Sygn. akt I C 875/23
Warszawa, dnia 26 czerwca 2024 roku
Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny
w składzie:
Przewodniczący sędzia Marcin Polit
Protokolant Zuzanna Kurek
po rozpoznaniu w dniu 7 czerwca 2024 roku w Warszawie
na rozprawie
sprawy z powództwa (...) sp. z o.o. w C.
przeciwko (...) Bank S.A. w W.
o zapłatę
I. zasądza od pozwanego (...) Bank S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w C. kwotę 84 554,67 zł (osiemdziesiąt cztery tysiące pięćset pięćdziesiąt cztery złote i sześćdziesiąt siedem groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 stycznia 2023 roku do dnia zapłaty;
II. oddala powództwo w pozostałej części;
III. zasądza od pozwanego (...) Bank S.A. w W. na rzecz powoda (...) sp. z o.o. w C. kwotę 3 875,86 zł (trzy tysiące osiemset siedemdziesiąt pięć złotych i osiemdziesiąt sześć groszy) – z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;
IV. nakazuje pobranie na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych:
1. od powoda (...) sp. z o.o. w C. kwoty 43,66 zł (czterdzieści trzy złote i sześćdziesiąt sześć groszy),
2. od pozwanego (...) Bank S.A. w W. kwoty 4 227,34 zł (cztery tysiące dwieście dwadzieścia siedem złotych i trzydzieści cztery grosze).
Sygn. akt I C 875/23
Pozwem wniesionym do tut. Sądu w dniu 12 lipca 2023 r. skierowanym przeciwko (...) Bank S.A. z siedzibą w W. (dalej: (...) Bank), powód (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, aby pozwany zapłacił powodowi kwotę 105 418,95 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 3 stycznia 2023 r. do dnia zapłaty oraz koszty procesu, w tym koszty zastępstwa procesowego wg norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.
W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że pozwany zawarł z D. M. umowę pożyczki (kredytu konsolidacyjnego) nr (...). W treści umowy wskazano, że kwota pożyczki wynosi 199 984,42 zł, całkowita kwota pożyczki wynosi 153 065 zł, a całkowita kwota do zapłaty wynosi 334 795,13 zł. Podniósł, że pozwany Bank dopuścił się szeregu naruszeń, z których każde stanowi samoistną podstawę do skorzystania z tzw. sankcji kredytu darmowego. Powód zawarł z D. M. umowę przelewu wierzytelności wynikających m.in. z opisanej umowy pożyczki. Na żądaną kwotę składają się suma nienależnych odsetek kapitałowych w wysokości 90 061,84 zł za okres od dnia 12 czerwca 2017 roku do 16 grudnia 2022 roku, tj. do dnia, w którym złożono oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, prowizja w wysokości 13 353,14 zł oraz opłata za pośrednictwo w wysokości 2 003,98 zł. Jako materialno-prawną podstawę dochodzenia roszczeń w niniejszej sprawie powód wskazał art. 45 w zw. z art. 30 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, podnosząc, że doszło do naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 10 i 15 przedmiotowej ustawy (pozew – kk. 3-9v.).
W odpowiedzi na pozew z 10 sierpnia 2022 r. pozwany (...) Bank S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na jego rzecz zwrotu kosztów procesu. Podniósł zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, zarzut nieważności umowy cesji, niewykazanie wysokości roszczenia czy brak podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego, zarówno niewystąpienie wymienionych naruszeń, jak też upływ terminu zawitego wynikającego z art. 45 ust. 5 u.k.k. (odpowiedź na pozew – kk. 34-77).
W dalszym toku postępowania stanowiska stron nie uległy zmianie.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
W dniu 5 maja 2017 roku została zawarta między (...) Bank S.A. z siedzibą w W. a D. M. „Umowa nr (...) o Udzielenie (...)”. Jak uregulowano w Indywidualnych Warunkach Kredytu (pkt II), na podstawie przedmiotowej umowy Bank udzielił kredytobiorcy kredytu w celach:
1. spłaty zobowiązań klienta niezwiązanych z jego działalnością gospodarczą, określonych w umowie,
2. konsumpcyjnych niezwiązanych z działalnością gospodarczą klienta, zgodnie z wnioskiem,
3. sfinansowanie prowizji, o której mowa w pkt II.B ust. 2.3 umowy,
4. sfinansowanie opłaty, o której mowa w pkt II.B ust. 2.4 umowy (pkt II.A).
Kwota kredytu wynosiła 199 984,42 zł, na którą to złożyły się:
1. kwota udostępniona klientowi na spłatę zobowiązań – 142 365 zł,
2. kwota udostępniona klientowi na cele konsumpcyjne – 10 700 zł,
3. kwota przeznaczona na sfinansowanie prowizji za udzielenie kredytu – 40 796,82 zł,
4. kwota przeznaczona na sfinansowanie opłaty uiszczanej przez klienta na rzecz pośrednika kredytowego – 6 122,60 zł (pkt II.B).
Jako całkowita kwota kredytu została wskazana kwota 153 065 zł. Stanowiła ona sumę wszystkich środków pieniężnych, które zostały udostępnione klientowi na podstawie umowy (pkt II.C). Jako okres kredytowania wskazano okres od dnia 5 maja 2017 roku do dnia 10 maja 2029 roku (pkt II.D).
Kredyt oprocentowany był wg zmiennej stopy procentowej, która wynosiła 9,40% w stosunku rocznym (pkt II.G.1). Wysokość zmiennej stopy procentowej ustalana była jako suma zmiennej stopy bazowej obowiązującej w banku wynoszącej 1,73% w stosunku rocznym oraz stałej marży banku wynoszącej 7,67% (II.G.2.) Wysokość zmiennej stopy procentowej nie mogła być wyższa niż wysokość odsetek maksymalnych, o których mowa w pkt III.1.7 umowy (II.G.3.). Rzeczywista roczna stopa oprocentowania kredytu wyniosła 16,35%. Całkowita kwota do zapłaty była sumą całkowitego kosztu kredytu, wynoszącego 181 730,13 zł oraz całkowitej kwoty kredytu, o której mowa w pkt II.C umowy. Całkowita kwota do zapłaty wynosiła 334 795,13 zł (pkt II.I).
Na podstawie umowy kredytobiorca zobowiązał się spłacić kredyt wraz z należnymi odsetkami umownymi w 144 równych (z zastrzeżeniem raty pierwszej i ostatniej) ratach kapitałowo-odsetkowych płatnych nie później niż do 10 dnia każdego miesiąca (pkt II.J).
Zgodnie z pkt III.2 umowy, możliwa była wcześniejsza spłata kredytu. W przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, miał ulec obniżeniu całkowity koszt kredytu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby klient poniósł je przed datą takiej wcześniejszej spłaty.
Zgodnie z pkt III.3.2 umowy, w okresie obowiązywania umowy, zakres oraz wysokość opłat i prowizji dotyczących umowy kredytu mogła ulec zmianie, w tym poprzez dodanie nowych opłat i prowizji oraz zniesienie już istniejących. Dodanie nowej opłaty lub prowizji nastąpić miała wyłącznie w przypadku nowej, odpłatnej funkcjonalności lub usługi, z której klient będzie mógł dobrowolnie korzystać, podwyższenie istniejących opłat lub prowizji nie dotyczyło prowizji i opłat już naliczonych lub pobranych przez bank, a ponadto może nastąpić:
nie częściej niż raz na kwartał, w przypadku zmiany kwartalnego wskaźnika wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych ogłaszanego przez Główny Urząd Statystyczny, o co najmniej 0,5 punktu procentowego w stosunku do poprzednio ogłaszanych wskaźników za analogiczny okres, z zastrzeżeniem, że będące jego konsekwencją zmiany opłat lub prowizji uwzględniając kierunek zmiany tego czynnika i następują o wartość nie większą niż wartość, o jaką zmienił się ww. czynnik;
gdy nastąpi zmiana przepisów prawa lub wydanie rozstrzygnięć przez odpowiednie władze lub organy z przyczyn niezależnych od banku, jednak mające zastosowanie do banku i wpływające na zmianę kosztu realizowanych czynności lub usług, o których mowa w umowie, z zastrzeżeniem, że będące ich konsekwencją zmiany opłat i prowizji uwzględniają kierunek zmiany ww. kosztu i następują o wartość, o jaką zmienił się ów koszt. W takiej sytuacji bank, informując klienta o zmianie opłat lub prowizji wskazuje zmiany w przepisach prawa lub rozstrzygnięcia będące podstawą zmiany opłat lub prowizji.
Pkt III.4 umowy regulował warunki odstąpienia od umowy kredytu. Klient uprawniony był do odstąpienia od umowy bez podawania przyczyn w terminie 14 dni od dnia jej zawarcia, poprzez złożenie bankowi stosownego oświadczenia (pkt 4.1). W przypadku, gdy przed odstąpieniem od umowy przez klienta doszło do wypłaty kredytu, klient był zobowiązany zwrócić na rachunek kredytu kwotę udostępnionego kredytu określoną w pkt II.B ust. 2.1 oraz 2.2 umowy wraz z odsetkami w wysokości 39,31 zł w stosunku dziennym, nie później niż w terminie 30 dni od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy. Dniem spłaty kredytu miał być dzień przekazania tych środków pieniężnych bankowi przez klienta (pkt 4.4).
Zgodnie z pkt III.5.3 umowy, w przypadku braku spłaty należności z tytułu umowy w terminie ich wymagalności, bank mógł bez zgody klienta: (I) skorzystać z pośrednictwa wyspecjalizowanych firm windykacyjnych, które pomogą podejmować wszelkie działania dopuszczalne prawem, służące zaspokojeniu roszczeń banku, w szczególności ustalać sytuację majątkową klienta, prowadzić negocjacje w zakresie warunków dobrowolnej spłaty zadłużenia; lub (II) po rozwiązaniu umowy z klientem na zasadach określonych w pkt III.9.2.1. umowy przelać wierzytelności z umowy kredytu osobie trzeciej specjalizującej się w nabywaniu tego rodzaju wierzytelności.
Zgodnie z pkt III.9.14 umowy, z zastrzeżeniem uprawnienia banku do dokonania przelewu wierzytelności z umowy zgodnie z pkt III.5.3 umowy, żadna ze stron nie mogła przelać żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z umowy bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej strony (umowa kredytu – kk. 12-16v., kk. 98-107).
Umowa była wykonywana – kwota kredytu została wypłacona zgodnie z dyspozycją złożoną przez D. M., a następnie raty kredytu były regularnie spłacane przez kredytobiorcę zgodnie z harmonogramem (fakt przyznany, ponadto dyspozycja – k. 109; wyciąg operacji – k. 122).
W dniu 10 sierpnia 2022 roku D. M., jako cedent, zawarł z (...) sp. z o.o. z siedzibą w C., jako cesjonariuszem, umowę przelewu wierzytelności, zgodnie z którą cedent przeniósł na cesjonariusza wierzytelności obejmujące świadczenia pieniężne obecne i przyszłe wynikające m.in. z umowy kredytowej z 5 maja 2017 roku zawartej z (...) Bank S.A. w W., wraz ze wszystkimi związanymi z nimi prawami (umowa przelewu wierzytelności – k. 17).
D. M. miał wątpliwości co do zasadności naliczania tak wysokiej prowizji od kwoty kredytu (zeznania świadka D. M. – k. 224v.).
D. M. udzielił datowanego na dzień 10 sierpnia 2022 r. pełnomocnictwa ogólnego spółce (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. do reprezentowania jego interesów w kontaktach z (...) Bank SA dotyczących m.in. umowy kredytowej z dnia 5 maja 2017 roku. Pełnomocnictwo obejmuje w szczególności umocowanie do:
1) postępowania o zwrot prowizji w związku z przedterminową spłatą kredytu
2) złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego
3) zawiadomienia o dokonaniu cesji wierzytelności z tytułu umowy kredytu
4) wnioskowania o udzielenie informacji odnośnie treści umowy kredytu, stanu spłat etc.
5) uzyskanie kopii powyższych umów wraz z załącznikami
6) złożenia oświadczenia o zmianie treści umowy kredytu
7) zawarcia ugody odnośnie wierzytelności wynikających z zastosowania sankcji kredytu darmowego
8) reprezentowania mocodawcy w postępowaniach sądowych i pozasądowych dotyczących umowy kredytu
9) wskazywania rachunków do spełnienia zobowiązań.
Podpis został poświadczony notarialnie (pełnomocnictwo – kk. 18-18v.).
Pismem z dnia 16 grudnia 2022 roku zatytułowanym „Oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego” (...) sp. z o.o. z siedzibą w C. zawiadomił (...) Bank S.A. o dokonanej cesji wierzytelności oraz oświadczył, że jego mocodawca korzysta z sankcji przewidzianej w art. 45 u.k.k., a z ostrożności też oświadczył, że jako cesjonariusz korzysta z przedmiotowej sankcji. Oświadczenie dotyczy umowy kredytu nr (...) z dnia 5 maja 2017 roku. Wniósł ponadto o przedstawienie przez bank informacji odnośnie sumy kwot wpłaconych na poczet wskazanej umowy kredytu. W treści oświadczenia wskazano na naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 6, 7, 10, 15 i 16 u.k.k. oraz art. 29 ust. 1 u.k.k. oraz wskazano, że naruszenie ww. przepisów prowadzi do tego, że konsument po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie. Jednocześnie wpłacone do dnia złożenia oświadczenia części raty kredytu, które obejmują odsetki oraz prowizję, stanowią świadczenie nienależne w rozumieniu art. 405 k.c. i 410 k.c., gdyż podstawa świadczenia odpadła. Pobrane z tego tytułu kwoty winny podlegać zwrotowi w terminie 14 dni od otrzymania pisma na następujący rachunek bankowy, należący do cesjonariusza. Brak realizacji tych obowiązków miał spowodować wystąpienie przez uprawnioną spółkę na drogę postępowania sądowego celem dochodzenia ochrony praw konsumenta. (oświadczenie – kk. 19-21).
W odpowiedzi na oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, które zostało dostarczone 16 grudnia 2022 roku, pismem z dnia 22 grudnia 2022 roku (...) Bank S.A. poinformował, że nie uznaje tego oświadczenia za skuteczne i uzasadnione, a tym samym odmawia żądanej zapłaty, jak również odmówił wystawienia żądanego zaświadczenia odnośnie sumy kwot wpłaconych na poczet spłaty kredytu (pismo – kk. 22v.).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie załączonych do akt sprawy, wymienionych wyżej dokumentów. Sąd dał wiarę tym dokumentom, gdyż ich prawdziwość i wiarygodność w świetle wszechstronnego rozważenia zebranego materiału nie nasuwa żadnych wątpliwości i nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Oceniając zeznania świadka D. M., kredytobiorcy przedmiotowej umowy kredytu, Sąd uznał je za wiarygodne. Świadek potwierdził zawarcie z powodem umowy cesji wierzytelności, nie odczuwał w tym zakresie żadnych niesprawiedliwości. Wiedział, że konsekwencją umowy cesji jest dochodzenie przez powoda roszczeń w związku z umową. Choć nie posiadał szczegółowej wiedzy na temat tego, czym jest instytucja sankcji kredytu darmowego, to miał poczucie pewnych nieprawidłowości i naruszeń prawa odnośnie niektórych zapisów umowy.
Sąd dał wiarę stronie powodowej w zakresie tego, że umowa była wykonywana, tj. kredytobiorca regularnie spłacał należności z niej wynikające. Sąd zobowiązał stronę pozwaną do przedłożenia całej posiadanej dokumentacji kredytowej dotyczącej przedmiotowej umowy kredytu oraz salda spłat za okres jej obowiązywania – pod rygorem art. 233§2 k.p.c. (zarządzenie – k. 179). Pozwany wniósł o uchylenie zarządzenia w tym przedmiocie, podnosząc, że dokumenty te mogą i powinny być przedłożone przez samego powoda, którego obciąża ciężar dowodu w zakresie wykazania twierdzeń i podstaw dochodzonego roszczenia, gdyż powód może pozyskać te dokumenty od kredytobiorcy (pismo procesowe pozwanego – kk. 181-182). Jednak w piśmie z dnia 14 lutego 2024 roku powód podniósł, że posiadane przez konsumenta dokumenty, w tym potwierdzenia spłat rat kredytu, w żaden sposób nie pozwolą na ustalenie nadpłaconych przez niego kwot z tytułu kredytu. Powód zwrócił się do pozwanego o przedstawienie informacji odnośnie sumy kwot wpłaconych przez konsumenta na poczet umowy kredytu, wraz z wyszczególnieniem, na poczet jakich należności zostały zaliczone wpłaty konsumenta (czy na kapitał, odsetki, opłaty i prowizje) i w jakich dniach miało miejsce księgowanie, jednak pozwany odmówił przedstawienia tych informacji, zatem powód nie jest zdolny do przedstawienia tej dokumentacji (pismo procesowe powoda – kk. 189-192). Sąd przychylił się do tej argumentacji powoda i ponownie wezwał stronę pozwaną do złożenia opisanej dokumentacji (zarządzenie – k. 194). Pozwany nie przedłożył jej, w piśmie z dnia 9 kwietnia 2024 roku podtrzymując jednocześnie swoje dotychczasowe stanowisko w tym przedmiocie (kk. 197-201), dlatego też niezależnie od argumentacji pozwanego dotyczącej przerzucania (w ocenie pozwanego) przez powoda na pozwanego obowiązku przedstawienia dowodów na podnoszone twierdzenia w odniesieniu do art. 248 k.p.c., Sąd w myśl art. 233§2 i 230 k.p.c. uznaje za przyznane, że kredytobiorca regularnie spłacał raty kredytu wynikające z umowy i zgodnie z zakreślonymi w niej warunkami tej spłaty.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.
Powód powoływał się w niniejszej sprawie na umowę przelewu wierzytelności, w tym na pełnomocnictwo udzielone mu przez kredytobiorcę, na mocy których uzyskał uprawnienie do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Powód wskazał, że kredytobiorca podpisując ww. dokumenty klarownie i odpowiednio wyraził swoją wolę w zakresie zawarcia z nim umowy przelewu wierzytelności oraz udzielenia pełnomocnictwa do złożenia ww. oświadczenia. Pozwany z kolei podnosił zarzut braku legitymacji czynnej po stronie powoda, zarzut nieważności umowy cesji, niewykazanie wysokości roszczenia czy brak podstaw do zastosowania sankcji kredytu darmowego (zarówno niewystąpienie wymienionych naruszeń, jak też upływ terminu zawitego wynikającego z art. 45 ust. 5 u.k.k.).
W zakresie zarzutu braku legitymacji czynnej, Sąd go nie podzielił, uznając, że doszło do skutecznego zawarcia umowy cesji i skorzystania przez powoda z prawa do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego.
Zgodnie z art. 509§1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki (§2). Przedmiotem umowy cesji jest wierzytelność, czyli prawo podmiotowe przysługujące wierzycielowi do żądania od dłużnika, aby spełnił świadczenie.
Aby wierzytelność mogła stać się przedmiotem czynności zobowiązująco – rozporządzającej musi być w dostateczny sposób oznaczona, zindywidualizowana. Przede wszystkim powinien być wyraźnie określony stosunek zobowiązaniowy, którego elementem jest zbywana wierzytelność (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1999 r., sygn. III CKN 423/98). Chodzi tu głównie o oznaczanie stron tego stosunku, świadczenia oraz przedmiotu świadczenia. Wskazane elementy muszą być oznaczone bądź przynajmniej oznaczalne już w momencie zawierania umowy przenoszącej wierzytelność, do chwili zaś przejścia wierzytelności z majątku zbywcy do majątku nabywcy powinno nastąpić wyczerpujące sprecyzowanie również pozostałych elementów stosunku zobowiązaniowego, w którego ramach istnieje zbywana wierzytelność.
Wierzytelność konsumenta, która jest przedmiotem niniejszego postępowania, powstaje po wykonaniu uprawnienia prawokształtującego dotyczącego sankcji kredytu darmowego – art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. W tym celu konieczne jest doręczenie kredytodawcy odpowiedniego oświadczenia woli. Dopóki takie uprawnienie nie zostanie wykonane, dopóty wierzytelność ma charakter przyszły. W nauce prawa oraz orzecznictwie nie budzi jednak wątpliwości, że przelew wierzytelności przyszłej jest dopuszczalny (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 września 1997 r., III CZP 45/97, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2003 r., V CKN 345/01, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016 r., V CSK 379/15). Co prawda konstrukcja przelewu takiej wierzytelności nie wynika wprost z przepisów kodeksu cywilnego, ale podstawy obrotu takimi wierzytelnościami upatruje się w treści art. 555 k.c. i jak wskazał Sąd Najwyższy, sam charakter wierzytelności przyszłych nie wyklucza ich przelewu ( powołana powyżej uchwała III CZP 45/97).
Wierzytelności przyszłe stanowią różnorodną kategorię, obejmującą wierzytelności warunkowe (terminowe), wierzytelności, u podłoża których leży częściowo zrealizowany stan faktyczny, oraz nadzieja na ich powstanie. Do chwili spełnienia się warunku zawieszającego lub nadejścia terminu początkowego wierzytelność jako prawo podmiotowe nie istnieje, a taka sytuacja jest traktowana jako ekspektatywa wierzytelności ( tak. J. Mojak „Obrót wierzytelnościami”, Lublin 1995 r. s. 16).
W doktrynie i orzecznictwie nie budzi wątpliwości, że zasady cesji wierzytelności przyszłych muszą odpowiadać ogólnym regułom dotyczącym przelewu wierzytelności. Wierzytelności, u podłoża których leży tylko częściowo zrealizowany stan faktyczny uzasadniający ich powstanie, jako prawa podmiotowe powstają dopiero w momencie ziszczenia się brakującego elementu danego stanu faktycznego ( condicio iuris) (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 25 listopada 2016 roku, I ACa 1915/15). Tym samym warunkiem skutecznej cesji wierzytelności jest istnienie tego prawa i dlatego wierzytelność przyszła może przejść na nabywcę dopiero z chwilą jej powstania (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 października 2002 roku, IV CKN 1471/00, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2016 roku, V CSK 379/15). W konsekwencji zasadnicze znaczenie ma odpowiednie oznaczenie przedmiotu przelewu. Odpowiednie oznaczenie wierzytelności przyszłej – przy założeniu, że może ona przejść na nabywcę dopiero z chwilą powstania – niewątpliwie wymaga określenia danych, pozwalających ustalić w chwili powstania konkretnej wierzytelności, że to właśnie ta wierzytelność objęta była wcześniej zawartą umową cesji. Wierzytelności przyszłe muszą być przynajmniej oznaczalne w chwili zawierania umowy przelewu. Jak konsekwentnie wskazuje się w doktrynie i orzecznictwie, minimalnym sposobem oznaczenia wierzytelności przyszłej jest wskazanie tytułu powstania wierzytelności - stosunku prawnego, z którego wierzytelność wynika, osoby dłużnika oraz wierzyciela (por. cyt. artykuł A. Szpunara; A. Szpunar, Glosa do uchwały SN z dnia 19 września 1997 r. III CZP 45/97, OSP z 1998 r. nr. 7-8; wyrok SN z dnia 16 października.2002 r., IV CKN 1471/00, Glosa z 2007 r. nr 1 poz. 10; wyrok SN z dnia 11 maja 1999 r., III CKN 423/98, OSNC z 2000 r. nr 5 poz. 92; cyt. uchwała z dnia 19 września 1997 r.). Warunkiem ogólnym cesji wierzytelności przyszłej jest zatem jej indywidualizacja, powalająca ustalić w chwili zaistnienia określonej wierzytelności, że to właśnie ona objęta była wcześniej zawartą umową (por. M. Litwińska, Glosa do uchwały SN z dnia 19 września 1997 r., III CZP 45/97, PPH z 1998 r. nr 8 poz. 45-48; W. Jarzyński, Zmiany podmiotowe w umowach, artykuł, M.Zam.Pub. z 2011 . nr 6 poz. 39-41, J. Widło, op. cit.).
Analizowana umowa przelewu wierzytelności zawarta między stronami – powodem i kredytobiorcą – dotyczyła wszelkich wierzytelności pieniężnych, zarówno obecnych, jak i przyszłych, wraz ze wszystkimi przynależnymi do wierzytelności prawami.
Przedmiotowe oznaczenie wierzytelności przyszłej wobec doprecyzowania stosunku, który jest podstawą jej powstania oraz rodzaju należności wynikających ze spornej umowy, w ocenie Sądu w sposób dostateczny precyzuje wierzytelność przyszłą będącą przedmiotem umowy przelewu. Należy bowiem mieć na uwadze, że w myśl art. 65§2 k.c. treść umowy powinna być oceniana nie tylko w świetle jej literalnych postanowień, ale również zgodnego zamiaru stron i celu umowy. Skuteczność umowy cesji ze względu na jej przedmiot nie budziła wątpliwości Sądu.
Ponadto w celu realizacji umowy cedent udzielił cesjonariuszowi pełnomocnictwa w zakresie niezbędnym do realizacji przedmiotowej umowy, w szczególności do złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego. Konsument może przenieść – na dowolnego cesjonariusza (w tym przedsiębiorcę) – przyszłą wierzytelność o zwrot nienależnego świadczenia, kiedy jeszcze nie wykonano uprawnienia przewidzianego w art. 45 ust. 1 u.k.k. Czynność taka nie jest sprzeczna z ustawą ani właściwością zobowiązania. Uprawnienie, o którym mowa w tym przepisie przechodzi ex lege na nabywcę, na którego przelano wierzytelność przyszłą konsumenta. Stanowi ono prawo majątkowe związane z tą wierzytelnością (art. 509§2 k.c.). Nie ma charakteru osobistego, ponieważ dotyczy interesu majątkowego. Logiczne i racjonalne jest przypisanie tego uprawnienia cesjonariuszowi w wyniku zawarcia umowy przelewu, ponieważ wykonanie uprawnienia leży w jego interesie, zaś skutki prawne przede wszystkim odnoszą się do jego majątku.
W tym miejscu należy jedynie wspomnieć, że w umowie zastrzeżono, iż kredytobiorca nie może przenieść żadnego ze swoich praw lub obowiązków wynikających z umowy bez uprzedniej pisemnej zgody drugiej strony, zaś kredytodawca może tego dokonać i to bez zgody klienta (pkt III.9.14 oraz III.5.3 umowy). Takie postanowienia umowne należało jednak uznać za niedozwolone, jako naruszające w sposób nieuzasadniony równowagę stron, a zatem w myśl art. 385 1§1 k.c. nie wiążące kredytobiorcy.
Nie ulega ponadto wątpliwości, że w dacie zawarcia umowy cesji nie istniała jeszcze wierzytelność dochodzona w niniejszej sprawie przez powoda, albowiem cedent do chwili jej zawarcia nie skorzystał z sankcji kredytu darmowego. Niemniej jednak oświadczenie skierowane przez powoda do pozwanego, a dokonane w imieniu kredytobiorcy, złożone w trybie art. 45 w zw. z art. 30 ustawy o kredycie konsumenckim, było ważne i skuteczne. Zwrócić należy uwagę, iż uprawnienie w postaci złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, przysługuje bezspornie kredytobiorcy – konsumentowi, niemniej jednak brak jest regulacji zakazującej udzielenia pełnomocnictwa przez kredytobiorcę do złożenia takiego oświadczenia w jego imieniu. Powyższe oznacza zatem, iż powód – będący cesjonariuszem, działając na podstawie pełnomocnictwa udzielonego mu przez kredytobiorcę, został upoważniony do złożenia stosownego oświadczenia, w imieniu i na rzecz konsumenta. Powyższe skutkowało powstaniem wierzytelności przysługującej kredytobiorcy o zwrot świadczenia nienależnego powstałego jako sankcja kredytu darmowego.
W konsekwencji należało uznać, że oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego złożone przez powoda było skuteczne, a powód był legitymowany do wystąpienia z niniejszym powództwem. Nie jest to też żadna szczególna wierzytelność, której nie można przenieść na inny podmiot. Nie ma takich cech, które uniemożliwiałyby jej przeniesienie. Skoro nawet roszczenie o zachowek jest wierzytelnością, która może zostać przez uprawnionego do zachowku przeniesiona na inną osobę (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 1975 r. - III CZP 91/74), to brak jest podstaw do uznania, by wierzytelność z tytułu umowy kredytu nie mogła podlegać takiemu przeniesieniu.
W dalszej kolejności przejść należało do rozważenia, czy w niniejszej sprawie będą miały zastosowanie u.k.k., w tym w szczególności czy wystąpiły przesłanki z art. 45 w zw. z art. 30 przywołanej ustawy.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.k.k. kredytem konsumenckim jest kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się także umowę o kredyt niezabezpieczony hipoteką, który jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego, w tym w wysokości większej niż wysokość określona w ust. 1 (ust. 1a). Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności: 1) umowę pożyczki, 2) umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego, 3) umowę o odroczeniu konsumentowi terminu spełnienia świadczenia pieniężnego, jeżeli konsument jest zobowiązany do poniesienia jakichkolwiek kosztów związanych z odroczeniem spełnienia świadczenia, 4) umowę o kredyt, w której kredytodawca zaciąga zobowiązanie wobec osoby trzeciej, a konsument zobowiązuje się do zwrotu kredytodawcy spełnionego świadczenia, 5) umowę o kredyt odnawialny (ust. 2).
Zgodnie z ww. ustawą, na etapie zawierania umowy kredytodawcę obciążają liczne obowiązki związane z formą umowy (art. 29 ust. 1), doręczeniem jej egzemplarza konsumentowi (art. 29 ust. 2) oraz kształtowaniem treści dokumentu umowy (art. 29 ust. 3, art. 30-34 u.k.k.).
Zgodnie z art. 45 ust. 1 u.k.k. w razie uchybienia przez kredytodawcę określonym obowiązkom informacyjnym na etapie przedkontraktowym, wynikającym z przepisów art. 29 ust. 1 (forma pisemna) art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33 (umowa o kredyt wiązany lub w formie odroczonej płatności, umowa o kredyt w rachunku, umowa restrukturyzacyjna), art. 33a (maksymalna wysokość opłat i odsetek) i 36a-36c u.k.k. (maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu, odroczenie spłaty zadłużenia, koszty kredytu przy udzieleniu kolejnych kredytów przed dokonaniem spłaty kredytu wcześniejszego), konsumentowi (po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia) przysługuje uprawnienie do zwrotu kwoty kredytu w wysokości kapitału, bez konieczności zapłaty na rzecz kredytodawcy odsetek oraz pozostałych kosztów zastrzeżonych w umowie kredytu (określonych w art. 5 pkt 6 u.k.k.), co czyni z umowy kredytu de facto stosunek nieodpłatny (tak: M. Grochowski, Komentarz do art. 45 [w:] K. Osajda (red.),Ustawa o kredycie konsumenckim. Komentarz, Wyd. 2, Warszawa 2019, Nb 1).
Odnosząc się do argumentacji pozwanego należy wspomnieć, że termin zawity wynikający z art. 45 ust. 5 u.k.k. w oczywisty sposób nie mógł upłynąć, albowiem umowa kredytu nie została wykonana, zaś przywołany przez pozwanego pogląd doktryny wyrażony przez M. Grochowskiego błędnie wskazuje, że jako dzień wykonania umowy winno się brać pod uwagę dzień zawarcia umowy. Pogląd taki nie znajduje oparcia w wykładni językowej powołanego przepisu. W art. 45 ust. 5 u.k.k. ogólnie odwołano się do wykonania umowy, a więc spełnienia świadczeń przez obie strony (kredytodawcę oraz konsumenta). Nie można tego przepisu – wbrew jego brzmieniu – ograniczać jedynie do wykonania umowy ze strony kredytodawcy. Ponadto krytykowany pogląd pozostaje w sprzeczności z funkcją sankcji kredytu darmowego, pozbawiając przedwcześnie konsumenta ochrony w czasie trwania stosunku prawnego (np. w odniesieniu do kredytów długoterminowych). Powołany przepis wprowadzono w celu ochrony interesów konsumenta, aby wydłużyć okres, w którym może on dowiedzieć się o zaistniałym naruszeniu, wykonać omawiane uprawnienie i domagać się od kredytodawcy zwrotu zapłaconych odsetek oraz innych kosztów z tytułu kredytu konsumenckiego. W tym kontekście istotne znaczenie ma okoliczność, że naruszenie kredytodawcy może powstać w toku wykonywania umowy, a więc uzasadnione jest zapewnienie konsumentowi sposobności do skorzystania z sankcji kredytu darmowego dopóty, dopóki umowa nie zostanie w pełni wykonana, a także – z uwagi na możliwe opóźnienie w uzyskaniu informacji o powstałym naruszeniu – w rocznym okresie po jej wykonaniu. Przez wykonanie umowy należy rozumieć sytuację, w której należycie wypełniono wszystkie obowiązki w ramach stosunku kredytu konsumenckiego, w tym obowiązki powstające z mocy ustawy. Chodzi o obowiązki dotyczące świadczenia głównego i świadczeń ubocznych, po stronie konsumenta oraz kredytodawcy, wykonane dobrowolnie lub przymusowo. W szczególności umowa nie jest wykonana, gdy kredytobiorca nie zwrócił całości bądź części wypłaconego kredytu lub nie zapłacił naliczonych odsetek albo innych należności ubocznych. W takiej sytuacji nie rozpoczął się jeszcze bieg terminu określonego w art. 45 ust. 1, a zatem kredytobiorca może złożyć oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego Przedstawiony pogląd dominuje w orzecznictwie sądowym (T. Czech [w:] Kredyt konsumencki. Komentarz, wyd. III, Warszawa 2023, art. 45.; zob. np. wyrok SA w Warszawie z 1.07.2019 r., V ACa 118/18, LEX nr 2706625; wyrok SO w Łodzi z 19.07.2019 r., III Ca 642/19, LEX nr 2747278; wyrok SA w Gdańsku z 8.10.2021 r., I ACa 59/21, LEX nr 3322549; wyrok SR w Gdyni z 29.10.2021 r., I1 C 835/2021, LEX nr 3441084; wyrok SO w Poznaniu z 29.12.2021 r., II Ca 1067/21, LEX nr 3337160; wyrok SR w Gdyni z 30.12.2021 r., I C 222/21, LEX nr 3458092; wyrok SO w Warszawie z 20.06.2022 r., XXVII Ca 3081/21, LEX nr 3439568; wyrok SR dla m.st. Warszawy z 27.06.2022 r., I C 284/22, LEX nr 3501043; wyrok SO we Wrocławiu z 11.10.2022 r., II Ca 2230/22, LEX nr 3450468; wyrok SR dla m.st. Warszawy z 5.12.2022 r., I C 2013/21, LEX nr 3566230; wyrok SO w Warszawie z 3.01.2023 r., V Ca 443/22, LEX nr 3484058; wyrok SO w Sieradzu z 11.01.2023 r., I Ca 478/22, LEX nr 3550701; wyrok SO w Kielcach z 1.02.2023 r., II Ca 1858/22, LEX nr 3511122; wyrok SO w Sieradzu z 3.02.2023 r., I Ca 601/22, LEX nr 3550176; wyrok SO w Kielcach z 14.03.2023 r., II Ca 98/23, LEX nr 3550247; wyrok SA w Poznaniu z 27.04.2023 r., I ACa 368/22, LEX nr 3565303; wyrok SR w Człuchowie z 13.06.2023 r., I C 80/23, LEX nr 3579633).
Powód zarzucił pozwanemu naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 6, 7 i 15 u.k.k., zarzucając mu naliczanie odsetek od kwoty obejmującej koszty kredytu, błędne wskazanie oprocentowania oraz brak wskazania kwoty odsetek od kapitału, a także nieprawidłowe wskazanie wysokości odsetek dziennych w przypadku odstąpienia. Nadto zarzucił naruszenie art., 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k. poprzez brak informacji o wszelkich innych kosztach kredytu.
Całkowita kwota do zapłaty przez konsumenta to suma całkowitego kosztu kredytu i całkowitej kwoty kredytu (art. 5 pkt 8 u.k.k.). Całkowity koszt kredytu to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach - z wyjątkiem jednak kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta (art. 5 pkt 6 u.k.k.). Z kolei całkowita kwota kredytu to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt (art. 5 pkt 7 u.k.k.).
W ramach przewidzianych w umowie „Indywidualnych Warunków Kredytu” (pkt II) wskazano dwie różne kwoty odnoszące się do udzielonego kredytu: 199 984,42 zł (jako „kwota kredytu”, lit. B) oraz 153 065 zł (jako „całkowita kwota kredytu”, lit. C). Z umowy jednak nie wynika w czytelny sposób, od której kwoty należy naliczać przewidziane umową odsetki. W myśl art. 5 pkt 10 u.k.k. stopa oprocentowania kredytu to stopa oprocentowania wyrażona jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym. Zgodnie z tym zapisem, oprocentowanie winno być naliczane w oparciu o kwotę 153 065 zł, tj. sumę wszystkich środków wypłaconych klientowi. Tymczasem strona pozwana w toku procesu podtrzymywała, że jako kredytodawca uprawniona była do kredytowania kosztów kredytu, tj. pobierania odsetek od całej kwoty kredytu, w tym również tej części, która jest przeznaczona na zapłatę przez kredytobiorcę kosztów kredytu, takich jak prowizja za jego udzielenie (odpowiedź na pozew – k. 38), a zatem przyznała, że owo oprocentowanie było naliczane jednak od kwoty 199 984,42 zł, tj. obejmującej także m.in. prowizję w wysokości 40 796,82 zł. Nie można przyznać słuszności takiej argumentacji. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 21 kwietnia 2016 r., w sprawie o sygn. C-377/14, ((...) v. (...) 2016, nr 4, poz. I-283) stwierdził m.in., że „całkowita kwota kredytu i kwota wypłat określają całość kwot udostępnianych konsumentowi, co wyklucza kwoty powiązane przez kredytodawcę z pokryciem kosztów związanych przez kredytodawcę z udzieleniem odnośnego kredytu, które to kwoty nie są w rzeczywistości wypłacane konsumentowi; (…) całkowita kwota kredytu i całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta są pojęciami odrębnymi i że w związku z tym całkowita kwota kredytu nie może obejmować żadnych kwot należących do całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta. I tak, całkowita kwota kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l) i art. 10 ust. 2 dyrektywy 2008/48 nie obejmuje żadnych kwot, których przeznaczeniem jest wywiązanie się ze zobowiązań podjętych w ramach odnośnej umowy o kredyt, takich jak koszty administracyjne, odsetki, opłata za udzielenie kredytu czy wszelkie inne typy kosztów, które musi ponieść konsument. W tym względzie do sądu krajowego należy zweryfikowanie, czy kwota została niezgodnie z prawem włączona do całkowitej kwoty kredytu w rozumieniu art. 3 lit. l) dyrektywy 2008/48, która to okoliczność może mieć wpływ na obliczenie rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i w konsekwencji może wpłynąć na prawidłowość informacji, które kredytodawca powinien, zgodnie z art. 10 ust. 2 rzeczonej dyrektywy, wskazać w danej umowie o kredyt.”
Sąd podziela w całości wyżej przedstawiony tok rozumowania. Z powyższego orzeczenia wynika, że niedozwolone jest działanie polegające na włączaniu pozaodsetkowych kosztów kredytu do całkowitej kwoty kredytu, a następnie w oparciu o nią zastosowanie oprocentowania i naliczanie odsetek kapitałowych również od tych pozaodsetkowych kosztów kredytu. Abstrahując bowiem od kwestii przejrzystości, czytelności uregulowania tej kwestii w umowie, jest to postanowienie umowne, w ramach którego owymi pozaodsetkowymi kosztami kredytu (w ramach których przecież konsument nie otrzymuje żadnych środków, a jest to de facto dodatkowe wynagrodzenie kredytodawcy) obciążany jest konsument. Jak podkreśla się w orzecznictwie, „prowizja” jest dodatkowym kosztem kredytu, formą wynagrodzenia za dokonanie czynności prawnej (zob. wyrok SA w Krakowie z 2.12.2015 r., I ACa 1185/15, LEX nr 1968140). Naliczenie od tej kwoty odsetek i tym samym dodatkowe obciążenie kredytobiorcy spowodowało jednocześnie zaburzenie całej regulacji dotyczącej sposobu wyliczenia odsetek i określenie całkowitych kosztów kredytu.
Tym samym w ocenie Sądu trafnie podniesiono zarzut naruszenia art. 30 ust 1 pkt 6, 7 i 15 u.k.k., albowiem w treści umowy nieczytelnie sformułowano sposób oprocentowania kredytu i naliczono odsetki również od prowizji, a przez to w sposób błędny uregulowano oprocentowanie kredytu i błędnie wskazano wysokość naliczanych odsetek.
Tym samym, nawet pomimo tego, iż Sąd nie dopatrzył się naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 10 u.k.k., albowiem informacje o innych kosztach opisane są w pkt III.3 umowy, efektem skutecznego złożenia oświadczenia o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego jest obowiązek spłaty jedynie kapitału kredytu, z wyłączeniem prowizji, odsetek i innych pozaodsetkowych kosztów kredytu.
Oświadczenie powoda o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego dotarło do pozwanego tego samego dnia, na które jest datowane, a więc 16 grudnia 2022 roku, co pozwany potwierdził w piśmie z dnia 22 grudnia 2022 roku („Data zgłoszenia: 16.12.2022 r.”). Należy więc uznać, że do tego dnia kredytobiorca uiścił łączną kwotę 155 772,99 zł, na którą składa się 67 rat w wysokości 2 324,97 zł (co wynika z pkt II.J.1.1 i II.J.1.2 umowy). Kapitał kredytu wynosił 153 065 zł, a skoro zgodnie z umową kredytobiorca miał spłacić kredyt w 144 równych ratach, to jedna rata do spłaty kapitału wynosi 1 062,96 zł (153 065 / 144 = 1 062,96). 67 takich rat stanowi kwotę 71 218,32 zł i to taką kwotę winien był spłacić kredytobiorca tytułem zwrotu kapitału, zaś skoro ostatecznie wpłacił on 155 772,99 zł, to suma nadpłaconych rat kredytu wynosząca 84 554,67 zł (155 772,99 – 71 218,32 = 84 554,67) stanowi należną powodowi kwotę, którą należało zasądzić od pozwanego i w takim zakresie powództwo Sąd uznał za uzasadnione.
W pozostałym zakresie, nie obejmującym ww. kwoty, powództwo podlegało oddaleniu. W przedmiocie odsetek Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu na podstawie art. 455 k.c. oraz art. 481§1 i §2 k.c., jako datę wymagalności roszczenia uznając dzień następujący po upływie terminu zakreślonego w piśmie z dnia 16 grudnia 2022 roku.
Mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania, należało orzec jak w punktach I-II sentencji wyroku.
O kosztach procesu orzeczono w punkcie III sentencji wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wynikającą z art. 100 k.p.c., uznając, że powód wygrał w wymiarze 80,20%, a pozwany w 19,20%. Na poniesione przez powoda koszty procesu składały się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5 400 zł (§2 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych), opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł, a także opłata sądowa od pozwu w wysokości 1 000 zł (zgodnie z art. 13a u.k.s.c.). 80,20% z kwoty 6 417 zł wynosi 5 146,49 zł. Na koszty poniesione przez pozwanego złożyły się koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5 400 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 34 zł. 19,80% z kwoty 5 434 zł wynosi 1 043,33 zł. Po kompensacji koszty należne powodowi stanowią kwotę 4 103,16 zł (5 146,49 – 1 043,33 = 4 103,16).
Z uwagi zaś na fakt, iż powodem w niniejszej sprawie nie był konsument, a przedsiębiorca, który z konsumentem zawarł umowę przelewu wierzytelności, to w sprawie nie powinien znajdować zastosowania art. 13a u.k.s.c., a należna opłata sądowa to opłata stosunkowa obliczona zgodnie z art. 13 ust. 2 u.k.s.c. i wynosi 5 271 zł. Tym samym należało pobrać od stron nieuiszczoną część opłaty od pozwu w wymiarze stosunkowym, stosownie do wyniku sprawy, tj. od powoda 43,66 zł (19,80% opłaty stosunkowej, przy uwzględnieniu uiszczonej już kwoty 1 000 zł), oraz od pozwanego 4 227,34 zł (80,20% opłaty stosunkowej), o czym orzeczono jak w punkcie IV sentencji wyroku na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98§1 i art. 100 k.p.c.