Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2024r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 grudnia 2024r. w Suwałkach

sprawy A. S. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia

w związku z odwołaniem A. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 20 maja 2024 r. znak (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala że A. S. (1) (nazwisko rodowe P.) nie pobrała nienależnie świadczenia postojowego i nie jest zobowiązana do zwrotu takiego świadczenia w kwocie 3.744 ( trzy tysiące siedemset czterdzieści cztery) złotych wraz z odsetkami na dzień zaskarżonej decyzji w kwocie 1205,18 (tysiąc dwieście pięć złotych 18/100) złotych.

Sygn. akt III U 299/24

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. decyzją z dnia 20.05.2024r. zobowiązał A. P. (obecnie po mężu S.) do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego w kwocie 3.744 zł w terminie miesiąca od otrzymania decyzji wraz z odsetkami ustawowymi w kwocie 1.205,18 zł.

W uzasadnieniu wskazał, że A. S. (1) od 1.03.2020r. do 31.03.2020r. wykonywała umowę zlecenia na rzecz zleceniodawcy (...) W dniu 15.05.2020r. zleceniodawca złożył w jej imieniu wniosek o świadczenie postojowe w związku z przeciwdziałaniem skutkom COVID-19 dla umów cywilnoprawnych (RSP-C). Na podstawie wniosku w dniu 8.06.2020r. A. S. (1) otrzymała świadczenie postojowe w wysokości 1.872 zł. W dniach 27.01.2021r. i 1.02.2021r. do Zakładu wpłynęły złożone przez A. S. (1) wnioski o świadczenie postojowe za kolejny okres ( (...)). W tych wnioskach oświadczyła, że sytuacja materialna wykazana w pierwszorazowym wniosku o świadczenie postojowe nie uległa poprawie. Na podstawie wniosków w dniach 29.01.2021r. oraz 3.02.2021r. otrzymała świadczenia postojowe na kolejny okres w łącznej wysokości 3.744 zł (tj. po 1872 zł z każdego wniosku).

Świadczenie postojowe jednak A. S. (2), w związku z wnioskami z dnia 27.01.2021r. i 1.02.2021r., nie przysługiwały.

Zgodnie z art. 15 zq ust. 1 pkt. 2 i ust. 3 w/w ustawy o COVID, świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którym została zawarta umowa cywilnoprawna po spełnieniu pozostałych warunków z art. 15 zq ustawy.

Z przedstawionych przez zleceniodawcę dokumentów i wyjaśnień wynika, że kolejna umowa zlecenia od 1.04.2020r. nie została z A. S. (3) zawarta w związku z przestojem i ograniczeniem w wykonywaniu działalności przez płatnika spowodowanym pandemią COVID-19. Zleceniodawca potwierdził jednocześnie, że ograniczenie oraz przestój w prowadzeniu działalności wystąpił w miesiącach marzec i kwiecień 2020r. Zakład, opierając się na analizie dokumentów, jak i okolicznościach ustalonych w trakcie postępowania, ustalił, iż świadczenie postojowe zostało wypłacone należnie. Jednocześnie świadczenie wypłacone na podstawie wniosków RSP-CK z 27.01.2021r. i 1.02.2021r. w łącznej kwocie 3744 zł jest nienależne z uwagi na brak zawartej umowy zlecenia.

W myśl art. 15 zx ust. 1 ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, osoba, która pobrała nienależne świadczenie postojowe, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Zgodnie z art. 15 zx ust. 2 pkt. 1 w/w ustawy, za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się świadczenie przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego.

W odwołaniu od tej decyzji A. S. (1) wniosła o ponowną analizę jej wniosków i anulowanie decyzji o nadpłacie wraz z naliczonymi odsetkami, gdyż uważała, że świadczenie to było jej wypłacone prawidłowo i żądanie zwrotu jest dla niej krzywdzące. Na dowód wykonywania zlecenia w firmie złożyła wyciąg wypłat od marca 2020r. do listopada 2021r.

Wskazała, że pracowała na umowę zlecenia z comiesięcznie odnawianymi umowami od lutego 2020r. do października 2021r., z przerwami, gdzie – z uwagi na przestoje covidowe – umów nie dostała. Za grudzień 2020r. otrzymała wynagrodzenie w styczniu 2021r. w kwocie (...) zł, w styczniu 2021r. nie otrzymała umowy (okres zakwestionowany) właśnie ze względu na przestój; nie wie, dlaczego pracodawca stwierdził, że wówczas przestoju nie było.. Złożyła wniosek o świadczenie postojowe, ponieważ sytuacja materialna faktycznie nie uległa w tych miesiącach poprawie, z firmy nie miała umów ze względu na przestój, a w ZUS powiedziano jej, że jak najbardziej świadczenie to przysługuje.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując argumentację z zaskarżonej decyzji. Podkreślił, że w miesiącu marcu i kwietniu 2020r. doszło do ograniczenia wykonywania przez odwołującą się umowy zlecenia i nie zawarto z nią umowy zlecenia na kolejny miesiąc, co wynikało z pisma z dnia 8.03.2024r. płatnika składek. Dodatkowo wskazał, że z wykazu wypłat wynagrodzeń wynika, że odwołująca wykonywała pracę na podstawie umowy zlecenia w czerwcu 2020r. i otrzymała z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie (...)zł, a więc wynagrodzenie w wysokości netto 2-krotnie wyższej niż wynagrodzenie za miesiąc marzec 2020r. Otrzymywała też wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia za miesiące od lipca do października 2020r. w kwotach powyżej (...)zł netto. Wynagrodzenie za grudzień 2020r. wyniosło (...) zł netto. Za styczeń 2021r. odwołująca nie otrzymała wynagrodzenia, a za luty 2021r. kwotę (...) zł netto. Kolejne wynagrodzenie otrzymała za marzec 2021r., maj 2021r., czerwiec 2021r., a od lipca 2021r. wynagrodzenie wzrosło do (...) zł.

W ocenie więc organu rentowego zaskarżona decyzja jest prawidłowa i z tego względu, że jej wynagrodzenie wzrastało ,za grudzień 2020r. – otrzymała wynagrodzenie(...) zł netto, a więc prawie dwukrotnie wyższej niż wynagrodzenie za listopad 2020r., a w lutym 2021r. otrzymała wynagrodzenie w kwocie (...)zł netto i brak jest dowodów, że nie otrzymała wynagrodzenia za styczeń 2021r. w związku z przestojem u zleceniodawcy spowodowanym epidemią COVID-19, albowiem już w momencie zawarcia pierwszej umowy zlecenia (luty 2020r.), jeszcze przed pandemią COVID-19, umowa cywilnoprawna została zawarta z odwołującą się na okres miesiąca.

Organ rentowy, przytaczając więc przepisy art. 15 zq ust. 1 pkt. 2,3 i 5, art. 15 zs, art. 15 zsa i art. 15 zua ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych uważał, że nie zostały spełnione przesłanki ustawowe warunkujące prawo do otrzymania ponownego świadczenia postojowego, określone w art. 15 ua ustawy o COVID. Odwołująca miała bowiem zawierane umowy zlecenia od lipca 2020r. do grudnia 2020r. W oświadczeniach zaś ze stycznia i lutego 2021r. nie wykazała, że jej sytuacja materialna nie uległa poprawie po przestoju u zleceniodawcy występującym w miesiącach marzec i kwiecień 2020r.

Sąd Okręgowy w Suwałkach ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie należało uznać za uzasadnione.

W sprawie mianowicie w przypadku odwołującej się zaistniało nie dojście do skutku wykonywania przez nią umowy zlecenia (cywilnoprawnej) za miesiąc styczeń 2021r. i ograniczenie jej wykonywania w miesiącu listopadzie 2020r. Jak wynika to z rozporządzeń Rady Ministrów z dnia 6.11.2020r. (Dz. U. z 2020r, poz. 1972) i z dnia 21.12.2020r. (Dz. U. z 2020r., poz. 2316) w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w dniach od 7.11.2020r. do 29.11.2020r. i od 28.12. 2020r. do 17.01. 2021r. Rada Ministrów na podstawie stosownych przepisów ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadziła zakaz handlu w obiektach handlowych i usługowych, w tym parkach handlowych, o powierzchni sprzedaży lub świadczenia usług powyżej 2000 m2. Stąd płatnik składek odwołującej się (...) w K. pismem z dnia 21.10.2024r. na wezwanie Sądu wskazał, że w okresie od 7.11.2020r. do 29.11.2020r. oraz od 28 grudnia 2020r. do 17.01.2021r. sklep w Centrum Handlowym (...) w S. był zamknięty zgodnie z obowiązującymi przepisami. Dlatego nie sposób zgodzić się z twierdzeniami organu rentowego, że w przypadku odwołującej się nie doszło do ograniczenia wykonywania umowy zlecenia w miesiącu listopadzie 2020r., a w miesiącu styczniu 2021r. nie doszło w ogóle do skutku wykonywanie umowy zlecenia, a tym samym, że nie można mówić, iż sytuacja materialna odwołującej się uległa poprawie. Wszakże trzeba zauważyć, że odwołująca się, jak wynika z jej wykazu wypłat, wynagrodzenie za zlecenie za listopad 2020r. otrzymała 10 grudnia w kwocie (...)zł, gdy tymczasem za cztery wcześniejsze miesiące otrzymywała kolejno wynagrodzenie w kwotach oscylujących w granicach (...) zł, a za październik (...) zł. Ze stanu rzeczy przedstawionego już powyżej z całą więc pewnością wynika, że w jej przypadku doszło do ograniczenia wykonywana przez nią umowy zlecenia za miesiąc listopad.

Z wykazu wypłat wynagrodzenia odwołującej się wynika też, że za miesiąc styczeń 2021r. nie otrzymała w ogóle wynagrodzenia, a dopiero 10.03.2021r. za miesiąc luty 2021r. wykonywania umowy w kwocie (...)zł, a dalej za miesiące marzec 2021r. w kwocie (...) zł, za miesiąc maj w kwocie (...) zł, za czerwiec w kwocie (...) zł. Okoliczności te świadczą więc o tym, że w stosunku do odwołującej się nie doszło w ogóle do skutku wykonywanie umowy zlecenia w miesiącu styczniu 2021r.. Oczywiście świadczy to też i o tym, że sytuacja materialna bardzo młodej osoby nie uległa poprawie.

Odwołująca się miała zatem prawo do składania dalszych wniosków o świadczenie postojowe. W zakresie miesiąca listopada 2020r. niewątpliwie przecież doszło do ograniczenia wykonywania przez nią umowy zlecenia, którą zawarła w dniu 23.10.2020r. z płatnikiem składek (...)w K.. Taką zresztą umowę złożyła do akt sprawy. Notabene, złożyła też umowę na miesiąc maj 2021r., chociaż w wykazie wypłat za jej wykonywanie brak jest wykazanego wypłaconego wynagrodzenia. Natomiast w zakresie miesiąca stycznia 2021r. zaistniała analogiczna sytuacja, jak za miesiąc kwiecień 2020r., co do którego organ rentowy nie kwestionował zasadności wypłaconego świadczenia postojowego. Wprawdzie wnioski o świadczenie postojowe z dnia 27.01.2021r. i z dnia 1.02.2021r. nie były składane przez płatnika składek, to jednak okoliczności tej przy wypłacie świadczenia postojowego organ rentowy nie kwestionował. Skoro natomiast tego nie uczynił, to nie może być to okolicznością uzasadniającą nienależnie pobranego świadczenia postojowego. Organ rentowy nie może powoływać się na swoje zaniechanie. Zwłaszcza tak należy uważać, że wszystkie warunki do wypłaty świadczeń postojowych odwołująca się spełniła. Jeżeli przecież odwołująca się przed miesiącem listopadem 2020r., w grudniu 2020r. oraz od lutego 2021r. jeszcze przez wiele miesięcy miała zawierane umowy zlecenia i je realizowała, to oczywistym winno być, że pracodawca zatrudniał ją poprzez comiesięczne zawieranie umów zlecenia, co zresztą jest – jak sądowi jest wiadome z urzędu – powszechne i co podnosiła odwołująca się. W miesiącu listopadzie 2020r. nie mogła jej w pełni realizować, zaś na miesiąc styczeń 2021r. takiej z nią nie zawarto z uwagi na epidemię wirusa COVID-19. Organ rentowy powołał się w decyzji na jakieś przedstawienie przez zleceniodawcę dokumenty i wyjaśnienia z postępowania wyjaśniającego. Jednakże w tym zakresie do akt rentowych żadnych dokumentów złożonych przez zleceniodawcę nie przedstawił, a więc płatnik składek ich nie złożył. Wyjaśnienia zaś zleceniodawcy sprowadzały się do elektronicznego przesłania informacji, że A. P. była zatrudniona w ich firmie na podstawie umowy zlecenia. W miesiącu marcu 2020r. doszło do częściowego ograniczenia pracy z powodu zamknięcia galerii handlowych z powodu COVID-19. W miesiącu kwietniu nie została podpisana umowa zlecenie z powodu zamknięcia galerii handlowej z powodu COVID-19. Brak więc jest w piśmie odniesienia do miesięcy listopad 2020r. i styczeń 2021r. Tymczasem analiza przedstawionych przez odwołującą się dokumentów, stanu prawnego i związanych z tym okoliczności, przeczą twierdzeniom organu rentowego, który w celu wyjaśnienia sprawy domagał się szczegółowego ustalenia planu zajęć odwołującej się z uczelni, gdzie studiowała bądź uczyła się. Sąd takie żądanie pominął, gdyż można różnie chodzić na zajęcia bądź uczestniczyć w nich online, a pracować w różnych godzinach, w zależności od bezpośrednio ustalonego grafiku pracy, rano bądź popołudniu i wieczorem. Poza tym świadczenia postojowe dotyczyły okresów, kiedy był zakaz prowadzenia handlu w sklepach (...), a nie jakichś innych. Stąd i informacje płatnika składek, że w okresie od lutego 2020r. do listopada 2021r. potrzeby zleceniobiorców związane z nauką w szkołach policealnych lub wyższych, w tym A. S. (1) primo voto P., nie miały wpływu na zmniejszenie liczby godzin pracy, zaś w okresie od lutego 2020r. do listopada 2021r. potrzeby zleceniobiorców związane z nauką w szkołach policealnych lub wyższych, w tym A. S. (1) primo voto P., nie miały wpływu na nie zawarcie umowy zlecenia na kolejny okres, nie ma to znaczenia w sprawie. Przecież potrzeby zleceniobiorców związane z nauką w szkołach policealnych bądź wyższych rzeczywiście nie muszą mieć wpływu na zawieranie umów zlecenia na kolejne okresy. Przyznanie takiej okoliczności niekoniecznie musi być w interesie pracodawcy. Niemniej zauważyć należy, że zgodnie z art. 6 ust. 2d pkt. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby określone w ust. 1 pkt. 4 nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli są uczniami szkół ponadpodstawowych lub studentami, do ukończenia 26 roku życia. Takie osoby są zatrudniane w placówkach handlowych, aby obniżyć koszty działalności , na co też zwracała uwagę odwołująca się

Mając więc to wszystko na względzie, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że A. S. (1) (nazwisko rodowe P.) nie pobrała nienależnie świadczenia postojowego i nie jest zobowiązana do zwrotu takiego świadczenia w kwocie 3744 zł wraz z odsetkami na dzień zaskarżonej decyzji w kwocie 1205,18 zł.

PW/mmw