Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia (del.) Zofia Pawelczyk-Bik

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 22 listopada 2024 r. w Warszawie

sprawy E. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 stycznia 2023r., sygn. VI U 232/22

zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddala odwołania.

sędzia (del.) Zofia Pawelczyk-Bik

sygn. akt VII Ua 85/23

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 6 września 2023r., sygn. akt VI U 232/22 Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi- Południe w Warszawie w sprawie z odwołania E. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 11 kwietnia 2022r. znak (...)/ (...); z dnia 30 maja 2022r. znak (...); z dnia 10 sierpnia 2022r. znak (...); z dnia 22 kwietnia 2022r. znak (...) o zasiłek chorobowy zmienił zaskarżone decyzje i przyznał E. G. prawo do zasiłku chorobowego za okresy: od 7 lutego 2022r. do dnia 16 marca 2022r.; od 17 marca 2022r. do dnia 10 kwietnia 2022r., od 11 kwietnia 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r.; od 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r.,

Sąd Rejonowy ustalił, że E. G. była niezdolna do pracy w następujących okresach: od 25 lipca 2020r. do 8 sierpnia 2020r. (M51), od 9 sierpnia 2020r. do 30 sierpnia 2020r. (M54), od 31 sierpnia 2020r. do 25 września 2020r. (M54), od 26 września 2020r. do 16 października 2020r. (M54), od 17 października 2020r. do 6 listopada 2020r. (M54), od 7 listopada 2020r. do 28 listopada 2020r. (M54), od 29 listopada 2020r. do 20 grudnia 2020r. (M54), od 21 grudnia 2020r. do 31 grudnia 2020r. (M54), od 1 stycznia 2021r. do 15 stycznia 2021r. (F33), od 16 stycznia 2021r. do 1 lutego 2021r. (F33), od 2 lutego 2021r. do 22 lutego 2021r. (F33), od 23 lutego 2021r. do 15 marca 2021r. (F33), od 16 marca 2021r. do 29 marca 2021r. (F33), od 7 kwietnia 2021r. do 8 kwietnia 2021r. (J06), od 13 kwietnia 2021r. do 3 maja 2021r. (R55), od 4 maja 2021r. do 17 maja 2021r. (R55), od 18 maja 2021r. do 18 maja 2021r. (J06), od 17 lutego 2022r. do 1 marca 2022r. (B03), od 1 marca 2022r. do 16 marca 2022r. (R51), od 17 marca 2022r. do 31 marca 2022r. (R51), od 1 kwietnia 2022r. do 10 kwietnia 2022r. (U09), od 11 kwietnia 2022r. do 1 maja 2022r. (U07), od 2 maja 2022r. do 24 maja 2022r. (U09), od 25 maja 2022r. do 15 czerwca 2022r. (M02), od 16 czerwca 2022r. do 10 lipca 2022r. (M02) i od 11 lipca 2022r. do 31 lipca 2022r. (M02).

Sąd I instancji mając na względzie, że wyjaśnienia przedstawione w stanowisku organu rentowego wymagały wiadomości specjalistycznych, dopuścił dowód z opinii biegłego lekarza specjalisty chorób wewnętrznych, celem ustalenia, czy odwołująca w okresie od dnia 25 lipca 2020r. do 17 stycznia 2022r., jak i począwszy wraz z dniem 7 lutego 2022r., była niezdolna z powodu tych samych schorzeń. W opinii biegły wskazał, że E. G. w następujących okresach została uznana za osobę niezdolną do pracy: od 26 maja 2020r. do 15 czerwca 2020r. oraz od 16 czerwca 2020r. do 1 lipca 2020r. z powodu epizodu depresyjnego; od 25 lipca 2020r. do 8 sierpnia 2020r. z powodu innej choroby krążka międzykręgowego; od 9 sierpnia 2020r. do 31 grudnia 2020r. z powodu bólu grzbietu; od 1 stycznia 2021r. do 1 lutego 2021r. oraz od 2 lutego 2021r. do 29 marca 2021r. z powodu zaburzenia depresyjnego nawracającego; od 7 kwietnia 2021r. do 8 kwietnia 2021r. oraz od 18 maja 2021r. do 18 maja 2021r. z powodu ostrego zakażenia górnych dróg oddechowych o umiejscowieniu mnogim nieokreślonym; od 13 kwietnia 2021r. do 17 maja 202lr. z powodu omdlenia i zapaści; od 9 lutego 2022r. do 16 lutego 2022r. z powodu ostrego zapalenia zatok. Sąd Rejonowy zaznaczył, że w ocenie biegłego- choroba o numerze statystycznym F32, tj. epizod depresyjny jest tożsama z chorobą o numerze statystycznym F33, tj. zaburzenie depresyjne nawracające; choroba o numerze statystycznym M51, tj. inna choroba krążka międzykręgowego jest tożsama z chorobą o numerze statystycznym M54, tj. bóle grzbietu; choroba o numerze statystycznym J06, tj. ostre zakażenie górnych dróg oddechowych o umiejscowieniu mnogim nieokreślonym jest tożsama z chorobą o numerze statystycznym J01, tj. ostre zapalenie zatok. Biegły wskazał, że powyższe trzy kategorie zawierające te same schorzenia i choroba o numerze statystycznym R55, tj. omdlenie i zapaść, stanowią różne choroby. Ponadto, biegłemu nie udało się stwierdzić, czy takie same, czy różne choroby, były powodem uznania odwołującej za osobę niezdolną do pracy w następujących okresach: od 17 lutego 2022r. do 2 marca 2022r., od 3 marca 2022r. do 16 marca 2022r., od 17 marca 2022r. do 31 marca 2022r., od 11 kwietnia 2022r. do 01 maja 2022r. oraz w kolejnych dniach, aż do lipca 2022r.

Przystępując do rozważań prawnych, Sąd I instancji wskazał, że w przedmiotowym postępowaniu łącznie rozpoznawał sprawy wszczęte z odwołania E. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W., wydanych w następujących sprawach prowadzonych pod znakiem: (...)/ (...) z 11 kwietnia 2022r., (...) z 22 kwietnia 2022r., (...) z 30 maja 2022r. i (...) z 10 sierpnia 2022r. w przedmiocie odmowy przyznania jej prawa do zasiłku chorobowego, za następujące okresy pozostawania niezdolnym do pracy: 7 lutego 2022r. — 16 marca 2022r., 17 marca 2022r. — 10 kwietnia 2022r., 11 kwietnia 2022r. — 15 czerwca 2022r. i 11 lipca 2022r. — 31 lipca 2022r.

Powołując się na art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Sąd Rejonowy wskazał, że zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2, co do zasady nie dłużej niż przez 182 dni. (art. 8 ust. 1). Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że spór w istocie sprawy, sprowadzał się do ustalenia Sądu, czy wymóg dotyczący zachowania przerwy wynoszącej nie krócej niż 60 dni, pomiędzy okresami występujących po sobie czasowych niezdolności do pracy, obowiązywał E. G., a rozstrzygana kwestia odnosiła się do przedziału czasu, pomiędzy ostatnim dniem pobierania przez odwołującą się świadczenia rehabilitacyjnego z tytułu niezdolności do pracy — 17 stycznia 2022r., a dniem powstania ponownej niezdolności do pracy — 7 lutego 2022r., wynoszącego 21 dni.

Odnosząc się do treści przepisu art. 9 ust. 2 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021r., Sąd I instancji wskazał, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Sąd Rejonowy zaznaczył, że treść powyższego przepisu, została zmieniona na mocy art. 4 ust. 3 Ustawy z dnia 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, który w znowelizowanym brzmieniu, obowiązującym od dnia 1 stycznia 2022r., stanowi, że co do zasady, do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Następujące po sobie w krótkich odstępach czasu okresy niezdolności do pracy są sumowane, celem oddzielenia stanów chorobowych przemijających od stanu ustabilizowania choroby, w którym to nie ma ani poprawy, ani pogorszenia choroby. Sąd Rejonowy wskazał, że w sytuacji, gdyby, bieg okresu zasiłkowego rozpoczynał się z każdą niezdolnością do pracy od nowa, chory miałby możliwość przebywania na zasiłku chorobowym bez końca, pomimo iż rzeczywisty stan zdrowia chorego, kwalifikowałby go do renty z tytułu niezdolności do pracy. Adekwatnie do wskazań ustawodawcy, wyrażonych w omawianym przepisie, dostatecznie długi czas trwania przerwy, może wskazywać na zakończenie się procesu chorobowego, a nową niezdolność do pracy, również powstałą w wyniku tożsamej do dotychczasowej choroby, należy traktować jako efekt nowego procesu chorobowego. Bieg nowego okresu zasiłkowego otwiera się, gdy przerwa w niezdolności do pracy była dłuższa niż 60 dni. Sąd I instancji podkreślił zatem, że do okresu zasiłkowego wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, bez względu na rodzaj choroby. Każde kolejne zaświadczenie lekarskie orzekające o czasowej niezdolności do pracy, wystawione przed upływem okresu 60 dni przerwy, między przedmiotowym zwolnieniem lekarskim, a uprzednio wystawionym zwolnieniem lekarskim, sumowane jest do biegnącego okresu niezdolności do pracy, aż do wyczerpania przysługującego rocznego okresu zasiłku chorobowego. Jednakże, jeżeli pomiędzy okresami niezdolności do pracy wystąpiła przerwa, w której to ubezpieczony był zdolny do pracy, włączenie uprzedniego okresu niezdolności do pracy, do biegnącego okresu niezdolności do pracy, zależne jest od rodzaju choroby. Nowy okres zasiłkowy otwiera kolejna niezdolność do pracy, powstała po minimum 1 dniowej przerwie od poprzedniej niezdolności oraz spowodowana inną chorobą niż uprzednio. Powołując się na pogląd wyrażony w judykaturze Sąd Rejonowy zaznaczył, że dokonując oceny, czy daną chorobę należy sklasyfikować jako tożsamą chorobę, nie należy odnosić się do numerów statystycznych jednostek chorobowych ujętych w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych, gdyż kwestia zgodności chorób, nie oznacza identycznych objawów chorobowych, które to odpowiadają klasyfikacji statystycznej. Tożsamość chorób wynika z opisu stanu klinicznego konkretnego układu lub narządu, który to pomimo wskazania na różne objawy, przypisane pod różne numery statystyczne, stanowi tą samą chorobę, gdyż dotyczy tego samego układu lub narządu. Po wyczerpaniu 182 dni okresu zasiłkowego, jeżeli dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, ubezpieczonemu może zostać przyznane świadczenie rehabilitacyjne na okres do 12 miesięcy kalendarzowych. Sąd I instancji stwierdził, że dla ustalania prawa do zasiłku chorobowego, do dnia 31 grudnia 2021r. znajduje zastosowanie norma prawna w brzmieniu obowiązującym sprzed wejścia w życie ustawy nowelizującej z dnia 24 czerwca 2021r., zaś od dnia 1 stycznia 2022r. przepisy obowiązujące w znowelizowanym porządku prawnym. Kolejno, Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że w ocenie organu rentowego, z powodu wystąpienia przerwy pomiędzy okresami niezdolności do pracy nie przekraczającej 60 dni, wobec ubezpieczonej nie znajduje zastosowania art. 21 ustawy z dnia 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, zgodnie z którym, zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed dniem 1 stycznia 2022r., wypłaca się w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2022r., za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy. W toku procesu, odwołująca nie kwestionowała czasu trwania przerwy, występującej pomiędzy okresem niezdolności do pracy zakończonym 17 stycznia 2022r., a kolejnym okresem niezdolności do pracy rozpoczętym dnia 7 lutego 2022r., lecz podnosiła, iż niezasadnym jest stosowanie w odniesieniu do jej osoby, wymogu wystąpienia między okresami niezdolności do pracy przerwy nie krótszej niż 60 dni.

Pomiędzy następującymi okresami niezdolności do pracy: od 7 lutego 2022r. do dnia 16 marca 2022r., od 11 kwietnia 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r., od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r., od dnia 17 marca 2022r. do dnia 10 kwietnia 2022r., będącymi przedmiotem zaskarżonych decyzji, występowała przerwa wynosząca kolejno: 1 dzień, 1 dzień oraz 26 dni. Otworzenie nowego okresu zasiłkowego możliwe jest w sytuacji, gdy przerwa w niezdolności do pracy przekracza 60 dni. W związku z niniejszym, następuje zliczenie okresów niezdolności do pracy odwołującej, powstałych w 2022r., do jednego okresu zasiłkowego. Jednakże, powstałe w 2022r. okresy niezdolności do pracy, w rzeczywistości nie składają się na odrębny okres zasiłkowy, lecz łącznie powinny zostać wliczone do okresu zasiłkowego, pozostającego pod ochroną ustawy w brzmieniu sprzed nowelizacji wchodzącej w życie wraz z dniem 1 stycznia 2022r. W dniu 7 lutego 2022r. nie doszło do otwarcia biegu nowego okresu zasiłkowego. Sąd Rejonowy wskazał, że wobec faktu, że w analizowanym stanie faktycznym, niezdolność do pracy powstała w 2022r. ale prawo do zasiłku chorobowego powstało już w 2021r., zastosowanie znajduje art. 21 ustawy z dnia 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Mając na względzie powyższe, Sąd Rejonowy zmienił zaskarżone decyzje i przyznał odwołującej się prawo do zasiłku chorobowego za okres: od 7 lutego 2022r. do dnia 16 marca 2022r., od 11 kwietnia 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r., od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r., od dnia 17 marca 2022r. do dnia 10 kwietnia 2022r. (Wyrok Sądu Rejonowego z dnia 6 września 2023r. k. 210 a.s. wraz z uzasadnieniem k. 217-219 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. złożył apelację, w której zaskarżył wyrok sądu I instancji w całości. Wyrokowi zarzucił:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w związku z art. 21 ustawy z dnia 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw polegające na przyjęciu, że E. G. przysługuje prawo do zasiłków chorobowych za okresy od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r., ponieważ poprzednio orzeczona niezdolność do pracy stanowiąca podstawę przyznania prawa do zasiłków chorobowych za okres od dnia 25 lipca 2020r. do dnia 22 stycznia 2021r., a następnie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od dnia 23 stycznia 2021r. do dnia 17 stycznia 2022r. została spowodowana inną chorobą niż choroby stanowiące podstawę orzeczenia niezdolności do pracy za okresy od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r.,

2. naruszenie przepisów prawa materialnego tj. art. 18 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez przyjęcie, że niezdolność do pracy E. G. w okresie od dnia 23 stycznia 2021r. do dnia 17 stycznia 2022r. stanowiąca podstawę ustalenia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego nie powinna zostać wliczona do okresów nieprzerwanej niezdolności do pracy, a z związku z tym przerwa pomiędzy poprzednio orzeczoną niezdolnością do pracy stanowiąca podstawę przyznania prawa do zasiłków chorobowych od dnia 25 lipca 2020r. do dnia 22 stycznia 2021r., a niezdolnościami do pracy orzeczonymi za okresy od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r. przekracza 60 dni, a w związku z tym Ubezpieczonej E. G. przysługuje prawo do zasiłków chorobowych za okres od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r.

W oparciu o powyższe Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania od decyzji: znak: (...)/ (...) z dnia 11 kwietnia 2022r., znak: (...)z dnia 22 kwietnia 2022r., znak: (...) z dnia 30 maja 2022r., oraz znak: (...) z dnia 10 sierpnia 2022r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy wskazał, że brak podstaw do przyjęcia argumentacji Sądu I Instancji, ponieważ powołane przepisy art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2022r. stanowią podstawę orzekania o prawie E. G. do zasiłków chorobowych za okresy od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r. Organ rentowy zaznaczył, że Sąd Rejonowy dokonał błędnej interpretacji przepisów art. 21 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, które wprowadziły przepisy intertemporalne, zgodnie z którymi, zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed dniem 1 stycznia 2022r., wypłaca się w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy zmienianej wart. 4, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2022r., za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy. ZUS zaznaczył równocześnie, że w jego ocenie zbędne było dopuszczenie dowodu z opinii biegłego lekarza sądowego specjalisty chorób wewnętrznych, ponieważ skoro pomiędzy niezdolnościami do pracy orzekanymi z przerwami w latach jeszcze w latach 2020-2022, które ustały ostatecznie w dniu 17 stycznia 2022r., a powstaniem kolejnej niezdolności do pracy w dniu 7 lutego 2022r. wystąpiła przerwa w niezdolności do pracy, zastosowanie wprost mają znowelizowane przepisy art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i nie jest istotne czy poprzednia i kolejna niezdolność do pracy zostały spowodowane tożsamą czy też inną chorobą. Apelujący wskazał, że skoro prawo do zasiłków chorobowych i świadczenia rehabilitacyjnego przysługiwało E. G. w okresach od dnia 25 lipca 2020r. do dnia 22 stycznia 2021r. oraz od dnia 23 stycznia 2021r. do dnia 17 stycznia 2022r., a następnie ubezpieczona stała się ponownie niezdolna do pracy w okresach od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r., w świetle przepisów art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa otwarcie nowego okresu zasiłkowego oraz ustalenie prawa do zasiłków chorobowych począwszy od dnia 7 lutego 2022r. z przerwą do dnia 31 lipca 2022r. stanowi naruszenie powołanych wyżej przepisów. ZUS podkreślił, że prawo do tych świadczeń powstało po przerwie w okresach orzeczonej niezdolności do pracy, a zatem w zakresie ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie mogły zostać zastosowane przepisy art. 21 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (apelacja organu rentowego z dnia 22 listopada 2023r. k.222-225 a.s.).

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego okazała się zasadna.

Apelujący organ rentowy podnosił naruszenie przez Sąd I instancji przepisów prawa materialnego poprzez ich niewłaściwą interpretację i zastosowanie w niniejszej sprawie. W przedmiotowej sprawie ustalenia sądu pierwszej instancji nie były kwestionowane przez strony i jako takie, nie budzą wątpliwości również Sądu Okręgowego. Jednocześnie Sąd Okręgowy stwierdza, że Sąd I instancji nie ujął w stanie faktycznym informacji o przyznanym ubezpieczonej prawie do świadczenia rehabilitacyjnego. W okolicznościach sprawy niesporne jest, że po wyczerpaniu okresu zasiłkowego ubezpieczona miała przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego i pobierała to świadczenie za okres od 23 stycznia 2021r. do 17 stycznia 2022r. (decyzja zmieniająca ZUS z dnia 11.06.2021r. k.93-95; decyzja ZUS z dnia 05.07.2021r. k.96-97; decyzja ZUS z dnia 11.10.2021r. k.99-100). Sąd Rejonowy nie wziął pod uwagę tej okoliczności (niespornej) przy interpretacji zastosowanych przepisów, niewłaściwie ocenił zebrany materiał dowodowy i doszedł do błędnego wniosku, że ubezpieczonej przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za okresy objęte decyzjami.

Wstępnie przypomnieć należy jednak, że sąd drugiej instancji, jako sąd nie tylko odwoławczy, lecz także merytoryczny, nie może poprzestać na zbadaniu zarzutów apelacyjnych. Powinien poczynić własne ustalenia i samodzielnie ocenić je z punktu widzenia prawa materialnego. Jeżeli sąd drugiej instancji po rozpoznaniu sprawy zgadza się ze stanowiskiem sądu pierwszej instancji, może ograniczyć się do stwierdzenia, że przyjmuje ustalenia i wnioski tego sądu jako własne. Powyższe wynika z tego, że postępowanie apelacyjne jest przedłużeniem postępowania przeprowadzonego przez sąd pierwszej instancji. Z tego względu sąd drugiej instancji ma nie tylko prawo, lecz i obowiązek rozważenia na nowo całokształtu okoliczności istniejących w chwili zamknięcia rozprawy apelacyjnej oraz własnej ich swobodnej i samodzielnej oceny (art. 233 § 1 k.p.c. i art. 316 § 1 k.p.c. w zw. z art. 391 k.p.c.). Każdorazowo efektem tej merytorycznej oceny powinno być dokonanie ustaleń faktycznych i na ich kanwie wydanie wyroku. Oznacza to, że sąd drugiej instancji nie wyrokuje na gruncie ustaleń faktycznych dokonanych przez sąd pierwszej instancji. Oczywiście dopuszcza się możliwość przyjęcia przez sąd drugiej instancji bez jakiejkolwiek modyfikacji ustaleń faktycznych zawartych w zaskarżonym wyroku jako podstawy rozstrzygnięcia (tak np. w wyroku SN z 19 maja 1998r., II CKN 770/97, LEX nr 82299; zob. też wyrok SN z 8 października 1998r., II CKN 923/97, OSNC 1999/3, poz. 60). Zarazem jednak orzecznictwo wyraźnie akcentuje, że ustalenia sądu pierwszej instancji nie są dla sądu drugiej instancji wiążące, stąd też obowiązek dokonywania własnych ustaleń istnieje niezależnie od tego, czy wnoszący apelację podniósł zarzut dokonania wadliwych ustaleń faktycznych lub ich braku (zob. uzasadnienie uchwały składu 7 sędziów SN mającej moc zasady prawnej z 23 marca 1999r., III CZP 59/98, OSNC 1999/7–8, poz. 124).

Przechodząc kolejno do zarzutów podniesionych przez organ rentowy, na wstępie należy wskazać, że zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2021.1133 tj. dalej jako u.ś.p.u.s.) zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Natomiast zgodnie z art. 8 ww. ustawy zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 - nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni. Stosownie do treści art. 9 ust. 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa do okresu, o którym mowa w art. 8, zwanego dalej "okresem zasiłkowym", wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak również okresy niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2. Stosownie do treści art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w brzmieniu zmienionym art. 4 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 24 czerwca 2021r. (Dz. U. z 2021r. poz. 1621) obowiązującym od 1 stycznia 2022r. do okresu zasiłkowego wlicza się także okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. W brzmieniu poprzednim przed 1 stycznia 2022r. przepis art. 9 ustęp 2 ustawy zasiłkowej stanowił, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.

Natomiast zgodnie z art. 21 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw z dnia 24 czerwca 2021r. (Dz. U. z 2021r. poz. 1621) zasiłki oraz świadczenie rehabilitacyjne, do których prawo powstało przed dniem 1 stycznia 2022r., wypłaca się w wysokości, na zasadach i w trybie określonych w przepisach ustawy zmienianej w art. 4, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2022r., za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy.

Artykuł 9 ust. 2 u.ś.p.u.s. w brzmieniu sprzed nowelizacji stanowił, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Przepis ten modyfikował zasadę liczenia okresu zasiłkowego wynikającą a contrario z art. 9 ust. 1, tj. zasadę, że po przerwie w razie ponownego stwierdzenia niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy, o których mowa w art. 6 ust. 2 u.ś.p.u.s., okres zasiłkowy biegnie od początku i może wynosić maksymalnie 182 dni lub 270 dni. Z aktualnego brzmienia art. 9 ust. 2 u.ś.p.u.s. wynika, że każda kolejna niezdolność do pracy powstała po przerwie nie dłuższej niż 60 dni, bez względu na to, czy powstała z powodu tej samej czy innej choroby, jest wliczana do jednego okresu zasiłkowego. Nowy okres zasiłkowy rozpocznie dopiero niezdolność do pracy powstała po przerwie dłuższej niż 60 dni. Do jednego okresu zasiłkowego nie wlicza się tylko okresów niezdolności do pracy przypadających przed przerwą nie dłuższą niż 60 dni, jeżeli po przerwie niezdolność do pracy wystąpiła w trakcie ciąży. Niezdolność do pracy po przerwie krótszej niż 60 dni występująca w trakcie ciąży rozpoczyna zatem nowy okres zasiłkowy (K. Stopka [w:] Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Komentarz, Warszawa 2022, art. 9).

Przepis art. 9 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa stanowi, że do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzednich niezdolności do pracy, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni. Przepis dotyczy więc sposobu obliczania okresu zasiłkowego i wynika z niego, że do okresu zasiłkowego wlicza się następujące po sobie okresy niezdolności do pracy, jeżeli przerwa między nimi jest krótsza niż 60 dni.

Z kolei, uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego nie jest uzależnione od istnienia tej samej choroby po wyczerpaniu zasiłku chorobowego, ale jest zależne od dalszego, nieprzerwanego występowania niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą lub inną chorobą, albo też kilkoma współistniejącymi chorobami. Stosownie do art. 18 ust. 2 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Wykładnia gramatyczna tego przepisu wyraźnie (bez wątpienia) przemawia więc za uznaniem, że świadczenie rehabilitacyjne jest kontynuacją zasiłku chorobowego (przez okres nie dłuższy niż 12 miesięcy) w tym znaczeniu, że prawo do tego świadczenia można nabyć tylko wówczas, gdy ustawowy okres pobierania zasiłku chorobowego został już wyczerpany a osoba pobierająca dotychczas zasiłek chorobowy jest nadal niezdolna do pracy. Użycie przez ustawodawcę w tym przepisie słowa "nadal" oznacza przy tym, że pomiędzy okresem pobierania zasiłku chorobowego a okresem pobierania świadczenia rehabilitacyjnego musi istnieć ciągłość. Innymi słowy, niezdolność do pracy jako stan uzasadniający prawo do zasiłku chorobowego, a następnie prawo do świadczenia rehabilitacyjnego, nie może zostać przerwany. Uprawnienie do świadczenia rehabilitacyjnego jest więc uzależnione od dalszego, nieprzerwanego występowania niezdolności do pracy. Po upływie maksymalnego terminu pobierania zasiłku chorobowego musi "nadal" występować niezdolność do pracy (Wyrok SN z 5.07.2023r., I (...) (...), LEX nr 3577238). Nie ma znaczenia, czy w czasie przerwy pomiędzy tymi samymi chorobami wystąpiło jakiekolwiek inne schorzenie niewliczane do okresu nieprzerwanej niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W przedmiotowej sprawie rozstrzygnięcie zależało od ustalenia daty otworzenia się dla skarżącej nowego okresu zasiłkowego. Ubezpieczona przed spornym okresem objętym decyzjami była niezdolna do pracy, od dnia 25 lipca 2020r. do 22 stycznia 2021r. wykorzystała okres zasiłkowy 182 dni, a od 23 stycznia 2021r. do 17 stycznia 2022r. otrzymywała świadczenie rehabilitacyjne.

Sąd Rejonowy uznał, że w przedmiotowej sprawie zastosowanie ma przepis art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021r., zgodnie z którym do okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem nowej niezdolności do pracy nie przekroczyła 60 dni. Sąd Rejonowy wskazał, że powstałe w 2022r. okresy niezdolności do pracy, w rzeczywistości nie składają się na odrębny okres zasiłkowy, jednak łącznie powinny zostać wliczone do okresu zasiłkowego pozostającego pod ochroną ustawy w brzmieniu sprzed nowelizacji wchodzącej w życie wraz z dniem 1 stycznia 2022r. W ocenie Sądu Rejonowego 7 lutego 2022r. nie doszło do otwarcia biegu nowego okresu zasiłkowego. Sąd Okręgowy jest odmiennego zdania w tym zakresie.

W ocenie Sądu Okręgowego w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2022r., wbrew stanowisku Sądu Rejonowego, nie znajdzie zastosowania przepis art. 21 ustawy z dnia 24 czerwca 2021r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Należy zwrócić uwagę, ze zastosowane przepisy odnoszą się do „niezdolności do pracy”, zaś okres pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, to także okres niezdolności do pracy. Tak więc, okres poprzedniej niezdolności do pracy ubezpieczonej zakończył się w dniu 17 stycznia 2022r. (z ostatnim dniem pobierania świadczenia rehabilitacyjnego), a od 7 lutego 2022r. rozpoczął się kolejny – nowy - okres niezdolności i okresy te nie mogą być łącznie rozpoznawane, ponieważ zaistniały w innym stanie prawnym. Okres kolejnej niezdolności powstał 7 lutego 2022r. ( nie rozpoczął się w 2021r. jak stwierdził Sąd I instancji). Tak więc, jest to okres niezdolności do pracy powstały w nowym roku kalendarzowym i po zmianie przepisów ustawy zasiłkowej. Okres ten nie może zatem być traktowany zgodnie z zasadami obowiązującymi przed nowelizacją. Tak więc, nie zaistniała przerwa dłuższa niż 60 dni pomiędzy ustaniem poprzedniej, a powstaniem ponownej niezdolności do pracy, co oznacza, że nie otworzył się nowy okres zasiłkowy.

Skoro pomiędzy niezdolnościami do pracy orzekanymi z przerwami jeszcze w latach 2020-2022, które ustały ostatecznie w dniu 17 stycznia 2022r., a powstaniem kolejnej niezdolności do pracy w dniu 7 lutego 2022r. wystąpiła przerwa w niezdolności do pracy, zastosowanie wprost mają znowelizowane przepisy art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa i nie jest istotne czy poprzednia i kolejna niezdolność do pracy zostały spowodowane tożsamą czy też inną chorobą, ponieważ kolejna niezdolność do pracy powstała już w nowym stanie prawnym. Sąd Rejonowy nie miał także podstaw, żeby ustalić, iż ubezpieczona po 17 stycznia 2022r. była niezdolna do pracy, bowiem z zaświadczenia z dnia 18 stycznia 2022r. (k. 15) wynika, że leczenie zostało zakończone i może wrócić do pracy. Zatem jak zasadnie zauważył organ rentowy, skoro prawo do zasiłków chorobowych i świadczenia rehabilitacyjnego przysługiwało E. G. w okresach od dnia 25 lipca 2020r. do dnia 22 stycznia 2021r. oraz od dnia 23 stycznia 2021r. do dnia 17 stycznia 2022r., a następnie ubezpieczona stała się ponownie niezdolna do pracy w okresach od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 15 czerwca 2022r. oraz od dnia 11 lipca 2022r. do dnia 31 lipca 2022r., w świetle przepisów art. 9 ust. 2 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa otwarcie nowego okresu zasiłkowego oraz ustalenie prawa do zasiłków chorobowych począwszy od dnia 7 lutego 2022r. do dnia 31 lipca 2022r. stanowi naruszenie powołanych wyżej przepisów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych właściwie przyjął, że prawo do tych świadczeń powstało po przerwie w okresach orzeczonej niezdolności do pracy, dlatego też w zakresie ustalenia prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie mogły zostać zastosowane przepisy art. 21 ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.

Mając powyższe na względzie Sąd Okręgowy uwzględniając apelację organu rentowego na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że oddalił odwołania.

sędzia Zofia Pawelczyk-Bik