Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt: XII 1 Co 708/24

POSTANOWIENIE

Dnia 21 stycznia 2025 r.

Sąd Rejonowy Gdańsk – Południe w Gdańsku

Wydział XII Cywilny Sekcja do Spraw Egzekucyjnych

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Joanna Krata

po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2025 r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy egzekucyjnej Km (...) z wniosku wierzyciela E. (...)w W.

przeciwko dłużnikowi L. Z.

na skutek skargi dłużniczki L. Z.

na punkty 1, 2, 3, 4, 5, 7 i 8 postanowienia Komornika sądowego przy (...) T. K. w sprawie z dnia 12 kwietnia 2024 r.

postanawia:

1.  dopuścić dowód z dokumentów w aktach sprawy I C (...) S.w Gdańsku;

2.  oddalić skargę;

3.  kosztami postępowania obciążyć dłużniczkę L. Z., uznając je za uiszczone w całości.

Sędzia Joanna Krata

UZASADNIENIE

Dłużniczka L. Z. w dniu 23 kwietnia 2024 r. złożyła skargę na punkty 1, 2, 3, 4, 5, 7 i 8 postanowienia Komornika sądowego przy (...) T. K. w sprawie z dnia 12 kwietnia 2024 r. w sprawie Km (...).

Skarżąca zakwestionowała obciążenie jej kosztami postępowania egzekucyjnego, w szczególności obciążenie jej opłatą egzekucyjną w wysokości 150,00 złotych. Zdaniem dłużniczki, wobec upadku tytułu wykonawczego, kosztami egzekucyjnymi powinien zostać wierzyciel, a opłata egzekucyjna powinna zostać ustalona w oparciu o art. 30 ustawy o kosztach komorniczych.

Dłużniczka wniosła o uchylenie postanowienia Komornika w zaskarżonym zakresie oraz o dopuszczenie dowodu z akt sprawy toczącej się przed tutejszym Sądem pod sygn. akt I C(...) na okoliczność faktu i przyczyny, która stała się podstawą upadku tytułu wykonawczego.

Komornik przekazał uzasadnienie zaskarżonej czynności wraz z aktami egzekucyjnymi Km (...), wnosząc o oddalenie skargi dłużnika w całości jako bezzasadnej.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Postępowanie egzekucyjne w sprawie Km (...) zostało wszczęte na wniosek wierzyciela E. (...)z siedzibą w W. przeciwko dłużnikowi L. Z. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 18 czerwca 2018 r., wydanego przez Sąd Rejonowy G.w Gdańsku (sygn. akt IX Nc (...)), zaopatrzonego w klauzulę wykonalności z dnia 9 listopada 2018 r. We wniosku egzekucyjnym wierzyciel wskazał, iż adresem zamieszkania dłużnika jest adres: (...) ((...)-(...) C.).

Pismem z dnia 20 lipca 2023 r. Komornik zawiadamiał dłużnika o wszczęciu przeciwko niemu egzekucji. Korespondencja powróciła do kancelarii komorniczej jako niepodjęta w terminie (k. 30 w zw. z k. 29 akt Km).

W dniu 21 sierpnia 2023 r. dłużniczce doręczono korespondencję pod adresem ustalonym przez Komornika w toku egzekucji tj. ul. (...) w G. (k. 46 akt Km).

W dniu 27 lutego 2024 r. S. w Gdańsku zawiadomił Komornika o upadku tytułu wykonawczego w sprawie, doręczając odpis postanowienia z dnia 19 lutego 2024 r. (sygn. akt I C (...)), w którym Sąd uchylił postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 18 czerwca 2018 r . (k. 33 akt Km).

Postanowieniem z dnia 12 kwietnia 2024 r. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne na podstawie art. 824 § 1 pkt 5 k.p.c. (pkt 6 sentencji), ustalił koszty postępowania egzekucyjnego w wysokości łącznie 1 256,16 zł i obciążył nimi dłużnika do kwoty 1 106,16 zł.

Skarga dłużnika nie zasługiwała na uwzględnienie.

Zgodnie z zasadą wyrażoną w przepisie art. 770 §1 zd. 1 k.p.c., dłużnik winien zwrócić wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji. Przepis powyższy zawiera prawną regulację kosztów postępowania egzekucyjnego i stanowi lex specialis do art. 98 k.p.c. i następne. Tym samym, obowiązującą w postępowaniu rozpoznawczym regułę odpowiedzialności za wynik procesu zastąpiono w postępowaniu egzekucyjnym zasadą odpowiedzialności dłużnika za koszty egzekucji, połączoną z zasadą kosztów celowych. Dłużnik zatem przeważnie zawsze ponosi koszty egzekucji, ale tylko w zakresie kosztów, które są zarazem niezbędne i celowe. W konsekwencji podkreślić należy, iż o kosztach postępowania egzekucyjnego (w tym o opłacie) Komornik rozstrzyga definitywnie na zakończenie postępowania egzekucyjnego, wydając w tym przedmiocie stosowne postanowienie, mając wówczas pełne podstawy do ustalenia podstaw prawnych i faktycznych w zakresie tychże kosztów, jak również oceny, które z nich miały charakter kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji. Komornik musi mieć przy tym na uwadze przebieg całego postępowania.

Ponadto wskazać należy, iż pojęcie niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego nie jest zdefiniowane w przepisach kodeksu postępowania cywilnego ani w przepisach ustawy komornikach sądowych i egzekucji. Ocena celowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego dokonywana jest na chwilę jego zainicjowania, przy czym należy mieć na uwadze okoliczności konkretnej sprawy.

Sąd, dokonując analizy zarzutów skargi dłużniczki w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy I C (...) oraz w aktach postępowania egzekucyjnego Km (...), oparł się na wciąż aktualnym stanowisku Sądu Najwyższego wyrażonym w uzasadnieniu uchwały z dnia 8 marca 2013 r. (III CZP 109/12), z którego to uzasadnienia wynika, iż: „(…) sama utrata mocy przez nakaz zapłaty nie jest okolicznością przesądzającą o tym, że egzekucja została wszczęta przez wierzyciela niecelowo. W takim przypadku, istotnymi okolicznościami pozwalającymi ocenić celowość wszczęcia postępowania egzekucyjnego mogą być natomiast - ocenianie ad casum - konkretne, rzeczywiste okoliczności, które doprowadziły do upadku mocy nakazu zapłaty, o ile zdoła je wykazać dłużnik w skardze na czynności komornika. Jeżeli podstawą wszczęcia egzekucji był nakaz zapłaty, który utracił moc po wszczęciu egzekucji dla oceny ewentualnej niecelowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego istotne jest, czy wierzyciel wszczął egzekucję, nie wiedząc o przyczynach, które doprowadziły do późniejszej utraty mocy nakazu zapłaty, np. obiektywnej przeszkodzie, która uniemożliwiła dłużnikowi (pozwanemu) złożenie w terminie sprzeciwu (o chorobie pozwanego, jego nieobecności w miejscu zamieszkania) albo wadliwości w doręczeniu nakazu zapłaty pozwanemu. Zatem sam upadek nakazu zapłaty w toku czynności procesowych podjętych przez dłużnika nie uzasadnia przyjęcia, że w chwili, gdy wierzyciel dysponujący tytułem wykonawczym skierował wniosek do organu egzekucyjnego o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, nie były to czynności celowe”.

Po przeanalizowaniu dokumentów zgromadzonych w aktach egzekucyjnych Km (...) oraz po przeprowadzeniu dowodu z akt sprawy prowadzonej pod sygn. akt I C (...) Sąd doszedł do przekonania, iż w sprawie Km (...) wszczęcie egzekucji było celowe.

Wierzyciel w pozwie z dnia 20 września 2017 r. wskazał, iż adresem zamieszkania dłużnika jest adres: (...), (...)-(...) C. (k. 3 akt I C (...)). Dłużniczka w toku postępowania rozpoznawczego nie podejmowała korespondencji pod wskazanym adresem (k. 26 akt j.w.), w związku z czym Sąd rozpoznający sprawę podjął z urzędu działania w celu ustalenia adresu zamieszkania dłużniczki (k. 33 akt j.w.). Sąd ustalił w systemie PESEL-SAD, iż dłużniczka posiada adres pobytu stałego przy ul. (...) w G. i pod ten adres skierował przesyłkę zawierającą m.in. nakaz zapłaty z odpisem pozwu. Dłużniczka nie podjęła korespondencji w terminie (k. 34 akt j.w.).

Pismem z dnia 28 sierpnia 2023 r. dłużniczka złożyła wniosek o doręczenie odpisu pozwu wraz z nakazem zapłaty z dnia 18 czerwca 2018r., powołując się na wadliwość doręczenia korespondencji pozwanej (k. 42 -56 akt j.w.). W piśmie tym dłużniczka wskazała jako adres swego zamieszkania: ul. (...) w G.. Dłużniczka wniosła o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty.

L. Z. podniosła, że wierzyciel pierwotny w pozwie oraz aktualny wierzyciel we wniosku egzekucyjnym wskazali nieaktualny od 30 lat adres zameldowania dłużniczki. Z kolei doręczenie nakazu skierowane na adres zamieszkania dłużniczki przy ul. (...) w G. było nieskuteczne, z uwagi na nieobecność pozwanej w tym okresie w miejscu zamieszkania (pozwana opuściła miejsce zamieszkania w pierwszy weekend września 2018 r. i powróciła na początku października 2018 r.), co potwierdziły zeznania świadków złożone w toku postępowania pod sygn. akt I C (...) (k. 78 -79 akt I C). Sąd na tej podstawie przywrócił pozwanej termin do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty.

Sąd uchylił postanowienie o nadaniu klauzuli nakazowi zapłaty z dnia 18 czerwca
2018 r. pod sygn. akt IX Nc (...) i oddalił wniosek powódki o nadanie klauzuli wykonalności (k. 94 akt C). W rezultacie doszło do upadku tytułu wykonawczego, na podstawie którego doszło do wszczęcia egzekucji w sprawie Km (...).

Z opisanych okoliczności wynika w sposób niebudzący wątpliwości, że nakaz zapłaty skierowany został przez Sąd - działający w tym zakresie z urzędu - na nieprawidłowy adres zamieszkania dłużniczki. Sama skarżąca wskazała bowiem, iż jej stałym miejscem pobytu był adres przy ul. (...) w G., pod który doręczono nakaz zapłaty, w trybie tzw. awizo. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu (art. 25 k.c.).

Zarówno z dokumentów zgormadzonych w aktach sprawy I C (...), jak i ze skargi dłużniczki wynika, iż w okresie doręczania jej tytułu egzekucyjnego jedynie tymczasowo opuściła miejsce zamieszkania, bez woli zmiany miejsca stałego pobytu. Wierzyciel, nawet przy dochowaniu należytej staranności, nie miał możliwości przewidzieć, ani dowiedzieć się o wyjeździe skarżącej w tamtym okresie. Z zeznań złożonych w toku postępowania rozpoznawczego wynika, iż wyjazd dłużniczki był decyzją spontaniczną, o której informowała jedynie najbliższą rodzinę.

W ocenie Sądu, wszczęcie postępowania i prowadzenie egzekucji w sprawie Km (...) było celowe. Wierzyciel dysponował tytułem wykonawczym, uprawniającym go do uruchomienia procedury przymusowej egzekucji sądowej. Dłużniczka nie wykazała, aby wierzyciel mógł – przy zachowaniu należytej staranności – liczyć się z upadkiem tego tytułu. Podkreślany przez skarżącą fakt wskazania jej nieprawidłowego adresu w pozwie, a później we wniosku egzekucyjnym, pozostaje bez znaczenia, albowiem zarówno Sąd w postępowaniu rozpoznawczym, jak i Komornik w postępowaniu egzekucyjnym dokonali doręczeń korespondencji na adres faktycznego zamieszkania powódki / dłużniczki.

Wobec uznania, iż wszczęcie i prowadzenie egzekucji w sprawie Km (...)było celowe, wszelkimi kosztami postępowania egzekucyjnego – w tym opłatą w kwocie 150 zł z art. 29 ust. 4 u.k.k. - powinien zostać obciążony dłużnik, zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 770 §1 k.p.c.

Koszty ustalone zostały w prawidłowej wysokości. Wierzyciel reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, złożył wniosek o zwrot kosztów postępowania egzekucyjnego, w tym kosztów zastępstwa prawnego. Wysokość kosztów zastępstwa ustalona została w stawce minimalnej w wysokości 25% stawki, zgodnie z §8 ust. 1 pkt 7) w zw. z §2 pkt 5) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. Prawidłowo Komornik ustalił wysokość wydatków oraz opłatę na podstawie art. 29 ust. 4 ustawy o kosztach komorniczych.

Odnosząc się do zarzutów dłużnika dotyczących art. 29 ust. 4 ustawy o kosztach komorniczych wskazać należy, iż zgodnie z powołanym przepisem Komornik pobiera od wierzyciela opłatę w wysokości 150,00 zł, jednakże w ostatecznym rozrachunku opłata ta powinna obciążać dłużnika, jeżeli w konkretnym postępowaniu brak jest podstaw do uznania, że doszło do niecelowego wszczęcia postępowania. Opłata stała przewidziana w art. 29 ust. 4 ustawy o kosztach komorniczych stanowi bowiem zazwyczaj koszt niezbędny do celowego przeprowadzenia egzekucji w rozumieniu art. 770 § 1 k.p.c.)..

Zgodnie z art. 7 ust. 6 ustawy o kosztach komorniczych jeżeli egzekucja okaże się w całości lub części bezskuteczna, komornik wydaje postanowienie o pobraniu od wierzyciela kwoty odpowiadającej wysokości wydatków, które nie zostały pokryte z uiszczonych przez niego zaliczek ani wyegzekwowanej części świadczenia i co do których nie wydano postanowienia o pobraniu brakującej zaliczki.

Przewidziane w powołanych przepisach „pobranie” ma na celu zabezpieczenie interesu fiskalnego Komornika i jest czym innym niż finalne obciążenie strony kosztami postępowania egzekucyjnego, o czym Komornik zobligowany jest orzec, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 770 §1 zd. 1 k.p.c., w myśl której dłużnik zwraca wierzycielowi koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji.

Zarzut dłużnika braku zastosowania art. 30 ustawy o kosztach komorniczych jest całkowicie nietrafny.

Na marginesie wskazać należy, że wbrew twierdzeniom skarżącej nie została ona obciążona opłatą w kwocie 150 zł, lecz jedynie kosztami zastępstwa prawnego wierzyciela i wydatkami (które to pozycje składają się na kwotę 1 106,16 zł). Sąd - mając na uwadze fakt, że wierzyciel reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika nie zaskarżył postanowienia – nie zdecydował się na wyjście poza granice skargi.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł w punkcie drugim sentencji postanowienia Sądu, oddalając skargę dłużniczki na podstawie przepisu art. 767 k.p.c. w zw. art. 770 §1 k.p.c. o powołanych wyżej przepisów prawa.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie trzecim postanowienia na podstawie przepisu art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. – mając na uwadze fakt, iż skarga dłużniczki nie była zasadna.

Na koszty w niniejszej sprawie złożyła się opłata od skargi na czynności komornika w kwocie 50 złotych, uiszczona przez skarżącą.

Sędzia Joanna Krata