Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 lutego 2025 r.

Sąd Rejonowy w Bydgoszczy VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Tadeusz Górka

Protokolant starszy sekretarz sądowy Magdalena Piskow

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2025 r. w B.

sprawy z powództwa Zarządcy sukcesyjnego przedsiębiorstwa Zakład Produkcyjno-Usługowy (...) w spadku-M. T.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 917 zł (dziewięćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się rozstrzygnięcia o kosztach zawartych w niniejszym orzeczeniu do dnia zapłaty.

Sędzia Tadeusz Górka

Sygn. akt VIII GC 1869/24 upr

UZASADNIENIE

Powód R. T. (1) wniósł o orzeczenie nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym, że pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. ma zapłacić na jego rzecz kwotę 4099,34 zł. Nadto powód wnosił o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że zakupił towar od pozwanej i zapłacił za niego z opóźnieniem. Pozwana wystawiała za to notę odsetkową, którą powód opłacił. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. wystawiła notę obciążeniową tytułem kosztów windykacji zleconej firmie. Powód również ją opłacił. Obecnie żąda zwrotu części kosztów windykacji zleconej firmie, które pozwana poniosła, a niezasadnie obciążyła powoda. Jest to, jego zdaniem, nienależne świadczenie. Pozwana miała prawo domagać się jedynie równowartości 70 euro. Skoro zaś powód wpłacił na jej rzecz, z zastrzeżeniem zwrotu, kwotę 4403,14 zł, to obecnie ma prawo żądać kwoty 4099,34 zł (4403,14 zł - 303,80 zł). Kwota windykacji była zawyżona.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 16 września 2024 roku sygn. akt (...) Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Od powyższego nakazu zapłaty pozwana wniosła sprzeciw zaskarżając go w całości. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Pozwana potwierdziła, iż zawarła z powodem umowę przewozu na podstawie której dostarczyła mu (sprzedała) olej napędowy. Powód zapłacił z opóźnieniem. W dniu 14 marca 2024 roku pozwana zleciła czynności (...) spółce jawnej. Wskutek ich czynności doszło do spłaty przez R. T. (1) długu wobec pozwanej. Kwota windykacji nie była zawyżona.

W odpowiedzi na sprzeciw powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Powód podkreślił, iż wysokość noty księgowej nie jest uzasadniona ilością i zakresem podjętych działań windykacyjnych, a także nie odpowiada rynkowym stawkom prowizji za takie czynności. Okres opóźnienia był nieznaczny. Działanie strony pozwanej jest sprzeczne z przepisami prawa.

W piśmie procesowym z dnia 12 listopada 2024 roku pozwana podtrzymała swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Postanowieniem z dnia Sąd zawiesić postępowanie na podstawie art. 174 § 1 pkt 1 kpc i na podstawie art. 180 § 1 pkt 1 podjął postępowanie z udziałem po stronie powodowej- zarządcy sukcesyjnego przedsiębiorstwa Zakład Produkcyjno-Usługowy (...) w spadku- M. T..

Sąd ustalił, co następuje:

R. T. (1) zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w O. umowę sprzedaży oleju napędowego.

Wskutek umowy wystawiona została faktura VAT numer (...) z dnia 23 stycznia 2024 roku opiewająca na kwotę 48 400 zł z terminem płatności wynoszącym 21 dni od dnia wystawienia faktury VAT.

Dowód: faktura VAT numer (...) z dnia 23 stycznia 2024 roku- k. 24

Pozwany wykonał umowę sprzedaży oleju napędowego prawidłowo.

Okoliczności bezsporne

W dniu 14 marca 2024 roku pozwana zawarła umowę z (...) spółką jawną z siedzibą we W. na mocy której rzeczony podmiot miał podejmować działania zmierzające do odzyskania od dłużnika należności przysługujących pozwanej. Z tytułu powyższego strony uzgodniły wynagrodzenie w wysokości 9 % od zwindykowanej kwoty pod warunkiem, że jest niższa niż 50000 zł i zostanie odzyskania do 90 dni.

Dowód: powiadomienie o przyjęcia zlecenia do windykacji, cennik windykacji– k. 87-88. akt.

W dniu 14 marca 2024 roku pozwana z uwagi na opóźnienia w zapłacie kwoty 48 400 zł, zleciła firmie (...) spółce jawną z siedzibą we W. prowadzenie windykacji należności przeciwko R. T. (1). W ramach czynności windykacyjnych (...) spółka jawna z siedzibą we W. skierowała do R. T. (1) mailowo wezwania do zapłaty oraz poinformowała go o przekazaniu sprawy do (...) spółki jawnej z siedzibą we W., a także wykonywała połączenia telefoniczne do niego

Dowód: korespondencja mailowa – k. 68-73 akt, raport z działań windykacyjnych -k. 67, wezwania do zapłaty k.73a-76,78-79, zeznania świadka R. L.- k. 181v-182

W dniu 15 marca 2024 r. R. T. (1) przelał na rachunek pozwanej kwotę 20 000 tytułem zapłaty części za fakturę VAT nr numer (...) z dnia 23 stycznia 2024 roku.

W dniu 22 marca 2024 r. R. T. (1) przelał na rachunek pozwanej kwotę 28 400 tytułem zapłaty części za fakturę VAT nr numer (...) z dnia 23 stycznia 2024 roku.

Dowód: potwierdzenie przelewu – k. 25,26 akt,

W dniu 22 mara 2024 roku pozwany wystawił notę odsetkową opiewającą na kwotę 523,73 zł (za opłacenie po terminie faktury VAT nr numer (...) z dnia 23 stycznia 2024 roku).

Dowód: nota odsetkowa z dnia 22 marca 2024 roku – k. 27

W dniu 4 kwietnia 2024 roku pozwany wystawił notę obciążeniową numer (...) opiewającą na kwotę 4403,14 zł z terminem płatności wynoszącym 7 dni. W dniu 8 maja 2024 roku (...) spółka jawna sporządziła wezwanie do zapłaty skierowane do R. T. (1) na kwotę 4403,14 zł (obejmowała notę obciążeniową numer (...)).

Dowód: nota obciążeniowa z dnia 4 kwietnia 2024 roku – k. 29, wezwanie do zapłaty – k. 30

W dniu 8 maja 2024 r. R. T. (1) przelał na rachunek pozwanej kwotę 4403,14 ,,w celu uniknięcia przymusu z zastrzeżeniem prawa zwrotu”.

Dowód: potwierdzenie przelewu – k. 25,26 akt,

W dniu 10 maja 2024 r. R. T. (1) wezwał pozwaną do zwrotu kwoty 4403,14 w terminie 7 dni jako nienależnego świadczenia. W odpowiedzi na to wezwanie pozwana odmówiła zwrotu tej kwoty,

Dowód: wezwanie do zapłaty-k. 33, odpowiedź na wezwanie z dnia 10 maja 2024 roku -k. 35-37

(...) spółka jawna z siedzibą we W. wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 6524,42 zł tytułem prowizji za zlecenie usług windykacyjnych w związku z zapłatą windykowanych kwot przez pozwaną spółkę, w tym wobec R. T. (1).

(...) spółka jawna z siedzibą we W. wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 4281,63 zł tytułem prowizji za zlecenie usług windykacyjnych w związku z zapłatą windykowanych kwot przez pozwaną spółkę, w tym wobec R. T. (1).

(...) spółka jawna z siedzibą we W. wystawił na rzecz pozwanej fakturę VAT nr (...) na kwotę 4886,37 zł tytułem prowizji za zlecenie usług windykacyjnych w związku z zapłatą windykowanych kwot przez pozwaną spółkę, w tym wobec R. T. (1).

Strona pozwana opłaciła te faktury w całości.

Dowód: faktura VAT nr (...) – k. 80-81 akt, faktura VAT nr (...) – k. 82 akt, faktura VAT nr (...) – k. 83 akt, potwierdzenie przelewu – k. 84-86 akt,

Wskazany stan faktyczny ustalono w oparciu o wymienione wyżej wiarygodne dokumenty prywatne i wydruki, których wiarygodności nie kwestionowano oraz na podstawie zeznań świadków.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadka R. L. w całości. Szczegółowo opisał on współpracę z R. T. (1) i to, że ten wiedział o tym, że ma dług wobec pozwanej i że będą podjęte przez nią działania windykacyjne, w tym działania zewnętrznej firmy windykacyjnej.

Sąd nie oparł się na wydrukach (jako dowodach z art. 309 kpc) dołączonych do pisma pełnomocnika strony powodowej datowanego na 7 listopada 2024 roku (k.98-118) jako mając wykazać ,,nierynkowości kosztów poniesionych przez pozwaną”. Po pierwsze nie zostały one poświadczone za zgodność przez pełnomocnika więc nie mają formy dokumentu prywatnego, a jedynie moc kserokopii (wydruku). Po drugie są one dowodem tylko tego, że jacyś radcowie prawni napisali w dniu 5 i 7 listopada 2024 roku oświadczenia o tym, ile ich zdaniem kosztuje usługa polegająca na wysłaniu wezwanie do zapłaty wraz z monitorowaniem płatności. Tymczasem w okolicznościach sprawy (...) spółka jawna z siedzibą we W. wykonał szereg innych czynności opisanych w raporcie i potwierdzonych zeznaniami świadka. Po trzecie ci radcowie prawnie nie działają na rynku (...)- (...) (gdzie strony pozwana prowadzi działalność) lub na runku (...) gdzie (...) spółka jawna z siedzibą we W. prowadzi działalność, ponieważ działają oni w województwie (...). Okoliczność nierynkowości stawek, w sytuacji gdy strona pozwana faktycznie poniosła koszty windykacji, powinna być udowodniania dowodem z opinii biegłego. Takiego strona powodowa nie zaproponowała, mimo, że to na niej ciążył ciężar dowodu wykazania tej okoliczności.

Sąd zważył, co następuje:

Bezspornym w niniejszej sprawie jest, że strony łączyła umowa sprzedaży.

Przedmiot sporu sprowadzał się do oceny zasadności zapłaty przez R. T. (1) na rzecz pozwanej kosztów poniesionych przez nią w toku prowadzonych czynności windykacyjnych w związku z brakiem uiszczenia przez powoda w terminie należności z tytułu faktury VAT nr (...).

Bezsporne było to, że R. T. (1) opłacił fakturę z opóźnieniem oraz to, że pozwana zleciła czynności windykacyjne.

Zgodnie z art. 405 kc kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości. W myśl art. 410 kc § 1. Przepisy artykułów poprzedzających stosuje się w szczególności do świadczenia nienależnego. § 2. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia

W okolicznościach sprawy w dniu 8 maja 2024 r. R. T. (1) przelał na rachunek pozwanej kwotę 4403,14 ,,w celu uniknięcia przymusu z zastrzeżeniem prawa zwrotu”, a zatem spełnił warunek z art. 411 pkt 1 kc i może domagać się zwrotu nienależnego świadczenia.

Powód w pozwie nie podał na jakiej na podstawie z art. 410 § 2 kc świadczenie spełnione przez niego na rzecz pozwanej miałoby być nienależne. W ocenie Sądu nie zachodzą żadne przesłanki z art. 410 § kc i powództwo nie mogło zostać uwzględnione. Świadczenie spełnione przez R. T. (1) wynika z normy z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych

Przechodząc do rozważań merytorycznych w zakresie roszczenia powoda do przeprowadzenia analizy (w kontekście badania nienależności świadczenia z art. 410 § 2 kc) zastosowanie ma ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Zgodnie z art. 10 ust. 1 wierzycielowi, od dnia nabycia uprawnienia do odsetek, o których mowa w art. 7 ust. 1 lub art. 8 ust. 1, przysługuje od dłużnika, bez wezwania, rekompensata za koszty odzyskiwania należności, stanowiąca równowartość kwoty:

1) 40 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego nie przekracza 5000 złotych;

2) 70 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest wyższa niż 5000 złotych, ale niższa niż 50 000 złotych;

3) 100 euro - gdy wartość świadczenia pieniężnego jest równa lub wyższa od 50 000 złotych.

W myśl natomiast ust. 2 omawianego przepisu, oprócz kwoty, o której mowa w ust. 1, wierzycielowi przysługuje również zwrot, w uzasadnionej wysokości, poniesionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających tę kwotę.

Strona pozwana opłaciła na rzecz (...) spółki jawna z siedzibą we W. łącznie kwotę 4403,14 zł netto za windykację należności od R. T. (1). Na tę kwotę (choć nie zostało to wyraźnie opisane w pozwie) składały się kwoty 47,14 zł netto (k.80) – prowizja za zlecenie (...) od kwoty 523,73 zł (skapitalizowane odsetki), 2556 zł netto (k.82) prowizja za zlecenie (...) od kwoty 28400, 1800 zł netto (k.83) prowizja za zlecenie (...) od kwoty 20000 zł. Suma tych prowizji wyniosła dokładnie 4403,14 zł. Odejmując od tej kwotę równowartość 70 euro tj. kwotę 303,80 zł (której strona powodowa nie kwestionowała) otrzymano należność dochodzą pozwem czyli 4099,34 zł.

Zgodnie z art. 6 ust. 3 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego I Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych (Dz. U.UE L z dnia 23 lutego 2011 r.), która była podstawą ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, oprócz co najmniej stałej kwoty 40 Euro wierzyciel jest uprawniony do uzyskania od dłużnika rozsądnej rekompensaty za wszelkie koszty odzyskiwania należności przekraczające tę stałą kwotę, poniesione z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Mogłoby to obejmować koszty poniesione między innymi w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej. Nie można interpretować przepisów ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych w oderwaniu od wskazanej Dyrektywy. Tym bardziej, iż od dnia 1 stycznia 2016 roku zmieniono omawianą ustawę i w art. 10 ust. 2 pojawiło się określenie „uzasadnionej wysokości” w zakresie kosztów odzyskiwania należności.

Należy zwrócić uwagę, iż rolą implementacji prawa unijnego jest rzeczywiste wprowadzenie w życie postanowień przyjętych na szczeblu unijnym do krajowych porządków prawnych przy uwzględnieniu jego specyfiki, a podstawą prawną, z której wywodzi się obowiązek implementacji prawa Unii Europejskiej jest art. 4 TUE. Przepis ten nakłada obowiązek na państwa członkowskie w zakresie współpracy w osiągnięciu celów Unii poprzez zapewnienie pełnej skuteczności prawu unijnemu. W myśl zasady efektywności dla właściwego funkcjonowania Unii ważne jest, aby środki podejmowane przez różne państwa członkowskie w wykonaniu prawa unijnego doprowadziły do tego, aby było tam stosowane z efektywnością i rygoryzmem równoważnym skuteczności i rygoryzmowi towarzyszącemu stosowaniu prawa krajowego. Zasadniczą formą implementacji dyrektywy jest ustawa, przy czym niezależnie od wymogu wykładni prawa krajowego zgodnej z dyrektywą transpozycja (implementacja) dyrektywy w prawie krajowym musi być na tyle precyzyjna, aby nie było konieczne sięganie do samej dyrektywy przy stosowaniu aktów prawa krajowego.

Jednakże, skoro w ustawie o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych zapis o wysokości należnej rekompensaty nie jest wystarczająco precyzyjny to w ocenie Sądu zachodzi konieczność sięgnięcia do reguły dyrektywy, gdzie jest mowa o kosztach „rozsądnych”.

Zgodnie z preambułą dyrektywy jednym z działań priorytetowych przewidzianych w komunikacie Komisji z dnia 26 listopada 2008 r., zatytułowanym "Europejski plan naprawy gospodarczej", jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw oraz promowanie przedsiębiorczości między innymi poprzez zapewnienie, aby należności za dostawy i usługi były regulowane co do zasady w ciągu jednego miesiąca, w celu zmniejszenia ograniczeń w płynności finansowej. Opóźnienia w płatnościach stanowią naruszenie postanowień umowy, które stało się korzystne finansowo dla dłużników w większości państw członkowskich z uwagi na naliczanie niskich lub zerowych odsetek za opóźnienia w płatnościach lub powolne procedury ściągania należności. Zmiana ta powinna również obejmować wprowadzenie szczegółowych przepisów dotyczących terminów płatności i rekompensaty dla wierzycieli za poniesione koszty oraz, między innymi, na zapisie, że wykluczenie prawa do rekompensaty za koszty odzyskiwania należności powinno być uważane za rażąco nieuczciwe. Konieczna jest uczciwa rekompensata za ponoszone przez wierzycieli koszty odzyskiwania należności w związku z opóźnieniami w płatnościach, aby zniechęcić do opóźnień w płatnościach. Koszty odzyskiwania należności powinny obejmować również odzyskiwanie kosztów administracyjnych oraz rekompensatę za koszty wewnętrzne poniesione z powodu opóźnień w płatnościach, w odniesieniu do których dyrektywa powinna przewidzieć stałą minimalną kwotę, którą można połączyć z odsetkami za opóźnienia w płatnościach. Oprócz roszczenia o zapłatę stałej kwoty na pokrycie kosztów odzyskiwania należności wierzyciele powinni mieć również roszczenie o zwrot pozostałych kosztów odzyskiwania należności, które ponoszą z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika. Do tych kosztów zalicza się w szczególności koszty poniesione przez wierzycieli w związku ze skorzystaniem z usług prawnika lub firmy windykacyjnej.

Podkreślenia wymaga fakt, iż przepis ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych, ani wskazanej powyżej Dyrektywy nie określają górnej granicy kosztów odzyskiwania należności, zaś z doświadczenia zawodowego Sądu wynika, iż stawka prowizji za prowadzenie windykacji oscylująca między 9 a 14 %, jest stawką rynkową.

W związku z czym, przy zadłużeniu sięgającym przeszło 48400 zł, koszt odzyskiwania wierzytelności w granicy 4403,14 zł (jaką faktycznie poniosła strona pozwana), w ocenie Sądu nie jest kosztem nieuzasadnionym i wygórowanym. Znaczenia przy tym nie ma, ile i jakie czynności windykator musiał wykonać by wierzyciel odzyskał swoją należność. W momencie, kiedy wierzyciel zleca prowadzenie windykacji, nie wiadomym jest, jak długo taka windykacja będzie trwała i czy w ogóle będzie skuteczna. Strony umowy o prowadzenia windykacji nie ustalają również wynagrodzenia dla firmy windykacyjnej w oparciu o ilość i rodzaj przeprowadzonych w windykacji czynności. Wynagrodzenie, jak już wyżej wskazano ustalone jest w formie procentowej prowizji, od odzyskanej kwoty. W tej sytuacji wyłącznie sukces windykacji jest gwarantem otrzymania stosownego wynagrodzenia przez windykatora.

W ocenie Sądu pozwana miała pełne prawo skorzystać z usług profesjonalisty. W interesie dłużnika jest spełnianie świadczenia w terminie, by unikać konsekwencji bycia w zwłoce, która rodzi obowiązek płacenia odsetek i pokrywania poniesionych przez wierzyciela kosztów odzyskiwania należności.

Jak wskazał Sąd Okręgowy w Bydgoszczy w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt VIII Ga 83/19 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego I Rady 2011/7/UE z dnia 16 lutego 2011 r. ma na celu skuteczną ochronę wierzyciela przed opóźnieniami w płatności. Dąży zasadniczo do zapobiegania takim opóźnieniom, w szczególności poprzez unikanie, aby były one opłacalne dla dłużnika, oraz do zapewniania ochrony wierzycieli przed takimi opóźnieniami (zob. wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 15 grudnia 2016 r., (...) v. (...) C-256/15, (...) 2016/12/I-954, w pkt 50). Taka ochrona oznaczać powinna umożliwienie takiemu wierzycielowi uzyskania jak najpełniejszej rekompensaty za poniesione przez niego koszty odzyskiwania wierzytelności, tak aby zniechęcić dłużników do opóźnień w płatności (tak Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 13 września 2018 r., (...) a.s. v. (...), C-287/17, www.eur-lex.europa.eu, w pkt 26).

Podkreślić należy, iż podstawą powstałych kosztów jest opóźnienie R. T. (1) w zapłaceniu należności za fakturę VAT nr (...). Opóźniając się z zapłatą R. T. (1) doprowadził do poniesienia przezpozwaną wydatków, które zgodnie z przedstawionym na wstępie prawem mogą być odzyskiwane przez wierzycieli. Należy w tym miejscu wskazać, że przepisy te zostały wprowadzone celem zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych, aby zapewnić właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego, wspierając tym samym konkurencyjność przedsiębiorstw (por wyrok Sądu Okręgowego w Bydgoszczy w wyroku z dnia 29 października 2015 roku o sygn. akt VIII Ga 165/15).

W sytuacji, gdy zadłużenie, tak jak w niniejszym przypadku, jest znaczne, dłużnik musi liczyć się, iż prowizja, którą pobierają windykatorzy, będzie stosunkowo większa.

W niniejszej sprawie podkreślić należy, iż to strona powodowa przez ponad miesiąc nie płaciła za towar (olej napędowy), który otrzymała. Pomiędzy stronami transakcji nie było sporu co do poprawności sprzedanej rzeczy. To postawa R. T. (1), jego brak zapłaty tj. całkowita bierność spowodowało, iż pozwany zwrócił się o pomoc do firmy windykacyjnej. Opisał to szczegółowo świadek w zeznaniach, które nie były podważone. Dopiero działania tej firmy przyniosły zamierzony skutek czyli otrzymanie zapłaty ceny przez pozwaną. Spółka windykacyjna wzywała R. T. (1) do zapłaty spornej kwoty, kontaktowała się z nim poprzez korespondencję elektroniczną. W ocenie Sądu to skontaktowanie się z R. T. (1) pracowników firmy (...) spowodowało spłacenie zadłużenia przez niego. Postawa R. T. (1) świadczy o tym, że poprzez wstrzymanie się z zapłatą należnego pzowanej wynagrodzenia w istocie praktykował tzw. „kredytowanie” swojej działalności poprzez opóźnianie się z zapłata wymagalnych faktur. Powyższa praktyka zwalczana jest właśnie poprzez stosowanie ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych.

Świadek R. L. zeznał, że u strony pozwanej jest dział windykacji. R. T. (1) wiedział, że jak nie zapłaci w terminie po wezwaniach naszej windykacji, to będzie wezwana windykacja zewnętrzna. R. T. (1) przestał odbierać od strony pozwanej (działu windykacji) telefony. Strona pozwana informowała R. T. (1), że gdy windykacja zewnętrzna ruszy, to trzeba się będzie już z nimi kontaktować. Z zeznań świadka wynika, że dla strony pozwanej już dwu- trzydniowe opóźnienie w przelewie pieniędzy powoduje trudności, ponieważ sami muszą mieć środki na kupno paliwa. Dla pozwanej ważnej było to, że windykacja zewnętrzna jest skuteczna. Potwierdzają to okoliczności sprawy. Po jej wszczęciu R. T. (1) spłacił dług. Co istotne strona pozwana ma ubezpieczenie na wypadek nieopłacenia faktur. W warunkach ubezpieczenia jest ograniczony czas na wystąpienie do windykacji. Warunki ubezpieczenia nakazują skierowanie sprawy do windykacji zewnętrznej do 60 dnia po terminie płatności. Standardem zaś obecnie jest obecnie korzystanie z windykacji zewnętrznej. Świadek zwrócił jednocześnie rzecz na istotną okoliczność iż, każde opóźnienie w płatności jest dotkliwe dla pozwanej. Utrudnia im to płynność finansową i handel, ponieważ pozwanej rafineria nie wyda paliwa bez zapłacenia.

W ocenie Sądu to postawa strony powodowej spowodowała konieczność podjęcia działań windykacyjnych i poniesienia kosztów przez pozwaną. Działania te wobec R. T. (2) były skuteczne, pozwana poniosła koszty, do zwrotu których zobowiązany był R. T. (1) i słusznie je opłacił Teraz zaś niezasadnie domaga się ich zwrotu.

Obowiązujące przepisy w pełni uprawniały pozwaną do obciążenia R. T. (1) kosztami dochodzonej wierzytelności. Jak już wyżej wskazano nie określają one górnej granicy kosztów odzyskiwania należności, ani nie wskazują, iż przy ustalaniu tych kosztów istotny jest rodzaj i ilość czynności podjętych na drodze windykacji należności (por. Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 14 października 2016 r. o sygn. akt X Ga 421/16).

Kwestia nieuwodnienia nierynkowości stawek przez stronę powodową została opisana przy ocenie dowodów.

Jeśli chodzi o zarzut naruszenia art. 5 kc przez stronę pozwaną to jest on całkowicie niezasadny. Po pierwsze art. 5 kc nie może być podstawą dochodzenia roszczenia. Po drugie ten zarzut jest niezasadny mają na uwadze wyroku TSUE zgodnie z którym art. 6 ust. 1 dyrektywy 2011/7 w sprawie zwalczania opóźnień w płatnościach w transakcjach handlowych w związku z ust. 3 tego artykułu i art. 7 ust. 1 akapit drugi lit. c tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, by sąd krajowy odmówił zasądzenia stałej kwoty, określonej w pierwszym z tych przepisów, lub ją ograniczył, na podstawie ogólnych zasad krajowego prawa prywatnego, w tym także w przypadku, gdy opóźnienia w płatnościach, które wystąpiły w ramach jednej i tej samej umowy, dotyczą w szczególności niskich, a nawet niższych od tej stałej kwoty kwot (Wyrok TS z 4.05.2023 r., C-78/22, (...).(...) PRZECIWKO (...), (...) (...), LEX nr 3529749). Wyrok ten dotyczył co prawda kwestii równowartości 40 euro, ale TSUE wprost zakał stosowania normy z art. 5 kc wobec tego roszczenia. Co ważne TSUE wskazał jednocześnie, że przewidziane w art. 6 ust. 3 dyrektywy 2011/7 prawo do 'rozsądnej' rekompensaty 'za wszelkie [inne] koszty odzyskiwania należności przekraczające tę stałą kwotę, poniesione z powodu opóźnień w płatnościach dłużnika', dotyczy kosztów odzyskiwania należności, niezależnie od ich wysokości, które przekraczają minimalną kwotę w wysokości 40 EUR, do której wierzyciel ma automatycznie prawo na podstawie art. 6 ust. 1 tej dyrektywy, w przypadku gdy odsetki za opóźnienia w płatnościach stają się wymagalne w ramach transakcji handlowej w szczególności na podstawie art. 3 tej dyrektywy. Taka rekompensata nie może zatem pokrywać ani części tych kosztów, które zostały już uwzględnione w minimalnej stałej kwocie w wysokości 40 EUR, ani kosztów, które okazują się nadmiernie wygórowane w świetle ogółu okoliczności danej sprawy (wyrok z dnia 20 października 2022 r., (...), C-585/20, EU:C:2022:806, pkt 39).

Skoro zaś koszty poniesione przez stronę pozwaną nie były nadmiernie wygórowane w świetle ogółu okoliczności danej sprawy, to nie sposób dawać ochronę stronie powodowej w tym zakresie mając na uwadze, że powyżej opisana dyrektywa ma na celu nie tylko zniechęcanie do opóźnień w płatnościach, poprzez zapobieganie sytuacjom, w których opóźnienia takie są korzystne finansowo dla dłużnika ze względu na niski poziom lub brak naliczenia odsetek za opóźnienia, ale również skuteczną ochronę wierzyciela przed takimi opóźnieniami, poprzez zapewnienie mu możliwie najpełniejszej rekompensaty za poniesione przez niego koszty odzyskiwania należności.

Przypomnieć należy, że zasada pierwszeństwa prawa Unii wymaga w szczególności dokonywania przez sądy krajowe - w celu zapewnienia skuteczności wszystkich przepisów prawa Unii - wykładni ich prawa krajowego w możliwie najszerszym zakresie zgodnej z prawem Unii (wyroki: z dnia 13 listopada 1990 r., (...), C-106/89, EU:C:1990:395, pkt 8; z dnia 18 stycznia 2022 r., (...) B., C-261/20, EU:C:2022:33, pkt 26). Sąd krajowy, przed którym - tak jak w niniejszej sprawie - zawisł spór zawisły wyłącznie między jednostkami, jest zobowiązany podczas stosowania przepisów prawa wewnętrznego wydanych w celu transpozycji dyrektywy do dokonywania ich wykładni w świetle treści, jak również celu dyrektywy, aby uzyskać wynik zgodny z zamierzonym przez nią celem, bez uszczerbku dla pewnych ograniczeń, w tym w szczególności zakazu wykładni prawa krajowego contra legem

Wobec powyższego Sąd na podstawie art. 10 ust. 2 ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcji handlowych w zw. z art. 410 § 2 kc a contrario oddalił powództwo (pkt I wyroku).

Sąd na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. zasądził od powoda na rzecz pozwanej koszty procesu. Na koszty postępowania składała się opłata od opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych oraz wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 900 złotych ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804, ze zm.).

Sędzia Tadeusz Górka