Sygn. akt VI U 377/23
Dnia 29 sierpnia 2024 r.
Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: sędzia Małgorzata Kryńska-Mozolewska
Protokolant: Emilia Bonk
po rozpoznaniu w dniu 29 sierpnia 2024 r. w Warszawie na rozprawie
sprawy z odwołania małoletniego A. Z. (1) reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S. Z.
przeciwko Wojewódzkiemu Zespołowi do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W.
o ustalenie niepełnosprawności
na skutek odwołania małoletniego A. Z. (1) reprezentowanego przez przedstawiciela ustawowego S. Z.
od orzeczenia Wojewódzkiego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. z dnia 30 maja 2023 r. znak WN-I. (...).2.357.2023
zmienia zaskarżone orzeczenie w ten sposób, iż uznaje, że małoletni A. Z. (1) wymaga konieczności stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku z znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji do 1 października 2027 roku.
Sygn. akt VI U 377/23
Orzeczeniem z dnia 16 marca 2023 roku nr: ZP 5394/21/23 (...) do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. zaliczył małoletniego A. Z. (1) do osób niepełnosprawnych z przyczyny 12-C od wczesnego dzieciństwa do 31 marca 2025 roku. W zakresie wskazań dotyczących niepełnosprawności argumentował, że małoletni nie wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji (pkt 7 wskazań).
Orzeczeniem z dnia 30 maja 2023 roku nr: WN-I. (...).2.357.2023 Wojewódzki Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w W. utrzymał w mocy orzeczenie z dnia 16 marca 2023 roku.
(orzeczenia PZON i WZON – akta WZON)
Matka małoletniego – S. Z. wniosła o zmianę orzeczenia WZON w zakresie punktu 7 orzeczenia o niepełnosprawności - konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, na okres co najmniej 5 lat przez wydłużenie ważności orzeczenia.
(odwołanie – k. 1-2)
W odpowiedzi na odwołanie w WZON wniósł o oddalenie odwołania.
(odpowiedź na odwołanie – k. 8-10v)
Sąd ustalił, co następuje:
Małoletni A. cierpi na zespół (...) – całościowe zaburzania rozwojowe od wczesnego dzieciństwa. Wymaga - konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji i jest osobą niepełnosprawną do 1 października 2027 roku. Dziecko ma zaburzenia w zakresie komunikacji, zawiesza się, nie nawiązuje na długo kontaktu wzrokowego. Ma trudności z utrzymaniem higieny – nie myje nigdy rąk, nie jest w stanie samodzielnie się ubrać – wymaga pomocy w tym zakresie ze strony matki. Nie zdąża do toalety – ma problemy z kontrolą potrzeb fizjologicznych. Nie sygnalizuje potrzeb jedzenia, pragnienia, karmiony jest pokarmami które sam sobie wybiera. Bywają okresy pobudzenia kiedy biega w koło. Występują u niego istotne trudności w komunikacji z osobami trzecimi. Matka nie pracuje z powodu stałej i codziennej konieczności opieki nad dzieckiem.
(opinia biegłego psychiatry M. L. – k. 15-18)
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz aktach WZON, ponieważ na ich podstawie została sporządzona opinia biegłego psychiatry. Sąd wskazuje, że opinia nie była kwestionowana przez żadną ze stron. Brak było podstaw do zasięgania opinii uzupełniającej z urzędu, ponieważ wszelkie zagadnienia potrzebne do rozstrzygnięcia zasadności odwołania zostały przeanalizowane przez biegłego, a wnioski były logiczne.
Sąd zważył, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Przedmiotem rozpoznania Sądu było żądanie ustalenia uprawnienia z punktu 7 wskazań dotyczących niepełnosprawności, czyli stwierdzenie, że małoletni odwołujący wymaga konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Zgodnie z art. 6b ust. 3 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm. (zwanej dalej "ustawą") w orzeczeniu powiatowego zespołu, poza ustaleniem niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, powinny być zawarte wskazania dotyczące w szczególności konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.
Przesłanek tych nie można utożsamiać, ani uważać za nierozerwalnie związane z drugą ze wzmiankowanych przesłanek, tj. z konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Są to, zatem odrębne przesłanki. Stwierdzenie potrzeby współudziału w procesie leczenia lub edukacji dziecka nie implikuje, zatem w sposób automatyczny tego, że dana osoba ma zniesioną (lub znacznie ograniczoną) możliwość samodzielnej egzystencji. Przesłanki te odnoszą się do osobnych sfer życia i aktywności dziecka. Jedna z nich dotyczy procesu jego leczenia, rehabilitacji oraz edukacji (art. 6b ust. 3 pkt 8 ustawy), gdy następna z nich odnosi się do podstawowych czynności ze sfery jego egzystencji (art. 6b ust. 3 pkt 7 ustawy).
Kryteria oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia określone zostały rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz. U. 02.17.162 z późn. zm.) wydanym na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 4a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z § 1 rozporządzenia oceny niepełnosprawności u osoby w wieku do 16 roku życia dokonuje się na podstawie następujących kryteriów:
1) przewidywanego okresu trwania upośledzenia stanu zdrowia z powodu stanów chorobowych, o których mowa w § 2 rozporządzenia, przekraczającego 12 miesięcy,
2) niezdolności do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, takich jak: samoobsługa, samodzielne poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, powodującej konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, albo
3) znacznego zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem.
Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę rodzaj i przebieg procesu chorobowego oraz jego wpływ na stan czynnościowy organizmu, sprawność fizyczną i psychiczną dziecka oraz stopień jego przystosowania do skutków choroby lub naruszenia sprawności organizmu oraz możliwość poprawy stanu funkcjonowania pod wpływem leczenia i rehabilitacji (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).
W § 2 ust. 1 rozporządzenia wymienione zostały schorzenia uzasadniające konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku. I tak do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, należą m.in. wrodzone lub nabyte ciężkie choroby metaboliczne, układu krążenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego (§ 2 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia). Jak wynika z powyższego nie jest to katalog zamknięty schorzeń.
Zaliczenie do osób niepełnosprawnych w przypadku dziecka do 16 roku życia może mieć, zatem miejsce w dwóch sytuacjach:, gdy dziecko jest niezdolne do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych w postaci samoobsługi, poruszania się, komunikacji z otoczeniem, co rodzi konieczność zapewnienia mu stałej (długotrwałej) opieki lub pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, albo też, gdy dziecko zachowuje zbliżoną do rówieśników zdolność do zaspokajania wskazanych potrzeb życiowych. Jednak w związku ze znacznym zaburzeniem funkcjonowania organizmu wymaga stałego leczenia i rehabilitacji w domu i poza domem i w tym zakresie zwiększonej pomocy rodziców.
Zgodnie z definicją ustawodawcy konieczność sprawowania opieki i pomocy w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji rozumiana jest, jako całkowita zależność osoby od otoczenia, polegająca na pielęgnacji w zakresie higieny osobistej i karmienia lub wykonywania czynności samoobsługowych, niezdolności do samodzielnego poruszania się i przemieszczania oraz werbalizowania potrzeb. Zdolność do samodzielnej egzystencji chorego dziecka powinna być oceniona w porównaniu do rówieśników.
Z ustaleń Sądu poczynionych na podstawie opinii biegłego psychiatry wynika, że w przypadku małoletniego A. Z. (1) istnieje konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością egzystencji. Małoletni cierpi na zespół (...) który powoduje ograniczenia w jego samodzielnej egzystencji na co dzień. Wymaga opieki i pomocy ze strony matki przy ubieraniu się, jedzeniu, korzystaniu z toalety. Sam nie wykonuje czynności samoobsługowych w sposób adekwatny do wieku (obecnie 6 lat). Nie jest w stanie sam przygotować jedzenia, nie ma odruchu pragnienia, głodu więc musi być stale pilnowany przez matkę. Ma również trudności w nawiązywaniu kontaktu z innymi osobami oraz załatwianiem potrzeb fizjologicznych. Matka musi pomagać mu korzystać z toalety oraz myć z nim ręce, ponieważ sam tego nigdy nie robi. Nie jest możliwa samodzielna egzystencji małoletniego bez stałej i długotrwałej pomocy i opieki matki, która nie jest w stanie podjąć pracy ponieważ musi zajmować się synem.
Wobec czego małoletni A. Z. (2) spełnia przesłanki z pkt 7 wskazań dotyczących niepełnosprawności, czyli konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Ze względu na charakter schorzeń wymaga on tego do 1 października 2027 roku.
W związku z powyższym orzeczono jak w sentencji orzeczenia.
Zarządzenie: odpis uzasadnienia doręczyć pełnomocnikowi pozwanego.