Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 1 lipca 2017 roku, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, ponownie, ustalił M. S. wysokość emerytury.

W uzasadnieniu organ wskazał, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 4 945,62 zł. Łączna wysokość emerytury stanowi 57,42% podstawy wymiaru i wynosi kwotę 2 839,78 zł.

Ustalona wysokość emerytury jest wyższa od kwoty 2 069,02 zł, tj. przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS, wobec tego wartość emerytury ogranicza się do kwoty 2 069,02 zł.

[decyzja z 1 lipca 2017 roku k. 5-7 akt rentowych]

Od powyższej decyzji w dniu 30 sierpnia 2017 roku odwołanie wniósł M. S., zaskarżając powyższą decyzję, w całości, i zarzucając jej:

1)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 2 Konstytucji RP, polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego wnioskodawcy świadczenia emerytalnego, co narusza zasadę ochrony praw nabytych i zasadę sprawiedliwości społecznej, a także zasadę zaufania obywatela do państwa i tworzonego przez nie prawa oraz niedziałania prawa wstecz, wynikające z zasady demokratycznego państwa prawnego;

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 67 ust. 1 w zw. z ar. 31 ust. 3 Konstytucji RP polegające na arbitralnym obniżeniu przysługującego wnioskodawcy świadczenia emerytalnego, co stanowi nieproporcjonalne i nieuzasadnione naruszenie przysługującego wnioskodawcy prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnieciu wieku emerytalnego;

3)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 30 oraz art. 47 Konstytucji RP w zw. z art. 8 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności polegające na naruszeniu godności wnioskodawcy, prawa do ochrony czci, dobrego imienia, prawa do prywatności i prawa do poszanowania życia rodzinnego, poprzez przyjęcie, że służba wnioskodawcy stanowiła służbę na rzecz totalitarnego państwa”, a tym samym przypisanie wnioskodawcy – w akcie prawnym rangi ustawy – winy za działania związane z naruszeniami praw człowieka, których dopuszczali się niektórzy przedstawiciele władzy publicznej PRL oraz niektórzy funkcjonariusze organów bezpieczeństwa PRL, a do których wnioskodawca w żaden sposób się nie przyczynił;

4)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 45 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 i 2 Konstytucji RP oraz art. 42 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 6 ust. 2 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na zastosowaniu represji bez wykazania winy indywidualnej, zastąpienie w tym zakresie władzy sądowniczej władzą ustawodawczą i odwróceniu w ten sposób zasady domniemania niewinności przez uznanie wszystkich funkcjonariuszy będących w służbie przed 31 lipca 1990 roku za winnych działań zasługujących na penalizację;

5)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 64 ust. 1 i 2 w zw. z art. 67 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. Konstytucji RP w zw. z art. 1 Protokołu nr (...) do Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności w zw. z art. 14 Konwencji
o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, polegające na arbitralnym naruszeniu osobistych praw majątkowych i prawa do poszanowania mienia wnioskodawcy, które podlegają równej dla wszystkich ochronie, na skutek nieproporcjonalnego naruszenia prawa wnioskodawcy do zabezpieczenia społecznego, co stanowi zdaniem odwołującego przejaw nieuzasadnionej represji ekonomicznej.

W oparciu o powyższe zarzuty, wnioskodawca wniósł o zamianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie mu świadczenia emerytalnego w dotychczasowej wysokości, tj. w kwocie 3011,88 złotych brutto oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania według norm przepisanych.

[odwołanie – k. 2-7]

W odpowiedzi na odwołanie Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W., wniósł o oddalenie odwołania.

Organ rentowy wskazał, że postępowanie w sprawie ponownego ustalenia wysokości emerytury policyjnej M. S. zostało wszczęte z urzędu w związku z uzyskaniem
z Instytutu Pamięci Narodowej informacji odwołujący w okresie od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 15 kwietnia 1983 roku oraz od dnia 16 stycznia 1985 roku do dnia 1 lutego 1990 roku pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy emerytalnej.

Dyrektor Zakładu wskazał także, że w myśl § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania
i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Państwowej Straży Pożarnej oraz ich rodzin, środkiem dowodowym potwierdzającym datę
i podstawę zwolnienia ze służby oraz okres służby jest zaświadczenie o przebiegu służby sporządzone na podstawie akt osobowych funkcjonariusza, wystawione przez właściwe organy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu lub Państwowej Straży Pożarnej. Natomiast zgodnie z art. 13a ust. 5 ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku, informacja o przebiegu służby jest równoważna z zaświadczeniem o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy. Informacja o przebiegu służby wydana przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu jest tym samym wiążąca dla organu rentowego przy wydawaniu przedmiotowych decyzji.

[odpowiedź na odwołanie – k. 12-13]

Na rozprawie w dniu 15 maja 2024 roku, bezpośrednio poprzedzającej wydanie wyroku, pełnomocnik wnioskodawcy poparł odwołanie, a w imieniu organu rentowego nikt się nie stawił.

[stanowisko procesowe wnioskodawcy – e-protokół z rozprawy z 15 maja 2024 roku – 00:00:20, 00:16:37 – płyta CD k. 86]

Sąd Okręgowy w Łodzi ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. S. urodził się w 23 stycznia 1946 roku. Wnioskodawca ukończył Studium (...) w C., a następnie – od 1966 roku pracował jako nauczyciel. Wnioskodawca wstąpił do Milicji Obywatelskiej 16 grudnia 1973 roku. W 1975 roku ukończył szkołę podoficerską w P.. W 1980 roku ukończył wyższe zawodowe studia, dzienne, w zakresie prawno-administracyjnym oraz ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. W 1986 roku ukończył dwuletnie studium społeczno-polityczne Wieczorowego (...) Marksizmu-Leninizmu.

[bezsporne, a nadto dokumenty w aktach osobowych na płycie CD k. 23]

W okresie od 15 grudnia 1973 roku do 31 stycznia 1975 roku, wnioskodawca pełnił służbę referenta dochodzeniowego K. (...). W okresie od 1 lutego 1975 roku do 13 lipca 1975 roku pełnił służbę na stanowisku referenta operacyjnego w Referacie Operacyjno-Dochodzeniowym. W okresie od 14 lipca 1975 roku do 31 sierpnia 1977 roku pełnił służbę na stanowisku inspektora Sekcji Kryminalnej Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego. W okresie od 1 września 1977 roku do 27 czerwca 1980 roku wnioskodawca był słuchaczem w Wyższej Szkole (...) J.-W. MSW w S.. W okresie od 28 czerwca 1980 roku do 30 czerwca 1980 roku ponownie pełnił służbę na stanowisku inspektora Sekcji Kryminalnej. Następnie od 1 lipca 1980 roku do 31 lipca 1980 roku – starszego inspektora sekcji w Wydziału Dochodzeniowo-Śledczego. W okresie od 1 sierpnia 1980 roku do 31 grudnia 1981 roku – na stanowisku kierownika Sekcji Nadzoru (...) w Wydziale Dochodzeniowo-Śledczym. W okresie od 1 stycznia 1982 roku do 15 kwietnia 1983 roku – na stanowisku zastępcy naczelnika Wydziału P.-Wychowawczego (...) w S.. W okresie od 16 kwietnia 1983 roku do 30 listopada 1984 roku pełnił służbę na stanowisku kierownika Samodzielnej Sekcji Socjalnej (...) w S.. W okresie od 1 grudnia 1984 roku do 15 stycznia 1985 roku pełnił służbę na stanowisku starszego inspektora Wydziału (...) i Spraw Socjalnych. W okresie od 16 stycznia 1985 roku do 31 stycznia 1990 roku, pełnił służbę na stanowisku Kierownika Inspektoratu Ochrony Funkcjonariuszy. W okresie od 1 lutego 1990 roku do 31 lipca 1990 roku przebywał w dyspozycji Szefa WUSW w S..

[dokumenty zawarte w części „przebieg służby” aktach osobowych na płycie CD k. 23]

W ramach służby, jako zastępca naczelnika Wydziału Politycznego Komendy Wojewódzkiej Policji w S., nigdy nie miał styczności z działaniami operacyjnymi i działaniami ówczesnej opozycji. Wnioskodawca nie miał kontaktów zawodowych z działaczami ówczesnej opozycji. Skarżący nie prowadził pracy operacyjnej – miał kontakt tylko z podległymi milicjantami.

Gdy w kwietniu 1983 roku, został szefem służby socjalne, organizował wypoczynek dla dzieci np. jako kierownik, zajmował się wczasami dla milicjantów, czy zaopatrzeniem w produkty socjalne.

Gdy wnioskodawca został kierownikiem Inspektoratu Ochrony Funkcjonariuszy, nie miał on kontaktów z pionem SB. Podlegał on wówczas szefowi Komendy Wojewódzkiej Milicji w S.. Nie miał wówczas kontaktu z opozycją polityczną. Odwołujący nie walczył z K. ani ze związkami wyznaniowymi. Nie miał również kontaktu z mniejszościami etnicznym np. z mniejszością romską, gdyż w okolicach S. nie było takiej mniejszości etnicznej.

Skarżący, w ramach służby w Inspektoracie Ochrony Funkcjonariuszy, zwalczał niewłaściwe zachowania funkcjonariuszy MO i SB. Zajmował się wyjaśnianiem spraw nadużyć funkcjonariuszy. Nie używał on przemocy w czasie służby ani nie fabrykował dowodów. Nie nadużywał on, również, stosunków służbowych do wyjaśnienia spraw, które prowadził.

[zeznania wnioskodawcy e-protokół z rozprawy z 15 maja 2024 roku 00:01:37-00:15:42 – płyta CD k. 86]

Z opinii przełożonych wynika, że wnioskodawca w trakcie służby oraz studiów w Wyższej Szkole (...) wykazywał się nienagannym zachowaniem, był zdyscyplinowanym, sumiennym, koleżeńskim i spokojnym funkcjonariuszem. Starał się dokładnie i w terminie realizować zlecone zadania w zakresie pracy dochodzeniowo-śledczej. Posiadał dobre przygotowanie ogólne i zawodowe do wykonywanej pracy. Chętnie wykonywał zlecone mu zadania, wykazując osobistą inicjatywę i zaangażowanie. Posiadał duże zdolności w zakresie organizacji pracy i kierowania zasobami ludzkimi. Był aktywny w działalności społecznej oraz bezkonfliktowy. Podczas nauki w Szkole Oficerskiej osiągał bardzo dobre wyniki w nauce. Wielokrotnie był wyróżniany nagrodami i pochwałami.

[opinie służbowe w aktach osobowych na płycie CD k. 23]

Z treści dokumentów osobowych M. S. nie wynika, aby podjął on w ww. okresie bez wiedzy i zgody przełożonych czynną współpracę z osobami lub organizacjami działającymi na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

[dokumenty w aktach osobowych na płycie CD k. 23]

Po wskazanym powyżej okresie wnioskodawca został negatywnie zaopiniowany przez Wojewódzką Komisją Kwalifikacyjną w S., w związku z czym zakończył on służbę z dniem 31 lipca 1990 roku.

[opinia k. 172 akt osobowych na płycie CD k. 23]

Decyzją z 10 sierpnia 1990 roku, Komendant Wojewódzki Policji w S. przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury policyjnej. Organ określił emerytura z tytułu wysługi lat wyniosła 67% podstawy wymiaru.

[decyzja o ustaleniu prawa do emerytury milicyjnej k. 1-2 akt rentowych]

Z informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w W., sporządzonej dla organu rentowego z 12 maja 2017 roku wynika, że wnioskodawca, w okresach: 1 stycznia 1982 roku do 15 kwietnia 1983 roku oraz od 16 stycznia 1985 roku do
1 lutego 1990 roku pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708, z późn. zm.).

[informacja o przebiegu służby nr (...) – k. 4 akt rentowych]

Decyzją z dnia 1 lipca 2017 roku, Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji ponownie ustalił M. S. wysokość emerytury.

W uzasadnieniu organ wskazał, że podstawę wymiaru świadczenia stanowi kwota 4 945,62 zł. Łączna wysokość emerytury stanowi 57,42% podstawy wymiaru i wynosi kwotę 2 839,78 zł.

Ustalona wysokość emerytury jest wyższa od kwoty 2 069,02 zł, tj. przeciętnej emerytury ogłoszonej przez Prezesa ZUS, wobec tego wartość emerytury ogranicza się do kwoty 2 069,02 zł.

[decyzja z 1 lipca 2017 roku k. 5-7 akt rentowych]

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na postawie powołanych dowodów.

Strony postępowania nie zakwestionowały zebranego w sprawie materiału dowodowego w zakresie zgromadzonej dokumentacji, dlatego należało przyjąć wiarygodność zawartych w niej treści.

Koniecznym staje się również podkreślenie, że organ rentowy nie przedstawił w toku procesu żadnych rzetelnych dowodów na okoliczność przestępczej działalności wnioskodawcy w spornym okresie jego służby w jednostkach wymienionych w treści ustawy zaopatrzeniowej.

Analiza akt osobowych oraz przekonujące zeznania M. S. wskazują, że wnioskodawca nie dopuścił się żadnych czynów, które mogłyby dać podstawę do obniżenia mu świadczenia emerytalnego.

Sąd Okręgowy w Łodzi zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Podstawą prawną zaskarżonej decyzji organu rentowego o przeliczeniu emerytury policyjnej odwołującego, skutkującą obniżeniem tego świadczenia, był przepis art. 15c w zw. z art. 13b ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 708) – zwanej dalej „ustawą zaopatrzeniową”, wprowadzone ustawą z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. poz. 2270), zwaną dalej „drugą ustawą dezubekizacyjną”.

Zgodnie z art. 15c ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej: w przypadku osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi 0% podstawy wymiaru – za każdy rok służby na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b i 2,6% podstawy wymiaru – za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz 2-4. Zgodnie zaś z art. 15c ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej, wysokość emerytury ustalonej zgodnie z ust. 1 i 2 nie może być wyższa niż miesięczna kwota przeciętnej emerytury wypłaconej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ogłoszonej przez Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Przepis art. 15c ustawy zaopatrzeniowej wyłącza możliwość uwzględnienia przy ustalaniu wysokości świadczenia okresów służby na rzecz totalitarnego państwa, jednocześnie ustawowo ustanawia górną, nieprzekraczalną granicę wysokości świadczenia niezależnie od długości okresu „służby na rzecz totalitarnego państwa.”

Przepis art. 15c ustawy zaopatrzeniowej dotyczy „osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b”. Z treści przepis art. 13b ustawy zaopatrzeniowej wynika, iż za służbę na rzecz totalitarnego państwa uznaje służbę od dnia 22 lipca 1944 roku do dnia 31 lipca 1990 roku w wymienionych następnie cywilnych i wojskowych instytucjach i formacjach:

1)  Resort (...) Komitetu (...);

2)  Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

3)  Komitet do (...);

4)  jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3,
a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.;

5)  służby i jednostki organizacyjne Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, i ich poprzedniczki, oraz ich odpowiedniki terenowe:

a)  nadzorujące prace jednostek wypełniających zadania: wywiadowcze, kontrwywiadowcze, Służby Bezpieczeństwa, czynności operacyjno-techniczne niezbędne w działalności Służby Bezpieczeństwa, odpowiedzialne za szkolnictwo, dyscyplinę, kadry i ideowo-wychowawcze aspekty pracy w służbie bezpieczeństwa:



Gabinet Ministra Spraw Wewnętrznych,



Główny Inspektorat Ministra Spraw Wewnętrznych, z wyłączeniem Zespołu do spraw Milicji Obywatelskiej w wojewódzkich komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych,



Wojskowa Służba Wewnętrzna Jednostek Wojskowych MSW,



Zarząd Ochrony Funkcjonariuszy,

b)  wypełniające zadania wywiadowcze i kontrwywiadowcze:



Departament I,



Departament II,



Biuro Paszportów, od dnia 1 kwietnia 1964 r.,



Biuro A,



Biuro Szyfrów,



Biuro (...),



wydziały paszportów, od dnia 15 lipca 1964 r.,



Zwiad Wojsk Ochrony P.,



Inspektorat I,



samodzielne grupy specjalne,

c)  wypełniające zadania Służby Bezpieczeństwa:



Departament Ochrony Konstytucyjnego Porządku Państwa,



Departament Ochrony (...),



Departament Studiów i (...),



Departament III,



Departament IV,



Departament V,



Departament VI,



Główny Inspektorat Ochrony (...), od dnia 27 listopada 1981 r.,



Biuro Śledcze,



Departament Społeczno-Administracyjny,



Biuro Studiów Służby Bezpieczeństwa,



Biuro Rejestracji Cudzoziemców,



Zarząd Kontroli (...) G.,



Biuro Ochrony Rządu,



Samodzielna Sekcja Operacyjno-Ochronna,



Inspektorat Operacyjnej Ochrony Elektrowni (...) w Ż.,

d)  wykonujące czynności operacyjno-techniczne niezbędne w działalności Służby Bezpieczeństwa:



Biuro (...),



Biuro (...),



Biuro C,



Biuro (...), w tym Zakład (...),



Departament (...), w tym Zakład (...),



Biuro W,



Departament PESEL,



Zarząd Łączności, od dnia 1 stycznia 1984 r.,



Wydział Zabezpieczenia Operacyjnego,



Samodzielna (...) P,



Inspektorat A.-Informacyjny,

e)  odpowiedzialne za szkolnictwo, dyscyplinę, kadry i ideowo-wychowawcze aspekty pracy w Służbie Bezpieczeństwa:



Departament Kadr, z wyłączeniem terenowych odpowiedników jako całości w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych,



Departament (...) i (...), z wyłączeniem terenowych odpowiedników jako całości w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych,



Zarząd (...)Wychowawczy,



Biuro Historyczne,



Akademia Spraw Wewnętrznych, a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa i naukowo-techniczna pełniąca służbę w Wydziale (...) Państwa Akademii Spraw Wewnętrznych oraz na etatach Służby Bezpieczeństwa, a także słuchacze i studenci, którzy przed skierowaniem do Akademii Spraw Wewnętrznych pełnili służbę, o której mowa w pkt 5 i 6 oraz ust. 2 pkt 1,



Centrum Wyszkolenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w L., a w jego ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,



Wyższa Szkoła (...) Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w L., a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,



Szkoła Chorążych Biura (...), a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,



Szkoła Chorążych Milicji Obywatelskiej z siedzibą w W., a w jej ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa, naukowo-techniczna oraz słuchacze i studenci,



Wydział Pracy Operacyjnej w Ośrodku (...) w Ł., a w jego ramach kadra naukowo-dydaktyczna, naukowa oraz naukowo-techniczna,



Samodzielna Sekcja Kadr,



Samodzielna Sekcja Kadr i (...),



Samodzielna Sekcja (...) i Sprawozdawczości,



Samodzielna Sekcja O.-Organizacyjna;

6)  jednostki organizacyjne Ministerstwa Obrony Narodowej i ich poprzedniczki:

a)  Informacja Wojskowa oraz podległe jej jednostki terenowe, w tym Organa informacji (...) Organizacji (...) oraz Organa informacji Wojskowego Korpusu Górniczego,

b)  Wojskowa Służba Wewnętrzna, w tym Zarząd Wojskowej Służby Wewnętrznej Korpusu (...) Wewnętrznego i Wojsk Ochrony P. i jego poprzedniczki,

c)  Zarząd (...) S. Generalnego Wojska Polskiego,

d)  inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

Zgodnie z art. 13b ust. 2 ustawy, za służbę na rzecz totalitarnego państwa uznaje się również:

1)  służbę na etacie:

a)  Ministra Spraw Wewnętrznych,

b)  funkcjonariusza nadzorującego służby i jednostki organizacyjne wymienione w ust. 1 pkt 5,

c)  komendanta wojewódzkiego, zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego, miejskiego lub dzielnicowego do spraw bezpieczeństwa, zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego, miejskiego lub dzielnicowego do spraw Służby Bezpieczeństwa, zastępcy szefa wojewódzkiego, rejonowego, miejskiego lub dzielnicowego urzędu spraw wewnętrznych do spraw Służby Bezpieczeństwa,

d)  zastępcy komendanta wojewódzkiego, powiatowego lub miejskiego do spraw polityczno-wychowawczych, zastępcy szefa wojewódzkiego, rejonowego lub miejskiego urzędu spraw wewnętrznych do spraw polityczno-wychowawczych,

e)  oficera szkolenia operacyjnego Służby Bezpieczeństwa w wydziałach kadr i szkolenia komend wojewódzkich Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich urzędach spraw wewnętrznych,

f)  funkcjonariusza w referacie do spraw bezpieczeństwa w wydziale kadr komendy wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej,

g)  starszego inspektora przy zastępcy komendanta wojewódzkiego do spraw Służby Bezpieczeństwa,

h)  słuchacza na kursach Służby Bezpieczeństwa, organizowanych przez jednostki i szkoły wchodzące w skład Ministerstwa Spraw Wewnętrznych;

2)  okres odbywania szkolenia zawodowego w szkołach i na kursach Służby Bezpieczeństwa przez funkcjonariuszy pełniących służbę, o której mowa w pkt 1 i ust. 1;

3)  okres oddelegowania funkcjonariuszy pełniących służbę, o której mowa w pkt 1 i ust. 1, do innych instytucji państwowych, w tym przeniesienia na etaty niejawne w kraju lub poza granicami Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Zgodnie z art. 13c ustawy zaopatrzeniowej, za służbę na rzecz totalitarnego państwa nie uznaje się służby w rozumieniu art. 13b, która rozpoczęła się po raz pierwszy nie wcześniej niż w dniu 12 września 1989 r. (pkt 1) oraz której obowiązek wynikał z przepisów o powszechnym obowiązku obrony (pkt 2).

Zasadniczą kwestią do rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie było ustalenie zatem, czy odwołujący w okresach od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 15 kwietnia 1983 roku oraz od dnia 16 stycznia 1985 roku dnia 1 lutego 1990 roku „pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa”.

W celu ustalenia wysokości emerytury i renty inwalidzkiej od dnia 1 października 2017 roku, organ emerytalny został zobowiązany do wystąpienia do Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu z wnioskiem o sporządzenie informacji, o której mowa w art. 13a ust. 1. (art.15c ust. 4 i 22 ust. 4) ustawy zaopatrzeniowej. Z treści art. 13 a ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej wynika, iż Informacja o przebiegu służby, o której mowa w ust. 1, zawiera:

1) dane osobowe funkcjonariusza, o których mowa w ust. 2;

2) wskazanie okresów służby na rzecz totalitarnego państwa, o których mowa w art. 13b;

3) informację, czy z dokumentów zgromadzonych w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu wynika, że funkcjonariusz w tym okresie, bez wiedzy przełożonych, podjął współpracę i czynnie wspierał osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.

Przedmiotowa informacja o przebiegu służby, jest równoważna z zaświadczeniem
o przebiegu służby sporządzanym na podstawie akt osobowych przez właściwe organy służb,
o których mowa w art. 12. (art. 13a ust. 5 ustawy zaopatrzeniowej). Organ rentowy, będąc związanym informacją z IPN z 12 maja 2017 roku, w której wskazano, że w okresie od dnia 1 stycznia 1982 roku do dnia 15 kwietnia 1983 roku oraz od dnia 16 stycznia 1985 roku dnia 1 lutego 1990 roku odwołujący pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej, ustalił ponownie odwołującemu od dnia 1 października 2017 r. wysokość emerytury policyjnej. Tymczasem, postępowanie przed sądem (na skutek odwołania od decyzji organu rentowego) nie podlega ograniczeniom dowodowym, co wynika wprost z art. 473 k.p.c., zatem każdy fakt może być dowodzony wszelkimi środkami, które Sąd uzna za pożądane, Sąd nie jest związany środkami dowodowymi dla dowodzenia przed organami rentowymi. Okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego.

[tak: wyrok Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 69/98, OSNP 2000/11/439]

Informacja o przebiegu służby jest dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 k.p.c. i mogą być przeprowadzone przeciwko niej przeciwdowody. „Sąd ubezpieczeń społecznych, rozpoznający sprawę w wyniku wniesienia odwołania od decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. w sprawie ponownego ustalenia (obniżenia) wysokości emerytury policyjnej byłego funkcjonariusza Służby Bezpieczeństwa, nie jest związany treścią informacji o przebiegu służby w organach bezpieczeństwa państwa przedstawionej przez Instytut Pamięci Narodowej, zarówno co do faktów (ustalonego w tym zaświadczeniu przebiegu służby), jak i co do kwalifikacji prawnej tych faktów (zakwalifikowania określonego okresu służby jako służby w organach bezpieczeństwa państwa)”.

[tak: postanowienie Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2011 roku, II UZP 10/11, OSNP 2012, nr 23-24, poz. 298]

Ustawa zmieniająca z 2016 roku ustawę zaopatrzeniową jest tzw. drugą ustawą dezubekizacyjną. Pierwsza ustawa dezubekizacyjna tj. ustawa z dnia 23 stycznia 2009 roku o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin oraz ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. z 2009 r. Nr 24, poz. 145) wprowadziła do ustawy zaopatrzeniowej art. 15b, którego przepis ust. 1 stanowił, że w przypadku osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, i która pozostawała w służbie przed dniem 2 stycznia 1999 r., emerytura wynosi:

1) 0,7% podstawy wymiaru – za każdy rok służby w organach bezpieczeństwa państwa w latach 1944-1990;

2) 2,6 % podstawy wymiaru - za każdy rok służby lub okresów równorzędnych ze służbą, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 1, 1a oraz pkt 2-4.

Organami bezpieczeństwa państwa, w których służba skutkowała zastosowaniem mniej korzystnego wskaźnika w wysokości 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok służby – zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (tekst jedn. Dz.U. z 2024 r. poz. 273), do której odwołał się ustawodawca były:

1)  Resort (...) Komitetu (...);

2)  Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego;

3)  Komitet do (...);

4)  jednostki organizacyjne podległe organom, o których mowa w pkt 1-3,
a w szczególności jednostki Milicji Obywatelskiej w okresie do dnia 14 grudnia 1954 r.;

5)  instytucje centralne Służby Bezpieczeństwa Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe im jednostki terenowe w wojewódzkich, powiatowych i równorzędnych komendach Milicji Obywatelskiej oraz w wojewódzkich, rejonowych i równorzędnych urzędach spraw wewnętrznych;

6)  Akademia Spraw Wewnętrznych;

7)  Zwiad Wojsk Ochrony P.;

8)  Zarząd Główny (...) Wewnętrznej jednostek wojskowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz podległe mu komórki;

9)  Informacja Wojskowa;

10)  Wojskowa Służba Wewnętrzna;

11)  Zarząd (...) S. Generalnego Wojska Polskiego;

12)  inne służby Sił Zbrojnych prowadzące działania operacyjno-rozpoznawcze lub dochodzeniowo-śledcze, w tym w rodzajach broni oraz w okręgach wojskowych.

Zgodnie z art. 2 ust. 3 ww. ustawy, jednostkami Służby Bezpieczeństwa, w rozumieniu ustawy, są te jednostki Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, które z mocy prawa podlegały rozwiązaniu w chwili zorganizowania Urzędu Ochrony Państwa oraz te jednostki, które były ich poprzedniczkami.

Ówczesna nowelizacja skutkowała obniżeniem emerytury funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa począwszy od dnia 1 stycznia 2010 roku.

W orzecznictwie jednoznacznie stwierdzono, że tak obniżone świadczenie może być niższe od 40% podstawy jego wymiaru, uznając równocześnie, że art. 15b ustawy nowelizującej z 2009 roku nie naruszył zasady równości lub proporcjonalności świadczeń, bowiem tak uzyskane przywileje nie podlegają ochronie z racji działań ukierunkowanych na zwalczanie przyrodzonych praw człowieka i tym samym funkcjonariusze nie mają prawa podmiotowego ani tytułu moralnego domagania się utrzymania przywilejów zaopatrzeniowych za okresy zniewalania dążeń niepodległościowych.

[tak: uchwała Sądu Najwyższego z 3 marca 2011 r., II UZP 2/11, OSN 2011 nr 15-16, poz. 210]

W pierwszej ustawie dezubekizacyjnej, w celu wskazania kręgu podmiotowego, do którego odnosi się nowelizacja ustawy zaopatrzeniowej ustawodawca użył zwrotu „osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa”, dalej odwołując się do przepisu art. 2 ustawy z dnia 18 października 2006 roku o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów, który wymieniał określone instytucje i formacje. Zwrot „osoba, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa” wyraźnie wskazuje, że dotyczy on każdego funkcjonariusza, który pełnił służbę w wyszczególnionych w art. 2 ww. ustawy instytucjach i formacjach. W drugiej ustawie dezubekizacyjnej ustawodawca wprowadził pojęcie „osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa”. Mając na uwadze jedną z zasad techniki prawodawczej, zawartą w § 10 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 roku w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 283) wg której: do oznaczenia jednakowych pojęć używa się jednakowych określeń, a różnych pojęć nie oznacza się tymi samymi określeniami, stwierdzić należy, iż pojęcie „osoby, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa” nie jest pojęciem tożsamym z pojęciem „osoby, która pełniła służbę na rzecz totalitarnego państwa”. Nie obowiązuje także zasada wskazująca, iż osoba, która pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa pełniła jednocześnie służbę na rzecz totalitarnego państwa”, aczkolwiek nie jest wykluczony oczywiście zbieg tych pojęć w stosunku do danej osoby.

W niniejszym postępowaniu należało ustalić czy odwołujący był funkcjonariuszem, który pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa.

Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy: <kryterium „służby na rzecz totalitarnego państwa” określone w art. 13b ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej powinno być oceniane na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka>.

[tak: uchwała Sądu Najwyższego z 16 września 2020 roku, III UZP 1/20, LEX nr 3051750]

Sam fakt przynależności funkcjonariusza do wymienionych w przepisie art. 13b ustawy zaopatrzeniowej instytucji lub formacji (kryterium formalne) nie jest zatem wystarczający do uznania, iż dany funkcjonariusz taką służbę pełnił.

W uzasadnieniu uchwały z 16 września 2020 r., III UZP 1/20 SN wskazał na pojęcie „służby na rzecz totalitarnego państwa” sensu stricto i largo i wyjaśnił, iż „pojęcie sensu stricto powinno objąć lata 1944-1956 i wiązać się wyłącznie z miejscem pełnienia służby, o ile oczywiście nie zostaną wykazane przez zainteresowanego przesłanki z art. 15c ust. 5 ustawy z 1994 roku lub w informacji o przebiegu służby, wskazane zostaną okoliczności z art. 13a ust. 4 pkt 3 ustawy z 1994 roku”.

Pojęcie sensu largo obejmie zaś okres wskazany w art. 13b, czyli łączy w sobie cechy okresu totalitarnego i posttotalitarnego (autorytarnego) oraz pierwszego okresu po transformacji, to jest od utworzenia rządu T. M.. W tym ujęciu zakres podmiotowy ustawy jest szeroki, gdyż odnosi się przede wszystkim do funkcjonariuszy, którzy pozytywnie zostali zweryfikowani 30 lat temu i dziś są beneficjentami systemu emerytalnego. Tak interpretowane pojęcie zostanie ukierunkowane na funkcje, jakie pełnił i zadania, jakie podczas służby wykonywał funkcjonariusz. Z uzasadnienia uchwały SN z 16 września 2020 r., III UZP 1/20 wynika jednoznacznie, iż „stwierdzenie pełnienia służby na rzecz totalitarnego państwa w okresie od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. nie może być dokonane wyłącznie na podstawie informacji Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (kryterium formalnej przynależności do służb), lecz na podstawie wszystkich okoliczności sprawy, w tym także na podstawie indywidualnych czynów i ich weryfikacji pod kątem naruszenia podstawowych praw i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu (art. 13b ust. 1 w związku z art. 13a ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej). Nie bez znaczenia pozostaje także długość okresu pełnienia służby, jej historyczne umiejscowienia w okresie od 22 lipca 1944 roku do 31 lipca 1990 roku, miejsce pełnienia służby, zajmowane stanowiska czy stopień służbowy”.

Służbą na rzecz totalitarnego państwa będzie więc taka służba, która polega na realizowaniu i wdrażaniu totalitarnej funkcji państwa. Będzie to więc służba w określonych formacjach, ale tylko taka, która w wymiarze faktycznym będzie polegała na zwalczaniu wszelkich przejawów sprzeciwu wobec rządzącej wówczas klasy politycznej, realizująca jej cele polityczne i naruszająca podstawowe prawa i wolności człowieka. Nie będzie więc taką służbą służba polegająca na zwalczaniu pospolitej przestępczości kryminalnej (nie politycznej), która choć także jest służbą na rzecz państwa, to jednak nie ma na celu umacniania totalitarnej funkcji państwa lecz tylko (aż) zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa w zakresie, np. ochrony życia, zdrowia lub mienia. Taka służba nie jest służbą na rzecz totalitarnego państwa.

W okresie od 1 stycznia 1982 roku do 15 kwietnia 1983 roku – na stanowisku zastępcy naczelnika Wydziału P.-Wychowawczego (...) w S., w okresie od 16 stycznia 1985 roku do 31 stycznia 1990 roku pełnił służbę na stanowisku Kierownika Inspektoratu Ochrony Funkcjonariuszy. Następnie pozostawał zaś do dyspozycji Szefa WUSW w S..

Powołane wyżej jednostki (Wydział P.-Wychowawczy oraz Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy) zostały wymienione odpowiednio: w 13b ust. 1 pkt 5 litera a tiret czwarte oraz w art. 13b ust. 1 pkt 5 litera e tiret trzecie.

Kryterium formalne przynależności do określonej w ustawie zaopatrzeniowej jednostki odwołujący więc spełnił. Do rozważenia pozostaje czy służba odwołującego w formacjach była służbą „na rzecz totalitarnego państwa”.

W niniejszej sprawie nie przedstawiono - poza samą informacją IPN o przebiegu służby - jakichkolwiek dowodów (przy czym ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał na organie rentowym) na przestępczą działalność odwołującego ani nie dokonano oceny jego indywidualnych czynów przez ich weryfikację pod kątem naruszania podstawowych praw
i wolności człowieka służących reżimowi komunistycznemu, wobec czego obniżenie należnego mu świadczenia nie było uzasadnione. Nie można się zgodzić z założeniem, że sam fakt pełnienia służby w instytucjach i formacjach w okresach: od 1 stycznia 1982 roku do 15 kwietnia 1983 roku, a także od 16 stycznia 1985 roku do 1 lutego 1990 roku wskazanych przez ustawę oznacza działalność na rzecz totalitarnego państwa, gdyż oznaczałoby to stosowanie mechanizmu odpowiedzialności zbiorowej.

Nie należy zatem apriorycznie zakładać, że każdy funkcjonariusz służb bezpieczeństwa działał na rzecz państwa totalitarnego, gdyż kłóci się to z ideą sprawowania sądowego wymiaru sprawiedliwości, opierającą się na indywidualnej winie i pozostającą w opozycji wobec przyjętej w omawianej ustawie koncepcji odpowiedzialności zbiorowej.

W stanie faktycznym sprawy nie ujawniono dowodów przestępczych zachowań M. S., które przyjmuje ustawa zaopatrzeniowa w stosunku do każdego funkcjonariusza pełniącego służbę na rzecz totalitarnego państwa (art. 13b). Organ emerytalno-rentowy nie zarzucił ubezpieczonemu działania sprzecznego z zasadami współżycia społecznego czy chociażby z rzetelnością obywatelską. M. S., w ramach służby, we wspominanych wcześniej jednostkach, zajmującym się zdobywaniem istotnych informacji wywiadowczych, nie inwigilował członków opozycji, kościołów, związków wyznaniowych, mniejszości etnicznych ani też członków związków zawodowych, nie prześladował osób. W ramach służby, zajmował się wyjaśnianiem spraw nadużyć funkcjonariuszy. Nie używał on przemocy w czasie służby ani nie fabrykował dowodów. Nie nadużywał on, również, stosunków służbowych do wyjaśnienia spraw, które prowadził.

W opiniach służbowych przedstawiano go jako sumiennego, koleżeńskiego i zdyscyplinowanego funkcjonariusza. Organ emerytalno-rentowy nie zgłaszał, żadnych, wniosków dowodowych (jak choćby wniosków o przesłuchanie świadków, którzy mogliby zostać w przeszłości pokrzywdzenie przez działania wnioskodawcy), mających na celu wykazać okoliczności przeciwne. Organ nie udowodnił, że wnioskodawca dopuszczał się czynów naruszających podstawowe prawa i wolności człowieka, nie przedstawił konkretnych osób pokrzywdzonych bezprawnie przez danego funkcjonariusza, nie przedłożył dowodów, że wnioskodawca w sposób oczywisty wspierał, propagował, utożsamiał się z zasadami państwa totalitarnego. W ocenie Sądu, pełnienie służby w tych konkretnych jednostkach nie przesądziło w tym indywidualnym przypadku, że wnioskodawca dopuścił się przestępczej działalności.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy stwierdził, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie wykazało, aby odwołujący w okresach: od 1 stycznia 1982 roku do 15 kwietnia 1983 roku oraz od 16 stycznia 1985 roku do 1 lutego 1990 roku pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 15c w zw. z art. 13b ustawy zaopatrzeniowej. Tym samym, nie było podstaw to przeliczenia jego emerytury na podstawie wspomnianych przepisów, bowiem nie mają one w ogóle zastosowania do sytuacji faktycznej odwołującego.

Ostatecznie, Sąd, w punkcie 1 sentencji wyroku, zmienił, więc, zaskarżoną decyzję i zobowiązał Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji w W. do przeliczenia emerytury policyjnej M. S.
z pominięciem art. 15c ustawy z dnia 18 lutego 1994 roku o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej, (...)Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2016 r. poz. 708 z późn. zm.), tj. według zasad uprzednio obowiązujących od daty wskazanej w zaskarżonej decyzji tj. od dnia 1 października 2017 roku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie 2 na podstawie art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. zasądzając od Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. na rzecz M. S. kwotę 180 złotych – stosownie do treści § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1964).

Zaś, zgodnie z art. 98 § 1 ¹ k.p.c., od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu należą się odsetki, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, którym je zasądzono, do dnia zapłaty. O obowiązku zapłaty odsetek sąd orzeka z urzędu.