Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Orzeczeniem z dnia 22 maja 2023 r., znak: (...), (...)Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. utrzymał w mocy orzeczenie (...)Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. z dnia 3 marca 2023 r., którym odmówiono wydania orzeczenia. M. G. jest bowiem zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności na stale z symbolem niepełnosprawności (...) Organ stwierdził, że M. G. ma naruszoną sprawność organizmu, a rodzaj i zakres tych ograniczeń istotnie obniża zdolność do wykonywania pracy i pełnienia ról społecznych. Pomimo występujących ograniczeń wynikających z rozpoznanych schorzeń, które obniżają zdolność do pełnej aktywności zawodowej, orzekany jest zdolny do pracy lekkiej na otwartym rynku pracy z uwzględnieniem psychofizycznych ograniczeń. Skład orzekający uznał, że zakres i skutki schorzeń dotyczące chorób układu pokarmowego wymagają leczenia i rehabilitacji i zaopatrzenia w środki ułatwiające funkcjonowanie. Tym niemniej, M. G. nie jest osobą zależną od otoczenia – jest zdolny do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, samodzielne poruszanie się i komunikowanie z otoczeniem. Może funkcjonować społecznie odpowiednio do wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych bez konieczności pomocy oraz wykonywać pracę na otwartym rynku pracy po uwzględnieniu ograniczeń wynikających z charakteru schorzeń. Nadto nie ma podstaw do zaliczenia Orzekanego do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, gdyż skutki naruszonej sprawności organizmu nie wymagają zapewnienia Orzekanemu częściowej pomocy innych osób w celu wyrównania szans i uczestnictwa w różnych sferach życia jak również M. G. nie jest niezdolny do pracy albo zdolny do pracy w warunkach pracy chronionej.

M. G. wniósł odwołanie od tego orzeczenia domagając się przyznania mu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Odwołujący wskazał, że jego stan zdrowia nie uległ poprawie na przestrzeni ostatnich lat, a towarzyszące mu dolegliwości takie jak problemy z pamięcią, utrata świadomości i zawroty głowy przypieczętowały konieczność ubiegania się o zwiększenia stopnia niepełnosprawności.

W odpowiedzi na odwołanie (...)Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. wskazał, że nie znalazł podstaw do zmiany lub uchylenia decyzji i wniósł o oddalenie odwołania wskazując, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane zgodnie ze stanem faktycznym. W uzasadnieniu stanowiska organ przedstawił argumentację analogiczną do zaprezentowanej w zaskarżonym orzeczeniu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. G., urodzony (...) w M., ma obecnie (...)lat. Jest wdowcem. Funkcjonuje samodzielnie. Posiada wykształcenie zawodowe (mechanik poj. samochodowych). Odwołujący aktualnie nie pracuje i pobiera zasiłek z (...).

Niesporne, nadto dowód: ocena zawodowa – 41, 53-54. akt organu, wniosek o wydanie orzeczenia – k.38 akt organu.

M. G. cierpi na marskość alkoholową wątroby wyrównaną, astmę oskrzelową wyrównaną bez niewydolności oddechowej oraz otyłość (wzrost 172 cm, waga 105 kg), co czyni ubezpieczonego niepełnosprawnym w stopniu lekkim o symbolu (...) na stałe. Jest on zdolny do pracy na otwartym rynku pracy. Wymaga zaopatrzenia w środki ortopedyczne i pomocnicze, a także korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Nadto jest wydolny krążeniowo, ruchowo sprawny, bez wodobrzusza i obrzęków oraz cech skazy, jego stan zdrowia nie rokuje poprawy. Cierpi na zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego z okresowym zespołem bólowym. Brak podstaw do podwyższenia stopnia niepełnosprawności z lekkiego na umiarkowany. Brak objawów ubytkowych oraz objawów świadczących o podrażnieniu korzeni nerwowych. Są podstawy do orzeczenia lekkiego stopnia niepełnosprawności. Nie ma podstaw do orzeczenia umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Dowód: ocena stanu zdrowia k. 42, 55, akt organu, opinia biegłych sądowych z zakresu internistykii, neurologii i ortopedii, w tym opinia uzupełniająca– k. 48, 73-74, 96; orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k.23 akt organu.

Z zakresu schorzeń ogólnych (internistycznych) i kardiologicznych u M. G. rozpoznano marskość wątroby o charakterze wyrównanym, astmę oskrzelową wyrównaną bez niewydolności oddechowej oraz otyłość. Czynność serca miarowa, tony serca ciche prawidłowo akcentowane. Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy prawidłowy, bez cech zastoju. Brzuch miękki niebolesny, śledziona niepowiększona i niebolesna, wątroba powiększona. Kończyny dolne bez cech zakrzepicy, nieznaczne obrzęki. Z powodu schorzeń internistycznych M. G. wykazuje istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu z osobą o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełnosprawnością psychiczną i fizyczną. Może pozostać zatrudniony na otwartym rynku pracy.

Dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu internistyki, – k. 48

Z zakresu chorób ortopedycznych i neurologicznych u M. G. nie stwierdza się odchyleń w zakresie nerwów czaszkowych, w kończynach górnych i dolnych, wygląd, siła, napięcie mięśniowe są prawidłowe, odruchy głębokie, żywe, równe, czucie niezaburzone, zborność prawidłowa, objaw Laseque’a obustronnie ujemny, próba Romberga ujemna. Czucie powierzchniowe zachowane, obwody kończyn górnych jednakowe, kręgosłup wykazuje lewostronne skrzywienie w odcinku piersiowo-lędźwiowym, niebolesny przy ucisku. Nieznacznie ograniczona ruchomość w odcinku lędźwiowym, w odcinku szyjnym pełna ruchomość. Napięcie mięśni przykręgosłupowych prawidłowe , objaw szczytowy ujemny, ruchomość w stawach w granicach prawidłowych. Ubezpieczony M. G. ze względów neurologicznych i ortopedycznych winien być zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności. Zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa mogą okresowo objawiać się dolegliwościami bólowymi, jednak brak objawów ubytkowych oraz objawów świadczących o podrażnieniu korzenia nerwowego, co odpowiada lekkiemu stopniowi niepełnosprawności.

Dowód: opinie biegłych sądowych z zakresu neurologii i ortopedii – k. 73-74, k. 96

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Na materiał dowodowy w niniejszej sprawie złożyła się dokumentacja dotycząca odwołującego się, w tym również dokumentacja medyczna zawarta w aktach sprawy oraz w aktach organu, której prawdziwości i rzetelności jedynie strona skarżąca kwestionowała.

Orzekanie o stopniu niepełnosprawności jest regulowane przez ustawę z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 100) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności (Dz.U. z 2021 r. poz. 857).

Zgodnie z treścią art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych rozróżnić można trzy stopnie niepełnosprawności: znaczny, umiarkowany i lekki.

Do znacznego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienia ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji (art. 4 ust. 1 ustawy).

Do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych (art. 4 ust. 2 ustawy).

Niezdolność do samodzielnej egzystencji oznacza naruszenie sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zaspokajanie bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, poruszanie się i komunikację (art. 4 ust. 4 ustawy).

Do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (art. 4 ust. 3 ustawy).

Standardy w zakresie kwalifikowania do poszczególnych stopni niepełnosprawności uregulowane zostały w przywołanym rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Wyżej wymienione rozporządzenie precyzuje pojęcia użyte przez ustawodawcę, i tak w zakresie kwalifikowania do znacznego stopnia niepełnosprawności, niezdolność do pracy oznacza całkowitą niezdolność do pracy zarobkowej z powodu fizycznego, psychicznego lub umysłowego naruszenia sprawności organizmu (§ 29 ust. 1 pkt 1), konieczność sprawowania opieki - całkowitą zależność od otoczenia polegającą na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub w wykonywaniu czynności samoobsługowych, prowadzeniu gospodarstwa domowego oraz ułatwiania kontaktów ze środowiskiem (§ 29 ust. 1 pkt 2), konieczność udzielania pomocy, w tym pomocy w pełnieniu ról społecznych – zależność od otoczenia wymagającą wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych (§ 29 ust. 1 pkt 3). Natomiast w zakresie kwalifikowania do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności czasowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza konieczność udzielania pomocy (zależność osoby od otoczenia, polegającą na udzieleniu wsparcia w czynnościach samoobsługowych, w prowadzeniu gospodarstwa domowego, współdziałania w procesie leczenia, rehabilitacji, edukacji oraz w pełnieniu ról społecznych właściwych dla każdego człowieka, zależnych od wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych) w okresach wynikających ze stanu zdrowia (§ 30 ust. 1 pkt 1), a częściowa pomoc w pełnieniu ról społecznych oznacza wystąpienie co najmniej jednej okoliczności wskazanej powyżej (§ 30 ust. 1pkt 2).

Przy zastosowaniu powyższych zasad, zdaniem Sądu, należało przyjąć, że zaskarżone orzeczenie Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności odpowiadało prawu. W rozpoznawanej sprawie poza sporem pozostawało, iż wnoszący odwołanie jest osobą niepełnosprawną. W sprawie bezspornym pozostawały również rozpoznane u odwołującego schorzenia, stanowiące podstawę do orzekania o stopniu niepełnosprawności. Spór dotyczył stopnia niepełnosprawności. M. G. kwestionował zaliczenie go przez Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w S. do lekkiego stopnia niepełnosprawności domagając się orzeczenia wyższego stopnia niepełnosprawności i argumentując, że jego stan zdrowia uniemożliwia mu zatrudnienie, ze względu na problemy z kręgosłupem i trudności w przenoszeniu towarów.

Z przeprowadzonych przez przedstawicieli zarówno (...), jak i (...)Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności ustaleń wynika, że występujące ograniczenia wynikające z rozpoznanych schorzeń obniżają zdolność do pełnej aktywności zawodowej odwołującego. Organ uznał, że zakres i skutki schorzeń dotyczące narządu ruchu wymagają leczenia i rehabilitacji a inne schorzenia zaopatrzenia w środki ułatwiające funkcjonowanie. Tym niemniej, M. G. nie jest osobą zależną od otoczenia – jest zdolny do zaspokajania bez pomocy innych osób podstawowych potrzeb życiowych, za które uważa się przede wszystkim samoobsługę, samodzielne poruszanie się i komunikowanie z otoczeniem. Może funkcjonować społecznie odpowiednio do wieku, płci, czynników społecznych i kulturowych bez konieczności pomocy oraz wykonywać pracę na otwartym rynku pracy po uwzględnieniu ograniczeń wynikających z charakteru schorzeń. Okoliczności te wykluczają możliwość zakwalifikowania odwołującego do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Spostrzeżenia organu co do oceny sprawności odwołującego potwierdzili powołanie w sprawie w sprawie biegli sądowi z zakresu internistki, ortopedii oraz neurologii, to jest specjalności odpowiednich do schorzeń występujących u M. G. oraz ich następstw.

Po zbadaniu odwołującego i analizie dostępnej dokumentacji medycznej, biegły sądowy z zakresu internistykii rozpoznał u M. G. marskość alkoholową wątroby wyrównaną, astmę oskrzelową wyrównaną bez niewydolności oddechowej, a także otyłość. Od tej opinii odwołał się M. G. zarzucając, że lekarz internista nie wziął w ogóle pod uwagę Jego problemów z kręgosłupem. Wobec czego Sąd postanowił o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych z zakresu ortopedii i neurologii. Lekarz ortopeda i neurolog podkreślili, że u odwołującego rozpoznaje się zmiany zwyrodnieniowo-dyskopatyczne kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego i szyjnego z okresowym zespołem bólowym w wywiadzie. Chód ma niezaburzony, odruchy głębokie, żywe i równe. Ruchomość dobra, kręgosłup jest lewostronnie skrzywiony, brak upośledzenia funkcji narządu ruchu dającego podstawę do wyższego stopnia niepełnosprawności. W ocenie biegłego, powyższe obniża sprawność M. G. w porównaniu z osobami zdrowymi a tym samym czyni go osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim. Z tak sformułowanymi spostrzeżeniami biegłego z zakresu ortopedii nie zgodził się odwołujący. Podkreślił, że postępujące schorzenia oraz dolegliwości bólowe, które są nimi powodowane, czynią go osobą niepełnosprawną w stopniu umiarkowanym. Wobec podnoszonych przez odwołującego twierdzeń o występującym u Niego poważnych zwyrodnień kręgosłupa, Sąd zdecydował dopuścić również dowód z opinii uzupełniającej biegłych sądowych z zakresu ortopedii oraz neurologii. Wnioski opinii uzupełniającej sporządzonej przez biegłych T. P. i H. M. pozostawały ze sobą zbieżne, zarówno w pierwszej opinii jak i w opinii uzupełniającej. Biegli wyjaśnili, że brak jest podstaw do stwierdzenia, że M. G. doskwierają objawy zespołu bólowego ani neurologicznego objawów ubytkowych, a nadto nie stwierdzono upośledzenia funkcji narządu ruchu dającego podstawę do orzeczenia wyższego stopnia niepełnosprawności. Takiego rozpoznania nie postawili również lekarze leczący. Analiza dostępnej dokumentacji medycznej potwierdza wnioski stawiane przez biegłych. Odwołujący leczony jest z rozpoznaniem choroby zwyrodnieniowej wielostawowej oraz cierpi na bóle kręgosłupa na tle zmian dyskopatyczno-zwyrodnieniowych. Wszystko powyższe, w ocenie biegłych nie dawało medycznych podstaw do tego, by uznać niezdolność do pracy odwołującego bądź jego zdolności do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej, a także aby przyjąć, że wymaga on czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu pełnienia ról społecznych. Tym samym, biegli podzielili stanowisko organu co do stopnia niepełnosprawności M. G.. Jednocześnie biegli wskazali, że zmiany w stanie zdrowia odwołującego mają charakter trwały i nie rokują poprawy.

Podobnie, biegła z zakresu internistykii nie znalazła podstaw do przyjęcia, że rozpoznana marskość wątroby, otyłość i astma uzasadniają u odwołującego powodował wyższy niż lekki stopień niepełnosprawności. Biegła podkreśliła, że badany wykazuje istotne obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu z osobą o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełnosprawnością psychiczną i fizyczną. W opinii podkreśliła, że M. G. wymaga zaopatrzenia w środki ortopedyczne i pomocnicze zgodnie z decyzją lekarza leczącego, a nadto korzystania z systemu środowiskowego wsparcia w samodzielnej egzystencji. Ponadto może być zatrudniony na otwartym rynku pracy. Biegła podobnie, jak specjaliści od schorzeń narządu ruchu, stanęła na stanowisku, że rozpoznane choroby nie kwalifikują badanego do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności.

Organ nie kwestionował opinii biegłych na żadnym etapie postępowania. Odwołujący kwestionował każdą opinię sporządzoną przez biegłych.

Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu odwoławczym od orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, strona odwołująca przedstawia swoje schorzenia oraz ich następstwa w sposób subiektywny, tym niemniej Sąd ocenił sporządzone przez biegłych opinie jako rzetelne, oparte na dostępnej dokumentacji medycznej oraz bezpośrednim badaniu ubezpieczonego, a tym samym przyjął ustalenia poczynione przez biegłych za miarodajne dla skonstruowania stanu faktycznego w sprawie. Opinie sporządzone na potrzeby niniejszego postępowania przez biegłych z zakresu ortopedii oraz neurologii i internistki charakteryzują się zrozumiałością i brakiem wewnętrznych sprzeczności, jak również wnikliwością w zakresie badania strony odwołującej i rozpoznania jej dolegliwości. W rezultacie, całokształt wniosków przedstawionych przez powołanych w sprawie biegłych sądowych odpowiadał na zadane przez Sąd pytania i zawierał logiczny wywód oparty o wszechstronną analizę zgromadzonej dokumentacji medycznej. Biegli w sposób przekonujący uzasadnili swoje stanowisko odnosząc się do obowiązujących przepisów stanowiących podstawę orzekania o stopniach niepełnosprawności oraz wskazując przesłanki medyczne, które legły u podstaw dokonanej przez nich oceny. W konsekwencji, Sąd przyjął wnioski opinii biegłych za własne. Sąd zważył, iż biegli to wysokiej klasy fachowcy o wieloletnim doświadczeniu klinicznym oraz wieloletnim doświadczeniu orzeczniczym i specjalnościach odpowiednich do dolegliwości wnoszącego odwołanie. Podnieść w tym miejscu należy, iż zgodnie z ugruntowanymi poglądami judykatury, które Sąd orzekający w pełni podziela, samo niezadowolenie strony z treści opinii biegłego, gdy nie zgłasza ona żadnych konkretnych zarzutów w stosunku do opinii czy dowodów na odparcie jej wniosków, nie powoduje konieczności powoływania kolejnego biegłego czy kolejnych biegłych. Odmienne stanowisko oznaczałoby, iż należy przeprowadzić dowód z wszelkich możliwych biegłych, aby upewnić się, czy niektórzy z nich nie byliby zdania takiego samego jak strona. Nadto wskazać należy, że Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawcy, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, niż wyrażone w opiniach biegłych.

Wymaga podkreślenia, że dla przyjęcia umiarkowanego stopnia niepełnosprawności konieczne jest wystąpienie przynajmniej jednej z dwóch przesłanek: całkowitej niezdolności do pracy (poza ewentualnie pracą w warunkach chronionych) i konieczności czasowej lub częściowej pomocy innej osoby w celu pełnienia ról społecznych. Ani z opinii biegłych ani z dokumentacji zgromadzonej w sprawie nie wynika występowanie którejś z nich w przypadku wnoszącego odwołanie. Dokonawszy analizy zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd stanął na stanowisku, że M. G. jest osobą niepełnosprawną w stopniu lekkim o symbolu 08-T, zaś jego niepełnosprawność ma charakter trwały.

W tych warunkach należało uznać, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., że odwołanie jako nieuzasadnione podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji orzeczenia.

Sędzia Joanna Szyjewska – Bagińska

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)

19.11.2024 r.