Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 24 października 2023 r. (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w M. ((...) (...).(...)) zaliczył małoletniego G. P. do osób niepełnosprawnych na okres do 24 października 2026 r., z powodu schorzeń oznaczonych symbolem 05-R uznając, że dziecko nie wymaga zapewnienia długotrwałej i stałej opieki lub pomocy innej osoby w zaspokojeniu podstawowych potrzeb życiowych, w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku natomiast wymaga stałego udziału opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Na skutek odwołania przedstawiciela ustawowego G. M. Z., w dniu 20 grudnia 2023 r. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. ((...). (...).(...)) uchylił zaskarżone orzeczenie w całości i orzekł o niezaliczeniu małoletniego do osób niepełnosprawnych. Organ stwierdził, iż rozpoznane u dziecka schorzenia wymagają okresowej kontroli lekarskiej oraz rehabilitacji, natomiast nie zaburzają w sposób znaczny i istotny codziennego funkcjonowania, co stanowi podstawę do zaliczenia do niepełnosprawności. Organ w uzasadnieniu wskazał, że dziecko swobodnie komunikuje się, przemieszcza (wada dyskretna), nie stwierdzono nieprawidłowości w rozwoju poznawczym, inteligencji i rozwoju społecznym. Podkreślił, że podstawą orzeczenia jest ocena funkcjonowania dziecka a nie dokonane rozpoznania medyczne. Zauważył, że orzeczenie (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności rażąco naruszyło obowiązujące przepisy, co przemawiało za jego uchyleniem niezależnie od zakresu odwołania wnioskodawcy.

Odwołanie od powyższego orzeczenia do Sądu Rejonowego w S. za pośrednictwem organu wniosła w imieniu wnioskodawcy matka małoletniego G. P.. Domagała się zmiany orzeczenia poprzez zaliczenie syna do osób niepełnosprawnych. W uzasadnieniu odwołania wskazała, że po 6 latach małoletniemu odebrano stopień niepełnosprawności, a wada jest wrodzona. Przedstawiciel ustawowy w obszernej części uzasadnienia odwołania wskazał, że dziecko ma naruszoną sprawność fizyczną, co oznacza konieczność stosowania specjalistycznego i dedykowanego sprzętu ortopedycznego. Matka małoletniego podkreśliła, że wada sama w sobie stanowi deficyt i zmiany w stopie. Wskazała, że syn ma krzywe palce u stóp, odczuwa ból, nie utrzymuje równowagi, jego nogi nie rosną tak, jak powinny. Są u niego stosowane szyny ortopedyczne z łuskami. Dziecko wymaga całodobowej opieki w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych i codziennej rehabilitacji.

W odpowiedzi na odwołanie Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wniósł o jego oddalenie w całości, nie znajdując podstaw do zmiany decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. P. urodził się (...) w D.. Obecnie ma 7 lat.

Niesporne, a nadto: odpis skrócony aktu urodzenia, k. 13 akt organu.

Już w pierwszych miesiącach życia rozpoznano u niego wadę wrodzoną – stopy końsko szpotawe. Od urodzenia leczony zachowawczo.

Niesporne, a nadto: zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia, k. 14 oraz k. 27 akt organu.

Małoletni leczony w Klinice (...) w Szpitalu przy Unii L.. W 2021 r. ponownie przyjęty na oddział z powrotu nawrotu deformacji końsko-szpotawej obu stóp. Zakwalifikowany do leczenia operacyjnego stopy prawej. Kończynę dolną prawą unieruchomiono na szynie gipsowej podudziowej. W lipcu 2022 r. wykonano kolejny zabieg, w którym wydłużono ścięgno piętowe obustronnie, uwolniono staw skokowy górny obustronnie. Ścięgno nacięto na kształt litery „z” i wydłużono metodą ześlizgową o 4 cm. Wykonano kapsulotomię tylną stawu skokowego górnego. Uzyskano korekcję ustawienia końskiego do zgięcia 5 stopni.

Niesporne, a nadto: informacja dla lekarza kierującego – k. 18, karta informacyjna leczenia szpitalnego – k. 45-46 akt organu , zdjęcia RTG – k. 61-64 akt organu, karty informacyjne – k. 86 i 87 akt organu.

G. P. ma ograniczenia ruchowe w poruszaniu się, ma zaburzenia równowagi, czasem przewraca się. Oczekuje na kolejną operację. Aktualnie nie jest objęty rehabilitacją. Jego stan zdrowia wymaga monitorowania. Jest samodzielny w zakresie samoobsługi. Uczęszcza do przedszkola, dowożony jest szkolnym autobusem. Kontakt z G. P. jest łatwy do nawiązania na płaszczyźnie słowno-emocjonalnej. Jest pogodny, otwarty dialogowo. Chętnie i logicznie odpowiada na zadane mu pytania, w których potwierdza swoja dobrą orientację o własnej osobie i o otoczeniu. G. P. porusza się samodzielnie, wada jest dyskretna i mało widoczna. Występuje u niego opóźniony rozwój motoryki dużej związany z wadą wrodzoną stóp.

Niesporne, a nadto: ocena psychologiczna, k. 88 akt organu.

Stopy ustawione w sposób końsko-szpotawy od urodzenia leczone z pozytywnym efektem nie powodują niepełnosprawności G. P..

Dowód : opinia biegłego z zakresu ortopedii – k. 19. .

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie okazało się nieuzasadnione.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (jednolity tekst – Dz. U. z 2003 r., poz. 775 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz. U. Nr 139, poz. 1328 ze zm.) i rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. Nr 17, poz. 162 ze zm.). Zgodnie z art. 4a. ust. 1 wyżej wskazanej ustawy, osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli:

1) mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną,

2) przewidywany okres trwania naruszenia sprawności organizmu przekracza 12 miesięcy,

3) wymagają, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, zapewnienia całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Powyższe przesłanki winny być spełnione przez dziecko łącznie, aby mogło być one uznane za niepełnosprawne.

Szczegółowe zasady ustalania niepełnosprawności u osób poniżej 16 roku życia zostały określone we wskazanym wyżej rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia. Zgodnie z § 1 rozporządzenia, oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia, zwanej dalej „dzieckiem”, dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:

1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2, przekraczającego 12 miesięcy,

2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo

3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.

§ 2 stanowi natomiast, że do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą:

1) wady wrodzone i schorzenia o różnej etiologii prowadzące do niedowładów, porażenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się,

2) wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

3) upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym,

4) psychozy i zespoły psychotyczne,

5) zespół autystyczny,

6) padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi,

7) złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia,

8) wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniżenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według S. po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

9) głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu nie poprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego.

Przy czym przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę:

1) rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu,

2) sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu,

3) możliwość poprawy stanu funkcjonalnego pod wpływem leczenia i rehabilitacji.

W § 1 ustawodawca określił zatem dwa typy kryteriów, które alternatywnie mogą decydować o uznaniu dziecka za niepełnosprawne. Wystarczy zatem, iż w stosunku do osoby mającej zostać uznaną za niepełnosprawną zajdą okoliczności w jednym spośród punktów 2 i 3 tego §. Nie uznając małoletniego G. P. za osobę niepełnosprawną Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydał orzeczenie, w którym wskazano, że organ I instancji dokonał wadliwej kwalifikacji dziecka do osób niepełnosprawnych. Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wskazał, że dla oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia, bierze się pod uwagę kryteria wymienione w wyżej wskazanym rozporządzeniu i tak określił obok oceny medycznej, aspekty fizyczne, psychiczne oraz aspekty społeczne funkcjonowania dziecka. Na podstawie kryteriów wyszczególnionych w rozporządzeniu ocenił zmiany w funkcjonowaniu na poziomie indywidualnym i adekwatnie dla danej normy wiekowej. Wzięto nie tylko pod uwagę samo rozpoznanie zasadnicze, lecz skutki jego rozpoznania. Organ II instancji wykluczył wystąpienie kryteriów opisanych w punkcie 2 i 3 cytowanego przepisu polegających na niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku. Z takim stanowiskiem nie zgadzała się przedstawicielka ustawowa odwołującego się.

Zauważyć należy, że zakresu stałej opieki i pomocy rozporządzenie cytowane powyżej nie określa, nie wyznaczając konkretnych stanów psychofizycznych osoby niepełnosprawnej, które w przypadku zaistnienia konieczność opieki lub pomocy uzasadniałyby. Wyznacza ten zakres posiłkowo § 29 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności wskazując, iż konieczność sprawowania opieki oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia, polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem. Na brak zaistnienia takich okoliczności w przypadku G. P. jako dających podstawę do uznania za konieczną stałej opieki lub pomocy dziecku, wskazywał Zespół. Zdaniem Sądu, należy ten pogląd uznać za trafny, albowiem jedynie taki stan dziecka polegający na całkowitej zależności od otoczenia, zwłaszcza w zakresie higieny osobistej i karmienia, powodowałby konieczność stałej, a nie czasowej opieki lub pomocy.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie wykazał, aby małoletni spełniał kryteria niezbędne do uznania za osobę niepełnosprawną bądź wymagającej stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby. Sąd przyjął za miarodajne dla poczynienia ustaleń faktycznych w sprawie dokumenty zgromadzone w aktach sprawy, w szczególności w aktach organu rentowego nie znajdując podstaw do ich zakwestionowania. Rzetelności ich sporządzenia żadna ze stron nie kwestionowała. Istotą sporu pozostawała jedynie ocena, czy występujące u G. P. schorzenia predestynują go do uznania za osobę niepełnosprawną w okresie do 16 roku życia.

Z przeprowadzonych przez przedstawicieli zarówno Powiatowego, jak i Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wywiadów wynika, że małoletni mimo występujących u niego schorzeń, pozostaje zdolny do samodzielnej egzystencji stosownie do swojego wieku. Przede wszystkim jest w stanie samodzielnie się poruszać i komunikować, uczęszcza do szkoły masowej. Nie wymaga opieki przewyższającej zakres opieki nad innym dzieckiem w tym samym wieku. Nie wykazuje znacznej zależności od otoczenia i niezdolności do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, takich jak samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem.

Diagnozę tę potwierdził dopuszczony w niniejszej sprawie dowód z opinii biegłego z zakresu chirurgii urazowo-ortopedycznej dr n. med. H. M.. Biegły w opinii wskazał aktualny stan narządu ruchu małoletniego nie powoduje niepełnosprawności, a pozostałe niewielkiego stopnia przywiedzenie przodostopi i koślawość kolan, nie powodują niepełnosprawności u małoletniego.

Z opinią biegłego nie zgodziła się natomiast matka odwołującego się wskazując, że biegły wskazał na nieprawdziwe okoliczności, gdyż domagała się wpisania w wywiadzie, że dziecko nie utrzymuje równowagi i często upada, nie zaś że traci przytomność.

Ze stanowiskiem odwołującej nie sposób się zgodzić, albowiem żaden z dokumentów bądź wynik przeprowadzonych badań nie wskazuje na niezdolność G. P. do samodzielnej egzystencji bądź na znaczne zaburzenie funkcjonowania organizmu, wymagające systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem. W większości obszarów dziecko funkcjonuje prawidłowo i wymaga opieki i pomocy zbliżonej do tej udzielanej jego w pełni zdrowym rówieśnikom.

Zdaniem Sądu, opinia biegłego charakteryzuje się wszechstronnością, zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania odwołującego i rozpoznania dolegliwości G. P.. Wnioski opinii zostały przez biegłego wyciągnięte w sposób logiczny i odpowiedni do wyników przeprowadzonych badań oraz w oparciu o gruntowną analizę dokumentacji medycznej. Stąd też, sporządzona ekspertyza zasługuje, zdaniem Sądu, na przyjęcie za miarodajną dla wydania orzeczenia w sprawie w pełnym zakresie. Z treści przedstawionej przez biegłego opinii wynika, iż wziął on pod uwagę okoliczności podawane w wywiadzie medycznym. Opinia została oparta zarówno na bezpośrednim badaniu ubezpieczonego przez biegłego, jak również w oparciu o całokształt dokumentacji medycznej. Prowadzi to do wniosku, że biegły w swojej opinii uwzględnił aktualny stan zdrowia małoletniego odwołującego się i aktualny przebieg jego schorzenia. W konsekwencji Sąd uznał opinię za wiarygodną dla podjęcia rozstrzygnięcia w tejże sprawie.

Sąd zauważył, że strona odwołująca się nie naprowadziła wniosków dowodowych mogących potwierdzić choćby konieczność codziennego współudziału opiekuna w procesie jego leczenia, rehabilitacji czy edukacji. Matka odwołującego się nie wskazała, jakie czynności miałaby w związku z tym podejmować stale i na co dzień, poza pomocą w założeniu sprzętu ortopedycznego.

W oparciu o całość materiału dowodowego Sąd stwierdził, że decyzja w przedmiocie odmowy uznania odwołującego za osobę niepełnosprawną jest prawidłowa i, na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c., oddalił odwołanie G. P..

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)