku rocznym i oddalić wniosek w pozostałym zakresie;

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie;

3.  zasądzić od dłużnika P. Ł. (2) na rzecz Banku (...) Spółki Akcyjnej w W. kwotę 90 (dziewięćdziesiąt ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania zażaleniowego

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14.03.2014r. Sąd Rejonowy w Człuchowie uwzględnił wniosek wierzyciela o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) z dnia 21.01.2014r. co do kapitału, a w pkt 2 oddalił ten wniosek w pozostałym zakresie, tj. co do odsetek umownych naliczonych do dnia 25.12.2013r. oraz dalszych odsetek od dnia 26.12.2013r. do dnia zapłaty od niespłaconego kapitału, tj. od kwoty 1023,65 zł w wysokości 16% w stosunku rocznym naliczanej wg zmiennej stopy procentowej obowiązującej w okresie opóźnienia w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP obowiązującej w okresie naliczania odsetek. Sąd Rejonowy uzasadnił, że w przedłożonym wraz z wnioskiem bankowym tytule egzekucyjnym nie określono w sposób prawidłowy odsetek powstałych do dnia 25.23.2013r. oraz odsetek od kapitału powstałych od dnia 26.12.2013r. Ponadto nie wskazano terminu płatności skapitalizowanych odsetek, zaś stopa procentowa w b.t.e. nie może być określona w sposób dowolny.

Zażalenie na rozstrzygnięcie oddalające wniosek w pozostałym zakresie (pkt 2 postanowienia z dnia 14.03.2014r.) wywiódł wierzyciel, podnosząc zarzuty naruszenia prawa procesowego, tj. art. 786 2 kpc oraz prawa materialnego, tj. art. 96 ust. 2, art. 97 i art. 5 ustawy Prawo bankowe. W uzasadnieniu wskazał w szczególności, że Sąd dokonał zbyt wąskiej interpretacji art. 96 ust. 2 ustawy Prawo bankowe, z którego nie wynika, by jedyną poprawną formą wskazania w b.t.e. wysokości odsetek była forma odwołująca się do wskazania sposobu ich wyliczenia. Także wysokość stopy kredytu lombardowego NBP jest powszechnie znana. W efekcie skarżący domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia w przedmiocie oddalenia wniosku wierzyciela w części dotyczącej nadania klauzuli wykonalności co do odsetek umownych naliczonych do dnia 25.12.2013r. oraz dalszych odsetek naliczanych od dnia 26.12.2013r. do dnia zapłaty i uwzględnienia wniosku w tym zakresie, jak i zasądzenia na rzecz wierzyciela kosztów postępowania zażaleniowego, ewentualnie uchylenia postanowienia w zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jedynie częściowo jest zasadne.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że przepis art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 29.08.1997r. – Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2012r., Nr 1376) określa wymagania, które powinien spełniać bankowy tytuł egzekucyjny. I tak, w bankowym tytule egzekucyjnym należy oznaczyć bank, który go wystawił i na rzecz którego egzekucja ma być prowadzona, dłużnika zobowiązanego do zapłaty, wysokość zobowiązań dłużnika wraz z odsetkami i terminami ich płatności, datę wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego, jak również oznaczenie czynności bankowej, z której wynikają dochodzone roszczenia, oraz wzmiankę o wymagalności dochodzonego roszczenia. Bankowy tytuł egzekucyjny należy opatrzyć pieczęcią banku wystawiającego tytuł oraz podpisami osób uprawnionych do działania w imieniu banku.

Z powyższego wynika, że określenie odsetek od zobowiązań dłużnika oraz termin ich płatności stanowi jeden z istotnych elementów bankowego tytułu egzekucyjnego stanowiący ponadto warunek sine qua non prawidłowo wystawionego b.t.e.

Ustawa Prawo bankowe nie definiuje pojęcia odsetek. Definicji takiej nie zawierają również przepisy kodeksu cywilnego. Mimo to, rozumienie pojęcia odsetek na ogół nie nastręcza trudności. Przez odsetki rozumie się dodatkową kwotę pieniężną, jaką dłużnik ma zwrócić obok głównego długu. Z ekonomicznego punktu widzenia odsetki spełniają funkcję wynagrodzenia za korzystanie z pieniędzy lub quasi odszkodowania, a niekiedy także funkcję waloryzacyjną.

W rozpoznawanej sprawie wierzyciel na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego ma zamiar egzekwować należność główną (kapitał pożyczki), odsetki skapitalizowane oraz odsetki bieżące. Mianem skapitalizowanych odsetek często określa się odsetki wyrażone w kwocie pieniężnej. Wymagalne odsetki można wyrazić w dwojaki sposób. Zazwyczaj czyni się to za pomocą stopy procentowej od świadczenia głównego. Nie ma jednak przeszkód, i w tym zakresie Sąd II instancji akceptuje stanowisko wyrażone w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7.07.2000r. w sprawie o sygn. akt III CZP 27/00 (OSNC 2001/1/3), żeby wyliczyć konkretną kwotę. W ocenie Sądu Okręgowego wierzyciel nie zachował wszystkich wymogów , jakie są przewidziane w art. 96 ust. 2 Prawa bankowego albowiem w sposób właściwy nie wskazano w bankowym tytule egzekucyjnym terminu płatności skapitalizowanych odsetek. W przedmiotowej sprawie bankowy tytuł w pierwszej części wskazuje roszczenie główne wynikające z zapisów bankowych , w drugiej zaś sumuje kwotę odsetek umownych obliczonych do dnia 25.12.2013 r. Okoliczność, iż odsetki zostały ujęte w postaci sumy nie zwalnia wierzyciela od wskazania terminów ich płatności. Mimo, że odsetki można wyrazić w dwojaki sposób to odmienności te nie mają jednak wpływu na ich istotę . Z brzmienia bowiem przepisu art. 96 ust. 2, który należy ściśle interpretować, nie wynika , żeby rygor dotyczący odsetek objętych bankowym tytułem wykonawczym różnić się miał w zależności od sposobu ich wyrażenia. Nie wskazanie daty początkowej od której odsetki te zostały naliczone uniemożliwia weryfikację prawidłowości dokonanego przez wierzyciela obliczenia , a takie uprawnienie , wobec brzmienia cytowanego wyżej przepisu przysługuje zobowiązanemu.

W świetle powyższego Sąd Okręgowy uznał za bezzasadne zażalenie w tym zakresie w jakim odnosiło się do oddalenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu w części obejmującej skapitalizowane odsetki umowne należne do dnia 25.12.2013r.

W rozpoznawanej sprawie wierzyciel w b.t.e. prócz odsetek już wymagalnych (określonych kwotowo) wymienił dalsze odsetki należne od niespłaconego kapitału począwszy od dnia 26.12.2013r. Odsetek bieżących, to jest jeszcze nie wymagalnych, które stopniowo narastają, aż do chwili spełnienia świadczenia głównego, nie da się wyrazić w inny sposób niż przy pomocy stopy procentowej. Tę wierzyciel w ocenie Sądu Okręgowego określił w sposób nie naruszający wskazanych wyżej przepisów Prawa bankowego. Nie zachodzi tu w szczególności podnoszony przez Sąd I instancji wypadek posłużenia się przez wierzyciela klauzulą opisową. Jakkolwiek podzielać należy pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w przywoływanej już wyżej uchwale z dnia 12.02.2009r. w sprawie III CZP 145/08, że oznaczenie w bankowym tytule egzekucyjnym stopy odsetek za opóźnienie poprzez posłużenie się formułą "czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego" nie spełnia wymagań przewidzianych w art. 96 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.), to jednak należy równocześnie dostrzec, że wierzyciel w omawianym bankowym tytule egzekucyjnym wskazał jednak konkretną wysokość dalszych należnych odsetek od niespłaconego kapitału od dnia 26.12.2013r. do dnia zapłaty, a mianowicie określił ją na poziomie 16%.

Zauważyć jednak należy, że w przedmiotowej sprawie Bank w tytule wykonawczym określił przyszłe odsetki częściowo odwołując się do klauzuli opisowej. Wierzyciel wskazał określoną kwotą stopę procentową, wysokość należności głównej, od której biegną odsetki i datę od której są naliczane. Takie określenie uzupełnił jednak o dodatkowy opis , który w ocenie Sądu Okręgowego nie jest tylko wyjaśnieniem w jaki sposób została ustalona stopa procentowa. Z treści samego zażalenia wynika bowiem, że w ocenie wierzyciela zapis taki jest konieczny by w przyszłości mógł w oparciu o to opisowe kryterium weryfikować wysokość zobowiązania odsetkowego . W ocenie Sądu Okręgowego nie jest możliwe nadanie klauzuli wykonalności w części w jakiej wierzyciel domaga się określenia, iż dalsze , niewymagalne jeszcze odsetki umowne są naliczane w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP obowiązującej w okresie naliczania odsetek. Takie sformułowanie jest opisowym określeniem odsetek , które Sąd Najwyższy trafnie uznał za niedopuszczalne i dlatego zmieniając zaskarżone postanowienie nadał klauzulę tylko w tej części w jakiej odsetki zostały wyrażone kwotą 16 %

Wobec powyższego Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c.. w zw. z art. art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone postanowienie nadając klauzulę wykonalności w zakresie wyżej opisanym. A na podstawie art. 385 k.p.c. art. 397 § 2 k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. oddalił zażalenie w pozostałej części

Natomiast o kosztach postępowania zażaleniowego, Sąd Okręgowy orzekł w oparciu o art. 770 k.p.c.. i § 11 ust. 1 pkt 13 w zw. z § 13 ust. 2 pkt 1 cyt. wyżej rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. (pkt 2 sentencji).