Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 listopada 2024 roku

Sąd Apelacyjny w Lublinie I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 21 listopada 2024 roku w Lublinie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko A. K. i L. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanych od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 29 września 2023 roku, sygn. akt (...)

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  utrzymuje częściowo w mocy nakaz zapłaty wydany przez referendarza sądowego Sądu Okręgowego w L. w dniu
5 grudnia 2022r. w sprawie (...), a mianowicie co do kwoty 41 851,55 ( czterdzieści jeden tysięcy osiemset pięćdziesiąt jeden, 55/100) zł, zasądzonej z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 czerwca 2022r., a w pozostałej części nakaz zapłaty uchyla i powództwo oddala;

2.  zasądza od (...) Bank (...) Spółki Akcyjnej w W. solidarnie na rzecz A. K. i L. K. 1 103 (tysiąc sto trzy) zł tytułem zwrotu części kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 listopada 2024r., a w pozostałej części koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi;

II.  oddala apelację w pozostałej części;

III.  zasądza od (...) Spółki Akcyjnej w W. solidarnie na rzecz A. K. i L. K. 2 200 (dwa tysiące dwieście) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, tytułem zwrotu części kosztów procesu poniesionych przez pozwanych
w postępowaniu apelacyjnym, a w pozostałej części koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie znosi.

I A Ga 198/23

UZASADNIENIE

W dniu 5grudnia 2022r. Sąd Okręgowy w L. wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym zobowiązując solidarnie L. K. i A. K. do zapłacenia na rzecz (...) Banku (...) SA w W. 88 229,46zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 czerwca 2022r. oraz 1 106zł tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami.

Podstawą wydania nakazu zapłaty był weksel in blanco uzupełniony przez powoda na kwotę 88 229,46zł, zabezpieczający wierzytelność Banku wobec (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w W., poręczony przez pozwanych.

Po wniesieniu zarzutów przez pozwanych od nakazu zapłaty wyrokiem z dnia 29 września 2023 r. Sąd Okręgowy w L. utrzymał w mocy opisany wyżej nakaz zapłaty i zasądził od pozwanych na rzecz powoda 5417 zł tytułem zwrotu kosztów procesu z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Apelację od tego wyroku wnieśli pozwani zaskarżając wyrok w całości i zarzucając Sądowi Okręgowemu wyłącznie obrazę art. 10 prawa wekslowego ze względu na wypełnienie przez Bank weksla na kwotę nieodpowiadającą wysokości roszczenia Banku wobec pozwanych z tytułu umowy kredytowej, wywodząc, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową.

Apelujący uzasadniał, że wadliwość wypełnienia weksla poprzez wpisanie niewłaściwej kwoty skutkuje jego nieważnością, co w konsekwencji winno prowadzić do zmiany wyroku Sądu Okręgowego i oddalenia powództwa.

Natomiast kwestionując prawidłowość wpisanej w wekslu kwoty wierzytelności podnosił, że pozwani wystawili jako poręczyciele weksle in blanco dla zabezpieczenia roszczeń wynikających z tej umowy kredytowej i podpisali deklarację wekslową. W dniu 7 maja 2019 należność z tytułu spłaty kredytu stała się wymagalna. Według informacji powódki wynosiła 300.741,14 złotych kapitału oraz 5108,47 złotych odsetek karnych.

Na kwotę zaległego kapitału (...) 18 maja 2020 jako gwarant pożyczki przekazał kwotę 158.296,91 złotych. Wpłata dokonana przez (...) winna w całości zostać zaliczona na kapitał i w pełnej wysokości podlegała zaliczeniu na dochodzone roszczenie, co zmniejszało zadłużenie pozwanych poręczycieli wobec (...) S.A. z tytułu umowy kredytowej.

Ponadto pozwani dokonali po powstaniu zobowiązania dobrowolnych wpłat na pozostałe zadłużenie w kwocie 143.000 złotych. Te kwoty również były wpłacane na poczet długu wobec pozwanej bez wskazanej innej możliwości zarachowania ich na inny dług lub dług wobec innego podmiotu ( (...)).

Pozwani w apelacji nie zarzucali naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów prawa procesowego w związku z czym ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Okręgowy stanowią podstawę faktyczną rozstrzygnięcia. Przy czym skoro spór aktualnie dotyczy tego czy wpisana w wekslu kwota odpowiada wysokości zadłużenia powodów jako poręczycieli wekslowych z tytułu poręczonej przez nich umowy kredytowej, ustalenia faktyczne należy ograniczyć do następujących okoliczności ustalonych przez Sąd Okręgowy:

W dniu 9 maja 2007 r. (...) Bank (...) Spółka Akcyjna w W. jako kredytodawca i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S., jako kredytobiorca zawarli umowę kredytu nr (...) w rachunku bieżącym (...).

Zgodnie z wpisem nr 11 w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego od dnia 14 marca 2019 r. – Spółka (...) działała pod nazwą (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z w S..

Umowa kredytowa była wielokrotnie aneksowana, co Sąd Okręgowy szczegółowo przedstawił w uzasadnieniu swojego wyroku.

W dniu 4 marca 2013 r. Bank (...) w W. zawarł z (...) Bank (...) Spółką Akcyjną w W., jako bankiem kredytującym, umowę portfelową linii gwarancyjnej de minimis nr (...).

Ubiegając się o kolejne aneksowanie umowy nr (...), w dniu 28 kwietnia 2017 r. spółka (...) złożyła wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis. Spółka (...) podpisała umowy akceptując ostateczne warunki kredytu i gwarancji de minimis i oświadczyła, że zapoznała się z warunkami udzielenia przez (...) wnioskowanej gwarancji (wniosek k. 146-147).

Zgodnie z aneksem nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. do umowy kredytowej nr (...) z dnia 9 maja 2007r., kredytodawca przedłużył Spółce (...) termin obowiązywania umowy do dnia 7 maja 2019 r., w limicie 400 000 zł.

Załącznikiem do aneksu nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. – podpisanym przez L. K. - kredytodawca poinformował kredytobiorcę, że zgodnie z umową portfelowej linii gwarancyjnej de minimis z 4 marca 2013 r. ze zm. po zrealizowaniu gwarancji będącej zabezpieczeniem kredytu na podstawie odrębnej umowy przelewu (...) S.A. nabędzie wierzytelność powstałą w wyniku realizacji gwarancji, a jej dochodzenie będzie prowadzone przez kredytodawcę równolegle z dochodzeniem roszczeń pozostałych po zrealizowaniu gwarancji wynikającej z tytułu umowy kredytu. Wszystkie kwoty wpłacane przez kredytobiorcę i inne osoby w jego imieniu będą przez bank dzielone proporcjonalnie do udziału (bez odsetek, kosztów i innych należności ubocznych) obu wierzytelności (...) S.A. i (...) względem kredytobiorcy. (...) S.A. podzielone w powyższy sposób kwoty wpłat zaliczy odpowiednio na spłatę obu wierzytelności. Kredytobiorca zobowiązał się nie dokonywać uprzywilejowania żadnego z banków przez wskazanie pierwszeństwa spłaty, dokonanie uprzywilejowania nie wywiera żadnych skutków prawnych i pozostaje bez wpływu na powyższy sposób rozliczania (aneks nr (...) z załącznikami k. 5-7; pismo k. 145).

Kredytodawca i kredytobiorca ustalili, w myśl § 13 aneksu nr (...), iż zabezpieczeniem spłaty kredytu jest m.in.:

- weksel własny in blanco wystawiony przez kredytobiorcę (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wraz z deklaracją wekslową,

- poręczenie wekslowe udzielone przez L. K. i A. K. wraz z deklaracją wekslową;

- gwarancja spłaty kredytu udzielona w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (...) w wysokości stanowiącej 60% kwoty kredytu, w kwocie 240 000 zł do dnia 7 sierpnia 2019 r.

W deklaracji wekslowej z dnia 5 maja 2017 r., podpisanej przez prezesa zarządu Spółki E., wskazano, że wystawca weksla – E. E., składa do dyspozycji (...) S.A. w W. weksel własny niezupełny przez siebie wystawiony, jako zabezpieczenie wierzytelności kredytodawcy z tytułu aneksu nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. do umowy kredytu obrotowego (...) postawionego do dyspozycji jako kredyt w rachunku bieżącym (...) nr (...) z dnia 9 maja 2007 r. ze zm., w kwocie 400 000 zł.

Zgodnie z pkt 2 deklaracji bank był uprawniony, w razie niedotrzymania terminów spłaty wynikających z umowy, do wypełnienia weksla w każdym czasie na sumę odpowiadającą zadłużeniu wystawcy wobec banku łącznie z odsetkami, prowizją i kosztami oraz opatrzenia weksla datą płatności według własnego uznania.

Weksel został poręczony przez L. K. oraz A. K., którzy złożyli deklarację poręczycieli. Zgodnie z pkt 3 deklaracji każdy z poręczycieli wyraził zgodę na treść deklaracji wystawcy weksla (deklaracje wystawcy i poręczycieli k. 60v-62; częściowo zeznania A. K. k. 192v-193; częściowo zeznania L. K. k. 193-194v).

Pismem z 25 kwietnia 2019 r. L. K. i A. K. oświadczyli kredytodawcy, że w związku z brakiem możliwości spłaty kredytu przez (...) Sp. z o.o. deklarują jako poręczyciele kredytu spłaty w ratach po 10 000 zł miesięcznie przez okres 3 lat (pismo k. 201).

W dniu 7 maja 2019 należność z tytułu spłaty kredytu stała się wymagalna. Według informacji powódki wynosiła ona 300.741,14 złotych kapitału oraz 5108,47 złotych odsetek karnych.

Na kwotę zaległego kapitału (...) 18 maja 2020 jako gwarant pożyczki przekazał kwotę 158.296,91 złotych (potwierdzenie wykonania przelewu k. 38, 148).

Kwota wypłaconej gwarancji została zawyżona w związku z czym (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w S. w dniu 19 maja 2020 r. zwróciła Bankowi (...) w W. kwotę 2 418,86 zł tytułem nadpłaty realizacji gwarancji za zobowiązanie w oparciu o umowę (...).

Tym samym kwota gwarancji wypłacona przez Bank (...) w W. kredytodawcy ostatecznie wyniosła 155 878,05 zł, i stanowiła 60% niespłaconej kwoty kapitału kredytu. Niespłacony kapitał kredytu wynosił na dzień wypłaty z gwarancji 259 796,75 zł. Kwota 155 878,05zł została zaliczona przez kredytodawcę na należność główną (potwierdzenie wykonania przelewu k. 39, 149; historia operacji i szczegółowe rozliczenie kredytu k. 151-152v, 158-162v, 186-186v; notatka k.163-163v).

Ponadto pozwani dokonali po powstaniu zobowiązania dobrowolnych wpłat na pozostałe zadłużenie w kwocie 143.000 złotych. Te kwoty również były wpłacane na poczet długu wobec pozwanej bez wskazanej innej możliwości zarachowania ich na inny dług lub dług wobec innego ( (...)) podmiotu

Pismem z dnia 3 lipca 2019 r. (...) S.A. w W. wezwał A. K., jako poręczyciela, do zapłaty kwoty 305 849,61 zł.

Na kwotę zadłużenia składały się: 300 741,14 zł tytułem kapitału oraz 5108,47 zł z tytułu odsetek karnych.

W dniu 15 października 2020 r. Bank (...) w W. zawarł z (...) S.A. w W. umowę przelewu wierzytelności z tytułu wypłacenia (...) SA w W. jako bankowi kredytującemu kwoty 155 878,05 zł z tytułu gwarancji.

W okresie od dnia 7 maja 2019 r. do dnia 3 lutego 2021 r. na rachunek techniczny o nr (...) na poczet wymagalnej należności (...) S.A. w W. z tytułu umowy kredytu obrotowego (...) nr (...) wpłynęło łącznie 135 066,69 zł (od 16 lipca 2019 r. do 3 lutego 2021 r. 24 wpłaty od poręczycieli w wysokości 5000 zł i jedna wpłata 15 000 zł oraz 66,69 zł tytułem kwoty uzyskanej przez komornika w wyniku egzekucji prowadzonej w stosunku do kredytobiorcy). Na spłatę zadłużenia zaliczono także kwotę 2465,25 zł środków pieniężnych z rachunku bieżącego kredytobiorcy.

Wpłaty dokonywane przez poręczycieli były rozliczane zgodnie z § 12 pkt 2 umowy kredytu, w brzmieniu ustalonym aneksem nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. w kolejności zarachowania wpłat, dzielone proporcjonalnie do udziału obu wierzytelności – z tytułu gwarancji i wierzytelności z tytułu kredytu, odpowiednio na spłatę obu wierzytelności w stosunku 60/40 (60% wpłaty na spłatę wypłaconej gwarancji, 40% na spłatę zadłużenia (...) S.A.

Od dnia 18 maja 2020 r. (dnia spłaty gwarancji) wpłacono ogółem 70 066,69 zł, z czego kwota 42 040,01 zł zaliczono na spłatę wierzytelności z tytułu gwarancji udzielonej przez (...), a kwota 28 026,68 zł została zaliczona na spłatę wierzytelności z tytułu kredytu (25 251,62 zł na spłatę kredytu, 1613,38 zł na spłatę odsetek karnych, 1161,68 zł na spłatę kosztów). Po rozliczeniu gwarancji kapitał wynosił 103 918,70 zł, po zaliczeniu wpłaty 25 251,62 zł – 78 667,08 zł (historia operacji i szczegółowe rozliczenie kredytu k. 151-152v, 158-162v, 186-186v; notatka k. 163-163v; częściowo zeznania A. K. k. 192v-193).

Pismami z dnia 2 czerwca 2022 r. (...) S.A. w W. wezwała każdego z poręczycieli – A. K. i L. K. – do zapłaty (wykupu) weksla własnego, wystawionego przez Grappa (poprzednio E.) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w W., a poręczonego przez pozwanych.

Suma wekslowa została wpisana w wysokości 88 229,46zł i obejmowała wysokość wymagalnego zadłużenia wynikającego z umowy, według stanu na dzień 2 czerwca 2022 r.

Na kwotę tę złożyły się :

- kwota kapitału w wysokości 78 667,08 zł,

- kwota odsetek w wysokości 7 469,06 zł,

- kwota prowizji , opłat i kosztów 2093,32 zł.

W odpowiedzi na wezwania do zapłaty weksli w pismach z dnia 9 czerwca 2022 r. A. K. i L. K. wyrazili sprzeciw dotyczący wypełnienia weksli w sposób opisany pismem z dnia 2 czerwca 2022 r., ponieważ podana wysokość zadłużenia jest niezgodna z rzeczywistym zadłużeniem i art. 10 ustawy Prawo wekslowe (pisma k. 46-47; częściowo zeznania L. K. k. 193-194v).

W zarzutach od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu nakazowym pozwani podnieśli, że ich zdaniem wpłata (...) z tytułu udzielonej gwarancji w całości powinna zostać zaliczona na kapitał i w pełnej wysokości podlega zaliczeniu na poczet zadłużenia z tytułu umowy kredytu zmniejszając zadłużenie z tytułu poręczenia. Ponadto podnieśli, że dokonali dobrowolnych wpłat w kwocie 143 000 zł. W konsekwencji suma na wekslu nie jest sumą odpowiadająca zadłużeniu wobec wystawcy.

Sąd Okręgowy utrzymał w całości w mocy nakaz zapłaty z dnia 5 grudnia 2022r. uznając roszczenie za uzasadnione w całości.

W ocenie Sądu Okręgowego weksel in blanco wręczony powodowi w celu zabezpieczenia roszczeń Banku wynikających z aneksu nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. do umowy kredytu obrotowego (...) z dnia 9 maja 2007 r. w kwocie 400 000 zł został wypełniony zgodnie z zawartym porozumieniem wekslowym. W konsekwencji doszło do powstania ważnego zobowiązania wekslowego.

Wystawca weksla upoważnił powoda do uzupełnienia weksla na sumę odpowiadającą jego zadłużeniu wobec (...) S.A. z tego tytułu łącznie z odsetkami, prowizją i kosztami, a pozwani A. K. i L. K. zabezpieczyli zapłatę weksla poręczeniem wekslowym co do całości sumy wekslowej.

Poręczyciele złożyli oświadczenia w formie deklaracji poręczyciela weksla własnego niezupełnego (in blanco), wyrażając zgodę na treść deklaracji wystawcy weksla (k.77).

Zasada odpowiedzialności pozwanych jako poręczycieli wekslowych nie była kwestionowana. Kwestią sporną było natomiast ustalenie wysokości ich zobowiązania wekslowego.

W ocenie Sądu Okręgowego powód był uprawniony do żądania od Banku (...) realizacji gwarancji w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis, co skutkowało wypłatą 155 878,05 zł, stanowiącą 60% niespłaconego kapitału, wynoszącego na dzień spłaty 259 796,75 zł.

Następnie wierzytelność (...) w stosunku do kredytobiorcy została przelana na powodowy bank dnia 15 października 2020 r.

Powód był zobowiązany do dochodzenia należności objętej przelewem od zobowiązanego kredytobiorcy na podstawie § 11 umowy portfelowej linii gwarancyjnej de minimis i § 6 Warunków uzyskania w Banku (...) gwarancji spłaty kredytu.

Uzyskane w ten sposób przez powoda kwoty miały być rozliczane z zachowaniem proporcji, w jakiej kredyt objęty był gwarancją - 60% wpłaty zaliczane na spłatę wierzytelności z gwarancji i przekazywane (...) a 40% wpłaty zaliczane na spłatę wierzytelności z tytułu umowy kredytu.

Wszystkie kwoty wpłacane przez kredytobiorcę i inne osoby w jego imieniu były przez bank dzielone proporcjonalnie do udziału (bez odsetek, kosztów i innych należności ubocznych) obu wierzytelności w wierzytelności ogółem (...) S.A. i (...) względem kredytobiorcy. (...) S.A. podzielone w powyższy sposób kwoty wpłat zaliczało odpowiednio na spłatę obu wierzytelności.

Kredytobiorca zobowiązał się nie dokonywać uprzywilejowania żadnego z banków przez wskazanie pierwszeństwa spłaty, dokonanie uprzywilejowania nie wywiera żadnych skutków prawnych i pozostaje bez wpływu na powyższy sposób rozliczania.

We wniosku o udzielenie gwarancji poprzedzającym zawarcie aneksu nr (...) kredytobiorca oświadczył, że zapoznał się z zasadami udzielania gwarancji i je akceptuje, zobowiązał się do zwrotu (...) kwoty wypłaconej gwarancji z należnościami ubocznymi w tym odsetkami w wysokości maksymalnych odsetek za opóźnienie.

W okresie od dnia 7 maja 2019 r. do dnia 3 lutego 2021 r. na rachunek techniczny o nr (...) na poczet wymagalnej należności (...) S.A. w W. z tytułu umowy kredytu obrotowego (...) nr (...) wpłynęło łącznie 135 066,69 zł.

Na spłatę zadłużenia zaliczono także kwotę 2465,25 zł środków pieniężnych z rachunku bieżącego kredytobiorcy.

W ocenie Sądu wierzyciel był uprawniony - zgodnie z § 12 pkt 2 umowy kredytu, w brzmieniu ustalonym aneksem nr (...) z dnia 5 maja 2017 r. – do dokonywania rozliczeń w kolejności zarachowania wpłat i dzielenia proporcjonalnie do udziału obu wierzytelności – z tytułu gwarancji i wierzytelności z tytułu kredytu, odpowiednio na spłatę obu wierzytelności w stosunku 60/40 (60% wpłaty na spłatę wypłaconej gwarancji, 40% na spłatę zadłużenia (...) S.A.

Jako że od dnia 18 maja 2020 r. (dnia spłaty gwarancji) wpłacono ogółem 70 066,69 zł, z czego kwotę 42 040,01 zł zaliczono na spłatę wierzytelności z tytułu gwarancji udzielonej przez (...), kwotę 28 026,68 zł zaliczono na spłatę wierzytelności z tytułu kredytu. Z czego:

- 25 251,62 zł na spłatę kredytu,

- 1613,38 zł na spłatę odsetek karnych,

- 1161,68 zł na spłatę kosztów).

Po rozliczeniu gwarancji kapitał wynosił 103 918,70 zł, po zaliczeniu wpłaty 25 251,62 zł – 78 667,08 zł. Zasadnie zatem ta kwota stanowiła element sumy wekslowej, wynoszącej 88 229,46 zł, złożonej także z odsetek - 7469,06 zł, prowizji, opłat, kosztów – 2093,32 zł.

Termin zapłaty weksla przypadał na dzień 15 czerwca 2022 r., zatem od dnia następnego, tj. od 16 czerwca 2022 r. powód był uprawniony do domagania się odsetek od sumy wekslowej.

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 493 § 4 zdanie drugie k.p.c., utrzymał w mocy w całości nakaz zapłaty, wydany w dniu 5 grudnia 2022 r. w postępowaniu nakazowym w sprawie o sygn. akt IX(...).

Sąd zasądził solidarnie koszty procesu wobec uwzględnienia żądania powoda w całości z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego należnymi za czas od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Na wydatki powoda w łącznej wysokości 6523,69 zł złożyły się -opłata od pozwu w wysokości 1103 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 5400 zł ustalona na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r., poz. 265) wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł oraz opłaty notarialne związane z poświadczeniem odpisu pełnomocnictwa dołączonego do pozwu – 3,69 zł. W nakazie zapłaty na rzecz powoda tytułem zwrotu kosztów procesu została orzeczona kwota 1106,69 zł, z tych względów Sąd zasądził różnicę pomiędzy 6523,69 zł , a 1106,69 zł , a więc kwotę 5 417 zł).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje. Apelacja jest częściowo uzasadniona.

Nie jest uzasadniony główny zarzut apelacji dotyczący skutków naruszenia art. 10 prawa wekslowego, w oparciu o który pozwani wnioskowali o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa, tylko z tego względu, że wpisana w wekslu kwota wierzytelności nie odpowiada wysokości zobowiązania wekslowego pozwanych.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w razie naruszenia upoważnienia do uzupełnienia weksla in blanco przez wpisanie wyższej sumy od kwoty wierzytelności, dla której zabezpieczenia weksel in blanco został wręczony, osoba na nim podpisana staje się zobowiązana wekslowo w granicach, w jakich tekst weksla jest zgodny z upoważnieniem ( tak SN w wyroku z dnia 22 czerwca 2006r. , sygn. akt VCSK 70/06, LEX, oraz przywołane tam orzeczenia por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2001 r., II CKN 25/00, OSNC 2001, nr 7-8, poz. 117 i z dnia 9 grudnia 2004 r., II CK 170/04, nie publ).

Zatem uzupełnienie przez (...) SA w W. weksla in blanco o kwotę wyższą od tej, na której wpisanie pozwalała deklaracja wekslowa pozwanych, nie skutkował nieważnością całego weksla, a jedynie przesądzało o nieważności zobowiązania wekslowego co do kwoty, do której zobowiązanie wekslowe poręczycieli wekslowych w ogóle nie powstało.

W przypadku zasadności ich zarzutu, że kwota wpisana w wekslu została zawyżona, roszczenie Banku jest uzasadnione do wysokości kwoty zadłużenia, co do której poręczyciele weksla upoważnili wystawcę - zgodnie z treścią deklaracji wekslowej - do wypełnienia weksla.

Z tych względów w ocenie Sądu Apelacyjnego granice odpowiedzialności pozwanych jako poręczycieli wekslowych wyznacza treść deklaracji wekslowej podpisanej przez każdego z pozwanych (k. 60v. – 62).

Deklaracje poręczycieli z dnia 5 maja 2017r. w ten sam sposób określają przedmiot poręczenia.

Z pkt 2 deklaracji wynika, że weksel, za który poręczyli stanowi zabezpieczenie wierzytelności (...) SA wynikających z aneksu nr (...) z dnia 5 maja 2017r. do umowy kredytu obrotowego (...) udzielonego przez (...) Spółce z o.o. w W.., jako kredyt w rachunku bieżącym z dnia 9 maja 2007r. wraz z późn. zm., na kwotę 400 000zł.

W pkt 3 deklaracji wekslowej poręczyciele wyrazili zgodę „na treść powyższej deklaracji wystawcy weksla” , co jest o tyle niejasne, że w deklaracji wekslowej poręczycieli wekslowych deklaracja wekslowa wystawcy weksla nie została przytoczona i nie ma wprost zapisu o zapoznaniu się poręczycieli wekslowych z treścią deklaracji wystawcy weksla.

Natomiast z deklaracji wekslowej wystawcy weksla z dnia 5 maja 2017r. wynika (k. 60), że (...) Sp. z o.o. złożyła do dyspozycji (...) SA wystawiony przez siebie weksel własny in blanco, jako zabezpieczenie wierzytelności Banku z tytułu aneksu (...), z dnia 5 maja 2017r., wyżej opisanej umowy kredytowej z 9 maja 2007r. (pkt 1).

Wystawca weksla upoważnił (...) SA do wypełnienia weksla na sumę „odpowiadającą zadłużeniu wystawcy wobec (...) SA z tytułu określonego w pkt 1 deklaracji łącznie z odsetkami, prowizją i kosztami” (pkt 2).

Z treści deklaracji wekslowych wystawcy jak i poręczycieli wynika, że weksel in blanco zabezpieczał wyłącznie wierzytelności Banku względem wystawcy weksla z tytułu umowy kredytowej z dnia 9 maja 2007r.

Aneks nr (...) do umowy kredytowej z dnia 9 maja 2007r., podpisany przez (...) SA i Spółkę (...) 5 maja 2017r., zmieniał treść umowy kredytowej poprzez: wydłużenie okresu obowiązywania umowy, podwyższenie kwoty kredytu i wprowadzenie dodatkowego zabezpieczenia wykonania umowy kredytowej w postaci gwarancji spłaty kredytu udzielonej w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (...). Zrealizowanie tego warunku zabezpieczenia wykonania umowy kredytowej z dnia 9 maja 2007r. zostało zrealizowane w formie umowy zawartej pomiędzy Kredytobiorcą a (...), w zawieraniu której pozwani nie uczestniczyli i nie byli jej stroną. Brak jest jakichkolwiek dokumentów, z których wynikać miałoby zobowiązanie pozwanych do świadczenia z tytułu umowy gwarancji bankowej zawartej pomiędzy Spółka (...).

Sąd Okręgowy ustalił, że Spółka (...) ubiegając się o kolejne aneksowanie umowy nr (...), w dniu 28 kwietnia 2017 r. złożyła wniosek o udzielenie przez (...) gwarancji spłaty kredytu w ramach portfelowej linii gwarancyjnej de minimis (wniosek k. 146-147).

W aktach sprawy (k. 128) zawarta jest umowa portfelowej linii gwarancyjnej de minimis nr (...), z której wynika, że z chwilą dokonania wypłaty przez (...) na rzecz Banku kredytującego z tytułu jednostkowej gwarancji spłaty kredytu, (...) staje się wierzycielem Kredytobiorcy o zwrot kwoty wypłaconej z tytułu takiej gwarancji (§ 11 ust. 1 ). Natomiast z § 5 ust. 1 pkt 3 wynika, że Bank (...) winien przyjąć od Kredytobiorcy na rzecz (...) zabezpieczenie w formie weksla własnego in blanco, którego wzór określa załącznik nr 2 do umowy, wraz z deklaracją wekslową, której wzór określa załącznik nr 3 do umowy portfelowej linii gwarancyjnej. Jest to jednak inny weksel, aniżeli poręczony przez pozwanych weksel zabezpieczający wykonanie umowy kredytowej z dnia 9 maja 2007r. W sprawie taki weksel nie został przedstawiony. Natomiast jeżeli w ogóle został wystawiony przez (...) Sp. z o.o., weksel zabezpieczający wykonanie zobowiązania Spółki z tytułu umowy gwarancyjnej, to nie ma żadnych dowodów na okoliczność, że pozwani byli jego poręczycielami.

Kredytobiorcą była spółka (...) i ona winna wręczyć weksel na rzecz (...) w celu zabezpieczenia wykonania umowy gwarancji. Taki weksel nie został w sprawie złożony. Brak jest podstaw do uznania jakiejkolwiek odpowiedzialności pozwanych z tytułu zawartej przez Spółkę (...) z (...) umowy gwarancji.

Pozwani byli jedynie poręczycielami wekslowymi na wekslu zabezpieczającym wykonanie umowy kredytowej.

Okolicznością bezsporną jest, że w dniu 18 maja 2020r. (...) jako gwarant wykonania umowy kredytu przekazał (...) SA kwotę 158.296,91 zł. Natomiast w dniu 15 października 2020 r. Bank (...) w W. przelał na rzecz (...) S.A. w W. wierzytelność wobec Spółki (...) z tytułu wypłacenia (...) SA w W. kwoty 155 878,05 zł z tytułu gwarancji. Nie kwestionując ważności umowy cesji nie sposób uznać, aby wywoływała ona jakiekolwiek skutki względem pozwanych w sprawie niniejszej. Nie ma bowiem żadnych dowodów na okoliczność, że pozwani byli zobowiązanymi z tytułu zawarcia przez Spółkę (...) z (...) umowy gwarancji.

W tym stanie sprawy w ocenie Sądu Apelacyjnego uznać należy, że pozwani jako poręczyciele wekslowi ponoszą odpowiedzialność wekslową do wysokości kwoty zadłużenia Spółki (...) z tytułu umowy kredytowej zawartej 9 maja 2007r., na dzień wystawienia weksla - 15 czerwca 2022r. Oznacza to, że kwota zadłużenia nie może obejmować kwoty wierzytelności nabytej przez (...) SA od (...) na podstawie umowy przelewu wierzytelności wynikającej z umowy gwarancji zawartej pomiędzy (...) i Spółką (...). Powyższa wierzytelność została wygenerowana wskutek umowy zawartej pomiędzy (...) i Spółką (...), i jak wynika z deklaracji wekslowych podpisanych przez poręczycieli wekslowych, nie była objęta ich poręczeniem wekslowym.

Co więcej wykonanie przez (...) umowy gwarancji i przelanie kwoty 155 878,05 zł na rzecz (...) SA skutkowało częściowym wykonaniem umowy kredytowej z dnia 9 maja 2007r. i wygaśnięciem zobowiązania Spółki (...) względem (...) SA z tytułu zawartej umowy kredytowej, o kwotę przelaną przez (...). Tym samym częściowo wykonane zostało zobowiązanie pozwanych jako poręczycieli.

Wierzytelność nabyta przez (...) SA w drodze przelewu od (...) jest wierzytelnością wynikającą z wykonania umowy gwarancji. Dłużnikiem z umowy gwarancji była wyłącznie Spółka (...). Ta wierzytelność nie jest natomiast wierzytelnością wynikającą z umowy kredytu. Wykonanie umowy gwarancji skutkowało częściowym wykonaniem umowy kredytu i w części w jakiej gwarancja została wykonana, roszczenie (...) SA z tytułu umowy kredytowej wygasło. (...) SA w wyniku umowy cesji nabyło wierzytelność odpowiadającą wysokości kwoty przelanej z tytuły gwarancji, ale była to już wierzytelność z innego tytułu, z innego zobowiązania.

Powyższe oznaczało, że wierzytelność wekslowa (...) SA wobec poręczycieli wekslowych odpowiada wysokości zadłużenia (...) Spółki z o.o. wyłącznie z umowy kredytowej ustalonej na dzień wypełnienia weksla. Wysokość zadłużenia poręczycieli winna zatem uwzględniać fakt częściowego zaspokojenia kredytodawcy w wyniku wykonania przez (...) umowy gwarancji. Winna też uwzględniać wysokość dokonanych przez poręczycieli wekslowych wpłat na poczet zaspokojenia wierzytelności (...) SA wobec Spółki (...) z tytułu umowy kredytowej.

Reasumując apelacja pozwanych jest uzasadniona w części w jakiej podnosi, że weksel został wypełniony niezgodnie z deklaracją wekslową gdyż kwota zadłużenia wpisana na wekslu obejmowała nie tylko wierzytelność z tytułu poręczenia, ale także wierzytelność Banku z tytułu wierzytelności z tytułu umowy gwarancji, za którą pozwani nie poręczali. Z tego względu kwota ich zadłużenia jest niższa, aniżeli kwota wpisana na wekslu.

Jak wcześniej wskazano nie podważa to jednak ważności weksla w całości.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2024r. zobowiązał powodowy Bank do wskazania wysokości wierzytelności przysługującej Bankowi z tytułu umowy kredytowej na dzień wypełnienia weksla – 15czerwca 2022r., po potrąceniu w całości kwoty przelanej przez (...) z tytułu umowy gwarancji i po uwzględnieniu w całości kwot wpłaconych przez poręczycieli na poczet zadłużenia wynikającego z umowy kredytowej.

W piśmie procesowym z dnia 29 kwietnia 2024r. (k.284) powód wskazał, że wysokość wierzytelności wynosiła 41 851,55 zł, na którą składa się kwota 36 310,70zł z tytułu niespłaconego wymagalnego kapitału kredytu, kwota 3 447,53zł z tytułu odsetek oraz kwota 2 093,32zł z tytułu prowizji opłat i kosztów.

W odpowiedzi na to pismo, pełnomocnik pozwanych potwierdził prawidłowość wyliczeń (k. 290), co stanowiło uznanie roszczenia w tej części.

Z tych względów Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 kpc i art. 493 § 4 kpc zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że w pkt I utrzymał w częściowo w mocy nakaz zapłaty wydany przez referendarza sądowego Sądu Okręgowego w L. w dniu 5 grudnia 2022r. w sprawie (...), a mianowicie co do kwoty 41 851,55zł, a w pozostałej części nakaz zapłaty uchylił i powództwo oddalił.

Wobec uwzględnienia roszczenia w połowie Sąd stosunkowo rozdzielił koszty procesu i w pkt II zasądził od (...) SA na rzecz pozwanych solidarnie 1 103zł tytułem zwrotu części kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 22 listopada 2024r., a w pozostałej części koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł. Strony poniosły koszty pełnomocników i opłaty sądowe. Przy czym pozwani uiścili ¾ opłaty, natomiast powód ¼. Z tych względów Sąd zasądził od pozwanego ¼ część opłaty sądowej uiszczonej przez pozwanych.

W pozostałej części Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 kpc.

Na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 100 kpc wobec uwzględnienia apelacji w części Sąd Apelacyjny zasądził od powoda na rzecz pozwanego 2 200zł tytułem zwrotu części kosztów procesu poniesionych przez pozwanych w postępowaniu apelacyjnym, a w pozostałej części koszty procesu pomiędzy stronami wzajemnie zniósł, gdyż apelacja pozwanych została uwzględniona w połowie. Ponieważ pozwani opłacili apelację w całości, Sąd Apelacyjny zasądził na ich rzecz połowę uiszczonej opłaty od apelacji, a poniesione przez strony koszty zastępstwa prawnego przed Sądem Apelacyjnym wzajemnie zniósł.