sygn. akt IX U 568/23
Orzeczeniem z dnia 8 września 2023 r., znak (...), (...) Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w (...) utrzymał w mocy zaskarżone orzeczenie (...) Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w (...)z dnia 15 czerwca 2023 r., znak (...) i nie zaliczył A. M. do osób niepełnosprawnych. Uzasadniając swoją decyzję organ podkreślił, że odwołujący może samodzielnie zaspokajać swoje podstawowe potrzeby życiowe, za które uważa się przede wszystkim czynności samoobsługowe, samodzielne poruszanie się i komunikowanie. Organ wskazał nadto, że A. M. może sam wykonywać czynności gospodarstwa domowego i uczestniczyć w życiu społecznym.
A. M. wniósł odwołanie od tego orzeczenia, wskazując na szereg schorzeń, na które cierpi.
(...) Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wniósł o oddalenie odwołania w całości wywodząc jak w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Organ podniósł, że stany chorobowe ubezpieczonego nie naruszają sprawności organizmu i nie powodują w sposób istotny obniżenia zdolności do wykonywania pracy na otwartym rynku pracy, w porównaniu do zdolności jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną.
W odwołaniu od orzeczenia (...)Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności, ubezpieczony A. M. nie wskazał jakiego stopnia niepełnosprawności się domaga. Wykonując zobowiązanie sądu wskazał, że wnosi o zaliczenie do stopnia lekkiego niepełnosprawności. Podkreślił nadto, że posiada już orzeczenie ZUS o trwałej, częściowej niezdolności do pracy. Na rozprawie w dniu 28 października, 2024 r. odwołujący sprecyzował swoje żądanie i wskazał, że domaga się zaliczenia do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
A. M. urodzony (...) w S., posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe. Obecnie jest na emeryturze.
Niesporne, a nadto dowód: ocena funkcjonowania społecznego, k. 154 akt organu.
U A. M. stwierdza się cukrzycę insulinozależną typu II, leczona metodą terapii skojarzonej. W 2020 r. poddany zabiegowi amputacji palca II stopy lewej w (...) w S.. O wielu lat występują u niego bólowe zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa okresowo narastające oraz miażdżyca tętnic kończyn dolnych z drętwieniem. U odwołującego występują częste spadki glikemii poniżej normy, powtarzające się duże wahania poziomów cukru we krwi, które doprowadziły w skutkach do powstania i postępu wielu przewlekłych powikłań cukrzycowych, w szczególności zaawansowanej polineuropatii cukrzycowej i obustronnego zespołu stopy cukrzycowej typu C.
Dowód: dokumentacja medyczna (koperta) – k. 28 oraz w aktach organu, opinia lekarska biegłej z zakresu chorób wewnętrznych i diabetologii H. B. – k. 55-55v
W przeszłości orzeczeniem z dnia 2 marca 2021 r. (...)Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności zaliczył A. M. do osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim z symbolem (...) oraz(...) w terminie do 31 marca 2023 r., jako rozpoznania, które powodują zaburzenia funkcji organizmu oraz ograniczenia czynności życiowych.
Dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z 02.03.2021 r.
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie okazało się słuszne.
Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki. Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy), przy czym niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4 ustawy). Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy). Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu powodującą w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub techniczne. (art. 4 ust. 3 ustawy).
Szczegółowe zasady orzekania o niepełnosprawności, w tym standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności, uregulowane zostały w wydanym w oparciu o delegację ustawową zawartą w art. 6c ust. 9 ustawy rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2018 r. poz. 2027) I tak zgodnie z rozporządzeniem: niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1pkt 3), czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – konieczność udzielania pomocy, o której mowa w § 29 ust.1 pkt 3 w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych – wystąpienie co najmniej jednej okoliczności, o której mowa w § 29 ust. 1pkt 3 (§ 30 ust. 1pkt 2), istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy - naruszoną sprawność organizmu powodującą ograniczenia w wykonywaniu pracy zarobkowej znacznie obniżające wydajność pracy na danym stanowisku w porównaniu do wydajności, jaką wykazują osoby o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną (§ 31 ust. 1 pkt 1), ograniczenia w pełnieniu ról społecznych - trudności doświadczane przez osobę zainteresowaną w relacjach z otoczeniem i środowiskiem według przyjętych norm społecznych, jako skutek naruszonej sprawności organizmu (§ 31 ust. 1 pkt 2), zaś możliwość kompensacji ograniczeń - wyrównywanie dysfunkcji organizmu spowodowanej utratą lub chorobą narządu odpowiednio przez przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (§ 31 ust. 2 rozporządzenia).
Podkreślić należy, że przy wydawaniu orzeczenia o niepełnosprawności uwzględnia się zarówno fizyczne, psychiczne, jak i społeczne aspekty funkcjonowania człowieka, które mają charakter kompleksowy. Obok oceny medycznej ocenia się także zmiany w funkcjonowaniu osoby orzekanej. Sam fakt występowania danej jednostki chorobowej nie jest kryterium wystarczającym do uznania niepełnosprawności. Dopiero naruszenie sprawności organizmu na poziomie aktywności zawodowej, czy utrudniające w sposób istotny, pełnienie ról społecznych lub samodzielność na poziomie indywidualnym może być podstawą do uznania stopnia niepełnosprawności, w zależności od wymiaru ograniczeń związanych ze schorzeniem.
W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną pozostawało, czy wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. A. M. nie zgodził się bowiem z orzeczeniem (...)Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. i argumentował, że stan jego zdrowia wymaga uznania, że jest osobą niepełnosprawną. Podkreślił przy tym, że nie może dźwigać, cierpi na stopę cukrzycową, czego konsekwencją była amputacja palca u stopy. Ma trudności z prowadzeniem gospodarstwa domowego, wobec czego potrzebuje pomocy syna.
W celu zweryfikowania stanowisk stron, sąd zasięgnął wiadomości specjalnych, dopuszczając dowód z opinii biegłego specjalisty z zakresu diabetologii H. B.. W swojej opinii biegła oceniła, że A. M. jest osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym z symbolem(...) do 31 grudnia 2025 r. Stan ten powodują występujące u niego schorzenia: cukrzyca typu II (choruje od 2000 r.) leczona metodą terapii skojarzonej, skarży się szumy w głowie, bóle kręgosłupa, a także bardzo nasilone drętwienie kończyn dolnych. Zdaniem biegłej, mimo zastosowania nowoczesnej metody insulinoterapii – cukrzyca pozostaje nadal niewyrównana metabolicznie, w związku z czym u odwołującego często dochodzi do dużych wahań poziomów cukru we krwi. Wynikiem tego typu zaburzeń były liczne przewlekłe powikłania cukrzycowe, przede wszystkim zaawansowana polineuropatia cukrzycowa i obustronny zespół stopy cukrzycowej typu C. – co wymaga okresowej pomocy innych osób. Biegła zaakcentowała w swojej opinii, że (...)Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w zupełności pominął ten fakt.
Żadna ze stron postępowania nie wniosła zarzutów do opinii biegłej wydanej w sprawie. Sąd podzielił opinię, stwierdzając iż jest szczegółowa, stanowcza i konsekwentna, a wnioski w niej zawarte miarodajne w niniejszej sprawie. Opinia zawiera jasno sformułowane wnioski, oparte na analizie dokumentacji medycznej i bezpośrednim badaniu A. M., a nadto szczegółowym wywiadzie na temat jego funkcjonowania rodzinnego i społecznego. Prawidłowość sporządzenia opinii nie budzi wątpliwości Sądu. Wnioski opinii korespondują z wynikami badań przedmiotowych i pozostają adekwatne do ustalonego rozpoznania. Dlatego też, Sąd uznał ją za miarodajną dla oceny stanu zdrowia wnioskodawcy.
Wszystko powyższe pozwoliło przyjąć, że biegła sądowa jest lekarzem specjalistą posiadającym odpowiednie wiadomości specjalne do oceny schorzeń, na które cierpi odwołujący. Biegła sporządziła opinię po przeprowadzeniu badania przedmiotowego oraz po gruntownej analizie zgromadzonej w aktach sprawy dokumentacji medycznej. Stąd też, brak było podstaw aby odmówić biegłej wieloletniemu biegłemu sądowemu, wysokiej klasy fachowcowi o doświadczeniu zawodowym, także klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym, braku kompetencji w zakresie diabetologii. Choć w odpowiedzi na zobowiązanie sądu z dnia 6 listopada 2023 r. odwołujący, wnioskował o lekki stopień niepełnosprawności, to na rozprawie w dniu 28 października 2024 r. odwołujący, zgodnie z opinią biegłej, wniósł o umiarkowany stopień.
Orzeczenie wydano do dnia 31 grudnia 2025 r., bowiem biegły wydając opinię w niniejszej sprawie przyjął, że stan zdrowia może ulec poprawie, a aktualnie nie istnieją dowody medyczne przesądzające o braku pozytywnych rokowań. W oparciu o art. 233 § 1 k.p.c. oraz biorąc na wzgląd fakt, że w przyszłości mogą pojawić się nowe metody leczenia i rehabilitacji, orzeczenie wydano w zakreślonym czasokresie. Na marginesie należy tylko wskazać, że zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności - w przypadku zmiany stanu zdrowia osoba niepełnosprawna posiadająca orzeczenie o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności może wystąpić z wnioskiem, o którym mowa w § 6 ust. 1, o wydanie orzeczenia o ponowne wydanie orzeczenia uwzględniającego zmianę stanu zdrowia.
Wreszcie wobec tak przeprowadzonych ustaleń, na podstawie całości materiału dowodowego, sąd zgodnie z art. 477 14 § 2 k.p.c. zmienił zaskarżone orzeczenie, zaliczając A. M. do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności z symbolem (...)do dnia 31 grudnia 2025 r., czyli uwzględniając żądanie ubezpieczonego w całości.
1. (...)
2. (...)
3. (...)
4.11.2024 r. (...)