Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 18 czerwca 2025 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie, Wydział XI Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: sędzia sądu rejonowego Andrzej Muzyka

Protokolant: Sekretarz Sądowy Ewa Jaworska

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2025 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki jawnej w O.

przeciwko A. (...) Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego A. (...) Towarzystwa (...) w W. na rzecz powódki (...) spółki jawnej w O. kwotę 10 630,41 (dziesięć tysięcy sześćset trzydzieści złotych, czterdzieści jeden groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 01 lutego 2023 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od powódki (...) spółki jawnej w O. na rzecz pozwanego A. (...) Towarzystwa (...) w W. kwotę 814,73 zł (osiemset czternaście złotych, siedemdziesiąt trzy grosze) tytułem zwrotu kosztów procesu, wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.

SSR Andrzej Muzyka

Sygn. akt XI GC 597/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 maja 2023 r. (...) spółka jawna w O. wniosła przeciwko A. (...) Towarzystwu (...) w W. o zapłatę kwoty 30 662,50 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 1 lutego 2023 r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu, powódka wskazała, iż jako nabywca wierzytelności przysługującej poszkodowanemu zdarzeniem drogowym z dnia 28 września 2022 r., w wyniku którego uszkodzeniu uległ pojazd marki S. nr rej. (...) dochodzi dalszego odszkodowania stanowiącego koszt najmu pojazdu zastępczego. Sprawca zdarzenia legitymował się ważnym ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartym z A. (...) Towarzystwem (...) w W..

Nakazem zapłaty z dnia 12 czerwca 2023 r. Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W przepisanym terminie pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady jak i wysokości, kwestionując legitymację czynną powoda, a także podnosząc zarzut spełnienia roszczenia poprzez wypłatę ustalonej kwoty odszkodowania. Pozwany zakwestionował również roszczenie w zakresie dochodzonych odsetek.

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 28 września 2022 r. doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ należący do F. B. (1) pojazd marki S. nr rej. (...). Sprawca zdarzenia legitymował się ważną umową ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych zawartą z A. (...) Towarzystwem (...) w W..

Poszkodowany dokonał zgłoszenia szkody ubezpieczycielowi sprawcy, który wszczął postępowanie likwidacyjne.

Dowód:

- akta szkody płyta CD k. 48;

- umowa wykonawcza płyta CD k. 51;

- zlecenie naprawy z załącznikami k. 65-82, 113-130;

Dnia 3 października 2022 r. F. B. (2) zawarł z powódką (...) spółką jawną w O. umowę najmu pojazdu zastępczego marki S. nr rej. (...), przy dobowej stawce najmu wynoszącej 390 zł netto.

Dowód:

- umowa najmu k. 17;

- pełnomocnictwo k. 22;

- upoważnienie k. 23;

- oświadczenie l. 24;

- protokół k. 19;

- pełnomocnictwa k. 8-15v.;

- harmonogram naprawy k. 26;

Dnia 28 października 2022 r. poszkodowany zwrócił wynajęty pojazd marki S. nr rej. (...) i wynajął kolejny pojazd marki B. nr rej. (...), przy dobowej stawce wynoszącej 390 zł netto.

Dowód:

- protokół k. 19;

- umowa najmu k. 16;

- protokół k. 18;

- pełnomocnictwa k. 8-15v.;

Dnia 23 grudnia 2022 r. poszkodowany zwrócił wynajęty pojazd zastępczy.

Tego samego dnia poszkodowany zawarł z powódką umowę cesji wierzytelności, na mocy której przelał na powódkę przysługującą mu wierzytelność w stosunku do A. (...) Towarzystwa (...) w W., w łącznej kwocie 34 318,35 zł z tytułu najmu pojazdów zastępczych.

Dowód:

- protokół k. 18;

- umowa cesji k. 20;

- harmonogram naprawy k. 26;

Dnia 17 stycznia 2023 r. powódka wystawiła na rzecz poszkodowanego fakturę VAT nr (...) na kwotę 39 101,70 zł brutto tytułem wynajmu pojazdu zastępczego marki S. nr rej. (...), przez okres 25 dni, przy stawce 390 zł netto- łącznie 9750 zł netto (11 992,50 zł brutto), wynajmu pojazdu zastępczego marki B. nr rej. (...) przez okres 56 dni, przy stawce 390 zł netto- łącznie 21 840 zł netto (26 863,20 zł brutto) oraz po 100 zł za odbiór i podstawienie- 200 zł netto (146 zł brutto).

Dowód:

- faktura VAT k. 21;

Decyzja z dnia 31 stycznia 2023 r. pozwane towarzystwo ubezpieczeń przyznało powodowi odszkodowanie w kwocie 4783,35 zł, uznając za uzasadniony okres najmu od dnia powstania szkody, do dnia wysłania zweryfikowanego kosztorysu, przy stawce zweryfikowanej do stawki zaoferowanej w złożonej ofercie najmu pojazdu zastępczego, kwestionując koszt podstawienia i odbioru pojazdów zastępczych.

Dowód:

- decyzja A. TU k. 27;

Urealniony, łączny czas trwania właściwej naprawy omawianego samochodu wynosił 10 dni roboczych.

Zasadny był wynajem przez poszkodowanego od powoda samochodu zastępczego od dnia jego rozpoczęcia, czyli od dnia 3 października 2022 r., do dnia 18 listopada 2022 r., kiedy to przy zachowaniu przez (...) i poszkodowanego należytej staranności naprawa pojazdu, a wraz z nią i wynajem samochodu zastępczego winny ulec zakończeniu. Łącznie stanowi to 48 dni kalendarzowych uzasadnionego czasu trwania wynajmu samochodu zastępczego przez poszkodowanego.

Przeciętny czas potrzebny na zgromadzenie części, nawet przy tak obszernym zamówieniu jak w omawianym przypadku, normalnie nie przekraczał 4 dni roboczych ale w 2022 roku ze względu na czas pandemii i skutki z tego wynikające mógł się zawierać i często się zawierał w przedziale od 7 do 14 dni roboczych.

Wspomniany powyżej czas wynoszący 18 dni roboczych w świetle kosztorysu naprawy sporządzonego przez (...), przy zachowaniu przez (...) należytej staranności i unikaniu nie uzasadnionych przerw w realizacji naprawy nie znajduje uzasadnienia.

Uszkodzony samochód i pierwszy wynajęty poszkodowanemu samochód zastępczy były tej samej marki i modelu- S. (...), będąc pojazdami typu (...) z segmentu D". Z kolei drugim wynajętym poszkodowanemu pojazdem zastępczym był samochód marki B. (...), należący do wyższego niż uszkodzony segmentu (...)- samochodów klasy wyższej.

Przeciętne stawki wynajmu pojazdów z segmentu (...) przewyższały stawki stosowane przy wynajmach pojazdów typu (...) z segmentu D” o około 30 %, co wynikało z wyższego segmentu tych pojazdów, a co za tym idzie większych ich rozmiarów i oferowanego wyższego komfortu użytkowania.

W świetle zawartej umowy oraz jej warunków najem samochodu zastępczego realizowany był w opcji bez limitu kilometrów przebiegu dobowego i bez udziału wynajmującego w ewentualnych szkodach.

Stawki wynajmu przez (...) firmy lokalne i firmy o zasięgu krajowym pojazdów typu (...) z segmentu D” na okres ponad 14 dni, bez limitu kilometrów oraz ze zniesionym udziałem własnym w szkodach kształtowały się w 2022 roku w S. w przedziale 213-353 zł netto za dobę, przeciętnie 288 zł netto za dobę.

Stawka użyta przez powoda w umowie najmu (karta 17 akt sprawy) oraz w fakturze za najem (karta 21 akt sprawy) wynosząca 390 zł netto, nie mieściła się w przedziale stawek stosowanym ówcześnie na rynku lokalnym przy wynajmie pojazdów podobnych do uszkodzonego i na tych samych warunkach, nawet stosowanych przez renomowane firmy ogólnopolskie, dlatego można ją uznać za zawyżoną.

Dopiero wiadomością e-mail z dnia 27 października 2022 r. (w aktach szkody na płycie CD- karta 48 akt sprawy) pozwany poinformował powoda, że może zorganizować wynajem dla poszkodowanego pojazdu zastępczego wskazując jako organizatora najmu firmę (...). Firma ta w piśmie do Sądu z 14 lutego 2024 r. (karta 166 akt sprawy) wskazała jednak, że nie prowadzi, ani nie prowadziła wypożyczalni samochodów i nie może dostarczyć dokumentów, o które wnioskował Sąd w piśmie z dnia 7 lutego 2024 r. Z treści umowy łączącej powyższą firmę z pozwanym (w aktach szkody na płycie CD- karta 48 akt sprawy) wynika, że firma (...) organizuje wynajmy pojazdów zastępczych na zlecenie pozwanego korzystając z podwykonawców- wypożyczalni pojazdów, których nie wskazano.

Dowód:

- opinia biegłego sądowego W. S. k. 232-250;

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Niespornym jest, iż sprawcę szkody i pozwanego łączyła umowa obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, zgodna z treścią przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2003 r., Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Przepis art. 4 powyższej ustawy wskazuje, iż ubezpieczeniem obowiązkowym jest ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów. Stosownie do treści art. 13 ust. 2 ustawy w obowiązkowych ubezpieczeniach OC odszkodowanie wypłaca się w granicach odpowiedzialności cywilnej podmiotów objętych ubezpieczeniem. Natomiast w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego (art. 22 ust 1 ustawy).

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 k.c. przez umowę ubezpieczenia OC ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Zgodnie z treścią art. 822 § 4 k.c. uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

W niniejszej sprawie powódka dochodziła kwoty odszkodowania tytułem kosztów najmu pojazdów zastępczych, pomniejszonych o kwotę dotychczas wypłaconego odszkodowania.

W rozpoznawanej sprawie pozwany nie kwestionował okoliczności, iż co do zasady obciąża go odpowiedzialność z tytułu kosztów likwidacji szkody oraz zwrotu kosztów wynajmu pojazdu zastępczego.

Sąd pominął dowód z zeznań świadka F. B. (2) na podstawie art. 235(2) § 1 pkt 5 kpc. Sąd przed pominięciem zeznań zastosował zarówno grzywnę jak i przymusowe doprowadzenie świadka. W tej sytuacji dalsze kontynuowanie tego dowodu zmierzało jedynie do przedłużenia postępowania.

Kwestionowany natomiast była długość najmu, zastosowana do jego rozliczenia stawka oraz legitymacja powódki.

Legitymacja procesowa czynna powódki wynika, poza wskazanymi powyżej przepisami, ponadto z treści art. 509 § 1 i 2 k.c., jako że wierzytelność przysługująca poszkodowanemu została przelana na rzecz powoda.

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Jednakowoż istnieje też obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.), co określa się ogólnie obowiązkiem minimalizacji szkody. Nie ma w tym zakresie więc racji powód, którego twierdzenia można sprowadzić do żądania akceptacji każdej stawki najmu. Kwestia ta jest przedmiotem wielu wypowiedzi judykatury, a podsumowaniem orzecznictwa w tym zakresie jest uchwała Sądu Najwyższego z 24 sierpnia 2017 r. w sprawie III CZP 20/17 - wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Oczywiście poszkodowany nie ma obowiązku poszukiwania oferty najtańszej i najkorzystniejszej.

Zauważalna stała się tendencja organizowania przez ubezpieczycieli najmu pojazdu zastępczego. Złożenie oferty zorganizowania najmu i nie skorzystanie z niej przez poszkodowanego bez uzasadnionej podstawy powoduje, ze takie postępowanie jest traktowane jako przyczynianie się do powiększania szkody. Ciężar dowodu wykazania, że oferta była złożona i do poszkodowanego dotarła obciąża ubezpieczyciela.

Pozwany wskazywał na treść rozmowy telefonicznej dotyczącej zgłoszenia szkody, zawierającą pouczenie o możliwości skorzystania z oferty najmu zorganizowanego przez podmiot współpracujący z pozwanym, a także wskazania akceptowalnych stawek najmu.

Stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony, oraz opinii biegłego sądowego W. S., albowiem wniosek o przesłuchanie poszkodowanego jako przedłużający postepowanie wobec jego niestawiennictwa podlegał pominięciu.

W rozpoznawanej sprawie, nie sposób potraktować pism pozwanego jako oferty najmu.

W tym miejscu zauważyć należy, iż jak wskazał biegły, wskazany przez pozwanego podmiot, nie zajmował się wypożyczaniem pojazdów zastępczych i nie był w stanie udzielić w odpowiedzi na zobowiązanie jakichkolwiek informacji, albowiem na podstawie umowy zawartej z pozwanym pełnił jedynie rolę pośrednika w organizowaniu najmu pojazdów zastępczych w kontaktach z podmiotami trzecimi, tym samym nie sposób uznać, aby „pouczenie” udzielone poszkodowanemu stanowiło realną ofertę organizacji najmu pojazdu zastępczego.

Natomiast w zakresie uzasadnionego kosztu najmu Sąd za biegłym przyjął, iż zastosowana dobowa stawka najmu w kwocie 390 zł netto, była zawyżona.

Biegły wyjaśnił, iż stawka najmu dla segmentu D jak pojazd uszkodzony wynosiła w dacie szkody, przy zwarciu umowy na okres ponad 14 dni, w opcji bez limitu kilometrów oraz ze zniesionym udziałem własnym w szkodach kształtowały się w 2022 roku w S. w przedziale 213-353 zł netto za dobę, przeciętnie 288 zł netto za dobę.

Natomiast uzasadniony okolicznościami sprawy zasadny czas naprawy, a co za tym idzie czas najmu pojazdu zastępczego wynosił 48 dni kalendarzowych.

Mając powyższe na uwadze, łączny zasadny koszt najmu wynosił 13 824 zł netto. Powódka oświadczyła, iż poszkodowany miał możliwość odliczenia 50% podatku VAT, wobec czego ww. kwotę należało powiększyć o kwotę 50% podatku VAT (1589,76 zł), co daje kwotę 15 413,76 zł.

Biorąc pod uwagę, iż ubezpieczyciel do tej pory tytułem najmu pojazdu zastępczego przyznał i wypłacił odszkodowanie w kwocie 4783,35 zł, zasądzeniu podlegała różnica ww. kwot tj. 10 630,41 zł, o czym orzeczono w pkt I wyroku.

Natomiast w pozostałym zakresie, powództwo podlegało oddaleniu o czym orzeczono w pkt II, jako niepozostające w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Podstawą prawną orzeczenia o odsetkach od kwot zasądzonych w pkt I stanowią normy zawarte w art. 481 § 1 k.c. i w art. 817 § 1 k.c. Zgodnie z normą zawartą w art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji (art. 108 § 1 k.p.c.). Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach procesu stanowił art. 98 k.p.c. zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony.

Powódka wygrała sprawę w 34,67 %. Poniosła ona koszty na poziomie 5925,90 zł na które składa się 1534 zł opłaty od pozwu, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 3600 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego - § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie, a także 774,90 zł tytułem wynagrodzenia biegłego, co daje łączną kwotę 5925,90 zł, z czego 34,67 % daje kwotę 2054,50 zł.

Pozwany poniósł koszty na poziomie 4391,90 zł, na które składały się kwoty 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 3600 zł wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika, zgodnie z § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz koszt wynagrodzenia biegłego w łącznej kwocie 774,90 zł, co daje kwotę łączną 4391,90 zł, z czego 65,33% daje kwotę 2869,23 zł.

Po skompensowaniu ww. kwot, tytułem kosztów procesu na rzecz pozwanego od powódki należało zasądzić kwotę 814,73 zł (2869,23 zł- 2054,50 zł).

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w sentencji.

SSR Andrzej Muzyka

Sygn. akt XI GC 597/23, dnia 1 lipca 2025 r.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...)

3. (...)

(...)