Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2014r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 marca 2014r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. (1)

przeciwko Miejskiemu Przedsiębiorstwu (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł.

o podwyższenie renty

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 17 lipca 2013r. sygn. akt II C 130/13

I. z apelacji obu stron zmienia zaskarżony wyrok na następujący:

„1. podwyższa rentę na zwiększone potrzeby zasądzoną na rzecz J. S. (1) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 28 kwietnia 2005r. w sprawie II C 1021/03 w ten sposób, że zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (1) następujące kwoty:

A. za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2009r. po 100 (sto) złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od 16 maja 2011r. do dnia zapłaty;

B. za okres od 1 lipca 2009r. do 31 stycznia 2012r. po 340 (trzysta czterdzieści) złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2011r.;

C. od 1 lutego 2012r. i na przyszłość po 1.340 (jeden tysiąc trzysta czterdzieści) złotych miesięcznie płatną do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami odnośnie rat wymagalnych na dzień wytoczenia powództwa, to jest 16 maja 2011r., od dnia 16 maja 2011r. do dnia zapłaty oraz w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat w przyszłości;

2. podwyższa rentę wyrównawczą zasądzoną na rzecz J. S. (1) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008r. w sprawie I C 432/07 w ten sposób, że zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (1) następujące kwoty:

a. kwotę 631 (sześćset trzydzieści jeden) złotych miesięcznie na okres od 1 maja 2008r. do 31 października 2008r.;

b. kwotę 650 (sześćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie za okres od 1 stycznia 2009r. do 28 lutego 2009r.;

c. kwotę 621 (sześćset dwadzieścia jeden) złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2009r. do 28 lutego 2010r.;

d. kwotę 599 (pięćset dziewięćdziesiąt dziewięć) złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2010r. do 31 lipca 2011r.;

3. umarza postępowanie w zakresie kwoty 80.000 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych;

4. oddala powództwo w pozostałej części;

5. zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (1) kwotę (...),81 (cztery tysiące siedem złotych 81/100) z tytułu zwrotu kosztów procesu;

6. nakazuje pobrać od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 1.172 (jeden tysiąc sto siedemdziesiąt dwa) złote z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych;

7. odstępuje od obciążenia powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa;

8. nakazuje wypłacić na rzecz J. S. (1) ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 307,77 (trzysta siedem i 77/100) złotych z tytułu zwrotu nadpłaconej zaliczki na wydatki, zaksięgowanej pod poz. (...)/ (...).”

II. oddala obie apelacje w pozostałej części;

III. nie obciąża powódki obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej za postępowanie apelacyjne.

Sygn. akt I ACa 1277/13

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 16 maja 2011 r. J. S. (1) wniosła o zasądzenie od pozwanych in solidum Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w Ł. i (...) S.A. Oddział w Ł. na jej rzecz podwyższenia:

1.  renty na zwiększone potrzeby następująco:

⚫

od 1 stycznia do 30 czerwca 2009 r. o kwotę 100 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.100 zł miesięcznie (4 godz.×7,50 zł/godz. ×30 dni opieki + 200 zł lekarstwa) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 marca 2011 r. do dnia zapłaty;

⚫

od 1 lipca 2009 r. i na bieżąco o kwotę 340 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.340 zł miesięcznie (4 godz.×9,50 zł/godz. ×30 dni opieki + 200 zł lekarstwa) z ustawowymi odsetkami od dnia 23 marca 2011 r. do dnia zapłaty

2.  renty wyrównawczej następująco:

⚫

od 1 maja do 31 grudnia 2008 r. o kwotę 631 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.412 zł miesięcznie;

⚫

od 1 stycznia do 28 lutego 2009 r. o kwotę 650 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.431 zł miesięcznie;

⚫

od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r. o kwotę 621 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.402 zł miesięcznie;

⚫

od 1 marca 2010 r. i na bieżąco o kwotę 599 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.380 zł miesięcznie,

przy czym odpowiedzialność pozwanego (...) ograniczona jest do wysokości sumy gwarancyjnej pozostałej z polisy OC. Strona powodowa wniosła o zasądzenie od pozwanych in solidum na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa przywołała wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 28 kwietnia 2005 r., w którym została zasądzona na rzecz powódki renta na zwiększone potrzeby oraz renta wyrównawcza oraz Wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008 r., w którym renta wyrównawcza została ustalona na poziomie 781,94 zł miesięcznie od 1 stycznia 2008 r.

W odpowiedzi na pozew Miejskie Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w Ł. wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Pozwane przedsiębiorstwo podniosło, iż powoływane rozstrzygnięcia Sądów w zakresie należnych powódce świadczeń rentowych - w zakresie ustaleń faktycznych i przyjętej zasady odpowiedzialności za wypadek jakiego doznała powódka dotyczyły wyłącznie drugiego pozwanego (...) S.A. w W. Oddział w Ł., a nadto roszczenia powódki objęte niniejszym pozwem nie zostały udowodnione i chociażby też z tego powodu powinny być oddalone.

W odpowiedzi na pozew z dnia 19 sierpnia 2011 r. pozwany (...) S.A. w W. Oddział w Ł. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany wskazał, iż wypłacana jest na rzecz powódki comiesięczna renta na zwiększone potrzeby w wysokości po 1.000 zł oraz renta wyrównawcza w kwocie po 781,98 zł miesięcznie. Przy czym odpowiedzialność tego pozwanego graniczona jest limitem kwoty do 100.000 USD wynikającym z postanowień umownych zawartych w polisie nr (...) z dnia 31 grudnia 2001 r. Do końca I kwartału 2011 r. na rzecz powódki wypłacono łącznie równowartość kwoty 94.154,87 USD, a prognozowane wyczerpanie sumy nastąpi najprawdopodobniej do końca 2011 r., o czym powódka została powiadomiona pisemnie i czego nie kwestionuje. Pozwany kwestionuje także wysokość żądanych rent zarówno wyrównawczej jak i na zwiększone potrzeby.

Pismem procesowym z dnia 19 grudnia 2011 r. strona powodowa zmodyfikowała swoje żądanie wskazując, iż za okres od dnia 1 marca 2010 r. do dnia 31 lipca 2011 r. domaga się zasądzenia od strony pozwanej podwyższenia renty wyrównawczej o kwotę 599 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.380 zł miesięcznie, a nadto od dnia 1 sierpnia 2011 r. i na bieżąco domaga się zasądzenia podwyższenia renty wyrównawczej o kwotę 1.125 zł miesięcznie tj. do wysokości 1.906 zł miesięcznie.

W dniu 9 stycznia 2012 r. pozwane (...) Sp. z o.o. w Ł. wniosło o oddalenie powództwa w całości, w tym także w zakresie rozszerzonym przez powódkę.

Pismem procesowym z dnia 8 października 2012 r. strona powodowa cofnęła powództwo skierowane przeciwko (...) S.A. w W. Oddział w Ł. wraz ze zrzeczeniem się roszczenia, z uwagi na wyczerpanie sumy gwarancyjnej wynikającej z umowy ubezpieczenia. Ponadto wniosła o nie obciążanie powódki kosztami procesu na rzecz tego pozwanego z uwagi na to, że wyczerpanie sumy ubezpieczenia jest okolicznością, na która powódka nie miała wpływu.

W dniu 21 listopada 2012 r. strona powodowa rozszerzyła powództwo o kwotę 80.000 zł tytułem zaliczki na koszt protezowania powódki.

Postanowieniem z dnia 17 kwietnia 2013 r. Sąd umorzył postępowanie wobec (...) S.A. w W. Oddziałowi w Ł. i nie obciążył powódki kosztami procesu na rzecz tego pozwanego.

Na rozprawie w dniu 26 czerwca 2013 r. strona powodowa cofnęła powództwo w zakresie wpłaty zaliczki na poczet protezy w kwocie 80.000 zł bez zrzeczenia się roszczenia i wniosła o nie obciążanie powódki kosztami procesu. Pozwany (...) Sp. z o.o. w Ł. wyraziło zgodę na cofnięcie powództwa w zakresie wskazanym przez powódkę, przy czym wniósł o obciążenie powódki kosztami procesu w tym zakresie.

Zaskarżonym wyrokiem z 17 lipca 2013 roku Sąd Okręgowy:

1. podwyższył rentę na zwiększone potrzeby zasądzoną na rzecz J. S. (2) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 28 kwietnia 2005r. w sprawie II C 1021/03 w ten sposób, że zasądził od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (1) następujące kwoty:

A. za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2009r. po 1100 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od 16 maja 2011r. do dnia zapłaty;

B. za okres od 1 lipca 2009r. do 31 stycznia 2012r. po 1 340 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2011r.;

C. od 1 lutego 2012r. i na przyszłość po 1.340 złotych miesięcznie płatną do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami odnośnie rat wymagalnych na dzień wytoczenia powództwa, to jest 16 maja 2011r., od dnia 16 maja 2011r. do dnia zapłaty oraz w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat w przyszłości;

2. podwyższył rentę wyrównawczą zasądzoną na rzecz J. S. (2) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008r. w sprawie I C 432/07 w ten sposób, że zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (2) następujące kwoty:

A. kwotę 1412 złotych miesięcznie na okres od 1 maja 2008r. do 31 października 2008r.;

B. kwotę 1431 złotych miesięcznie za okres od 1 stycznia 2009r. do 28 lutego 2009r.;

C. kwotę 1402 złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2009r. do 28 lutego 2010r.;

D. kwotę 1380 złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2010r. do 31 lipca 2011r.

3. umorzył postępowanie w zakresie kwoty 80.000 (osiemdziesiąt tysięcy) złotych;

4. oddalił powództwo w pozostałej części;

5. zasądził od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (2) kwotę 408 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu;

6. nakazał pobrać od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 1.172 (jeden tysiąc sto siedemdziesiąt dwa) złote z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych;

7. odstąpił od obciążenia powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa;

8. nakazał wypłacić na rzecz J. S. (2) ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 307,77 złotych z tytułu zwrotu nadpłaconej zaliczki na wydatki, zaksięgowanej pod poz. (...)/ (...).

Sąd Okręgowy ustalił między innymi, że w dniu 17 kwietnia 2002 r. powódka, jadąc tramwajem, doznała stłuczenia lewego nadgarstka. W wyniku tego zdarzenia u powódki rozwinął się zespół odruchowej współczulnej dystrofii lewej kończyny górnej. Po wielokierunkowej diagnostyce i leczeniu chirurgicznym, farmakologicznym i usprawniającym u powódki wystąpiły rozległe zmiany troficzne skóry, tkanki podskórnej, mięśni i ścięgien, co skutkowało znacznym zniekształceniem i wyłączeniem ruchomości lewego nadgarstka i palców oraz utratą czynności lewej ręki.

W chwili wypadku powódka uczyła się w Policealnym Studium (...) „Ad vocem”. J. S. (1) ukończyła szkołę w 2003 r. i uzyskała tytuł zawodowy technika administracji, a następnie podjęła próbę kształcenia w Wyższej Szkole (...). Naukę przerwała ze względu na dolegliwości bólowe ręki.

Wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Łodzi (sygn. akt II C 1021/03) zasądził od (...) S.A. Centrum Likwidacji S. Osobowych i (...) R. Oddziału Okręgowego w Ł. na rzecz poszkodowanej zadośćuczynienie w kwocie 120.000 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 60.000 zł od dnia 20 kwietnia 2005 r. i od kwoty 50.000 zł od dnia 23 kwietnia 2003 r. oraz od kwoty 10.000 zł od dnia 12 sierpnia 2003 r., a także rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w kwocie po 1.000 zł miesięcznie, płatną z góry do 10-tego dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi w razie uchybienia terminowi. Sąd zasądził także na rzecz powódki od pozwanego ubezpieczyciela kwotę 8.413 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 sierpnia 2003 r. z tytułu skapitalizowanej renty za okres od dnia 17 kwietnia 2001 r. do 31 lipca 2003 r.

Z uwagi na wyczerpanie wszelkich metod leczenia i brak pozytywnych rokowań co do poprawy stanu ręki oraz utrzymujący się nadal silny ból, podjęto decyzję o amputacji ręki na poziomie przedramienia. Zabieg wykonano w dniu 11 października 2005 r.

Powódkę uznano za osobę całkowicie niezdolną do pracy i przyznano jej od 1 czerwca 2004 r. rentę socjalną.

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008 r. wydanym w sprawie I C 432/07 zasądzono od ubezpieczyciela (...) S.A. w W. Oddział w Ł. na rzecz J. S. (1) kwotę 20.483,98 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lutego 2007 r. do dnia zapłaty oraz rentę wyrównawczą po 781,94 zł miesięcznie płatną do 10-tego każdego miesiąca, poczynając od dnia 1 stycznia 2008 r. i na przyszłość z ustawowymi odsetkami. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania. Sąd Rejonowy zasądzając rentę wyrównawczą jako podstawę jej wyliczenia przyjął dane Urzędu Statystycznego w Ł. z 2006 r. dla pracownika administracji z wykształceniem średnim zawodowym pomniejszone o wypłacone powódce świadczenia z ZUS z tytułu renty socjalnej na skutek całkowitej niezdolności do pracy.

Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto osób z wykształceniem średnim zawodowym w województwie (...) w październiku 2008 r. kształtowało się na poziomie 2.640,56 zł.

Decyzją z dniu 26 października 2010 r. J. S. (1) została nadal zaliczona do kategorii osób o znacznym stopniu niepełnosprawności ze wskazaniami zatrudnienia w warunkach chronionych. Uznano, że wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku za znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

Od dnia 1 marca 2008 r. ZUS wypłacał powódce rentę socjalną w wysokości 475,38 zł miesięcznie. Od dnia 1 marca 2009 r. renta ta uległa podwyższeniu do kwoty 504,04 zł miesięcznie, a następnie od 1 marca 2010 r. ZUS wypłacał powódce rentę w wysokości 525,88 zł miesięcznie, a od marca 2011 r. ustalił wysokość renty socjalnej na poziomie 540,62 zł netto. Komisja Lekarska ZUS Orzeczeniem z dnia 24 sierpnia 2011 r. ustaliła, iż J. S. (1) nie jest już osobą całkowicie niezdolną do pracy, w konsekwencji czego odmówiono jej prawa do renty socjalnej od 1 sierpnia 2011 r.

Obecnie u powódki występuje stan po amputacji ręki lewej na wysokości 1/3 dalszej przedramienia; kikut przedramienia pokryty różowo-cielistymi bliznami płaszczyznowymi. Wskazana jest pielęgnacja blizn maściami witaminowymi oraz leczniczymi na bazie heparyny. Po ewentualnym protezowaniu mogą dojść dodatkowo koszty związane ze stosowaniem maści silikonowych lub opatrunków. Cały czas będzie trzeba stosować maści pielęgnacyjne.

Z powodu odczuwania bólów fantomowych i bolesności barku powódka leczy się w poradni leczenia bólu. Pozostaje pod opieką poradni psychologicznej i jest rehabilitowana w warunkach ambulatoryjnych. Powódka będąc leczona w poradni leczenia bólu przy szpitalu im. M. P. od 20 stycznia 2009 r. do 07 września 2011 r. otrzymywała następujące leki: dolargan lOOmg, adaman, nimesil, matoclopramid, 0,5% żel z morfiną, talvosilen, olfen, clonazepam, dolcontral 50 mg, amitryptylinę, 2% żel z lidokainy, tramal lOOmg, 150 mg, transtec 35 mcg/h, doretę, poltram, aulin, durogesic 25 mcg/h, ketonal 100 mg.

Od lutego 2012 roku powódka pozostaje pod opieką poradni leczenia bólu mieszczącej się w Ł. przy ulicy (...), gdzie do maja 2012 otrzymywała durogesic 50 mcg/h oraz amitryptylinę. W chwili obecnej ze względu na koszty - 100% odpłatność (około 100 zł) zmuszona była zrezygnować z D. i otrzymuje (...) 30 mg oraz przygotowywany w aptece preparat morfiny w buteleczce - czyli środki opioidowe. Doraźnie w razie nasilenia dolegliwości bólowych powódka przyjmuje również ketonal l00 mg i tramal 150 mg i 200 mg.

Przyjmując, że powódka będzie ponosiła (i w chwili obecnej rzeczywiście je ponosi) 100% odpłatności za leki przeciwbólowe, to ceny durogesicu 50 mcg/h i amitryptyliny, które przyjmowała do maja 2012 roku wynosiły odpowiednio 95,52 zł i 8,49, czyli łącznie miesięczny koszt zakupu tych leków wynosił około 104.01 zł. Cena obecnie przyjmowanej (...) 30 mg przy 100% odpłatności to 63,91 zł a koszt przygotowywanej morfiny w butelce to około 10 zł. Powódka przyjmuje również doraźnie K. l00 mg (amp.) i T. 150 mg lub T. 200 mg. Koszt zakupu tych leków, które są przyjmowane przez powódkę doraźnie, czyli nie codziennie (w przypadku nasilenia dolegliwości bólowych), to w przypadku K. 9,51 zł, zaś w przypadku T. w zależności od ilości tabletek w opakowaniu (dla obliczeń przyjąłem 10 lub 30 tabletek w opakowaniu) od 14,17 zł do 45,64 zł. Koszt zakupu leków przyjmowanych w stałym zleceniu, codziennie czyli (...) i przygotowywanej morfiny w aptece to 73,91 zł. Jeżeli dodamy koszt zakupu leków przyjmowanych doraźnie, czyli wystarczających na dłużej, to suma ta wzrośnie w przypadku zakupu większego opakowania T. do 129,06 zł. We wszystkich tych sytuacjach koszt zakupu leków przeciwbólowych w chwili obecnej jest mniejszy niż 200 zł, a zatem potrzeby powódki w zakresie zakupu leków przeciwbólowych od stycznia 2009 r. do chwili obecnej nie wzrosły. W przypadku przyjmowania opioidowych leków przeciwbólowych, które w chwili obecnej przyjmuje powódka, obserwuje się zjawisko tolerancji, czyli by uzyskać odpowiedni efekt przeciwbólowy należy przyjmować leki w większej dawce, co oczywiście zwiększy koszt ich zakupu.

Okresy trzech kolejnych „etapów" stopniowego nasilania się zmian chorobowych u powódki, powodujące stałe pogarszanie się jej stanu zdrowia, a zatem również stałe zwiększanie się jej potrzeb w zakresie leczenia, rehabilitacji i opieki wyznaczają daty: kwiecień 2002 roku (doznany przez powódkę uraz), czerwiec 2002 roku (utrwalony obrzęk ręki i wystąpienie zakażenia prowadzące do ropowicy) oraz październik 2005 roku (chirurgiczna amputacja ręki). Można zatem określić u powódki etapowe zwiększanie się potrzeb w trzech okresach:

I. od kwietnia 2002 roku do czerwca 2002 roku;

II. od czerwca 2002 roku do października 2005 roku;

III. od października 2005 roku do chwili obecnej.

Zakres codziennych potrzeb powódki z zakresu chirurgii plastycznej w okresie od października 2005 roku do chwili obecnej nie uległ zmianie w stosunku do poprzedniego okresu od czerwca 2002 roku do października 2005 roku, a więc także w odniesieniu do zakresu tych potrzeb ustalonych w Sprawie II C 1021/03 Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z listopada 2005 roku. Ponieważ z punktu widzenia chirurga plastyka, zakres codziennych potrzeb powódki w okresie od października 2005 roku do chwili obecnej nie uległ zmianie w stosunku do poprzedniego okresu od czerwca 2002 roku do października 2005 roku (poza jednorazowym kosztem zakupu protezy ręki), przeto obecne koszty uzasadnionego zaspokojenia zwiększonych potrzeb powódki w zakresie chirurgii plastycznej, w okresie od października 2005 roku do chwili obecnej (a więc w tym także w okresie od dnia 1 stycznia 2009 roku do chwili obecnej) obliczyć należy jako koszty ustalone w Sprawie II C 1021/03 Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z listopada 2005 roku pomnożone przez odpowiedni współczynnik stałej inflacji w tym okresie następującej, lub przez współczynnik stałego wzrostu cen w tym okresie następujących.

Jedyną nową, w okresie od października 2005 roku do chwili obecnej w stosunku do poprzedniego okresu od czerwca 2002 roku do października 2005 roku, zwiększoną potrzebą powódki jest protezowanie ręki, które do października 2005 roku nie było możliwe; możliwym się stało dopiero po chirurgicznej amputacji ręki. Protezowanie to wiąże się z jednorazowym kosztem zakupu protezy. Przez NFZ refundowane są protezy kończyny górnej tymczasowe i kosmetyczne (Załącznik nr 1 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia ł7 grudnia 2004 r. poz. 2739: „Szczegółowy wykaz wyrobów medycznych będących przedmiotami ortopedycznymi przysługujących świadczeniobiorcy, kryteria ich przyznawania, okresy użytkowania oraz wysokość udziału własnego świadczeniobiorcy w cenie ich nabycia" przewidujący w poz. 3 (proteza robocza) i w poz. 5 (proteza kosmetyczna) bezpłatne ich otrzymanie przez spełniającego warunki protezowania świadczeniobiorcę raz na 3 lata); oba rodzaje protez są tylko protezami statycznymi (nieruchomymi atrapami amputowanej części kończyny). Ze względu na młody wiek powódki i przede wszystkim aktywność życiową (matka wychowująca małe dzieci), jedynym racjonalnym rozwiązaniem w jej sytuacji zdrowotnej byłoby protezowanie ręki protezą bioelektryczną (aktywną ruchowo), jako jedynym rodzajem protezy częściowo przywracającej czynność chwytną ręki nieodwracalnie przez powódkę utraconej. Koszt takiej protezy wielokrotnie przewyższa koszt protez tymczasowych i kosmetycznych atrap ręki refundowanych przez NFZ (rzędu 3.000 -5.000 zł).

Obecnie powódka jest zaopatrzona w protezę kosmetyczną, która czynnościowo jest bezużyteczna. Powódka powinna być zaopatrzona w protezę mechaniczną roboczą lub nowoczesną - bioelektryczną. Proteza mechaniczna robocza jest kontrolowana za pomocą cięgien uruchamianych przez zdrowe części ciała i pozwala na globalny chwyt ręki protezowej lub zamontowanych końcówek - haków. Proteza bioelektryczna jest sterowana za pomocą sygnałów mioelektrycznych powstających w kurczących się kikutach mięśni zginaczy i prostowników i pozwala na ruchy czynne palców i nadgarstka. Obecnie dąży się do zaopatrywania amputantów na kończynach górnych w protezy bioelektryczne, które w krajach zachodnich są zaopatrzeniem standardowym.

Proteza robocza mechaniczna zapewniająca ruch jednoczesnego zamykania lub otwierania palców (haków) kosztuje około 5.500 – 6.000 zł. Proteza bioelektryczna zapewniająca precyzyjny chwyt szczypcowy palców (kciuka, wskaziciela i palca III) kosztuje około 70.000 zł, natomiast zapewniająca ruchomość wszystkich palców wraz ze zgięciem grzbietowym i dłoniowym nadgarstka około 160.000 zł. NFZ refunduje w 100% tylko protezę roboczą mechaniczną przedramienia z dłonią protezową do limit 1.800 zł. Nie przewiduje refundacji protezy bioelektrycznej.

Dla powódki najwłaściwszą byłaby proteza za ok. 70.000 zł, gdyż proteza zapewniałaby właściwy chwyt lewej dłoni, tym bardziej, że powódka jest osobą praworęczną. Tego typu proteza powstrzymałaby dalszy zanik mięśni, aczkolwiek żadna proteza nie jest w stanie tych mięśni już odbudować. Zanik nieoprotezowanych mięśni jest naturalnym następstwem uszkodzenia ręki powódki.

Powódka podjęła próbę ustalenia, czy oprotezowanie jest możliwe i po przeprowadzonych badaniach okazało się, że w chwili obecnej powódki jest to niemożliwe z uwagi na silną bolesność kikuta.

Na zwiększone potrzeby powódki składają się głównie wydatki związane z leczeniem oraz pomocą innych osób w wykonywaniu podstawowych czynności egzystencjonalnych oraz przy wychowaniu dziecka. Powódka wymaga pomocy w ramach samoobsługi w wymiarze 2 godzin dziennie oraz pomocy przy opiece nad dzieckiem 3 godziny dziennie łącznie zatem w wymiarze 5 godzin dziennie.

Wysokość stawki pełnej odpłatności za usługi (...) wynosiła: od maja 2005 r. do kwietnia 2007 r. – 6,90 zł/godz., od maja 2007 r. do 31 marca 2008 r.- 7,11 zł/godz., od kwietnia 2008 r. do 31 grudnia 2008 r. – 7,29 zł/godz., od stycznia 2009 r. do czerwca 2009 r. – 7,50 zł/godz., natomiast od lipca 2009 r. do chwili obecnej – 9,50 zł/godz. Stawka jednej roboczogodziny w soboty niedziele i święta wynosi o 100% więcej stawki w dni robocze. /pismo (...) k. 6/

Koszty zażywanych leków mieszczą się w dotychczasowej wysokości ok. 200 zł w skali roku. Nie wzrosły koszty leczenia powódki z punktu widzenia ortopedycznego.

Potrzeby powódki po l stycznia 2009 r., w związku ze skutkami przebytego wypadku z dnia 17 kwietnia 2002 r. zwiększyły się o konieczność systematycznej rehabilitacji oraz o zaopatrzenie kończyny górnej lewej w protezę miokinetyczną. U powódki wraz z zespołami bólowymi kręgosłupa i barku lewego, (wystąpiło ograniczenie ruchomości w stawie barkowym lewym i łokciowym lewymi łokciowym oraz zmniejszenie masy mięśniowej ramienia lewego i mięśni przykręgosłupowych po stronie lewej. Przyczyną ograniczenia ruchomości w barku i zaników mięśniowych ramienia kończyny górnej lewej jest znaczne ograniczenie funkcji kończyny. Amputacja na poziomie 1/3 bliższej przedramienia powoduje, że w czynnościach życia codziennego kończyna jest wykorzystywana tylko w niewielkim zakresie jako pomocnicza. Skrzywienie boczne kręgosłupa piersiowego z asymetrycznym rozwojem mięsni przykręgosłupowych i okresowymi zespołami bólowymi kręgosłupa wynika z zaburzeń statyczno-dynamicznych spowodowanych amputacją kończyny. Powódka powinna być poddawana ambulatoryjnie 6 x w roku 10-cio zabiegowym cyklom rehabilitacyjnym z zastosowaniem kinezyterapii, masaży klasycznych oraz elektroterapii, w celu zniesienia przykurczów stawowych kończyny lewej, zwiększenia masy mięśniowej ramienia lewego oraz zrównoważenia masy i siły mięśni przykręgosłupowych. Wskazane jest systematyczne 2 x w tygodniu uczęszczanie na basen. Ćwiczenia w wodzie i pływanie utrzymują pełny zakres ruchów we wszystkich stawach, równoważą napięcie mięśniowe i wzmacniają równomiernie siłę mięśniową.

Rezygnacja z kinezyterapii i masaży oraz zabiegów przeciwbólowych będzie skutkowała dalej postępującym zanikiem mięśni i przykurczami w stawach, w konsekwencji czego kończyna może stać się całkowicie nieużyteczna.

Rehabilitacja ambulatoryjna jest w pełnym zakresie refundowana przez NFZ jednak z powodu limitów finansowych dostęp do niej jest ograniczony. W przypadkach wtórnej rehabilitacji -jakiej wymaga powódka- najczęściej placówki rehabilitacyjne stosują 2 cykle w roku, a jeśli zachodzi potrzeba zapewnienia większej ilości cyklów to prowadzą je w systemie komercyjnym. Cykl 10 zabiegowy kinezy-, elektroterapeutyczny oraz masaży klasycznych, jaki jest wskazany u powódki kosztuje około 300 zł. Przyjmując że powódka przeprowadzi 2 cykle w ramach refundacji NFZ, to koszt kolejnych w ciągu roku wyniesie około 1.200 zł (w rozliczeniu miesięcznym 100 zł). Jeśli powódka zastosowałaby się do wskazanego systematycznego 2 x w tyg. uczęszczania na basen, to przy opłacie 40 zł za l godzinę ćwiczeń na basenie, koszt miesięczny wyniósłby 320 zł.

(...) S.A. w W. Oddział w Ł., jako ubezpieczyciel pozwanego (...) Sp. z o.o. w Ł. na podstawie zawartej umowy ubezpieczenia objętej polisą nr (...) wypłacił powódce następujące kwoty: 45.558,95 USD wypłata w ramach zadośćuczynienia i odszkodowania, 46.777,53 USD wypłaty rentowe do dnia 31 grudnia 2010 r., 7.275,62 USD wypłaty rentowe w 2011 r. oraz 517,19 USD wypłata renty w styczniu 2012 r. Łącznie ubezpieczyciel wypłacił na rzecz powódki kwotę 100.130,29 USD.

Stosownie do zawartej umowy ubezpieczenia odpowiedzialność ubezpieczyciela ograniczona była kwotowo do 100.000 USD na jedno zdarzenie w szkodach osobowych.

W ocenie Sądu I instancji powództwo w znacznej części okazało się zasadne.

Rozstrzygając w przedmiocie roszczeń zgłoszonych w pozwie Sąd Okręgowy uwzględnił granice rzeczy osądzonej wyznaczone treścią wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi, II Wydziału Cywilnego z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie o sygn. akt IIC 1021/03 oraz żądanie strony powodowej wskazane w pozwie.

M.- prawną podstawę żądań powódki w zakresie renty stanowią przepisy art. 444 k.c.

Zdaniem Sądu I instancji nie ulega najmniejszej wątpliwości, że istnieją podstawy do podwyższenia kwot renty na zwiększone potrzeby w oparciu o art. 907 § 2 k.c. Za pozwanego (...) Sp. z o.o. w Ł. odpowiedzialność za zaistniałe zdarzenie, do wyczerpania sumy gwarancyjnej, ponosił ubezpieczyciel (...) S.A. W. Oddział w Ł.. W chwili obecnej suma gwarancyjna uległa wyczerpaniu i (...) Sp. z o.o. w Ł. jest podmiotem wyłącznie odpowiedzialnym za wyrządzone powódce szkody.

Wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z dnia 25 kwietnia 2005 r. zasądzono na rzecz powódki rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości po 1.000 zł miesięcznie.

Od tego czasu stan zdrowia powódki nie uległ poprawie, jak wynika z opinii biegłych powódka nadal wymaga stałej codziennej pomocy i opieki w łącznym wymiarze 5 godzin dziennie, a nadto stosowania przeciwbólowego leczenia farmaceutycznego. Po wydaniu orzeczenia powódka została matką. A zatem potrzeby powódki wzrosły przede wszystkim z uwagi na zwiększone koszty opieki. Od stycznia 2009 r. do końca czerwca 2009 r. wysokość stawki za opiekę wynosił 7,50 zł/h, a zatem łączny koszt opieki to 900 zł miesięcznie (5 godz. × 7,50 zł/ godz. × 30 dni) , a wraz z kosztami leków (200 zł) zwiększone potrzeby powódki wynosiły 1.100 zł miesięcznie, czyli o kwotę 100 zł więcej niż zostało to orzeczone wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2005 r. Sąd uznając za zasadne żądanie powódki podwyższenia renty na zwiększone potrzeby w okresie od 1 stycznia 2009 r. do 30 czerwca 2009 r. przyznał powódce w punkcie 1A sentencji wyroku za ten okres rentę na zwiększone potrzeby w wymiarze 1.100 zł miesięcznie.

Od dnia 1 lipca 2009 r. zwiększeniu uległa stawka (...) za opiekę do kwoty 9,50 zł/h, a zatem koszt opieki powódki wzrósł do kwoty 1.140 zł miesięcznie (5 godz. × 9,50 zł/ godz. × 30 dni), co kosztami zakupu leków (200 zł miesięcznie) dało kwotę 1.340 zł miesięcznie. Sąd uznając ta kwotę za całkowicie zasadną zasądził w punkcie 1B sentencji wyroku tytułem zwiększonych potrzeb od 1 lipca 2009 r. i na przyszłość kwotę 1.340 zł w miejsce orzeczonej przez Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 24 kwietnia 2005 r. kwoty 1.000 zł.

Strona powodowa domagała się także podwyższenia renty wyrównawczej tytułem utraconych zarobków.

Zdaniem Sądu Okręgowego na uwzględnienie zasługiwało roszczenie powódki o podwyższenie renty wyrównawczej z tytułu utraconych dochodów w okresie od 1 maja 2008 r. do 31 lipca 2011 r. do kwot przez nią wskazanych z kwoty 781,94 zł zasądzonej wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008 r. wydanym w sprawie I C 432/07.

Zasadzenie wyższych kwot w okresie od 1 maja 2008 r. do 31 lipca 2011 r. jest uzasadnione zwiększeniem się przeciętnego wynagrodzenia w województwie (...) osób o średnim wykształceniu zawodowym w stosunku do okresu wcześniejszego, za podstawę który wziął Sąd Rejonowy da Ł. w Ł. obliczając należną powódce rentę wyrównawczą. Przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto osób z wykształceniem średnim zawodowym w województwie (...) w październiku 2008 r. kształtowało się na poziomie 2.640,56 zł, co stanowi kwotę 1.906,47 zł netto.

Uwzględniając wypłacane powódce w tym okresie kwoty z tytułu renty socjalnej, a mianowicie:

- 475,38 zł miesięcznie od 1 marca 2008 r. do końca lutego 2009 r.;

- 504,04 zł miesięcznie od 1 marca 2009 r. do końca lutego 2010 r.;

- 525,88 zł miesięcznie od 1 marca 2010 r. do końca lutego 2011 r.

- 540,62 zł miesięcznie od 1 marca 2011 r. do 31 lipca 2011 r.

Sąd I instancji uznał za zasadne żądane przez powódkę w tym okresie kwoty i zasądził je w punktach 2A, 2B, 2C i 2D, a mianowicie: po 1.412 zł miesięcznie za okres od 1 maja 2008 r. do 31 grudnia 2009 r.; po 1.431 zł od 1 stycznia 2009 r. do 28 lutego 2009 r.; po 1.402 zł od 1 marca 2009 r. do 28 lutego 2010 r. oraz po 1.380 zł od 1 marca 2010 r. do 31 lipca 2011 r. podwyższając tym samym rentę wyrównawczą zasądzoną wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008 r. wydanym w sprawie I C 432/07 z kwoty 781,94 zł miesięcznie.

W ocenie Sądu Okręgowego Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że powódka z dniem 1 sierpnia 2011 r. została uznana przez Komisję Lekarską ZUS za osobę całkowicie zdolną do pracy i nastąpiło wstrzymanie wypłat renty socjalnej.

Zdaniem Sądu I instancji nie zostało wykazane przez stronę powodową, pomimo ciążącego na niej obowiązku wynikającego z art. 6 k.c., iż rzeczywiście powódka nadal jest chociażby całkowicie niezdolna do pracy. Jest oczywistym, że z uwagi na schorzenie powódki jest z całą pewnością osobą częściowo niezdolna do pracy. Nie wiadomo jednak czy i w jakim zakresie tę zdolność zarobkowania zachowała i czy podjęła jakąkolwiek próbę zatrudnienia. Strona powodowa nie podjęła nawet próby udowodnienia ewentualnej ograniczonej zdolności powódki do pracy i nie wnioskowała o przeprowadzenie jakichkolwiek dowodów na te okoliczności, pomimo reprezentowania ją przez fachowego pełnomocnika. Z samego zaś faktu „odebrania” powódce mocą decyzji ZUS statusu osoby całkowicie niezdolnej do pracy, nie można wywieźć, tak jakby chciał tego pełnomocnik powódki, że automatycznie odebranie renty socjalnej z tytułu tej niezdolności spowodowało zmniejszenie się dochodu powódki, za które w całości winien odpowiadać pozwany. Jest to wniosek błędny logicznie. Skoro bowiem powódka „odzyskała” choćby częściowo zdolność zarobkowania, a mimo to twierdzi, że zarobkować nie może, to winna wykazać że nie jest w stanie zarobkować , dlaczego i w jakim zakresie.

Sąd uznając zatem za nieudowodnione żądanie dalszej renty wyrównawczej po 1 sierpnia 2011 r., oddalił w punkcie 4 powództwo w tym zakresie.

Mając na uwadze fakt cofnięcia przez powódkę bez zrzeczenia się roszczenia za zgodą pozwanego, żądania zasądzenia kwoty 80.000 zł tytułem zaliczki na protezę, Sąd w punkcie 3 sentencji wyroku na podstawie art. 355§1 k.p.c. umorzył w tym zakresie postępowanie.

Rozstrzygnięcie o kosztach zastępstwa procesowego zapadło w oparciu o art. 100 zdanie 1 k.p.c. przy uwzględnieniu, iż powódka wygrała sprawę w 29% i w takim zakresie pozwany powinien ponieść koszty postępowania.

Stosując zasadę stosunkowego rozdzielenia kosztów, zasądził od MPK Sp. z o.o w Ł. na rzecz J. S. (1) kwotę 408 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., nr 167, poz.1398 z późniejszymi zmianami) Sąd nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 1.172 zł tytułem należnych kosztów procesu.

W oparciu o art. 113 ust.4 w.w. ustawy, Sąd I instancji odstąpił od obciążenia powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa, uwzględniając jego trudną sytuację życiową oraz mając na uwadze charakter dochłodzonego roszczenia.

Na podstawie art. 84 ust. 1-3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. z 2005 r., nr 167, poz.1398 z późniejszymi zmianami) Sąd nakazał wypłacić na rzecz powódki ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 307,77 zł z tytułu zwrotu nadpłaconej zaliczki na wydatki.

Od tego rozstrzygnięcia apelacje wniosły obie strony.

Strona pozwana zakwestionowała wyrok Sądu I instancji w części, to jest w zakresie:

1. pkt. 1 A zasądzającym od pozwanego – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2009r. po 1100 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od 16 maja 2011r. do dnia zapłaty;

2. części punktu 1 B – tj. w zakresie w jakim zasądza od pozwanego – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1 lipca 2009r. do 31 stycznia 2012r. po 1 340 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2011r.;

3. pkt. 2 A zasądzającego od pozwanego – (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1.05.2008r. do 31.12. 2008r. po 1412 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od 16 maja 2011r. do dnia zapłaty;

4. pkt. 2 B zasądzającego od pozwanego - (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1.01.2009r. do 28.02.2009 r. po 1 431 miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej;

5. pkt. 2C zasądzającego od pozwanego - (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1.03.2009 r. do 28.02.2009 r. po 1402 zł miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej;

6. pkt. 2D zasądzającego od pozwanego - (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na rzecz powódki za okres od 1.03.2010 r. do 31.07.2011 r. po 1380 zł miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej;

7. pkt. 5,6,7,8 wyroku.

Strona pozwana zarzuciła naruszenie:

- przepisów prawa procesowego, to jest art. 321 k.p.c. poprzez zasądzenie renty z tytułu zwiększonych potrzeb oraz renty wyrównawczej ponad żądanie strony powodowej – w zakresie wskazanym w przedmiocie zaskarżenia, w sytuacji w sytuacji gdy sąd nie może wyrokować ponad żądanie powoda. Za okres do końca stycznia 2012 roku – rentę z tytułu zwiększonych potrzeb w wysokości 1000 zł oraz rentę wyrównawczą w wysokości 781 zł płacił powódce poprzedni pozwany – (...) S.A., a zatem zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po całek kwocie 1000 zł, 1340 zł, 1412 zł, 1431 zł, 1402 zł, 1380 zł za okres do 31 stycznia 2012 roku jest nieuzasadnione i wykracza poza żądanie powódki, która za okres do czasu zakończenia wypłaty przez (...) S.A. domagała się od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jedynie wartości podwyższenia obu rent ponad kwotę wypłaconą przez (...) S.A.;

- przepisów prawa procesowego, to jest art. 328 § 2 k.p.c. poprzez: niewskazanie w treści uzasadnienia szczegółowego wyliczenia wartości kosztów postępowania przedstawionego w punktach 5, 6, 7 i 8 wyroku, co uniemożliwiło dokonanie prawidłowej weryfikacji rozstrzygnięcia Sądu w zakresie kosztów, a ponadto braku uzasadnienia odstąpienia od obciążenia powódki kosztami sądowymi w zakresie oddalonego powództwa oraz powództwa cofniętego – w sytuacji, gdy uzasadnienie powinno zawierać wszelkie elementy określone w art. 328 § 2 k.p.c.;

- przepisów prawa procesowego, to jest art. 233 §1 k.p.c. przez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zebranego w sprawie i przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez przyjęcie, iż zasadnym jest odstąpienie od obciążania powódki kosztami postępowania w zakresie oddalonego i cofniętego powództwa;

- przepisów prawa procesowego, to jest art. 113 ust. 4 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – poprzez jego nieuzasadnione zastosowanie i odstąpienie od obciążania powódki kosztami postępowania w zakresie oddalonej części powództwa oraz powództwa cofniętego – co powoduje zasadniczo odmienne traktowanie stron postępowania oraz nieuwzględniając okoliczności, iż strona powodowa była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez pomniejszenie kwot renty na zwiększone potrzeby i renty wyrównawczej o kwoty wypłacane powódce przez (...) S.A.

Powódka zaskarżyła wyrok w części oddalającej żądanie podwyższenia renty wyrównawczej za okres od 1 sierpnia 2011 roku i na przyszłość co do kwoty po 1380 złotych miesięcznie oraz orzekającej o kosztach procesu (pkt. 5 wyroku) zarzucając:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że „w sposób nie budzący wątpliwości powódka z dniem 1 sierpnia 2011 roku została uznana przez Komisję Lekarską ZUS za osobę całkowicie zdolną do pracy”,

2. wewnętrzną sprzeczność uzasadnienia wyroku poprzez przyjęcie w dalszej części uzasadnienia, iż „z uwagi na schorzenie powódki jest ona z całą pewnością osobą częściowo niezdolną do pracy”,

3. naruszenie art. 6 k.c. poprzez błędną jego wykładnię i przyjęcie, że wobec częściowej tylko niezdolności do pracy, to na powódce spoczywa ciężar udowodnienia czy, i w jakim zakresie zdolność do zarobkowania zachowała i czy podjęła jakąkolwiek próbę zatrudnienia,

4. naruszenie prawa materialnego – art. 444 § 2 k.c. – poprzez oddalenie powództwa o rentę wyrównawczą za okres od 1.08.2011 roku co do kwoty po 1380 złotych miesięcznie i na przyszłość, mimo przyjęcia, iż powódka jest osobą częściowo niezdolną do pracy na skutek wypadku, za który odpowiada strona pozwana oraz ustalenia wysokości dochodów porównywalnych,

5. naruszenie art. 100 zdanie 1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powódka wygrała sprawę w 29% bez szczególnego wykazania tej wysokości oraz art. 100 zdanie 2 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, mimo istnienia podstaw tam wskazanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny rozważył na nowo cały zebrany w sprawie materiał dowodowy i dokonał własnej oceny. Ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy są prawidłowe, stąd Sąd Apelacyjny przyjął je za własne.

Co do apelacji pozwanej:

Podzielić należy argumentację skarżącego, że Sąd I instancji nie wziął pod uwagę kwot wypłacanych powódce z tytułu renty przez (...) Spółkę Akcyjną do końca stycznia 2012 roku. Tak więc strona pozwana - Miejskie Przedsiębiorstwo (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością winna zostać zobowiązana do zapłaty do 31 stycznia 2012 roku jedynie kwot wynikających ze zwiększenia zarówno renty z tytułu zwiększonych potrzeb, jak i renty wyrównawczej, nie zaś całej renty. Powódka otrzymywała kwotę 1000 złotych miesięcznie na zwiększone potrzeby i kwotę 781 złotych miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej. Sąd Okręgowy zasądził kwoty całej renty ponad żądanie powódki, która domagała się jedynie podwyższenia obu rent.

Odnosząc się do zarzutów apelującego co do rozstrzygnięcia o kosztach procesu, podnieść należy, że uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie przedstawia precyzyjnie wyliczenia uwzględnionych w punktach 5-8 sentencji kwot z tytułu rozliczenia kosztów procesu i należnych na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Biorąc pod uwagę wszystkie zgłoszone żądania, powódka ostatecznie wygrała proces w około 24%, a przegrała w 76%. Początkowo powódka wskazała wartość przedmiotu sporu na kwotę 40 934 złotych, a następnie rozszerzyła żądanie o kwotę 80 000 złotych z tytułu kosztów protezy (łączna wartość przedmiotu sporu – 120 934 złotych). Zaskarżonym wyrokiem Sąd I instancji uwzględnił żądanie do kwoty 28 036, 88 złotych.

Oceniając zgłoszone przez powódkę żądania nie sposób uznać, że w zakresie 80 000 złotych powódka przegrała proces. W toku postępowania okazało się bowiem, że obecnie protezowanie u powódki ze względu na stan zdrowia (bolesność kikuta) nie wchodzi w grę. Żądanie w tym zakresie nie było jednak podyktowane chęcią wzbogacenia się powódki, ale jak wynika z niewadliwych ustaleń faktycznych - uzasadnioną medycznie potrzebą zwiększenia komfortu jej życia. Bez rozszerzenia powództwa powódka wygrała w około 70%. Nie ma wobec tego podstaw do obciążania powódki wszystkimi kosztami procesu.

Co do apelacji powódki:

Choć skarżący wyraża odmienne przekonanie Sąd I instancji dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych w zakresie zdolności powódki do pracy zarobkowej. Na stronie 5 uzasadnienia zaskarżonego orzeczenia, Sąd Okręgowy na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z 24 sierpnia 2011 roku ustalił, że powódka „nie jest już osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej” i wobec czego odmówiono jej renty socjalnej.

Słusznie skarżąca zarzuca, że w rozważaniach zaprezentowanych w pisemnych motywach wyroku, z jednej strony Sąd I instancji uznał, że powódka jest obecnie osobą całkowicie zdolną do pracy zarobkowej, z drugiej zaś stwierdził, że z uwagi na schorzenie powódka jest częściowo niezdolna do pracy. Tym niemniej Sąd Okręgowy słusznie przyjął, że powódka nie wykazała, choć na niej spoczywał ciężar dowodu, stopnia niezdolności do pracy. Nie sposób się zgodzić z apelującą, że nie da się określić, w jakim zakresie u powódki występuje ograniczenie wykonywania pracy zarobkowej. Trudno również zaakceptować punkt widzenia skarżącej, że to strona pozwana winna przedstawić dowody na okoliczność faktycznych dochodów powódki, jakie mogłaby osiągnąć z pracy. To strona domagająca się zasądzenia renty wyrównawczej powinna udowodnić, że wskutek czynu niedozwolonego, poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej.

Chybiony jest argument powódki, że wysokość dochodów, jakie mogłaby osiągnąć powódka z tytułu częściowo zachowanej zdolności do pracy, w sytuacji, gdy faktycznie te nie są osiągane, może być określona jedynie przy zastosowaniu art. 322 k.p.c.

Przepis ten stanowi wyjątkowy instrument procesowy mający usuwać ujemne skutki braku dowodów w zakresie wysokości żądania. Stanowi pewne złagodzenie skutków przewidzianych w art. 6 k.c., zgodnie z którym ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Norma z art. 322 k.p.c. znajduje zatem zastosowanie wówczas, gdy ścisłe udowodnienie wysokości szkody jest obiektywnie niemożliwe. Przy czym ciężar wywiedzenia tej okoliczności (jej uzasadnienia) spoczywa na stronie obciążonej procesowym obowiązkiem wykazania wysokości szkody (wyrok SA w Warszawie z 7 czerwca 2013 r., I ACa 1445/12; LEX nr 1342409). Natomiast wyjątkowy charakter art. 322 k.p.c. nie pozwala na dokonywanie rozszerzającej wykładni tej normy. W efekcie z uprawnienia zawartego w art. 322 k.p.c. Sąd meriti może dopiero skorzystać wówczas, gdy po wyczerpaniu wszystkich dostępnych dowodów okaże się, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione. Jednak stosowanie tej normy nie może być spowodowane bezczynnością strony nie przejawiającej inicjatywy dowodowej i prowadzić do uchylenia się przez stronę od obowiązku przedstawienia dowodów, który na niej spoczywa. Ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa wszakże na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Strona ma zatem obowiązek wyczerpania wszystkich dopuszczalnych środków dowodowych i wykazania istnienia przesłanki zastosowania przepisu art. 322 k.p.c. tj. wykazania, że ścisłe udowodnienie żądania jest niemożliwe lub nader utrudnione. Brak takich działań - i wymaganie od Sądu, któremu nie przedstawi się wystarczających przesłanek do tego, by antycypował ocenę dowodów tj. by przed przeprowadzeniem dowodu stwierdzał, że nie można wykazać stwierdzonego faktu - prowadziłoby do omijania wskazanych wyżej przepisów i wadliwego stosowania przepisu art. 322 k.p.c., gdyż ocena Sądu musiałaby być uznana za dowolną (wyrok SA w w P. z 27 września 2011 r., I ACa 680/11; LEX nr 1133345 i wyrok SA w Warszawie z 5 października 2010 r., VI ACa 148/10; LEX nr 705119).

Skoro powódka nie podjęła przed Sądem Okręgowym żadnej inicjatywy dowodowej w celu wykazania wysokości szkody z tytułu częściowej niezdolności do pracy zarobkowej po 1 sierpnia 2011 roku, nie może w apelacji skutecznie powołać się na przepis art. 322 k.p.c.

Trudno również uwzględnić zaprezentowaną w apelacji propozycję skarżącej, żeby dochodzoną pierwotnie kwotę 1906 zł miesięcznie z tytułu renty wyrównawczej pomniejszyć o wysokość renty socjalnej (540 zł miesięcznie).

Wobec tego zarzuty obrazy art. 444 k.c. oraz art. 6 k.c. okazały się nietrafne.

Natomiast podzielić należy apelację powódki w części kwestionującej rozstrzygnięcie o kosztach procesu.

Skarżąca trafnie podnosi, że w okolicznościach sprawy należy zastosować przepis art. 100 zdanie drugie k.p.c.

W ocenie Sąd Apelacyjnego zważywszy na charakter żądania oraz fakt, że co do zasady powództwo o podwyższenie renty okazało się uzasadnione, od strony pozwanej na rzecz powódki należało zasądzić kwotę 4007, 81 złotych stanowiącą poniesione przez powódkę koszty sądowe.

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok na następujący:

„podwyższa rentę na zwiększone potrzeby zasądzoną na rzecz J. S. (2) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Okręgowego w Łodzi z 28 kwietnia 2005r. w sprawie II C 1021/03 w ten sposób, że zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (1) następujące kwoty:

A. za okres od 1 stycznia 2009r. do 30 czerwca 2009r. po 100 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od 16 maja 2011r. do dnia zapłaty;

B. za okres od 1 lipca 2009r. do 31 stycznia 2012r. po 340 złotych miesięcznie wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 16 maja 2011r.;

C. od 1 lutego 2012r. i na przyszłość po 1.340 złotych miesięcznie płatną do dnia 10 – go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami odnośnie rat wymagalnych na dzień wytoczenia powództwa, to jest 16 maja 2011r., od dnia 16 maja 2011r. do dnia zapłaty oraz w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat w przyszłości;

2. podwyższa rentę wyrównawczą zasądzoną na rzecz J. S. (2) od (...) Spółki Akcyjnej w W. Oddział w Ł. wyrokiem Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi z dnia 5 marca 2008r. w sprawie I C 432/07 w ten sposób, że zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (2) następujące kwoty:

a. kwotę 631 złotych miesięcznie na okres od 1 maja 2008r. do 31 października 2008r.;

b. kwotę 650 złotych miesięcznie za okres od 1 stycznia 2009r. do 28 lutego 2009r.;

c. kwotę 621 złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2009r. do 28 lutego 2010r.;

d. kwotę 599 złotych miesięcznie za okres od 1 marca 2010r. do 31 lipca 2011r.;

3. umarza postępowanie w zakresie kwoty 80.000 złotych;

4. oddala powództwo w pozostałej części;

5. zasądza od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz J. S. (2) kwotę 4007, 81 zł z tytułu zwrotu kosztów procesu;

6. nakazuje pobrać od Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ł. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 1.172 złote z tytułu nieuiszczonych kosztów sądowych;

7. odstępuje od obciążenia powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa;

8. nakazuje wypłacić na rzecz J. S. (2) ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 307,77 złotych z tytułu zwrotu nadpłaconej zaliczki na wydatki, zaksięgowanej pod poz. (...)/ (...).”

Na podstawie art. 385 k.p.c. należało oddalić obie apelacje w pozostałej części.

Na podstawie art. 102 k.p.c. w związku z art. 391 k.p.c. Sąd Apelacyjny nie obciążył powódki obowiązkiem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej za postępowanie apelacyjne. Należało bowiem wziąć pod uwagę, że co do zasady powództwo o podwyższenie renty okazało się uzasadnione, a powódka ze względu na swoją niepełnosprawność znajduje się w trudnej sytuacji materialnej. Musi przystosować się do nowej sytuacji – utraciła prawo do renty socjalnej i konieczne stanie się poszukiwanie zatrudnienia dla osoby częściowo niezdolnej do pracy zarobkowej.