Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 13 listopada 2024 roku

Powódka D. M. wniosła o zasądzenie od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością we W. kwoty 4.504,84 złote z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 marca 2024 roku tytułem zwrotu nienależnego świadczenia powstałego w wyniku skorzystania przez powódkę z sankcji kredytu darmowego w związku z udzielonym jej przez pozwaną kredytem konsumenckim.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że dniu 08 grudnia 2022 roku zawarła z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością we W., za pośrednictwem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R., umowę pożyczki nr (...) w wysokości 13.000,00 złotych na okres do dnia 15 kwietnia 2026 r., której całkowity koszt miał wynieść 11.563,69 złotych, w tym opłata prowizyjna – 4.875,00 złotych, opłata za udzielenie pożyczki – 1.625,00 złotych i odsetki – 5.063,69 złotych. Powódka na dzień 13 marca 2024 roku spłaciła 14 rat pożyczki, tj. kwotę 6.293,71 złote, w tym 2.715,97 złotych odsetek oraz 3.577,74 złotych kapitału. Powódka wskazała, że wypłacona kwota pożyczki wyniosła 6.500,00 złotych, natomiast odsetki kredytowe pozwana naliczała od kwoty 13.000,00 złotych, co stanowi naruszenie ustawy o kredycie konsumenckim (dalej u.k.k.).

W ocenie powódki dokonano błędnego wyliczenia odsetek oraz całkowitego kosztu kredytu, poprzez zastosowanie niezgodnej z art. 5 pkt 10 u.k.k. wykładni pojęcia "stopa oprocentowania kredytu”, która oznacza oprocentowanie wypłaconej kwoty, natomiast wliczenie opłaty za udzielenie pożyczki oraz opłaty prowizyjnej do kwoty udzielonej (wypłaconej) pożyczki doprowadziło do zawyżenia wysokości zobowiązania odsetkowego, co narusza również art. 30 ust. 1 pkt 4 w zw. a art 5 pkt 7 u.k.k. oraz zasady współżycia społecznego przez wyzyskanie słabszej pozycji kredytobiorcy pod względem możliwości analizy zastosowanych mechanizmów naliczania opłat. W ocenie powódki zawieranie w umowach kredytu konsumenckiego postanowień przewidujących obowiązek zapłaty odsetek kapitałowych obliczonych również od kredytowanych przez przedsiębiorcę pozaodsetkowych kosztów kredytu, stanowi naruszenie celów Dyrektywy 2008/48/WE wyrażonych w art. 10 ust. 2 lit. f w zw. z art. 3 lit. j. Powódka wskazała ponadto, że również na gruncie art. 359 § 1 k.c. odsetki kapitałowe mają wynagrodzić kredytodawcy jedynie udostępnienie kredytobiorcy kapitału kredytu z wyłączeniem prowizji stanowiącej dodatkowe wynagrodzenie kredytodawcy. W wyniku powyższych naruszeń ustawy błędnie określono rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, co wprowadziło konsumenta przy zawieraniu umowy w błąd co do całkowitego kosztu kredytu określonego w art. 5 pkt 12 u.k.k.. Niezależnie od powyższych zarzutów powódka wskazała dodatkowo na nieprawidłowość polegającą na braku szczegółowego wskazania, jaka część raty kapitałowo-odsetkowej stanowi spłatę prowizji i należnych od niej odsetek, co narusza art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., w związku z czym harmonogram spłat kredytu nie spełnia wymogów z art. 37 ust. 2 u.k.k. Ponadto powódka zarzuciła dalszych przepisów ustawy, tj. art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. przez brak wskazania konkretnych parametrów zmiany oprocentowania kredytu i zasad jego ustalania, nieprawidłowe wskazanie wysokości odsetek dziennych w przypadku odstąpienia, tj. art. 30 ust. 1 pkt 15 u.k.k., brak w treści umowy warunków zwrotu części poniesionych kosztów przez konsumenta w wyniku częściowej lub całkowitej przedterminowej spłaty kredytu, tj. naruszenie art. 30 ust. 1 pkt 16 u.k.k., brak prawidłowo dokonanej oceny zdolności kredytowej kredytobiorcy, tj. naruszenie art. 9 u.k.k., brak informacji odnośnie osoby reprezentującej kredytodawcę, tj. naruszenie art. 29 ust. 1 u.k.k., co powódka uznała za równoznaczne z brakiem zachowania formy pisemnej umowy oraz pobranie przez nadmiernej prowizji za udzielenie pożyczki.

W wyniku powyższych naruszeń praw konsumenta w dniu 07 lutego 2024 roku powódka na podstawie art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim, złożyła pożyczkodawcy oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego, co rodzi po stronie pozwanej obowiązek zwrotu dochodzonej kwoty, na którą składa się 2.715,97 złotych z tytułu nadpłaconych rat odsetkowych, 1.341,65 złotych z tytułu nadpłaconej opłaty prowizyjnej oraz 447,22 złotych z tytułu nadpłaconej opłaty za udzielenie pożyczki.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 29 maja 2024 roku Sąd Rejonowy w Żorach w sprawie o sygnaturze akt I Nc 532/24 uwzględnił powództwo.

Pozwana wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty wnosząc o oddalenie powództwa w całości. W pierwszej kolejności zarzuciła brak legitymacji biernej w związku z przelewem wierzytelności wynikających z umowy pożyczki na rzecz (...), o czym powódka była poinformowana już w treści umowy pożyczki i na rzecz którego dokonuje spłat rat. Niezależnie od powyższego zarzutu zarzuciła nieskuteczność oświadczenia o kredycie darmowym, uznając brak naruszenia ustawy o kredycie konsumenckim w związku z doliczeniem do podstawy oprocentowania pożyczki jej kredytowanych kosztów, co uznała za prawidłowe i dopuszczalne, natomiast wszystkie składniki pożyczki, a tym samym rzeczywista roczna stopa oprocentowania, zostały ustalone zgodnie z powołaną ustawą. Za nieuzasadnione uznała również pozostałe przytoczone w pozwie zarzuty przytaczając obszerną argumentację na poparcie swojego stanowiska.

Sąd ustalił co następuje:

W dniu 8 grudnia 2022 roku pozwana D. M. zawarła z Takto (...)Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością we W. w formie pisemnej umowę pożyczki numer (...) w wysokości 13.000,00 złotych na okres do 15 kwietnia 2026 roku. Całkowitą kwotę pożyczki ustalono na 6.500,00 złotych, a całkowity koszt pożyczki na 11.563,69 złote, na który składały się: odsetki naliczone za cały okres kredytowania – 5.063,69 złote, opłata prowizyjna – 4.875,00 złotych i opłata za udzielenie pożyczki – 1.625,00 złotych. Wskazano, że pożyczkobiorca nie ponosi innych kosztów niż wyżej wymienione, za wyjątkiem kosztów będących wynikiem nieterminowej spłaty pożyczki lub jej części, tj. odsetek za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie. Rzeczywistą roczną stopę oprocentowania ustalono na 106,46% (§ 1 i 4).

Kwotę pożyczki oddano powódce do dyspozycji w 2 transzach po 6.500,00 złotych, z czego pierwszą transzę wypłacono powóde, a z drugiej pokryto opłatę prowizyjną i opłatę za udzielenie pożyczki (§ 2).

Oprocentowanie pożyczki ustalono na w wysokości dwukrotności sumy stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego oraz 3,5 % w skali roku, co na dzień zawarcia umowy stanowiło 20,50 %. Zastrzeżono, że zmiana oprocentowania nie wymaga zmiany umowy, a w przypadku tej zmiany oprocentowanie zostanie naliczone w zmieninej wysokości od pierwszego dnia obowiązywania zmienionej wysokości oprocentowania, o czym pożyczkobiorca będzie informowany SMS-em lub listownie (§ 3).

Spłatę pożyczki rozłożono na 40 miesięcznych rat po 451,25 złotych, a w harmonogramie spłat dla każdej raty wyodrębniono kapitał i odsetki.

W umowie postanowiono, że dokonane przez pożyczkobiorcę spłaty zostaną zaliczone w pierwszej kolejności na pokrycie wymagalnych rat w kolejności: pozostałe należności, odsetki karne, odsetki umowne, kapitał (§ 6).

Pożyczkodawcę przy zawieraniu umowy reprezentował pośrednik – pracownik (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

Umowa pożyczki z załącznikami k. 12-16, formularz informacyjny k 21-22 potwierdzenia przelewu i wypłaty k. 12-13

Pismem z dnia 7 lutego 2024 roku powódka złożyła pozwanej oświadczenie o skorzystaniu z sankcji kredytu darmowego na podstawie art. 45 u.k.k., a następnie pismem z dnia 13 marca 2024 roku wezwała pozwaną do zapłaty 4.504,84 złotych tytułem nadpłaconych rat, w związku ze złożonym oświadczeniem.

Oświadczenie i wezwanie do zapłaty k. 24-28

W dniu 11 września 2015 roku między (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością we W. oraz (...) we W. zawarta została umowa przelewu wierzytelności, obejmująca wierzytelności przyszłe wynikające z umów pożyczek zawartych po dniu 14 września 2015 roku. Oświadczeniem z dnia 12 grudnia 2022 roku na podstawie powyższej umowy cesji stwierdzono dokonanie na rzecz wskazanego wyżej Funduszu przelewu wierzytelności wynikającej z umowy pożyczki numer (...) zawartej między powódką i pozwaną.

Umowa przelewu wierzytelności k. 48-49, zestawienie k. 66-67, oświadczenie o cesji k. 18

Sąd zważył co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu.

Na wstępie wskazać należy, że pozwana jest legitymowana biernie w niniejszym postępowaniu. Podnoszony zarzut związany jest z cesją wierzytelności, która jednakże nie prowadzi do modyfikacji umowy pod względem podmiotowym. Pozwana nadal zachowuje status kredytodawcy.

Co do spornej umowy pożyczki wskazać należy, że podlega ona ustawie o kredycie konsumenckim z dnia 12 maja 2011 roku (tj. Dz.U. z 2024 r. poz. 1497).

Przewidziana w art. 45 ust. 1 powołanej ustawy sankcja kredytu darmowego ma zastosowanie w przypadku naruszenia wskazanych w nim przepisów i uprawnia konsumenta, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, do zwrotu kredytu bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.

Powódka uprawnienie to wywodzi z faktu naruszenia art. 30 ust. 1 pkt 4, 6, 8, 15 i 16 u.k.k. oraz art. 29 ust. 1 u.k.k. Zarzuty te dotyczą naruszeń w zakresie elementów, jakie powinna zawierać umowa kredytu, które obejmują:

- całkowitą kwotę kredytu (pkt 4),

- stopę oprocentowania kredytu, warunki stosowania tej stopy, a także okresy, warunki i procedury zmiany stopy oprocentowania wraz z podaniem indeksu lub stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu (pkt 6),

- rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jej obliczenia (pkt 7),

- zasady i terminy spłaty kredytu, w szczególności kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, w tym informację o prawie, o którym mowa w art. 37 ust. 1; jeżeli w ramach kredytu stosuje się różne stopy oprocentowania dla różnych należności kredytodawcy, należy także podać kolejność zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet różnych należnych sald, dla których stosuje się różne stopy oprocentowania (pkt 8),

- informację o innych kosztach, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności o opłatach, w tym opłatach za prowadzenie jednego lub kilku rachunków, na których są zapisywane zarówno transakcje płatności, jak i wypłaty, łącznie z opłatami za korzystanie ze środków płatniczych zarówno dla transakcji płatności, jak i dla wypłat, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, jeżeli są znane kredytodawcy, oraz warunki, na jakich koszty te mogą ulec zmianie (pkt 10),

- termin, sposób i skutki odstąpienia konsumenta od umowy, obowiązek zwrotu przez konsumenta udostępnionego przez kredytodawcę kredytu oraz odsetek zgodnie z rozdziałem 5, a także kwotę odsetek należnych w stosunku dziennym (pkt 15),

- prawo konsumenta do spłaty kredytu przed terminem oraz procedurę spłaty kredytu przed terminem (pkt 16),

Dodatkowo zarzucono naruszenie art. 29 ust. 1 u.k.k. przez niezachowanie formy pisemnej.

Dokonując ustaleń niezbędnych do rozstrzygnięcia Sąd oparł się o powołane wyżej dokumenty. Wiarygodność zgromadzonych jako dowody dokumentów nie budziła wątpliwości, a ponadto żadna ze stron nie kwestionowała ich treści, bowiem spór sprowadzał się do kwestii prawnych.

Argumenty powódki przemawiające za skorzystaniem z sankcji kredytu darmowego nie są uzasadnione.

W ocenie Sądu stanowisko, zgodnie z którym kredytodawca nie może naliczać oprocentowania od kredytowanych kosztów jest pozbawione podstaw na gruncie ustawy o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z art. 5 pkt 6) u.k.k. całkowity koszt kredytu obejmuje wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: a) odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz b) koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń, w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu lub do uzyskania go na oferowanych warunkach.

Całkowita kwota kredytu zgodnie z art. 5 pkt 7) u.k.k. to maksymalna kwota wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt, a w przypadku umów, dla których nie przewidziano tej maksymalnej kwoty, suma wszystkich środków pieniężnych nieobejmujących kredytowanych kosztów kredytu, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy o kredyt. Wielkość ta stanowi podstawę wyliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania oznaczającej zgodnie z art. 5 pkt 12) w zw. z art. 25 ust. 1 pkt 1 u.k.k. całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.

Definicja stopy oprocentowania kredytu zawarta jest w art. 5 pkt 10) ustawy i oznacza stopę oprocentowania wyrażoną jako stałe lub zmienne oprocentowanie stosowane do wypłaconej kwoty na podstawie umowy o kredyt w stosunku rocznym.

Ustawodawca odnosi oprocentowanie kredytu do wypłaconej kwoty, natomiast całkowitą kwotę kredytu podlegającą ograniczeniu o jego kredytowane koszty do środków pieniężnych udostępnionych konsumentowi. To rozróżnienie terminologiczne nie pozwala na utożsamianie kwoty wypłaconej i udostępnionej. Gdyby wola ustawodawcy była odmienna posłużyłby się konsekwentnie w obu wypadkach tym samym pojęciem, tak jak ma to miejsce w przypadku regulacji maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu w art. 36a u.k.k. Już z tego powodu nie można przyjąć, że wypłacona konsumentowi kwota nie może obejmować kredytowanych kosztów kredytu. Pojęcie wypłata środków obejmuje również pokrycie zobowiązań konsumenta związanych z udzielonym kredytem.

Ustawa wyłącza kredytowane koszty kredytu z zakresu pojęcia całkowitej kwoty kredytu ze względu na cel wprowadzenia takiej kategorii, tj. na potrzeby obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, która ma charakter informacyjny pozwalający konsumentowi, poprzez narzucenie zobiektywizowanych kryteriów, na ocenę porównawczą ofert rynkowych pod względem ponoszonych kosztów. Jest to zabieg techniczny i konieczny ze względu na sposób wyliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania, do czego służy matematyczny wzór wskazany w załączniku nr 4 do ustawy i jedynie po to aby wzór ten spełniał swój cel, jego zmienne składowe zostały precyzyjnie określone przepisami definicyjnymi.

Odsetki kapitałowe są należne za czas od powstania zobowiązania do dnia jego wymagalności jako wynagrodzenie za korzystanie z cudzej sumy pieniężnej. Prawo do ich pobierania wynika z art. 359 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

Pobieranie odsetek jako wynagrodzenia za korzystanie z kapitału na podstawie czynności prawnej (dwustronnej umowy) jest prawem, które może być ograniczone jedynie na skutek wyraźnego i nie pozostawiającego wątpliwości przepisu ustawowego. Takiego ograniczenia nie można wywodzić jedynie z przepisów definicyjnych zawartych w ustawie o kredycie konsumenckim, a co więcej służących jedynie skonkretyzowaniu obowiązków informacyjnych wobec konsumenta. Sensu norm prawnych nie można bowiem rozpatrywać w oderwaniu od celu ich wprowadzenia do porządku prawnego.

Pożyczkodawca przekazując pożyczkobiorcy środki na sfinansowanie kosztów pożyczki tym samym udostępnia swój kapitał ponosząc ryzyko jego utraty wskutek niewypłacalności lub nierzetelności biorącego pożyczkę, a ponadto ponosząc konsekwencje dewaluacji pieniądza, zwłaszcza w dłuższym okresie kredytowania. W rozpoznawanej sprawie jest to okres 40 miesięcy przypadający w czasie wysokiej inflacji. Z drugiej strony pozbawienie pożyczkodawcy możliwości uzyskania wynagrodzenia za udostępnienie kapitału w omawianym celu powodowałoby po stronie konsumenta nieuzasadnioną korzyść wyrażającą się zwrotem kwoty o obniżonej realnie wartości. Brak jest logicznych, czy nawet słusznościowych argumentów za tak daleko idącym ograniczeniem zasady swobody umów i podważaniem ekonomicznego sensu prowadzenia działalności przez podmioty udzielające kredytów i pożyczek. Sprzeciwiałoby się to właściwości stosunków prawnych kreowanych w ramach tej działalności (art. 353 ¹ k.c.).

Co więcej wyłączenie kredytowanych kosztów pożyczki z możliwości naliczania oprocentowania prowadziłoby do konieczności obciążenia kosumenta obowiązkiem ich sfinansowania, bądź zaciągnięcia odrębnego zobowiązania kredytowego w tym celu.

Reasumując brak jest argumentów przemawiających za wyłączeniem kredytowanych kosztów kredytu konsumenckiego z możliwości objęcia ich oprocentowaniem kredytu.

Pozwana nie wykazała tym samym aby rzeczywista roczna stopa oprocentowania została podana nieprawidło. Ponadto pozwana nie podniosła jakichkolwiek argumentów podważających matematyczne wyliczenie tej stopy w umowie na 106,46%. Ze względu na dostępność narzędzi służących wyliczeniu wysokości tej stopy na podstawie parametrów konkretnej pożyczki (np. kalkulatorów internetowych) sformułowanie ewentualnych zarzutów nie nastręcza trudności. Wskazać należy również, że w postanowieniach umownych dotyczących rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania za podstawę jej wyliczenia przyjęto założenia zgodne z ustawą o kredycie konsumenckim kopiując wprost definicje ustawowe.

Pozwana, wbrew kolejnym zarzutom, prawidłowo określiła stopę oprocentowania kredytu oraz warunki jej zmiany.

Przede wszystkim zastosowane oprocentowanie odpowiada odsetkom maksymalnym określonym w art. 359 § 2 i 2 ¹ k.c. Postanowienie umowne przewidujące oprocentowanie jest przepisaniem przepisu ustawy, który sam ma charakter blankietowy, bowiem jako element zmienny stopy odsetek wprowadza stopę referencyjną NBP, której wysokość podlega zmianom dyktowanym decyzjami Rady Polityki Pieniężnej. Co więcej art. 30 ust. 1 pkt 6 u.k.k. wymaga jedynie wskazania stopy referencyjnej, o ile ma zastosowanie do pierwotnej stopy oprocentowania kredytu i przedmiotowa umowa warunek ten spełnia. Umowa nie przewiduje natomiast innych zmian oprocentowania.

Brak jest podstaw do uwzględnienia dalszych zarzutów związanych z brakiem szczegółowego wskazania jaka część raty kapitałowo-odsetkowej stanowi spłatę prowizji i należnych od niej odsetek. Formułowanie tak daleko idącego wymogu jest pozbawione podstaw wobec treści art. 30 ust. 1 pkt 8 u.k.k., który wymaga wskazania zasad i terminów spłaty kredytu, w tym kolejności zaliczania rat kredytu konsumenckiego na poczet należności kredytodawcy, a co więcej zawiera odwołanie do art. 37 określającego wymogi harmonogramu spłaty, w tym określenie terminu, wysokości raty kredytu z wyodrębnieniem jej poszczególnych składników, w szczególności kapitału, odsetek oraz wszelkich innych kosztów kredytu, które konsument jest zobowiązany ponieść. Dołączony do pozwu harmonogram spłaty spełnia te wymogi. Skoro opłaty prowizyjne zasadnie wliczono do kapitału kredytu podlegającemu jednolitemu oprocentowaniu, to brak jest podstaw do odrębnego wyszczególniania ich w harmonogramie. Tym samym nie można mówić także o naruszeniu praw konsumenta na wypadek częściowej lub całkowitej przedterminowej spłaty kredytu, czy ewentualnego odstąpienia od umowy.

Zarzut nieprecyzyjnego określenia innych kosztów, które konsument jest zobowiązany ponieść nie jest słuszny, bowiem koszty te obejmują jedynie odsetki za opóźnienie, których stopa jest w umowie precyzyjnie określona. W związku z brakiem możliwości określenia na dzień zawarcia umowy ewentualnych przyszłych zaległości, od których odsetki te byłyby naliczane, brak jest również podstaw do dokładniejszego określania tych kosztów. To samo dotyczy kosztów dochodzenia roszczeń.

Niezasadne są również zarzuty zawarcia w umowie postanowień prowadzących do ustalenia nadmiernej prowizji.

Przede wszystkim kwestia nadmierności opłat jest ocenna, jednakże nie może być podstawą do zastosowania sankcji kredytu darmowego. Art. 45 u.k.k. przewiduje taką sankcję w odniesieniu do naruszeń wskazanych w nim przepisów, w tym art. 36a.

Pozaodsetkowe koszty pożyczki, z uwagi na czas na jaki została zawarta umowa, nie przekraczają maksymalnych limitów zgodnie ze wzorem zawartym w art. 36a ustawy. Na koszty te składają się dwa elementy – stały obejmujący część kosztów związanych z udzieleniem pożyczki, niezależny od okresu kredytowania, którego celem jest umożliwienie przedsiębiorcom pokrycia kosztów stałych związanych z udzieleniem pożyczki oraz element zmienny, uzależniony od czasu trwania umowy, mający z założenia odpowiadać realnym kosztom ponoszonym przez pożyczkodawców w czasie trwania umowy. Ustawodawca powiązał maksymalną wysokość omawianych kosztów z czasem trwania umowy wyznaczając w ten sposób kryterium oceny ekwiwalentności tego świadczenia, rozumianego jako nakład pracy związany z obsługą pożyczki w całym okresie trwania umowy. Ustawodawca tym samym nie wymaga od kredytodawców wykazywania faktycznych kosztów związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki, a sposób ustalenia limitów tych kosztów wynika z przyjęcia uśrednionych kosztów na podstawie analizy rynku pożyczek. Taki cel wprowadzenia swoistego ryczałtowego podejścia do tych kosztów wynika wprost z uzasadnienia projektu ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 roku poz. 1357), którą dodano art. 36a do ustawy o kredycie konsumenckim.

Skoro ustawodawca określa limity ustawowe dla powyższych kosztów i uzależnia zastosowanie sankcji kredytu darmowego od naruszenia tych przepisów, to art. 45 ustawy nie może mieć zastosowania jeżeli koszty te mieszczą się w limitach ustawowych. Nie jest wykluczona sądowa kontrola wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu w konkretnym przypadku, zwłaszcza wobec ich powszechnego stosowania w maksymalnej dopuszczalnej wysokości. Jednakże miarkowanie tych kosztów w wyniku sądowej kontroli nie jest jednoznaczne z naruszeniem art. 36a ustawy jeżeli koszty te zostały obliczone zgodnie z zawartym w tym przepisie wzorem. Orzeczenie wydane na tej podstawie może zmodyfikować zakres zobowiązania konsumenta w części obejmującej te koszty, a nie zwolnić od nich w całości doprowadzając do sytuacji gdzie kredyt jest darmowy. Należy również podkreślić, że wobec wprowadzenia redukcji maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. przestrzeń do tego rodzaju sądowej kontroli uległa istotnemu zawężeniu, bowiem celem tej ustawy jest właśnie zapobieżenie obciążaniu konsumentów nadmiernymi kosztami.

Odnosząc powyższe uwagi do rozpoznawanej sprawy wskazać należy, że opłaty odniesione do całkowitej kwoty pożyczki nie przekraczają kwoty udostępnionego powódce kapitału, a dodatkowo biorąc pod uwagę fakt, że pozwana ponosi koszty obsługi pożyczki w okresie ponad 3 lat, wysokość związanych z tym kosztów nie narusza zasady ekwiwalentności świadczeń.

Za niezasadny należy uznać zarzut niezachowania formy pisemnej umowy.

Umowa została zawarta w tradycyjnej formie pisemnej i opatrzona podpisami – powódki i przedstawiciela pośrednika kredytowego. Kwestionowanie umocowania pośrednika do działania w imieniu pożyczkodawcy nie może prowadzić do wniosku o niedochowaniu formy pisemnej. Czym innym jest bowiem skuteczność, czy ważność oświadczenia woli, a czym innym sposób jego uzewnętrznienia, który przybiera określoną formę przewidzianą dla czynności prawnych. Ponadto art. 29 ust. 1 u.k.k. nie zawiera tego rodzaju wymogu jako kwalifikującego formę (pisemną lub inną jej równoważną) umowy. Z kolei art. 30 ust. 1 pkt 1) u.k.k. wymaga jedynie wskazania nazwy i siedziby kredytodawcy i pośrednika kredytowego, a te wymogi umowa spełnia.

Dodatkowo wskazać należy na domniemanie zawarte w art. 97 k.c., zgodnie z którym osobę czynną w lokalu przedsiębiorstwa przeznaczonym do obsługiwania publiczności poczytuje się w razie wątpliwości za umocowaną do dokonywania czynności prawnych, które zazwyczaj bywają dokonywane z osobami korzystającymi z usług tego przedsiębiorstwa. Z zebranego materiału dowodowego nie wynika aby do zawarcia umowy doszło w innych okolicznościach niż wskazane w tym przepisie. Ponadto powódka przystąpiła do wykonywania umowy poprzez spłatę pożyczki, przez co zaakceptowała jej ważność, jak również nie skorzystała z możliwości przewidzianej w art. 103 § 2 k.c., tj. wyznaczenia pozwanej odpowiedniego terminu do potwierdzenia umowy, którego bezskuteczny upływ potwierdziłby zgłoszony zarzut.

W konsekwencji powództwo podlegało oddaleniu.

Stosownie do wyniku postępowania stosunkowo na podstawie art. 98 k.p.c. zasądzono od powódki na rzecz pozwanej kwotę 917,00 złotych, na co składa się wynagrodzenie pełnomocnika - 900,00 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa - 17,00 złotych.

Żory, dnia 27 grudnia 2024 roku

Sędzia Miłosz Dubiel

ZARZĄDZENIE

1.  odnotować w rep. C i kontrolce środków odwoławczych;

2.  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki;

3.  kal. 14 dni.

Żory, dnia 27 grudnia 2024 roku

Sędzia Miłosz Dubiel