Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2024 roku

Sąd Rejonowy w Kielcach III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2024 roku w Kielcach

na rozprawie

sprawy z powództwa G. K.

przeciwko O. K.

o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego

1.  ustala, że obowiązek alimentacyjny powoda G. K. wobec pozwanego O. K. ustalony wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 17 czerwca 2020 roku sygn. akt I C 441/20, wygasł z dniem 01.04.2022 r.;

2.  oddala powództwo w pozostałej części;

3.  kosztu procesu między stronami wzajemnie znosi.

sędzia Magdalena Bednarska

Sygn. akt III RC 689/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 29 sierpnia 2023 roku ostatecznie sprecyzowanym pismem z dnia 26 marca 2024 roku (k.88-89) powód G. K. wniósł o ustalenie, że jego obowiązek alimentacyjny wobec dorosłego syna, ustalony w wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach z 17 czerwca 2020 roku w sprawie I C 441/20 wygasł z dniem 2 marca 2022 roku. Ponadto powód domagał się zasądzenia od pozwanego na swoją rzecz kosztów procesu (k. 2-3).

W odpowiedzi na pozew z dnia 16 października 2023 roku pozwany O. K. uznał powództwo co do zasady wskazując, iż wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego winno nastąpić z dniem 1 stycznia 2023 roku wniósł o oddalenie powództwa w pozostałej części oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesowych wg norm prawem przepisanych (k.20 -22).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem z dnia 17 czerwca 2020 rok Sąd Okręgowy w Kielcach w sprawie sygn. IC 441/20 zasądził od G. K. na rzecz ówcześnie jego małoletniego syna O. K. alimenty po 750 zł miesięcznie, który był wówczas nie będącym się w stanie samodzielnie utrzymać nastolatkiem uczęszczającym do szkoły średniej.

G. K. miał wówczas 43 lata, pracował dorywczo jako pracownik budowlany otrzymując z tego tytułu wynagrodzenia w różnych wysokościach w przedziale od 1000 zł do 3000 zł miesięcznie.

dowody: akta sprawy I C 441/20 a z nich: wyrok (k.52), zeznania A. K. (k.50v), zeznania G. K. (k. 50v-51)

O. K. obecnie ma 21 lat, w czerwcu 2021 roku ukończył szkołę branżową pierwszego stopnia, następnie ją kontynuował od września 2021roku , nadto miesiącach styczeń-luty 2022 roku odbywał praktykę zawodową aby zdobyć zawód kucharza otrzymując wynagrodzenie w kwocie 300 zł miesięcznie. Następnie zrezygnował z dalszej edukacji podejmując decyzję o pełnym zaangażowaniu w pracę zarobkową z uwagi na ciężką sytuację finansową i chęć pomocy matce w utrzymaniu domu. Od 2 marca 2022 roku O. K. rozpoczął pracę w firmie (...) na ¾ etatu z wynagrodzeniem ok. 1800 zł netto. Od października 2022 roku otrzymał umowę na pełny etat.

dowody: zeznania O. K. (k.67-68), zestawienie wynagrodzeń (k.29-41), pismo z dnia 16.01.2024r. (k. 75), pismo NFZ z 17.01.2024r. (k.76), pismo ZUS z 17.01.2024r. (k. 79), pismo z ZUS z 31.01.2024r. (k. 82)

G. K. ma 47 lat, z zawodu murarz-tynkarz. Nie posiada stałego zatrudnienia. Wykonuje prace dorywcze z zakresu robót budowlanych. Realizował nałożony na niego obowiązek alimentacyjny wobec syna O. K. do grudnia 2022 roku. Następnie z powodu problemów finansowych zaprzestał ich uiszczania. Od 22 grudnia 2022 roku jest zarejestrowany w Miejskim Urzędzie Pracy w K. jako osoba bezrobotna bez prawa do zasiłku. Od trzech lat nie utrzymuje kontaktów z synem. W połowie 2022 roku od osób trzecich dowiedział się o wykonywanej przez O. pracy zarobkowej. W grudniu 2023 roku przeszedł operację usunięcia przepukliny kręgosłupowej przez co aktualnie jest niezdolny do pracy.

dowody: zeznania G. K. (k.67), Pit-37 (k.56v-57v), zaświadczenie o wysokości dochodu (k.55v-56), karta informacyjna leczenia szpitalnego (k. 58v-59v), zaświadczenie (k.60)

Stan faktyczny ustalono w oparciu w/w dowody którym w całości co do zasady dał wiarę.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawę prawną żądania ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego stanowi przepis art. 138 k.r.o., zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Pod pojęciem zmiany stosunków należy również rozumieć istnienie takich zdarzeń, wskutek których obowiązek alimentacyjny wygasa.

Ponadto zgodnie z art. 133 § 3 k.r.o. rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.

W ocenie sądu obie w/w przesłanki w sprawie zostały spełnione .

Co do pierwszej z w/w przesłanek należy podkreślić iż powód ma ograniczoną zdolność do pracy z uwagi na kłopoty ze zdrowiem .

Z kolei pozwany jest w stanie samodzielnie się utrzymać i zaspokoić swoje potrzeby począwszy od 1 kwietnia 2022 r. bowiem z końcem marca 2022r. otrzymał pierwsze wynagrodzenie za pracę na ¾ etatu tj w kwocie ok 1800zł miesięcznie, a od października 2022r w kwocie 2600zł- 2700zł miesięcznie . W okresie 2022r pozwany zamieszkiwał z matką A. K. , prowadził z nią wspólne gospodarstwo domowe jak wynika z zeznań tego świadka , za otrzymane wynagrodzenie kupował żywność.

Pozwany sam zdecydował się na zakończenie nauki, aby pomóc finansowo matce i z uwagi na chęć usamodzielnienia się jak wynika z jego zeznań. Tym samym nie ma żadnych podstaw, aby powód był zobowiązany do dalszego łożenia na utrzymanie dorosłego syna.

O. K. nie kwestionował faktu, iż w marcu 2022r rozpoczął pracę zakończywszy uprzednio edukację, podnosił jednak, że powód pomimo iż wiedział o jego zatrudnieniu to do końca 2022 roku dobrowolnie przelewał mu na konto alimenty. Zatem w ocenie pozwanego powód przekazywał mu środki finansowe w celu wsparcia jego sytuacji życiowej, zaś pieniądze te przeznaczał na bieżące opłaty i zakup żywności. Powód pomimo, iż dowiedział się ok czerwca 2022 roku o zarobkowaniu pozwanego zaprzestał wpłacania alimentów dopiero od stycznia 2023 roku i od taj daty pozwany domaga się ustalenia wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem niego.

Wskazać należy, że w całym okresie uiszczania przez powoda alimentów na rzecz pozwanego, dysponował on tytułem wykonawczym i w przypadku zaniechania przez powoda regulowania alimentów w każdej chwili mógł dochodzić ich zaspokojenia na drodze postępowania egzekucyjnego, a jak stanowi art. 804 k.p.c., organ egzekucyjny nie jest uprawniony do badania zasadności i wymagalności obowiązku objętego tytułem wykonawczym. Póki bowiem orzeczenie nie zostanie podważone bądź zmienione, strony obowiązane są do przestrzegania i wykonywania zawartych w nim ustaleń.

Obowiązek alimentacyjny bowiem utrzymuje się do czasu, kiedy uprawniony jest zdolny do samodzielnego utrzymania. Pozwany od daty finansowego usamodzielnienia się mógł liczyć się z obowiązkiem zwrotu pobranych świadczeń alimentacyjnych w razie niekorzystnego dla niego wyroku.

Przedmiotem niniejszego postępowania nie jest badanie słuszności wypłaconych przez powoda na rzecz pozwanego alimentów za sporny okres od kwietnia 2022 roku do grudnia 2022 roku. Może być to kwestią postępowania o bezpodstawne wzbogacenie. Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości (bezpodstawne wzbogacenie). Przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 k.c.). Kodeks cywilny zawiera zamknięty katalog 4 przypadków, rodzących roszczenie o zwrot nienależnego świadczenia określone w § 2 art. 410 k.c. Zubożony może żądać zwrotu nienależnego świadczenia gdy: 1) brak było zobowiązania; 2) gdy odpadła podstawa prawna świadczenia, 3) gdy cel świadczenia nie został osiągnięty oraz 4) gdy czynność prawna był nieważna. Dopiero w tym procesie pozwany mógłby przedstawić argumentację co do słuszności wykorzystanych w tym okresie środków finansowych otrzymanych od powoda. W myśl art. 411 pkt 2 k.c. nie można żądać zwrotu świadczenia jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego. Przepis ten ma zastosowanie w sytuacji, gdy spełniający świadczenie nie był prawnie zobowiązany, ale można mu przypisać moralny obowiązek względem osoby, która świadczenie to uzyskała. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyrok z dnia 26 lutego 2004 roku, sygn. akt V CK 220/03, zasady współżycia społecznego wyrażają ideę słuszności w prawie oraz odwołują się do powszechnie uznawanych w społeczeństwie wartości.

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, iż w przedmiotowej sprawie nastąpiła zmiana stosunków uzasadniająca orzeczenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego względem pozwanego. W związku z czym Sąd na podstawie art. 138 k.r.o. w zw. z art. art. 133 § 1 i 3 k.r.o. ustalił, że obowiązek alimentacyjny powoda wobec pozwanego wygasł z dniem 1 kwietnia 2022 roku gdyż w tym czasie pozwany był już w stanie utrzymać się samodzielnie (punkt I wyroku).

Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Powód ostatecznie domagał się wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego z dniem 2 marca 2022r. a w tej dacie powód dopiero podjął pracę za którą wynagrodzenie otrzymał z końcem tego miesiąca.

Orzeczenie wydane na podstawie art. 138 k.r.o., zmieniające zakres obowiązku alimentacyjnego lub czas jego trwania, może działać wstecz i obejmować okres przed wytoczeniem powództwa. Musi to jednak wynikać wprost z treści sentencji orzeczenia, w przeciwnym razie obowiązek alimentacyjny ulega zmianie lub wygasa z dniem uprawomocnienia się wyroku.( Uchwała Sądu Najwyższego cała izba SN - Izba Cywilna i Administracyjna z dnia 16 grudnia 1987 r. III CZP 91/86) .

O kosztach procesu sąd orzekł przez zniesienie wzajemnie kosztów procesu z mocy art. 100kpc zważywszy iż małoletni wówczas pozwany nie miał wpływu na powstanie tytułu wykonawczego objętego żądaniem pozwu, sporna była data wygaśnięcia tego obowiązku , zaś sąd nie podzielił stanowiska pozwanego w zakresie wskazywanej przez niego daty wygaśnięcia tego obowiązku .

Sędzia Magdalena Bednarska