Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 290/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2.

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego Poznań – Stare Miasto w Poznaniu z dnia 22 listopada 2023 r., sygn. akt VIII K 470/22

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzut zgłoszony w apelacji obrońcy oskarżonego:

Obraza prawa procesowego mająca wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia – tj. art. 7 kpk polegającą na całkowicie dowolnej ocenie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dowodu z zeznań O. D. i P. J., a także zapisu monitoringu z miejsca zdarzenia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Sąd Okręgowy nie zgodził się z apelującym aby przy wydawaniu zaskarżonego wyroku doszło do naruszenia reguł procesowych w zakresie oceny zgromadzonych w sprawie dowodów. Przeciwnie, przeprowadzona przez Sąd Rejonowy ocena zebranego w sprawie w sposób pełny materiału dowodowego była rzetelna, szczegółowa i uwzględniała w odpowiednim stopniu zasady prawidłowego rozumowania oraz wskazania wiedzy i doświadczenia życiowego. Jak wynika z analizy akt sprawy, Sąd I instancji poddał ocenie wszystkie zgromadzone dowody, wyraźnie zaznaczył, którym dowodom bądź ich częściom przyznał przymiot wiarygodności a którym cechy tej odmówił oraz podał racjonalne powody takiego ich wartościowania. Przeprowadzona w opisany wyżej sposób weryfikacja dowodów czyniła zatem zadość przepisowi art. 7 kpk.

Niewątpliwie, dla ustalenia faktycznego przebiegu przedmiotowego zdarzenia istotne znaczenie miały nagrania z kamer monitoringu wewnątrz lokalu C. Show przy ul. (...) w P., które zarejestrowały jego przebieg. Pozwalało to na zdecydowanie lepszą weryfikację dowodów o charakterze wpływowym, tj. wyjaśnień oskarżonego oraz zeznań świadków O. D. i P. J.. Sąd Okręgowy podzielił przy tym zapatrywania Sądu I instancji co do oceny wiarygodności tych dowodów osobowych, uznając za zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyjaśnienie dostrzeżonych rozbieżności w zeznaniach świadków dynamiką zajścia, a co do pokrzywdzonej także silnymi przeżyciami jemu towarzyszącymi. Zaznaczyć jednak trzeba, że te niespójności miały charakter drugoplanowy i z pomocą zapisu z monitoringu wewnątrz lokalu, dało się je usunąć, bez umniejszania wartości dowodowej tych zeznań. Odnośnie dowodu z wyjaśnień K. B. (1) to Sąd Rejonowy w pełni zasadnie dostrzegł różnice w jego relacji z postępowania przygotowawczego i z rozprawy, korzystnie dla podsądnego tłumacząc niepamięć określonych okoliczności stanem nietrzeźwości oraz doznanymi obrażeniami w wyniku późniejszego pobicia go w tym lokalu. Sąd Rejonowy, z racji ferowanej linii obrony, był zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności przy ocenie tych dowodów osobowych i starannego weryfikowania ich treści z pozostałym zgromadzonym materiałem dowodowym. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd I instancji wywiązał się z tego zadania należycie i prawidłowo ocenił wartość relacji procesowych uczestników przedmiotowych zdarzenia.

Dlatego też Sąd II instancji uznał, że nie zasługiwały na uwzględnienie wyjaśnienia oskarżonego, w których nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, przedstawiając na rozprawie szereg szczegółów ze zdarzenia, mających go ekskulpować. Zasadnie przy tym Sąd ten stwierdził, że bez wpływu na rozstrzygnięcie sprawy pozostaje to z jakiego powodu oskarżony domagał się zwrotu przekazanych pieniędzy, co do której to okoliczności zresztą on sam rozbieżnie wskazywał na kolejnych etapach procesu. Kontrola odwoławcza wykazała też, że obrońca w apelacji wyrażał bezpodstawną krytykę co do oddalonych przez Sąd Rejonowy wniosków dowodowych, zmierzających do poszerzenia informacji na temat oszukańczych działań obsługi lokalu wobec klientów. Przyjmując za bezsporny fakt prowadzenie śledztwa dotyczącego działania zorganizowanej grupy przestępczej na szkodę klientów sieci klubów go-go, w tym klubu w P., gdzie doszło do przedmiotowego czynu, to przecież niniejsze postępowanie karne nie wykazało aby wobec K. B. (1) były stosowane podstępne zabiegi, o których pisał apelujący, tj. aby będąc klientem klubu nocnego został doprowadzony do stanu bezbronności. Jak wynika z materiału dowodowego, K. B. udał się tam z przyjacielem, wiedząc jakiego rodzaju rozrywki są oferowane, a znajdował się już wtedy w stanie silnego upojenia alkoholem, w który sam się wprawił. Nieważne zatem dla rozstrzygnięcia sprawy były spekulacje obrońcy, że pokrzywdzona musiała być zorientowana co do sposobu funkcjonowania klubu. W ten to sposób apelujący jedynie bezskutecznie próbował ukazać O. D. w negatywnym świetle. Paradoksalnie zaś, podkreślane przez apelującego objęcie całej przestrzeni lokalu monitoringiem, okazało się przydatne dla rozstrzygnięcia kontrolowanej sprawy, dostarczając bezwpływowego materiału dowodowego. Zapis monitoringu, w zakresie odtworzonym na rozprawie przed Sądem Rejonowym pokazał faktyczną sekwencję wydarzeń, pozwalając prześledzić zachowanie oskarżonego, pokrzywdzonej i barmanki. Sąd Okręgowy jest zgodny z apelującym, że powodem użycia przemocy przez K. B. (1) były kwestie finansowe, oskarżony bowiem chciał zwrotu pieniędzy, które miała w ręku O. D.. W tym celu chwytał tą dziewczynę za ręce, kładł się na nią kiedy siedzieli obok siebie na sofie. Następnie zaś, co widać częściowo na nagraniu wpierw dusił ją za szyję, a zaraz potem uczepił się jej włosów na wysokości karku i nie puszczał ich. Nie zaprzestał tego mimo reakcji stojącej obok P. J., co spowodowało interwencję ochroniarza. Na skutek odciągania oskarżonego od pokrzywdzonej, K. B. (1) znalazł się w pozycji stojącej i pociągnął za sobą O. D., która przewróciła sobą szklany stolik, ze znajdującymi się na nim szklanymi przedmiotami, a następnie cały czas bardzo mocno trzymana przez oskarżonego za włosy, upadła na rozbite szkła kolanami. Dalej, jak też prawidłowo przyjął w swoich ustaleniach Sąd I instancji, w czasie akcji wyswobadzania pokrzywdzonej od oskarżonego, przemieściła się na podłodze po odłamkach szkła, została przeciągnięta po podłodze. Co skutkowało powstaniem u niej obrażeń ciała kwalifikowanych z art. 157 § 2 kk, opisanych w karcie informacyjnej leczenia szpitalnego z dnia 2 sierpnia 2021 r. i uwiecznionych na fotografiach znajdujących się w aktach sprawy. Z tych dokumentów medycznych wynikało zaś, że pokrzywdzona miała trzy rany na lewej kończynie dolnej, a nie dwie jak najpewniej przez pomyłkę przyjęto w zaskarżonym wyroku, bo w uzasadnieniu Sąd opisał wszystkie te obrażenia (k. 363). Tymczasem obrona we wniesionym środku odwoławczym niezasadnie podważała przyjęty w zaskarżonym wyroku związek przyczynowo-skutkowy między zachowaniem oskarżonego a przewróceniem się pokrzywdzonej na szklany stolik i spowodowaniem u niej obrażeń ciała, upatrując źródła tej sytuacji w działaniu ochroniarzy. Pomijając fakt, że na pomoc pokrzywdzonej ruszył najpierw jeden mężczyzna, to tak przedstawiona przez obrońcę ocena zarzuconego oskarżonemu czynu była błędna. Jak już wyżej zaznaczono, na agresywne zachowanie podsądnego w pierwszej kolejności próbowała wpłynąć barmanka, co jednak nie przyniosło żadnego efektu, dlatego wkroczył pracownik ochrony. Oskarżony będąc odsuwany od pokrzywdzonej musiał zdawać sobie sprawę, że dynamicznie się przemieszcza, mimo to cały czas trzymał O. D. za włosy, co powodowało dalszy bieg wydarzeń z jej udziałem. Naturalnym, bezpiecznym odruchem w sytuacji w jakiej znalazł się oskarżony było bowiem odstąpienie od dziewczyny, zaprzestanie naruszania jej nietykalności cielesnej. K. B. (1) jednak tak nie postąpił, choć jak najbardziej w tym momencie mógł i powinien tak zrobić. Skoro zaś zdecydował się na kontynuowanie przemocy wobec pokrzywdzonej w ustalonych okolicznościach, to co najmniej godził się na to, że powstaną u niej obrażenia kiedy klęczała na podłodze wokół porozbijanego szkła. Poza tym też, Sąd Okręgowy nie miał żadnych wątpliwości, że w swoim zachowaniem oskarżony naraził O. D. na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu. Wynikało to z niekwestionowanej pod względem fachowości i rzetelności opinii biegłego medyka sądowego z (...) w P. dr n. med. K. K., który tak właśnie ocenił sposób działania sprawcy wobec O. D.. Jeśli obrońca domagałby się przykładów w tym zakresie to warto odesłać do apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej, który bardzo trafnie wskazał, że walające się po podłodze odłamki szkła mogły uszkodzić pokrzywdzonej więzadła kolanowe, czy nawet tętnicę udową. Przy tak dużej dynamice zdarzenia i ciągłym trzymaniu pokrzywdzonej przez oskarżonego w wymuszonej pozycji klęczącej, było to jak najbardziej prawdopodobne.

Wniosek

O uniewinnienie oskarżonego K. B. (1) od zarzucanego jemu czynu, ewentualnie, w przypadku uznania, iż konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w P..

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosków z uwagi na niezasadność omówionego zarzutu. Zgromadzony, wiarygodny i prawidłowo, wszechstronnie oceniony przez Sąd Rejonowy materiał dowodowy pozwalał na ustalenie, że pokrzywdzona doznała obrażeń lewej kończyny dolnej oraz otarcia naskórka szyi w wyniku bezprawnego zachowania K. B. (1). W konsekwencji brak było podstaw faktycznych i prawnych do uniewinnienia oskarżonego od stawianego mu zarzutu. Podsądny wyczerpał bowiem swoim zachowaniem wszystkie ustawowe znamiona przestępstwa nie tylko z art. 157 § 2 kk ale także z art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, co wykazał przeprowadzony we właściwych ramach przedmiotowych proces.

Lp.

Zarzut

3.2.

Zarzut zgłoszony w apelacji obrońcy oskarżonego:

Obraza prawa procesowego – tj. art. 424 kpk polegająca na zawarciu w uzasadnieniu sprzecznych ze sobą twierdzeń, przeciwstawnych ustaleń, niejednoznacznych określeń uniemożliwiających kontrolę instancyjną wyroku i uniemożliwiających realizację prawa do obrony i merytoryczną polemikę obrońcy z ustaleniami Sądu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Podkreślić należy, że zgodnie z obecnie obowiązującymi regułami procesowymi błędy formalne w zakresie sporządzania uzasadnienia, nie mogą skutkować uchyleniem zaskarżonego wyroku, albowiem uzasadnienie sporządzane jest po jego wydaniu, a zatem nie mogą mieć wpływu na jego treść ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2023 r., sygn. akt II ZOW 24/22, Lex nr 3459138). Istotne jest także, że same wadliwości uzasadnienia nie wystarczą obecnie do uchylenia orzeczenia w ramach kontroli (art. 455a kpk), chyba że nie poddaje się ono w ogóle kontroli ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2022 r., Lex nr 3480112).

W przedmiotowej sprawie jedynie dyskusyjna była kwestia przejrzystości wywodu Sądu Rejonowego na str. 4 uzasadnienia zaskarżonego wyroku w rubryce dotyczącej faktów uznanych za nieudowodnione, gdzie użyto podwójnego przeczenia. Jednakże ten drobny mankament tegoż opracowania nie dawał podstaw do zdyskwalifikowania całego uzasadnienia, które spełniało wymogi z art. 424 § 1 kpk, umożliwiając dokonanie pełnej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku. Zatem zgłoszone uchybienie, wbrew odmiennym twierdzeniom apelującego, nie miało wpływu na prawidłowość wydanego wyroku oraz nie ograniczało prawa oskarżonego do obrony.

Wniosek

O uniewinnienie oskarżonego K. B. (1) od zarzucanego jemu czynu, ewentualnie, w przypadku uznania, iż konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z uwagi na niezasadność omówionego zarzutu.

Lp.

Zarzut

3.3.

Zarzut zgłoszony w apelacji obrońcy oskarżonego:

Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego orzeczenia polegający na uznaniu, że K. B. (1) w dniu 2 sierpnia 2022 (faktycznie to 2021 r. – dop. SO) roku dusił O. D. za szyję i pociągnął za włosy i dalej nie puszczał, na skutek czego pokrzywdzona sobą przewróciła szklany stolik i upadła na podłogę na kolana na rozbite szkło, wskutek czego powstały u niej obrażenia ciała w postaci dwóch ran na podudziu lewym i otarcia naskórka szyi, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres nie dłuższy niż 7 dni, a nadto oskarżony swoim działaniem naraził pokrzywdzoną ba bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, co miało wpływ na treść orzeczenia w postaci skazania oskarżonego za występki opisane z artykułach 157 § 2 kk i 160 § 1 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut apelacyjny był nietrafny. Sąd Okręgowy stwierdził bowiem, że był on konsekwencją podniesionej wcześniej obrazy przepisów postępowania, z umownie nazwanej sfery gromadzenia i oceny dowodów i de facto ów nowy zarzut zasadzał się właśnie w naruszeniach o charakterze procesowym, co było przedmiotem powyżej zaprezentowanej kontroli odwoławczej. Brak podstaw do wzruszenia oceny dowodów, które były podstawą czynienia przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych czynił zatem bezzasadnym ten wtórny zarzut odwoławczy. Stanowisko obrony co do wątpliwości w ustaleniach Sądu Rejonowego w zakresie okoliczności faktycznych, w jakich pokrzywdzona doznała obrażeń ciała, oparte było na jednostronnej i wybiórczej ocenie materiału dowodowego, przez co nie mogło stać się podstawą miarodajnych rozważań w postępowaniu apelacyjnym.

Wniosek

O uniewinnienie oskarżonego K. B. (1) od zarzucanego jemu czynu, ewentualnie, w przypadku uznania, iż konieczne jest przeprowadzenie na nowo przewodu w całości, o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd Rejonowy Poznań – Stare Miasto w Poznaniu.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Brak podstaw do uwzględnienia wniosku z uwagi na niezasadność omówionego zarzutu.

Lp.

Zarzut

3.4.

Zarzut zgłoszony w apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej:

Rażąca niewspółmierność orzeczonej kary oraz środka kompensacyjnego:

- przejawiająca się w orzeczeniu względem oskarżonego kary rażąco niskiej, podczas gdy stopień społecznej szkodliwości czynu popełnionego przez oskarżonego jest wysoki,

- przejawiająca się w orzeczeniu rażąco niskiej kwoty zadośćuczynienia, podczas gdy zdarzenie wywołane zachowaniem oskarżonego doprowadziło do oszpecenia jej ciała, zaniżenia samooceny, konieczności zakrywania blizn.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut apelacyjny okazał się trafny.

Sąd Okręgowy w całej rozciągłości podzielił stanowisko apelującego, że stopień społecznej szkodliwości czynu oskarżonego był wysoki, co stanowiło przeszkodę aby zastosować w stosunku do tego podsądnego dobrodziejstwo warunkowego umorzenia postępowania. Przy czym formalnie należałoby tu oczekiwać zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych polegającego na nieprawidłowej ocenie okoliczności przedmiotowo-podmiotowych, które zaważyły na błędnym wniosku Sądu I instancji, iż społeczna szkodliwość czynu oskarżonego nie była znaczna. Jednym z warunków do zastosowania instytucji z art. 66 § 1 kk, obok dotychczasowej niekaralności sprawcy za przestępstwa umyślne, jest aby jego wina oraz społeczna szkodliwość czynu nie były znaczne. Sąd odwoławczy po zapoznaniu się ze wszystkimi okolicznościami niniejszej sprawy, w tym prześledziwszy przebieg inkryminowanego zdarzenia nagrany na kamerach monitoringu z nocnego klubu, doszedł do przekonania, że zachowanie oskarżonego K. B. (1) cechował wysoki stopień bezprawności. Sąd Rejonowy słusznie zwrócił uwagę, że początkiem zajścia były próby odzyskania pieniędzy od pokrzywdzonej, co w pewnym stopniu umniejszało jego winę, jednak już nie zgodził się z tym organem orzekającym, iżby to wyraźnie łagodziło szkodliwość tego umyślnego występku, skierowanego przeciwko życiu i zdrowiu młodej kobiety - pracownicy tego lokalu. Oskarżony potraktował bowiem pokrzywdzoną wręcz przedmiotowo, jak automat, który nie chce wydać mu pieniędzy. Działał przy tym z ogromną zawziętością, o czym świadczy fakt, że mimo silnego upojenia alkoholem, co swoją drogą także było okolicznością go obciążającą, cały czas kurczowo trzymał pokrzywdzoną za włosy, mimo że ona krzyczała, trzymał także wtedy gdy już upadła kolanami na rozbite szkło i nie puszczał jej mimo nasilonej interwencji kilku mężczyzn, co trwało, jak pokazuje nagranie przez ponad 40 sekund. Oskarżony z własnej woli nie oswobodził pokrzywdzonej i w tym czasie nie był nawet minimalnie zainteresowany tym czy dziewczynie, którą wcześniej wybrał do towarzystwa dzieje się krzywda. Nie świadczyła o oskarżonym pozytywnie również treść jego wyjaśnień, w których zaprzeczał aby świadomie wyrządził tancerce krzywdę, tłumacząc się wypitym alkoholem. Dziwić musiała w tej sytuacji dobra pamięć oskarżonego jeśli chodzi o sporne kwestie finansowe, co było eksponowane aby ukazać się w roli naciąganego na niechciane usługi klienta klubu. Z kolei stawianie się w roli ofiary pobicia po inkryminowanym czynie nie jest przedmiotem tego procesu i nie miało żadnego znaczenia przy ocenie jego zachowania wobec pokrzywdzonej O. D.. Z oczywistych względów Sąd Okręgowy skupił się na ocenie zachowania K. B. (1) do czasu jego obezwładnienia, gdyż wtedy jeszcze miał możliwość reakcji na powstałą sytuację. Nie sposób było umniejszać wagi czynu oskarżonego tym, że miał on miejsce w nocnym klubie, gdzie przecież udał się z własnej woli, w celach rozrywkowych i używał przemocy wobec pracującej w nim młodej kobiety. Pokrzywdzona nawet w ułamku sekundy nie była wobec oskarżonego agresywna, a swoim zachowaniem nie przyczyniła się w żadnym stopniu do tej traumatycznej dla niej sytuacji. Negatywne skutki zachowania oskarżonego jakich doznała, były spowodowane wyłącznie z jego winy. Również postawa sprawcy po popełnieniu czynu, pozbawiona szczerej skruchy i autorefleksji, nie pozwalała potratować go pobłażliwie. To, że oskarżony studiuje prawo, a w dniu zdarzenia świętował zdaną sesję egzaminacyjną, to jak trafnie zaznaczył apelujący pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, wcale nie dawało mu taryfy ulgowej przed wymiarem sprawiedliwości. Wręcz przeciwnie, student prawa powinien mieć nie tylko większą od przeciętnej wiedzę o przepisach prawnych ale też tym bardziej można było od niego oczekiwać, że będzie tych norm postępowania i porządku prawnego przestrzegał. Inkryminowane zdarzenie bulwersowało zarówno pokrzywdzoną, jak i osoby znajdujące się w tym lokalu, a zwrócone było przeciwko najważniejszym dobrom prawnie chronionym jak życie i zdrowie. Dlatego też wymagało wyraźnej reakcji prawnokarnej. Sąd Okręgowy uznał zatem, że aby oskarżony K. B. (1) należycie zrozumiał wagę swego czynu, skazanie go za przypisane mu przestępstwo z art. 157 § 2 kk i art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk było koniecznością. Wybrana kara o charakterze wolnościowym, wymierzona na podstawie art. 160 § 1 kk przy zastosowaniu art. 37a § 1 kk i art. 34 § 1 i 1a kk oraz art. 35 § 1 kk, tj. kara ograniczenia wolności, polegająca na wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 6 miesięcy po 20 godzin w stosunku miesięcznym uzmysłowić ma oskarżonemu wyrządzone zło oraz zadośćuczynić społecznemu poczuciu sprawiedliwości. Jednocześnie, zdaniem Sądu Okręgowego taka dolegliwość karna co do zasady nie przekreśla kontynuacji kształcenia się oskarżonego na uczelni wyższej. Niewątpliwie, zapadły wyrok skazujący wpłynie na plany zawodowe podsądnego, gdyż dopiero po wykonaniu kary i zatarciu skazania mógłby zostać radcą prawnym. Czas ten jest jednak w przypadku oskarżonego potrzebny aby przepracował swoje karygodne zachowanie i zadośćuczynił pokrzywdzonej za doznaną krzywdę. Dopiero takie rozliczenie się z przeszłością powinno dać oskarżonemu ewentualną możliwość wykonywania zawodu zaufania publicznego. Jest on stosunkowo młodym człowiekiem, przyszłość leży w jego rękach i zapadły wyrok skazujący ma go nauczyć dokonywania właściwych wyborów życiowych.

Przechodząc do drugiego elementu zarzutu, tj. rażącej niewspółmierności orzeczonego środka kompensacyjnego należało rozpocząć od wskazania, iż do sfery swobodnego uznania sędziowskiego należy ustalenie wysokości zadośćuczynienia, przy wykorzystaniu ujętego w art. 445 § 1 kc nieokreślonego kryterium „odpowiedniej sumy zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”. Jak zaś wynika z wypracowanej linii orzeczniczej i stanowiska doktryny, powinno ono obejmować wszelką niematerialną krzywdę, wyrządzoną bezprawnie, a zatem niezasłużenie, pokrzywdzonemu. Na krzywdę składa się: cierpienie, ból fizyczny, poczucie nieszczęścia, lęk, czy w końcu dyskomfort psychiczny wynikający z pogorszenia jakości życia, ograniczeń w codziennych funkcjonowaniu, ale także pozbawienie możliwości odczuwania przyjemności, realizowania zainteresowań. Oczywiście kwota pieniężna przyznana w ramach zadośćuczynienia powinna w pełni lub w stopniu możliwym zrekompensować wyrządzoną pokrzywdzonemu krzywdę. Choć przepisy prawa cywilnego nie wskazują wysokości zadośćuczynienia, to nie można redukować – marginalizować tej formy naprawienia szkody, bowiem z perspektywy pokrzywdzonego jest to istotny, a niekiedy zasadniczy, środek kompensacji jego krzywdy. (...) zadośćuczynienie powinno zatem obejmować rodzaj, czas i natężenie cierpień pokrzywdzonego przy uwzględnieniu indywidualnych okoliczności sprawy. Należy także zawsze mieć na względzie, iż krzywdę bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej, a każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, przy czym ocena ta ma opierać się na kryteriach obiektywnych, a nie na wyłącznie subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Powinno ono jednocześnie przedstawiać odczuwalną ekonomicznie wartość, a jego wysokość nie może sprowadzać się do kwoty symbolicznej ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 14 grudnia 2021 r., sygn. akt II AKa 140/21, Legalis nr 2675869; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 lipca 2020 r., sygn. akt II AKa 55/20, Legalis nr 2488437).

Uwzględniając powyższe, należy stwierdzić, że ustalenie w sposób zobiektywizowany sumy odpowiedniej do rozmiarów krzywdy osoby pokrzywdzonej nie jest łatwym zadaniem, zwłaszcza biorąc pod uwagę fakt, że orzeczenie takiego środka kompensacyjnego nie ma prowadzić do wzbogacenia się ofiary przestępstwa. Sąd orzekając o zadośćuczynieniu nie może nigdy kierować się jedynie subiektywnym stanowiskiem oskarżyciela posiłkowego, który zawsze dąży do uzyskania jak najwyższej kwoty środka kompensacyjnego wyolbrzymiając rozmiar doznanych krzywd, ani też przekonaniem oskarżonego zaniżającego wspomniane krzywdy i oczekującego orzeczenia zadośćuczynienia w jak najniższej kwocie. Organ meriti musi w tej kwestii zachować możliwie pełny obiektywizm i samodzielnie ustalić oraz ocenić rzeczywisty rozmiar krzywd dla pokrzywdzonej osoby wywołane przypisanym sprawcy przestępstwem. Rację miał zatem w dużej mierze pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej kwestionując rzetelność tej oceny ze strony Sądu I instancji. Organ wydający zaskarżony wyrok nie dość uwzględnił wszystkie okoliczności jakie wpływały na rozmiar krzywdy O. D., jak ból fizyczny, szok i przerażenie zaraz po zdarzeniu, a także skutki doznanych ran na nodze, które pozostawiły szpecące blizny widoczne na załączonych do akt fotografiach (k. 63-68, k. 147-151), na których usunięcie pokrzywdzonej nie stać. Dla młodej kobiety jest to bardzo wstydliwe, pokrzywdzona odczuwa dyskomfort aby pójść na basen czy na plażę. A sytuacja taka utrzymuje się już od prawie 3 lat. Nie można też zapominać, co podkreślono w apelacji, że pokrzywdzona została narażona na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, co niewątpliwie zwiększało jej traumę i poczucie krzywdy. Zdaniem Sądu odwoławczego, orzeczona kwota 6.000 zł bez wątpienia nie odpowiada rozmiarowi tych szkód niemajątkowych i nie rekompensuje ich w sposób zadowalający. Dlatego też Sąd II instancji uznał, iż odpowiednia tytułem środka kompensacyjnego będzie kwota 20.000 zł, która będzie adekwatna do rozmiaru krzywd, opisanych powyżej.

Sąd Okręgowy nie widział natomiast podstaw do orzeczenia zadośćuczynienia w wysokości 25.000 zł, tj. żądanej przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej. Należy zauważyć, że domagając się takiego zadośćuczynienia apelujący kierował się w pewnej mierze kryteriami subiektywnymi, a więc osobistym poczuciem krzywdy pokrzywdzonej, a jak już wyżej wspomniano, okoliczność taka nie może determinować wysokości orzeczonego środka kompensacyjnego. Poza tym skarżący brał pod uwagę możliwości zarobkowe oskarżonego i jego sytuację życiową, co nie ma znaczenia przy określaniu wysokości tego środka kompensacyjnego. Obowiązek naprawienia szkody niemajątkowej w formie odszkodowania, służy kompensacji szkód i krzywd, które mają swe źródło w popełnionym przestępstwie. Znajdują tu jednak zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego, zatem miarkowanie takiej kwoty z powodu celów kary, właściwości i warunków osobistych sprawcy, nie jest dopuszczalne ( wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 listopada 2017 r., sygn. akt II AKa 202/17, Lex nr 2541504).

Wniosek

Zmiana zaskarżonego orzeczenia poprzez:

- uznanie oskarżonego winnym zarzucanego mu czynu i wymierzenie mu kary 6 miesięcy ograniczenia wolności polegającej na wykonywaniu nieodpłatnej kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 25 godzin w stosunku miesięcznym,

- zasądzenie od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej zadośćuczynienia za doznana krzywdę w wysokości 25.000 zł

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek główny o zaostrzenie reakcji prawnokarnej na popełniony przez oskarżonego występek przeciwko życiu i zdrowiu został uznany za w pełni zasadny, a proponowana przy skazaniu kara 6 miesięcy ograniczenia wolności jest adekwatna do stopnia społecznej szkodliwości przypisanego K. B. przestępstwa, jego zawinienia oraz celów przede wszystkim wychowawczych jakie kara ma spełnić wobec sprawcy oraz w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Wniosek o podwyższenie środka kompensacyjnego w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na rzecz pokrzywdzonej O. D. uwzględniono do kwoty 20.000 zł, uznając wniosek o wyższe zadośćuczynienie za wygórowany i niewykazany przez apelującego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.11.

Przedmiot utrzymania w mocy

Orzeczenia o kosztach postępowania, zawarte w pkt 3 i 4, z wyjątkiem wymierzonej opłaty.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wyrok został utrzymany w mocy jedynie w niewielkim zakresie, tj.:

- w pkt 3 co orzeczenia o kosztach należnych od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej z tytułu zastępstwa procesowego – zwrot wynagrodzenia za jednego pełnomocnika

- w pkt 4 co do orzeczenia o należnościach od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa z tytułu zwrotu kosztów sądowych, za wyjątkiem wymierzonej opłaty, co było spowodowane tym, że w wyroku Sądu Okręgowego wobec odmiennego ukształtowania orzeczenia o karze, została oskarżonemu wymierzona jedna opłata za obie instancje.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.11.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1W pkt 1 lit. a) uchylono orzeczenie o warunkowym umorzeniu postępowania wobec oskarżonego K. B. (1) na okres 1 roku próby za czyn wyczerpujący znamiona przestępstwa z art. 157 § 2 kk i art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk (pkt 1) oraz o zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę na rzecz pokrzywdzonej, orzeczonym w ramach obowiązków próby przy warunkowym umorzeniu postępowania (pkt 2).

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie powyższych orzeczeń było konieczne wobec uwzględnienia zarzutów apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej i uznania konieczności wydania wyroku skazującego, w miejsce warunkowego umorzenia postępowania wobec oskarżonego K. B. (1).

0.0.12.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1W pkt 1 lit. b) oskarżony K. B. (1) został uznany za winnego przestępstwa z art. 157 § 2 kk i art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk, z podanym opisem jego popełnienia. To jest tego, że w dniu 2 sierpnia 2021 r. w klubie (...) przy ul. (...) w P. dusił O. D. za szyję, trzymał ją za włosy i nie puszczając w trakcie próby odciągania go od niej przez pracownika ochrony lokalu, spowodował, że pokrzywdzona przewróciła się na szklany stolik i upadła kolanami na rozbite szkło, wskutek czego doznała obrażeń ciała w postaci ran na podudziu lewym i otarcia naskórka szyi, co spowodowało naruszenie czynności narządów ciała na okres nie dłuższy niż 7 dni, a jednocześnie tym zachowaniem oskarżony naraził pokrzywdzoną na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana stanowiła skutek uwzględnienia zarzutu pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej na niekorzyść oskarżonego i uznania konieczności wydania wyroku skazującego oskarżonego, w miejsce wyroku warunkowo umarzającego postępowanie wobec K. B. (1). W zaistniałej sytuacji procesowej Sad Okręgowy uznał, że może w instancji odwoławczej dokonać takiej modyfikacji zaskarżonego wyroku, w którym uznano sprawstwo i winę oskarżonego i zastosowano instytucję warunkowego umorzenia postępowania. W przepisie art. 454 § 1 kpk zawarty jest zakaz ne peius, który stanowi, że sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony lub co do którego w pierwszej instancji umorzono postępowanie. Ustawodawca zatem daje możliwość zmiany zaskarżonego wyroku przy apelacji na niekorzyść poprzez skazanie oskarżonego przez sąd odwoławczy za czyn, co do którego w sądzie pierwszej instancji warunkowo umorzono postępowania. W kontrolowanym przypadku zostały więc spełnione wszystkie wymogi procesowe aby dokonać takiej modyfikacji zaskarżonego wyroku. W związku ze skazaniem oskarżonego przez Sąd Okręgowy koniecznym było podanie opisu czynu oraz jego kwalifikacji prawnej, a następnie wymierzenie kary, z podaniem podstawy wymiaru kary, która w tym wypadku był art. 160 § 1 kk w zw. z art. 11 § 3 kk, jako przewidujący surowszą w porównaniu do art. 157 § 2 kk sankcję, tj. karę pozbawienia wolności do lat 3. Ostatecznie, Sąd Okręgowy, przy zastosowaniu art. 37a kk, na podstawie art. 34 § 1 i 1a kk oraz art. 35 § 1 kk wymierzył oskarżonemu karę 6 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem pracy na cele społeczne w wymiarze 20 godzin miesięcznie. Szersza argumentacja na temat orzeczonej kary została podana w pkt 3.4. niniejszego uzasadnienia, przy omawianiu zarzutu odwoławczego podniesionego przez pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.

0.0.13.

Przedmiot i zakres zmiany

0.0.1W pkt 1 lit. c), na podstawie art. 46 § 1 kk orzeczono od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonej O. D. zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wysokości 20.000 zł.

Zwięźle o powodach zmiany

Zmiana ta jest konsekwencją uwzględnienia zarzutu odwoławczego pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej na niekorzyść oskarżonego, podnoszącego rażąco niską kwotę zadośćuczynienia orzeczonego w zaskarżonym wyroku. Sąd II instancji orzekł ten środek kompensacyjny na innej podstawie prawnej, tj. art. 46 § 1 kk, gdyż wskazany w pkt 2 zaskarżonego wyroku art. 67 § 3 kk stracił rację bytu wobec stwierdzenia przez organ odwoławczy braku podstaw do zastosowania wobec K. B. (1) instytucji warunkowego umorzenia postępowania. Wymiar środka kompensacyjnego uzasadniono już powyżej, w pkt 3.4.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

3.

Na podstawie art. 627 kpk w zw. z § 11 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 11 ust. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. z 23 sierpnia 2023 r. Dz. U. z 2023 r., poz. 1964) Sąd Okręgowy, zgodnie z wnioskiem pełnomocnika – adw. A. R. zamieszczonym w apelacji (k. 374v) zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycielki posiłkowej O. D. kwotę 840 zł tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej jej w postępowaniu odwoławczym przez jednego pełnomocnika. Na rozprawie apelacyjnej w dniu 12 czerwca 2024 r. oskarżycielka posiłkowa była reprezentowana z ramienia obu ustanowionych przez nią w niniejszej w sprawie pełnomocników (k. 426).

4.

Zgodnie z zasadą z art. 636 § 1 kpk kosztami postępowania odwoławczego obciążono oskarżonego ponieważ apelacja wniesiona przez jego obrońcę nie została uwzględniona, natomiast apelacja strony przeciwnej, na jego niekorzyść, okazała się w znaczącej części zasadna. Na koszty te składa się zryczałtowana opłata (20 zł) za doręczenie wezwań i innych pism, co wynika z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (Dz. U. z 2013, poz. 663 ze zm.). Składnikiem tych kosztów, określonym w wyroku kwotowo, jest też opłata za obie instancje wymierzona oskarżonemu w wysokości 120 zł, ustalona na podstawie art. 10 ust. 1 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 2 i art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 1983 r., nr 49, poz. 223 ze zm.). Jest to jedna opłata, gdyż oskarżony został skazany przez sąd odwoławczy i wymierzono mu karę ograniczenia wolności, w miejsce orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania, w związku z którym opłatę wymierza się w innych granicach kwotowych, określonych w art. 7 ww. ustawy.

Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw z art. 624 § 1 kpk, uzasadniających zwolnienie oskarżonego z obowiązku ponoszenia całości kosztów sądowych wygenerowanych w postępowaniu apelacyjnym. Należności te nie są znaczne, przez co należało przyjąć, iż sytuacja materialna oskarżonego pozwala na ich uiszczenie, bez uszczerbku dla jego utrzymania.

7.  PODPIS

Hanna Bartkowiak