Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 kwietnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia: SA Grażyna Bobrowska

Sędziowie: SA Magdalena Kostro-Wesołowska

SO del. Ewa Stryczyńska (spr.)

Protokolant: sekr. sądowy Marta Brzezińska

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2014 r. w Warszawie

sprawy S. I.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno- Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

o wysokość emerytury policyjnej

na skutek apelacji S. I.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 19 lutego 2013 r. sygn. akt XIII U 13988/10

oddala apelację.

Sygn. akt III AUa 994/13

UZASADNIENIE

S. I. odwołał się od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. z 2 czerwca 2010r., w której dokonano ponownego ustalenia wysokości jego emerytury policyjnej, określając ją od 1 lipca 2010r. na kwotę 4.420,48 zł. Wskaźnik podstawy wymiaru emerytury odwołującego się za okres od 1 października 1976r. do 31 lipca 1990r. obniżono z 2,6% podstawy wymiaru do 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby we wskazanym okresie.

S. I. zarzucił decyzji wadliwą wykładnię przepisów prawa materialnego tj. art. 13 ust. 1 pkt. 5, art. 15, art. 15b, art. 32 ust. 2 pkt 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz wady formalne polegające na naruszenia przepisów art. 10 i 107 k.p.a.

Zakład Emerytalno - Rentowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z 19 lutego 2013r. Sąd Okręgowy w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie S. I. od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. z 2 czerwca 2010r., numer (...).

Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego były następujące ustalenia faktyczne:

Decyzją z 15 stycznia 1998r. ustalono S. I. prawo do emerytury policyjnej, która z tytułu wysługi lat wyniosła 72,60% podstawy wymiaru. Z informacji dotyczącej przebiegu służby S. I., nadesłanej na żądanie Sądu przez Instytut Pamięci Narodowej, wynika, że w spornym okresie odwołujący się pełnił służbę od 1 października 1976r. w (...) Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w J. na stanowisku inspektora, w dniu (...). pozostawał w dyspozycji Departamentu Kadr Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, od (...) pełnił służbę w Departamencie (...)Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisku młodszego inspektora na etacie 013/1, od 1 sierpnia 1978r. w Wydziale(...) Departamentu(...)Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisku młodszego inspektora, od 1 stycznia 1981r. w Wydziale (...)Departamentu (...)Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisku inspektora i od 1 kwietnia (...). do 31 lipca (...). w Departamencie (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych na stanowisku inspektora na etacie 013/2. Ponadto w okresie od 1 października 1976r. do 14 lipca 1978r. odwołujący się został powołany w stan słuchaczy Ośrodka (...).

Sąd wskazał, że w związku z wejściem w życie ustawy z 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin organ rentowy otrzymał informację z Instytutu Pamięci Narodowej Nr (...) z dnia 14 kwietnia 2010r. o przebiegu służby odwołującego się w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, sporządzoną na podstawie posiadanych przez IPN akt osobowych. Wynikało z niej, że odwołujący się w okresie od 1 października 1976r. do 31 lipca 1990r. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów.

Z uwagi na powyższe zaskarżoną decyzją z 2 czerwca 2010r. wysokość emerytury wnioskodawcy została ponownie ustalona od 1 lipca 2010r. Wskaźnik podstawy wymiaru emerytury odwołującego się za okres od 1 października 1976r. do 14 lipca 1978r. obniżono z 2,6 % podstawy wymiaru do 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby we wskazanym okresie. Ponownie ustalona wysokość emerytury z tytułu wysługi wraz z podwyższeniem, o którym mowa w art. 15 ust. 2, 3, 3a ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin wyniosła od 1 lipca 2010r. 50,30 % podstawy wymiaru i wyniosła kwotę 4420,48 zł.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zebranych w aktach sprawy, aktach rentowych i aktach osobowych odwołującego. Dokumenty te nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a Sąd nie znalazł podstaw do podważenia ich autentyczności i rzetelności.

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy uznał odwołanie za bezzasadne i wskazał, że 16 marca 2009r. weszła w życie ustawa z 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 24, poz. 145), która wprowadziła do ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. Nr 8, poz. 67 ze zm.) przepis art. 15 b, określający zasady obliczania wysokości emerytury dla osób, które pozostawały w służbie przed 2 stycznia 1999r. i pełniły służbę w charakterze funkcjonariusza w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. Nr 63, poz. 425 ze zm.).

Zgodnie z art. 2 ustawy z 18 października 2006r., organami bezpieczeństwa państwa, w rozumieniu ustawy, są: 1. Resort Bezpieczeństwa Publicznego Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, 2. Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego, 3. Komitet do spraw Bezpieczeństwa Publicznego, 4. Jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3, a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954r., 5. Instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych, 6.Akademia Spraw Wewnętrznych, 7. Zwiad Wojsk Ochrony Pogranicza, 8. Zarząd Główny Służby wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki, 9. Informacja Wojskowa, 10. Wojskowa Służba Wewnętrzna, 11. Zarząd II Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, 12. Inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

W myśl § 14 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 18 października 2004r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu i Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 239, poz. 2404) środkiem dowodowym potwierdzającym datę i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby, sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Państwowej Straży Pożarnej.

Art. 13a ust. 1 ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) stanowi, że na wniosek organu emerytalnego właściwego według niniejszej ustawy, Instytut Pamięci Narodowej - Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu sporządza na podstawie posiadanych akt osobowych i w terminie 4 miesięcy od dnia otrzymania wniosku, przekazuje organowi emerytalnemu informację o przebiegu służby wskazanych funkcjonariuszy w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów. Zgodnie z art. 13a ust. 5, informacja powyższa jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy służb, o których mowa w art. 12.

Zgodnie z brzmieniem art. 15b ust. 1 powołanej wyżej ustawy, w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów i która pozostawała w służbie przed 2 stycznia 1999r., emerytura wynosi: 0,7 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990; 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, la oraz pkt 2-4.

Art. 15b ust. 2 stanowi, że przepisy art. 14 i 15 stosuje się odpowiednio.

Stosownie do art. 15 ust. 3, do okresów, o których mowa w art. 13 ust. 1, na żądanie wnioskodawcy, mogą być doliczone w pełnym wymiarze okresy służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, jeżeli funkcjonariusz udowodni, że przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

Przepis art. 14 dotyczy doliczania do wysługi emerytalnej konkretnych okresów przypadających po zwolnieniu ze służby.

Natomiast art. 15 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji stanowi, że emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed 2 stycznia 1999 r., wynosi 40 % podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta o: 2,6% podstawy wymiaru za każdy dalszy rok tej służby; 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych poprzedzających służbę, nie więcej jednak niż za trzy lata tych okresów; 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok okresów składkowych ponad trzyletni okres składkowy, o którym mowa w pkt 2; 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych poprzedzających służbę.

Sąd Okręgowy wskazał, że kwestia zgodności art. 15 b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) była badana przez Trybunał Konstytucyjny pod kątem ich zgodności z ustawą zasadniczą. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24 lutego 2010r. uznał, że art. 15 b ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) (Dz. U. Nr. 8, poz. 67 ze zm.) jest zgodny z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie jest niezgodny z art. 42 Konstytucji. W uzasadnieniu wyroku z 24 lutego 2010r. Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że z konstytucyjnej zasady zaufania do państwa i stanowionego przez niego prawa nie wynika w żaden sposób, że każdy, bez względu na cechujące go właściwości, może zakładać, że unormowanie jego praw socjalnych nie ulegnie nigdy w przyszłości zmianie na jego niekorzyść. Jego zdaniem ustawodawca był upoważniony mimo upływu 19 lat od zmiany ustrojowej do wprowadzenia regulacji obniżających w racjonalnie miarkowany sposób świadczenia emerytalnego za okres służby w organach bezpieczeństwa publicznego, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa (…). Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że zasada ochrony praw nabytych zakazuje arbitralnego znoszenia lub ograniczenia praw podmiotowych przysługujących jednostce lub innym podmiotom prywatnym występującym w obrocie prawnym. Zaznaczył, że ochrona praw nabytych nie oznacza nienaruszalności tych praw i nie wyklucza stanowienia regulacji mniej korzystnych, jeżeli przemawiają za tym inne zasady, normy lub wartości konstytucyjne. Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Konstytucyjnego zasada ochrony praw nabytych nie ma zastosowania do praw nabytych niesłusznie lub niegodziwie, a także praw nie mających oparcia w założeniach obowiązującego w dacie orzekania porządku konstytucyjnego (zob. np. orzeczenie z 11 lutego 1992 r., sygn. K 14/91, OTK w 1992 r. cz. I; wyrok z 23 listopada 1998 r., sygn. SK 7/98, OTK ZU nr 7/1997, poz. 114; wyrok z 22 czerwca 1999 r., sygn. K 5/99, OTK ZU nr 5/1999, poz. 100). Trybunał dodatkowo podkreślił, że chroniąc prawa nabyte nie można przyjąć, iż każda zmiana istniejącej regulacji, która byłaby zmianą na niekorzyść pewnej grupy obywateli, jest ustawodawczo zakazana, w związku z czym nie ma też wystarczających podstaw, aby twierdzić, że ustawodawca nie może ocenić negatywnie dokonanych wcześniej rozwiązań legislacyjnych. Ustawodawca, zdaniem Trybunału, ustanawiając kwestionowane przepisy dał wyraz negatywnej ocenie działalności organów bezpieczeństwa państwa komunistycznego, o czym świadczy zarówno przebieg prac legislacyjnych, jak też treść samej preambuły ustawy z 23 stycznia 2009r. W preambule tej ustawodawca stanowi wyraźnie, iż kierował się „zasadą sprawiedliwości społecznej wykluczająca tolerowanie i nagradzanie bezprawia". Zdaniem Trybunału w demokratycznym państwie prawnym jednym z kluczowych instrumentów ochrony jego podstawowych zasad jest odpowiedzialność, która obejmuje czyny wynikające z urzeczywistnienia celów źle wybranych i niezrealizowania celów wybranych dobrze. W tym sensie gwarancje bezkarności oraz przywilejów ekonomicznych pochodzących z budżetu państwa za służbę w instytucjach i organach stosujących w dyktaturze represje, nie mogą być traktowane jako element praw słusznie nabytych. Ustawodawca negatywnie ocenił sam fakt podjęcia służby w organach bezpieczeństwa Polski Ludowej, ze względu na jednoznacznie ujemną ocenę tych organów. Jednocześnie jednak w razie udzielenia przez funkcjonariusza w czasie służby w takiej policji pomocy osobie represjonowanej za działanie opozycji demokratycznej i niepodległościowej ustawodawca przewidział utrzymanie uprzywilejowanych świadczeń emerytalnych na dotychczasowych zasadach (art. 15b ust. 3 i 4 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, dodany przez art. 2 pkt 3 ustawy z 23 stycznia 2009r.). W opinii Trybunału prawa emerytalne nabyte przez adresatów kwestionowanych przepisów zostały nabyte niegodziwie. Nie można bowiem uznać celów i metod działania organów bezpieczeństwa Polski Ludowej za godziwe.

Zdaniem Trybunału ustawodawca nie przekroczył kompetencji władzy ustawodawczej przewidzianych w Konstytucji. Kwestionowane przepisy nie przewidują wymierzania zbiorowej kary funkcjonariuszom organów bezpieczeństwa Polski Ludowej, a jedynie obniżenie im uprzywilejowanych świadczeń emerytalnych do poziomu średniej emerytury powszechnej. Ustawodawca nie naruszył też art. 32 Konstytucji (zasada równości). Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż zasady tej wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii, a zatem wszystkie podmioty prawa charakteryzujące się w równym stopniu daną cechą istotną powinny być traktowane równo, a więc według jednakowej miary. Jeżeli zatem prawodawca różnicuje podmioty prawa, które charakteryzują się wspólną cechą istotną, to wprowadza odstępstwo od zasady równości. Zdaniem Trybunału jednak takie odstępstwo nie musi jednak oznaczać naruszenia art. 32 Konstytucji. W opinii Trybunału jest ono dopuszczalne, jeżeli kryterium różnicowania pozostaje w racjonalnym związku z celem i treścią danej regulacji, waga interesu, któremu różnicowanie ma służyć, pozostaje w odpowiedniej proporcji do wagi interesów, które zostaną naruszone w wyniku wprowadzonego różnicowania oraz dodatkowo kryterium różnicowania pozostaje w związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi, uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych. Wspólną cechą wszystkich funkcjonariuszy bezpieczeństwa Polski Ludowej jest ich służba w określonych w ustawie organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990. Ta cecha różni istotnie funkcjonariuszy od pozostałych funkcjonariuszy służb mundurowych przed 1990 r. Ustawodawca przyjąwszy wspólną cechę istotną, w sposób jednakowy potraktował funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej.

Trybunał odniósł się również do zarzutu rażącej sprzeczności kwestionowanych przepisów ustawy z rezolucją Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1096 z dnia 27 czerwca 1996 r. oraz ze związanymi z tym dokumentem wytycznymi mającymi zapewnić zgodność ustaw lustracyjnych i podobnych środków administracyjnych z wymogami państwa opartego na rządach prawa. Trafnie Trybunał Konstytucyjny wskazał, iż brak w w/w dokumencie zalecenia by rozliczenia z okresem komunistycznym mogły odbywać się wyłącznie w ciągu 10 lat po obaleniu dyktatury. Rozliczenia te podejmowane są na różnych obszarach, w różnych latach w ciągu ostatnich dwóch dekad. Co więcej, jak stanowi pkt 14 rezolucji 1096, „w wyjątkowych przypadkach, gdy rządzące elity dawnego reżimu przyznały sobie wyższe emerytury niż pozostałej części społeczeństwa, emerytury te powinny być ograniczonego do zwykłego poziomu".

Powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego Sąd Okręgowy stwierdził, że art. 15b o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (...) jest przepisem szczególnym w porównaniu do art. 15 w/w ustawy, zmienia zasady liczenia emerytury policyjnej dla określonej grupy osób. Treść art. 15b ust. 1 odnosi się do okresów służby w określonym charakterze, która w innej sytuacji (gdyby nie była to służba w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990) stanowiłaby 40% podstawy wymiaru za 15 lat służby (przeciętnie 2,6% za każdy rok) i po 2,6 % podstawy wymiaru za każdy dalszy rok tej służby. Należy zwrócić uwagę, że ust. 2 tego przepisu mówi o odpowiednim stosowaniu przepisów art. 14 i 15. Oznacza to, że nie zmieniono zasad liczenia emerytur policyjnych w innych przypadkach, tj. np.: doliczania do wysługi emerytalnej okresów przypadających po zwolnieniu ze służby, uwzględniania okresów składkowych i nieskładkowych poprzedzających służbę itd. Dyspozycja art. 15 nie może być bowiem sprowadzona do ustalenia wysokości emerytury jako odpowiadającej 40 % podstawy jej wymiaru za 15 lat służby, a norma zawarta w art. 15b ust. 2 przewidująca odpowiednie stosowanie przepisów art. 14 i 15 nie może być sprowadzona do prostej konkluzji, iż również w przypadku funkcjonariuszy, którzy pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa, zastosowanie ma gwarancja ustanowiona w ust. 1 art. 15. Przeciwko przyjęciu takiej interpretacji przemawia literalne brzmienie przepisu art. 15b ust. 1 pkt. 1, ponadto w pkt. 1 ust. 1 art. 15 b nie zawarto żadnego ograniczenia zastosowania mnożnika 0,7 %. Zarówno zastosowana technika legislacyjna, nie tożsame kręgi adresatów normy (w art. 15b węższy krąg ograniczony do funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa), użyte sformułowania („za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990") jak i umiejscowienie przepisu art. 15b (po art. 15) świadczy o tym, iż jest to przepis szczególny w stosunku do art. 15 ust. 1, a co za tym idzie nie może być mowy o ograniczeniu zastosowania mnożnika 0,7 % do okresów służby następujących po 15 latach. Sąd podkreślił, że ustawa z 18 lutego 1994r. przyznaje wszystkim grupom objętych jej stosowaniem funkcjonariuszy prawo do uzyskania świadczenia emerytalnego po 15 latach służby, dlatego też nie jest wyjątkiem „przechodzenie" na emeryturę z chwilą uzyskania odpowiedniej wysługi lat (15). Wskazuje to, iż intencją ustawodawcy, nie mogło być ograniczenie stosowania dyspozycji art. 15b ust. 1 pkt. 1 jedynie do służby przypadającej po upływie 15 lat pracy (założenie racjonalnego ustawodawcy). Przyjęcie takiego założenia w prosty sposób mogłoby bowiem doprowadzić, wbrew użytemu sformułowaniu „za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990" do braku możliwości zastosowania dyspozycji ustawy do dużej grupy funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa lub zastosowania mnożnika 0,7 % jedynie do krótkiego okresu „pracy" przypadającego po upływie 15 lat służby. Wynikająca z preambuły ustawy zmieniającej intencja ustawodawcy w oczywisty sposób była odmienna. Ponadto, zgodnie z ogólną regułą interpretacyjną nakazującą takim samym sformułowaniom nadawać taki sam sens a innym - różny, należy podkreślić, iż art. 15 ust. 1 pkt. 1 stanowi, iż emerytura dla funkcjonariusza, który pozostawał w służbie przed 2 stycznia 1999 r., wynosi 40 % podstawy jej wymiaru za 15 lat służby i wzrasta o 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy dalszy rok tej służby. Tak więc należy uznać, iż w art. 15b ust. 1 pkt. 1 ustawodawca nie miał na myśli każdego dalszego (po 15 latach) roku służby lecz każdy rok służby (wszystkie lata) przypadający w latach 1944-1990, również te lata, które przypadają przed osiągnięciem 15-letniego stażu, co wyklucza możliwość przyznania odwołującemu się prawa do 40 % podstawy wymiaru emerytury za 15 lat służby.

Przytaczając powyższe Sąd Okręgowy powołał się na stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale z 3 marca 2011r. (sygn.akt II UZP 2/11), w której stwierdzono, że „za każdy rok pełnienia służby w latach 1944-1990 w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa (…) (Dz. U. z 2007r. Nr63, poz.425 ze zm.), emerytura wynosi 0,7% podstawy jej wymiaru (art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) (Dz. U. z 2004r. Nr 8, poz. 67 ze zm.), co oznacza, że wysokość emerytury wyliczanej wyłącznie za okresy pełnienia takiej służby może być niższa od 40% podstawy wymiaru tego świadczenia”.

Sad stwierdził, że okres służby pełnionej przez odwołującego się mieści się w katalogu organów wymienionych w art. 2 powyższej ustawy (instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych), a ustawodawca nie przewidział różnicowania wysokości emerytury policyjnej w zależności od stanowiska i Wydziału, jakie dany funkcjonariusz organów bezpieczeństwa zajmował w czasie służby. Zgodnie ze strukturą organizacyjną Służby Bezpieczeństwa na poziomie centralnym istniały departamenty i biura MSW. Ich zadania w terenie realizowały odpowiednie wydziały (i inne jednostki) ulokowane w Komendach Wojewódzkich MO. W ramach Służby bezpieczeństwa funkcjonował Pion (...)(wywiad), do którego zadań należał całokształt prac związanych z wywiadem PRL, składał się z Departamentu (...) MSW (1956-1990), Samodzielnej Grupy Specjalnej(...)(do 1963r.), Starszego Inspektora (ds. Departamentu(...) przy zastępcy Kierownictwa Jednostek Bezpieczeństwa/ (...) (do 1975r.), Starszego Inspektora (ds. Departamentu(...) przy Zastępcy Komendanta Wojewódzkiego Mo/Szefa (...) oraz Inspektora (...) KW (...) (w większych województwach). Pion (...) (zajmował się kontrwywiadem PRL) składał się z Departamentu (...)MSW (1956- 1990) oraz Wydziałów (...) w KW (...).

Sąd wskazał, że służbę funkcjonariuszy w Departamencie (...) i Departamencie (...) należy traktować jako służbę w organach bezpieczeństwa państwa w związku z tym, że w § 1 zarządzenia nr 53/90 Ministra Spraw Wewnętrznych z 2 lipca 1990r. w sprawie określenia: stanowisk zajmowanych przez funkcjonariuszy byłych Służby Bezpieczeństwa oraz jednostek organizacyjnych resortu spraw wewnętrznych, w których pełnili oni służbę, stwierdzono, że „funkcjonariuszami byłej Służby Bezpieczeństwa są osoby, które pełniły służbę na stanowiskach i w jednostkach wymienionych w Instrukcji Przewodniczącego Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej z 25 czerwca 1990 r.". Była ona załącznikiem do Decyzji Sekretarza Komisji Kwalifikacyjnej ds. Kadr Centralnych z 2 lipca 1990r. Zostały w niej wymienione m.in. jednostki istniejące w chwili likwidacji, w tym Departament(...) i Departament(...)

Rozporządzenie Rady Ministrów z 16 lipca 1990r. w sprawie nadania statutu organizacyjnego Ministerstwu Spraw Wewnętrznych (Dz.U. 1990 nr 49 poz. 288) nie umieściło w jego strukturach Departamentu I. Wobec czego Sąd stwierdził, że należy uznać, iż dotychczasowy Departament I, funkcjonujący w ramach MSW uległ likwidacji razem z innymi jednostkami organizacyjnymi Służby Bezpieczeństwa. Tym samym okres służby pełnionej przez odwołującego w tym Departamencie, mieści się w katalogu organów wymienionych w art. 2 pkt. 3 powyższej ustawy (jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa, oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami).

Sąd uznał, że jednostki, w których pełnił służbę odwołujący się w spornym okresie, należy zaliczyć do organów bezpieczeństwa zgodnie z art. 2 ustawy z 18 października 2006r.

Odnosząc się do podnoszonego przez odwołującego się zarzutu naruszenia przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, Sąd Okręgowy podzielił stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w wyroku z 27 kwietnia 2010r. sygn. akt. 11 UK 336/09, zgodnie z którym „naruszenie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, więc także w tym aspekcie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego nie są przez ten sąd stosowane. W związku z tym jest oczywiste, że wśród przewidzianych w art. 477 ⁹ § 3 k.p.c., art. 477 ¹⁰ § 2 k.p.c. i art. 477 ¹⁴ k.p.c. sposobów rozpoznania odwołania przez sąd nie przewidziano stwierdzania nieważności decyzji organu rentowego, nawet przy odpowiednim stosowaniu art.180 § 1 k.p.a. (…) Wada decyzji administracyjnej nie może prowadzić do zmiany zaskarżonej decyzji zgodnie z materialnoprawnym żądaniem zawartym w odwołaniu. Taka zmiana decyzji oznaczałaby bowiem ostateczne rozstrzygnięcie merytoryczne co przedmiotu sporu, tworzące stan powagi rzeczy osądzonej, uniemożliwiający wydanie nowej pozbawionej wad decyzji".

Uwzględniając powyższe Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

Apelację od powyższego wyroku złożył S. I. zaskarżając wyrok w całości zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną wykładnią i niewłaściwe zastosowanie:

a) art. 15 ust 1 i art. 15b ust 2 ustawy z dnia 18.02.1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) (Dz. U. z 2004r. nr 8 poz 67 z późn. zm.), gdyż Sąd Okręgowy w zaskarżonym wyroku nie uwzględnił tego, że decyzja wydana przez Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego MSW o ponownym ustaleniu emerytury odwołującego się z 2 czerwca 2010r. nr (...) jest nieprawidłowa i krzywdząca. Zgodnie z przepisami art. 15 ust. 1 i art. 15 b ust.l i 2 emerytura odwołującego z tytułu wysługi lat powinna wynosić 75% podstawy wymiaru. Z niezrozumiałych powodów w wymiarze emerytury w zaskarżonej decyzji, nie uwzględniono art. 15 ust 1, który wyraźnie stanowi, że po 15 latach służby przysługuje emerytura w wysokości 40% podstawy jej wymiaru i stosownie wzrasta za każdy rok służby. Organ emerytalny powinien najpierw ustalić 40% po 15 latach a następnie odpowiednio doliczyć należne procenty za każdy rok służby. Przepis ust. 2 art. 15b wyraźnie stanowi, że art. 14 i 15 stosuje się odpowiednio. Art. 15 ust 1 przewiduje konkretnie, że po 15 latach służby emerytura wynosi 40% podstawy wymiaru i jest to prawo do emerytury policyjnej bez jakiegokolwiek innego przelicznika. Odpowiednie jego stosowanie należy rozumieć dokładnie tak jak jest to zapisane w art. 15 ust 1. Dotyczy to także przepisu art. 14. Przeliczenie tych 15 lat służby po 2,6% lub 0,7% jest niezasadne. W pierwszym przypadku daje to wynik 39% podstawy wymiaru a w drugim 10,5%. Organ emerytalny ani też Sąd Okręgowy nie są organami uprawnionymi do tworzenia nowych norm prawnych lub poprawiania ustawy lecz do jej stosowania zgodnie z wykładnią literalną przepisów tej ustawy. Ponadto obowiązuje zasada, że przepisów ustawy emerytalnej nie wolno interpretować na niekorzyść emeryta jeśli przepis ustawy jest niejasny i dwuznaczny.

Apelujący podniósł, że Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 24 lutego 2010r.( sygn. akt K 6/09) dotyczącym przedmiotowej ustawy napisał, że nowelizacja ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2010r. nie dotyczyła art. 15 ust.1 w zakresie 40% wysługi po 15 latach służby.

b) art. 15b ust.1. pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji przez to, że Sąd Okręgowy nie uwzględnił, że odwołujący się w okresie od 1kwietnia 1986r. do 31 lipca 1990r. był zatrudniony w Ministerstwie Spraw Zagranicznych na stanowisku wicekonsula w Konsulacie Polskim w L.. Pozostawał w tym okresie w dyspozycji Ministra Spraw Zagranicznych i jest to okres pracy, który powinien być wyłączony z działania art. 15 b ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej.

c) art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 22 listopada 1950r. (Dz.U. nr 61 poz. 284 z roku 1993 z późn. zm.) przez dyskryminacyjne naruszenie zasady równości wobec prawa wyrażające się przez wyodrębnienie z całości grupy osób zatrudnionych w służbach bezpieczeństwa i porządku publicznego PRL na podstawie art. 2 ustawy lustracyjnej, w sytuacji gdy pozostali funkcjonariusze i żołnierze wykonywali takie same lub podobne zadania i otrzymują świadczenia emerytalne na podstawie takich samych przepisów prawnych;

d) art. 6 ust 1 i art. 7 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności przez przyjęcie zasady zbiorowej odpowiedzialności osób sztucznie wyodrębnionych w art. 2 ustawy lustracyjnej i tym samym karania ich bez podstawy prawnej oraz przypisania im czynów noszących znamiona przestępstw, których nie popełnili.

Ponadto apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa procesowego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, które miało wpływ na rozstrzygnięcie:

a) art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994r., który nie przewiduje zmiany decyzji w okolicznościach przyjętych w tej sprawie przez organ emerytalny. Podstawę prawą mógłby tutaj stanowić art. 15 b w zw. z art. 33 tej ustawy, lecz w rozumieniu art. 33 ustawy jak i wyroku Sądu Najwyższego (sygn. akt II UK 30/06) zmiana prawa nie jest nową okolicznością ani nowym dowodem o jakich mowa w tym przepisie,

b) art. 233 k.p.c. przez pominięcie przez Sąd Okręgowy materiałów z Komisji Sejmowej jak i Sejmu RP dotyczących odrzucenia wniosku o zabranie funkcjonariuszom organów bezpieczeństwa PRL 40% podstawy wymiaru po 15 latach służby. Pominięcie w rozważaniach tych materiałów miało istotny wpływ na rozstrzygnięcie a także przez nieuwzględnienie dokumentów świadczących o okresie pracy odwołującego się w dyplomacji w latach 1986-1990.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i ustalenie prawa odwołującego się do emerytury policyjnej za okres od 1 kwietnia 1986r. do 31 lipca 1990r. zgodnie z przelicznikiem 2,6% podstawy wymiaru za każdy rok służby w dyplomacji i ustalenie prawa do emerytury policyjnej po 15 latach służby 40% podstawy wymiaru oraz dalszego wyliczenia emerytury zgodnie z przepisami ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy (…) (Dz. U. z 2004r. nr 8 poz. 67 ze zm.), nadto zobowiązanie wyrokiem organu rentowego do wypłaty ustawowych odsetek od zasądzonej kwoty zaległej emerytury zgodnie z wyrokiem i zasądzenie od pozwanego kosztów procesu za obie instancje wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych ewentualnie uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Okręgowy wraz z orzeczeniem o kosztach procesu za obie instancje.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Apelacja odwołującego się jako bezzasadna podlega oddaleniu w całości na podstawie art.385 k.p.c.

Sąd Apelacyjny podziela poczynione przez Sąd Okręgowy ustalenia faktyczne z uwzględnieniem poniżej omówionego uzupełnienia, jak również ocenę prawną oraz wnioski Sądu Okręgowego przyjmując je za własne, zatem nie zachodzi potrzeba powtarzania motywów przedstawionych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5 listopada 1998r., sygn. akt I PKN 339/98, OSNAPiUS 1998/24/776, wyrok Sądu Najwyższego z 20 stycznia 2000r., sygn. akt I CKN 356/98). Jeśli chodzi o ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, to skarżący nie zakwestionował ich skutecznie w zakresie, w jakim Sąd ten stwierdził, że w okresie od 1 października 1976r. do 31 lipca 1990r. S. I. pełnił służbę w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2007r. Nr 63, poz. 425 ze zm., zwaną ustawą lustracyjną).

Wobec powyższego, zdaniem Sądu Apelacyjnego, Sąd Okręgowy zasadnie rozstrzygnął, że ponowne ustalenie wysokości emerytury policyjnej apelującego poprzez określenie jako 0,7% podstawy wymiaru każdego roku jego służby w organach bezpieczeństwa państwa w okresie od 1 października 1976r. do 31 lipca 1990r. znajdowało uzasadnienie w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa, tj. w szczególności w art. 13 i art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2013r. poz. 667 ze zm., zwanej ustawą zaopatrzeniową) w związku z art.2 ust.1 pkt.5 ustawy z 18 października 2006r., zwanej „lustracyjną”.

Odnosząc się przede wszystkim do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych i wynikającej zeń wadliwej kwalifikacji służby pełnionej przez S. I. w Konsulacie P. w L., a co za tym idzie niewłaściwego zastosowania prawa materialnego, w szczególności art.15b ustawy zaopatrzeniowej w odniesieniu do tego okresu, to zdaniem Sądu Apelacyjnego zarzut ten jest pozbawiony uzasadnionych podstaw. Sąd Okręgowy w swych rozważaniach w istocie nie uwypuklił tego okresu, ani też w żaden sposób nie wyodrębnił jego charakteru na tle całokształtu służby S. I. w organach bezpieczeństwa państwa, pomimo, że dysponował aktami osobowymi, załączonymi do akt sprawy w formie uwierzytelnionej kserokopii, z których fakt ten wynika.

Nie było wszakże między stronami sporu co do tego, że odwołujący się w okresie od 1 kwietnia (...)do (...). pełnił służbę, będąc zatrudnionym w Ministerstwie Spraw Zagranicznych w charakterze wicekonsula w Konsulacie P. w L.. Okoliczność ta nie wynika wprawdzie z informacji Instytutu Pamięci Narodowej z 3 grudnia 2012r. załączonej do akt sprawy (k.20 a.s.), jednakże znajduje potwierdzenie w treści dokumentów zawartych w aktach osobowych odwołującego się.

W aktach tych zawarty jest wniosek Dyrektora Departamentu(...) MSW gen.bryg. Z. S. z 28 stycznia 1986r., skierowany do podsekretarza stanu – Szefa (...) Wywiadu(...) w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych gen.dyw. W. P. o wyrażenie zgody na delegowanie S. I. do pracy na stanowisku wicekonsula (...) PRL w L. w celu realizacji zadań Departamentu(...) MSW jako oficera rezydentury (...). We wniosku tym wskazano, że S. I. zostanie zatrudniony „w instytucji przykrycia”. Wniosek ten został zatwierdzony przez podsekretarza stanu W. P. w dniu 6 lutego 1986r. (k.176 a.os.). Skutkiem powyższego był wniosek w przedmiocie propozycji przyznania wynagrodzenia w związku z wyjazdem w dniu 13 sierpnia 1986r. do L. w wyniku delegowania (...) (...)”H.” do pracy w rezydenturze (...) jako oficera operacyjnego ze wskazaniem, że „instytucja przykrycia ( (...)) mianowała wicekonsulem (...)PRL w L.”, przyznając stosowne wynagrodzenie.

Z powyższego wynika zatem niewątpliwie, że w okresie od 13 sierpnia (...). (a nie jak wskazuje pełnomocnik odwołującego się w apelacji od 1 kwietnia (...).) do 31 lipca(...). apelujący faktycznie pełnił funkcję wicekonsula w L., co jednakże w żadnym razie nie oznaczało zaprzestania pełnienia służby w tym samym czasie w Departamencie (...) MSW, jak sugeruje skarżący. Oznaczało natomiast, że w tym samym czasie odwołujący się był zatrudniony i pełnił służbę uzyskując z obu tych źródeł wynagrodzenie. Zatrudnienie odwołującego się w Konsulacie Polskim w L. w tym okresie było bezpośrednio i ściśle związane ze służbą pełnioną w tym samym czasie w w/w jednostce i podporządkowane było realizacji zadań Służby Bezpieczeństwa.

Nie sposób zatem zgodzić się z zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych popełnionego, zdaniem skarżącego przez Sąd Okręgowy, który nie uwypuklił faktu zatrudnienia odwołującego się w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, co jednakże nie miało wpływu na prawidłowość rozstrzygnięcia. Zatrudnienie to nie dawało bowiem żadnej podstawy wyłączającej uznanie jednoczesnego pełnienia służby w organach bezpieczeństwa państwa w rozumieniu art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz.U. z 2007r. Nr 63 poz.425 ze zm.).

Sąd Apelacyjny nie przeczy zatem twierdzeniu apelującego, że w okresie od 13 sierpnia (...) do 31 lipca (...). był on zatrudniony w Konsulacie Polskim w L., uznając, że takie ustalenie faktyczne znajduje potwierdzenie w materiale dowodowym sprawy, jednakże w żadnym razie nie zgadza się z wnioskiem, jaki w związku z powyższym formułuje apelujący. Wniosek ten jest bowiem całkowicie błędny i bezpodstawny.

Nie sposób bowiem zgodzić się z twierdzeniem skarżącego, że w w/w okresie i w związku z oddelegowaniem do wykonywania zadań w L. odwołujący się nie pełnił służby w organach bezpieczeństwa państwa, a wykonywał czynności „na rzecz Ministerstwa Spraw Zagranicznych”. Nie można bowiem uznać, że pomiędzy zatrudnieniem w (...) a kontynuowaniem służby w MSW istniała sprzeczność wykluczająca równoczesność tych obu stosunków służbowych.

W zakresie zatem stwierdzenia, że w okresie od 13 sierpnia (...). do 31 lipca (...) S. I. był czynnym funkcjonariuszem organów bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z 18 października 2006r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa (…), Sąd Okręgowy nie dopuścił się naruszenia art.233 §1 k.p.c., zgodnie z którym Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

W apelacji skarżący wskazał, że w jego ocenie, pomimo orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego o zgodności z Konstytucją ustawy z 23 stycznia 2009r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 24, poz. 145), przepisy znowelizowanej ustawy są niezgodne z Ustawą Zasadniczą, jak również z Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Stanowisko apelującego w istocie sprowadza się do kwestionowania przepisów ustawy nowelizującej z 23 stycznia 2009r. i zgodności jej unormowań z Konstytucją RP. W związku z powyższym podnieść należy, na co powołał się już Sąd Okręgowy w motywach rozstrzygnięcia, że Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24 lutego 2010r. (sygn. akt K 6/09), rekonstruując przedmiot kontroli w związku ze sformułowanymi przez grupę posłów merytorycznymi zarzutami stwierdził, że przedmiotem jego kontroli są normy prawne wyrażone w: art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy zaopatrzeniowej, w brzmieniu nadanym przez art. 2 pkt 1 lit. a ustawy z 23 stycznia 2009 r.; art. 13 ust. 1 pkt 1b ustawy zaopatrzeniowej, dodanym przez art. 2 pkt 1 lit. b ustawy z 23 stycznia 2009r.; art. 15b ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy, dodanym przez art. 2 pkt 3 ustawy z 23 stycznia 2009r. W wyroku z 24 lutego 2010r. (K 6/09, OTK-A 2010/2/15) Trybunał orzekł, że powyższe przepisy są zgodne z art. 2, art. 10, art. 30, art. 32 i art. 67 ust. 1 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji oraz nie są niezgodne z art. 42 Konstytucji. Motywy tego rozstrzygnięcia zostały niezwykle szeroko przytoczone w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, wobec czego nie jest celowe powtórne ich przytaczanie.

W myśl art. 190 ust. 1 Konstytucji, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne. Przepis powyższy wyraża związanie zarówno organów władzy publicznej, jak i obywateli, wszelkimi orzeczeniami Trybunału, w tym wyrokami wydanymi w przedmiocie wniosku o zbadanie zgodności ustaw z Konstytucją. Są nimi zatem związane sądy powszechne. Należy zauważyć, że skoro z art. 178 ust. 1 Konstytucji wynika zasada podległości sędziów Konstytucji i ustawom, to związanie orzeczeniami Trybunału traktować należy jako realizację obowiązku wynikającego z tej normy konstytucyjnej.

W przedmiotowej sprawie oznacza to, że dokonana przez Trybunał ocena zgodności z Konstytucją przepisów kontrolowanej ustawy, stanowiących podstawę prawną wydania objętej sporem decyzji i wyroku Sądu Okręgowego, jest wiążąca. W związku z twierdzeniami apelacji Sąd Apelacyjny zauważa, że we wniosku o zbadanie konstytucyjności ustawy nowelizującej został postawiony zarzut, że ustawodawca zastosował odpowiedzialność zbiorową i domniemanie winy funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa. Zarzut ten był przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego. Odnosząc się do zarzutu dotyczącego tej kwestii Trybunał podniósł, że zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem „art. 42 ust. 1-3 Konstytucji (...) odnosi się tylko do odpowiedzialności karnej i postępowania karnego. Nie ma podstaw, a niejednokrotnie faktycznych możliwości rozciągania treści tych przepisów na wszelkie postępowania, w których stosowane są jakiekolwiek środki przewidujące dla adresata orzeczenia jakiekolwiek sankcje i dolegliwości. Trybunał w dotychczasowym swoim orzecznictwie przewidział - w zakresie stosowania zasady domniemania niewinności - jedynie pewne odstępstwa na rzecz postępowań, których celem i funkcją jest zastosowanie represji i to jedynie poprzez odpowiednie stosowanie art. 42 ust. 3” (wyrok z 4 lipca 2002r., sygn. P 12/01, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 50). Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że kwestionowane przepisy wprowadzone ustawą nowelizującą z 23 stycznia 2009r. nie zawierają sankcji karnych, ani nawet sankcji o charakterze represyjnym; nie przesądzają też winy adresatów norm w nich wyrażonych. Wprowadzają natomiast nowe zasady ustalania wysokości świadczeń emerytalnych dla funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa Polski Ludowej. Nie przewidują wymierzania zbiorowej kary funkcjonariuszom organów bezpieczeństwa, a jedynie obniżenie bezpodstawnie uprzywilejowanych świadczeń emerytalnych.

Odnosząc się do zarzutu nieprawidłowej wykładni zastosowanych w podstawie decyzji przepisów ustawy zaopatrzeniowej należy podkreślić, że Sąd Okręgowy zasadnie i trafnie odwołał się do uchwały Sądu Najwyższego wydanej w sprawie o sygn.akt II UZP 2/11, w szczególności w zakresie wykładni art.15 b w/w ustawy. Z wymienioną wyżej i przytoczoną uchwałą Sądu Najwyższego w zakresie zawartego w jej uzasadnieniu logicznego wywodu prawnego zawierającego prawidłową wykładnię art.15b ustawy zaopatrzeniowej, zgadza się także Sąd Apelacyjny orzekający w sprawie niniejszej.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów zawartych w apelacji podkreślić należy, że ustawodawca nie przewidział różnicowania wysokości emerytury policyjnej w zależności od stanowiska i Wydziału, jakie dany funkcjonariusz organów bezpieczeństwa zajmował w czasie służby.

Uznając za chybione zarzuty dotyczące naruszenia norm prawa międzynarodowego Sąd Apelacyjny pragnie podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 24 lutego 2010r. powołał się obszernie na stanowisko Europejskiej Komisji Praw Człowieka oraz orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który kilkakrotnie orzekał w sprawach skarg byłych polskich funkcjonariuszy „aparatu bezpieczeństwa publicznego lub informacji wojskowej” z lat 1944-1956 w związku z pozbawieniem prawa do dodatku kombatanckiego na podstawie art. 21 ust. 2 pkt 4a i art. 26 ustawy o kombatantach, nie znajdując podstaw do zakwestionowania ustawowych regulacji.

Sąd Apelacyjny nie podziela twierdzenia skarżącego, że przepisy ustawy nowelizującej ustawę zaopatrzeniową, są sprzeczne z art.14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie 4 listopada 1950r., ratyfikowanej przez Polskę w dniu 19 stycznia 1993r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284), ustanawiającym zakaz dyskryminacji. Należy wszakże podkreślić, że Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyżej przytoczonego wyroku z 24 lutego 2010r. powołał się m.in. na sprawę Styk przeciwko Polsce (skarga nr (...)), w której Europejska Komisja Praw Człowieka w dniu 16 kwietnia 1998r. uznała skargę na niezgodność przepisów kwestionowanej ustawy z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonego w P. 20 marca 1952r. oraz sporządzonego w S. 16 września 1963r. (Dz.U. z 1995r., Nr 36, poz. 175; dalej: Protokół nr (...) do Konwencji) za oczywiście niedopuszczalną. Komisja stwierdziła, że ustawa z 1991r. o kombatantach i osobach represjonowanych była częściowo zamierzona jako potępienie roli politycznej komunistycznych służb bezpieczeństwa we wprowadzeniu reżimu komunistycznego i represji wobec opozycji politycznej. Ta legislacja oparta była na uznaniu, że członkowie tych służb, których funkcją było zwalczanie organizacji politycznych i zbrojnych walczących o niepodległość Polski w latach 1940 - 1950, nie zasługują na specjalne przywileje, które dała im ustawa kombatancka. Komisja stwierdziła, że takie założenie ustawodawcy z 1991r., nawet jeżeli stosowanie tego prawa oznacza obniżenie świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego, nie dotyka prawa do własności, wynikającego z systemu zabezpieczenia społecznego, w sposób sprzeczny z art.1 Protokołu nr(...).

W dwóch innych sprawach, rozpoznanych na podstawie przedmiotowo tożsamych skarg, Europejska Komisja Praw Człowieka wydała podobne w treści decyzje (z 1 lipca 1998r. w sprawie S. przeciwko Polsce, skarga nr (...) oraz z 9 września 1998r. w sprawie B. przeciwko Polsce, skarga nr (...)).

Podobnie także Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał za niedopuszczalną skargę tożsamą z przedstawianymi powyżej skargami (postanowienie z 15 czerwca 1999r.) w sprawie D. przeciwko Polsce (skarga nr (...)), w której podniesiono m.in. sprzeczność przepisów ustawy kombatanckiej z art. 14 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w R. 4 listopada 1950r. (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284, ze zm.). Europejski Trybunał Praw Człowieka stwierdził, odwołując się do wyroku z 16 września 1996r. w sprawie G. przeciwko Austrii (R. 1996-IV, s. (...), § 36), że „odmienne traktowanie jest dyskryminujące, jeżeli nie ma usprawiedliwienia obiektywnego i racjonalnego, to znaczy gdy nie zmierza ono do osiągnięcia słusznego celu, bądź jeżeli brak jest racjonalnej proporcji między użytymi środkami a celem, jaki chce się osiągnąć. W tym względzie państwo dysponuje ponadto pewnym marginesem swobody w ocenie czy i do jakiego stopnia różnice w podobnych skądinąd sytuacjach zasługują na zróżnicowane traktowanie.”

Sąd Apelacyjny podkreśla także, że decyzją z 14 maja 2013r. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu uznał za niedopuszczalne skargi złożone przez licznych byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa PRL na obniżenie wysokości świadczeń emerytalnych, które zarzucały m.in. naruszenie zakazu dyskryminacji z art. 14 i art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

W uzasadnieniu tej decyzji Europejski Trybunał Praw Człowieka wskazał, że kwestionowane środki zostały zastosowane wobec byłych funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa zdefiniowanych przez polskie ustawodawstwo, przy czym osoby te korzystały nie tylko ze specjalnego (przeznaczonego dla służb mundurowych) systemu emerytalnego, znacznie korzystniejszego niż powszechny system, lecz także ze znacznie wyższych, uprawniających do emerytury wynagrodzeń, niedostępnych dla zwykłych obywateli, którzy nie byli włączeni w pracę komunistycznego organu bezpieczeństwa państwa. Fakt odbywania służby w instytucji, stworzonej w celu naruszania praw człowieka chronionych zgodnie z Konwencją, należy, zdaniem Trybunału, uważać za właściwą okoliczność dla zdefiniowania i uzasadnienia kategorii osób, których mają dotyczyć kwestionowane obniżki świadczeń emerytalnych. Trybunał wyraził przekonanie, że władze polskie nie rozszerzyły personalnego zakresu tych środków poza to, co było niezbędne do osiągnięcia realizowanego słusznego celu. Trybunał stwierdził też, że skarżący nie ponieśli straty w sferze środków utrzymania ani też nie zostali całkowicie pozbawieni świadczeń. Zauważył, że wprawdzie kwestionowane podjęte środki spowodowały obniżenie przywilejów emerytalnych stworzonych specjalnie dla osób zatrudnionych w komunistycznych instytucjach państwowych, które służyły niedemokratycznemu reżimowi, ale pomimo to utrzymały one dla tych osób system korzystniejszy od powszechnego. Zatem nie można powiedzieć, że państwo polskie spowodowało, iż ponoszą oni nieproporcjonalny i nadmierny ciężar.

W uzasadnieniu powyższej decyzji Europejski Trybunał Praw Człowieka wypowiedział się także z jakich względów kwestie podniesione przez skarżących na podstawie art. 3 i 8 Konwencji, a także domniemana dyskryminacja – sprzeczna z art. 14 Konwencji – w porównaniu z innymi emerytami w Polsce są całkowicie bezzasadne gdyż świadczenia funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa państwa i tak są uprzywilejowane w porównaniu do sytuacji prawnej innych emerytów pobierających świadczenia z powszechnego systemu emerytalnego.

W świetle powyższego, pozbawienie skarżącego wyższego świadczenia za okres służby w organach bezpieczeństwa państwa, przy zagwarantowaniu jednak prawa do zabezpieczenia społecznego, nie stanowi naruszenia podanych w apelacji przepisów prawa międzynarodowego.

Uwzględniając powyższe Sąd Apelacyjny stwierdza, że w okolicznościach niniejszej sprawy, należy uznać, że wyrok Sądu Okręgowego jest zgodny z obowiązującym porządkiem prawnym. Sąd pierwszej instancji zasadnie orzekł, że ponowne ustalenie emerytury policyjnej odwołującego się przez pozwany organ emerytalno – rentowy poprzez określenie jako 0,7% podstawy wymiaru każdego roku jego służby w organach bezpieczeństwa państwa, za okres od 1 października 1976r. do 31 lipca 1990r., znajdowało uzasadnienie w obowiązujących w tym zakresie przepisach prawa, tj. w szczególności w art. 15b ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) w związku z art. 2 ustawy „lustracyjnej”. Należy podkreślić, wbrew twierdzeniom apelującego, że do obniżenia świadczenia emerytalnego odwołującej się za okres służby w organach bezpieczeństwa państwa nie doszło z naruszeniem wymienionych w apelacji przepisów prawa.

Uznając wobec powyższych rozważań, brak podstaw do uwzględnienia apelacji odwołującego się Sąd Apelacyjny na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

Sędziowie: PRZEWODNICZĄCY:

(...)

(...))

ZARZĄDZENIE

(...)