Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Warszawa, dnia 11 czerwca 2025 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący sędzia Marcin Polit

Protokolant sekretarz sądowy Zuzanna Kurek

po rozpoznaniu w dniu 6 czerwca 2025 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa S. R.

przeciwko G. E.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej G. E. na rzecz powoda S. R. kwotę 1 000 000 (milion) złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 6 listopada 2018 roku do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałej części;

III.  zasądza od pozwanej G. E. na rzecz powoda S. R. kwotę 19 317 (dziewiętnaście tysięcy trzysta siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 16 200 (szesnaście tysięcy dwieście) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego – z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty;

IV.  nakazuje pobranie od pozwanej G. E. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Warszawie kwoty 47 000 (czterdzieści siedem tysięcy) złotych tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt I C 6/23

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 23 grudnia 2022 roku (data stempla pocztowego – k. 79) powód S. R. wniósł o zasądzenie od pozwanej G. E. na jego rzecz kwoty 1 000 000 zł zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 17 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu. Dochodzone pozwem roszczenie powód wywodził z tytułu ustnej umowy pożyczki (pozew – kk. 3-6v.).

W odpowiedzi na pozew z dnia 2 czerwca 2023 roku pozwana G. E. wniosła o oddalenie powództwa w całości, jako pozbawionego jakichkolwiek podstaw prawnych i faktycznych (odpowiedź na pozew – k. 121). W piśmie procesowym z dnia 29 marca 2024 roku pozwana podniosła, że nie zawierała z powodem umowy pożyczki kwoty 1 000 000 zł, a przelew tej kwoty został dokonany w wyniku wzajemnych rozliczeń między stronami wynikających z działalności wspólnie prowadzonej, likwidowanej wówczas spółki. Zakup nieruchomości dokonany przez córkę pozwanej nie został sfinansowany z pożyczki udzielonej przez powoda w kwocie 1 000 000 zł, a wyłącznie ze środków przekazanych jej przez pozwaną (pismo z 29.03.2024 – kk. 145-155)

Strony podtrzymały ww. stanowiska w sprawie do czasu zamknięcia rozprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. R. i G. E. prowadzili wspólnie przedsiębiorstwo od 1983 roku do 2007 roku (bezsporne, ponadto zeznania świadka T. K. – protokół kk. 261-261v.; zeznania powoda – protokół k. 261v.; zeznania pozwanej – protokół kk. 261v.-262v.).

W dniu 11 czerwca 2008 roku S. R. dokonał przelewu na rachunek bankowy G. E. kwoty 1 000 000 zł tytułem pożyczki (potwierdzenie przelewu – k. 10).

W dniu 12 czerwca 2008 roku M. E. (córka G. E.), na podstawie umowy sprzedaży objętej aktem notarialnym sporządzonym w dniu 12 czerwca 2008 roku przez notariusza w W. J. H. za rep. A nr (...), nabyła od spółki (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. nieruchomość położoną w miejscowości K., gmina S., stanowiącą działki gruntu o nr ew. (...) o łącznym obszarze 1,53 ha za cenę brutto w kwocie 3 416 000 zł (umowa sprzedaży – kk. 305-308).

Pożyczka w kwocie 1 000 000 zł została przekazana przez S. R. na rzecz G. E. z przeznaczeniem na zakup ww. nieruchomości przez M. E. (zeznania świadka T. K. – protokół kk. 261-261v.; zeznania pozwanej – protokół kk. 261v.-262v.).

W dniu 16 listopada 2015 roku M. E. zawarła z K. C. przedwstępną umowę sprzedaży, zgodnie z którą strony zobowiązały się zawrzeć w terminie do dnia 29 lutego 2016 roku umowę sprzedaży, na mocy której M. E. sprzeda z ww. nieruchomości objętej księgą wieczystą nr (...) nieruchomość stanowiącą działkę gruntu o nr ew. (...) – w stanie wolnym od wszelkich obciążeń – oraz nieruchomość objętą księgą wieczystą nr (...) – w stanie wolnym od wszelkich obciążeń – za łączną cenę 2 649 277 zł – K. C., a K. C. nieruchomości te za wymienioną łączną cenę kupi (§2 umowy; przedwstępna umowa sprzedaży z 16.11.2015 – kk. 11-20).

W 2015 roku S. R. wyraził zgodę, by kwota pożyczki została mu zwrócona później, jednak w 2018 roku G. E. poinformowała go, że „tych pieniędzy nie ma” (zeznania powoda – protokół k. 261v.).

Przed Sądem Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie toczyła się sprawa o sygn. VII Co 806/18 o zawezwanie do próby ugodowej w sprawie zwrotu przez przeciwnika – G. E., na rzecz wzywającego – S. R., kwoty 1 546 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 16 grudnia 2015 roku. We wniosku S. R. wskazał, że udzielił on w dniach 11 czerwca, 1 sierpnia, 4 sierpnia i 2 października 2008 roku pożyczki w łącznej kwocie 1 546 000 zł. Strony miały ustalić, że pożyczka zostanie zwrócona do dnia 15 grudnia 2015 roku, co nie nastąpiło. Wniosek został doręczony G. E. w dniu 5 listopada 2018 roku. Na posiedzeniu w dniu 16 listopada 2018 roku przewodniczący stwierdził, że do zawarcia ugody nie doszło (akta VII Co 806/18: wniosek – k. 1; z.p.o. – k. 22; protokół posiedzenia – k. 24).

Przedsądowym wezwaniem do zapłaty z dnia 9 grudnia 2021 roku S. R. wezwał G. E. do zapłaty kwoty 1 000 000 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 16 grudnia 2015 roku do dnia zapłaty w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania wezwania (wniosek – kk. 27-28; potwierdzenie nadania – k. 29).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o wymienione wyżej dowody z dokumentów (ich kopii), a także zeznań wymienionego świadka, powoda oraz pozwanej. Sąd przede wszystkim dał wiarę twierdzeniom strony powodowej, iż przelana kwota 1 000 000 zł była tytułem umowy pożyczki, albowiem potwierdził to również świadek T. K. (pośrednik sprzedaży nieruchomości, z którego usług korzystały strony przy okazji zawierania przez M. E. umowie sprzedaży z 12 czerwca 2008 roku), który zeznał, iż miał wiedzę, że S. R. przekazał G. E. kwotę 1 000 000 zł, która miała być przeznaczona na pokrycie ceny zakupu nieruchomości, oraz że została ona przekazana przelewem (k. 261-261v.). Pozwana potwierdziła prawdziwość tych zeznań (k. 262). Jednocześnie zaś nie można było uznać za wiarygodną argumentację pozwanej, iż nie potrzebowała ona tych pieniędzy, gdyż miała ich wystarczającą ilość, aby przekazać je córce na zakup nieruchomości. Postępowanie dowodowe tego nie potwierdziło. Dowody przelewów i wpłat oraz zestawienie operacji na rachunkach bankowych przedstawione przez pozwaną (kk. 164 – 200) w żadnym wypadku nie pozwalają na uznanie, by twierdzenia powoda o udzielonej pozwanej pożyczce były nieprawdopodobne. Część z nich (kk. 164 – 175) dotyczy okresu poprzedzającego o wiele lat wydarzenia opisane w pozwie i przydatność tych dokumentów dla rozstrzygnięcia sprawy jest wątpliwa. Pozostałe (kk. 176 – 200) dowodzą wprawdzie, że pozwana dysponowała w pewnych okresach znacznymi środkami pieniężnymi (np. w marcu 2007 roku dokonała przelewu kwoty 841 000 zł na zakup nieruchomości – k. 176; w tym samym miesiącu zasiliła rachunek spółki kwotą 440 000 zł – k. 176; w listopadzie 2007 roku przelała na rzecz spółki 223 000 zł – k. 181; w październiku 2006 roku zapłaciła 111 129,03 zł na rzecz miasta – k. 184; w dniu 31 grudnia 2007 roku na jej rachunku było 3 217 802,86 zł – k. 186), lecz uwagę zwraca to, że złożono do akt tylko pierwszą z trzech stron tego wyciągu; wreszcie w dniach 10 listopada 2009 roku, 14 lipca 2009 roku i 5 grudnia 2008 roku pozwana przelała na rzecz powoda łącznie 161 800 zł – kk. 194 – 196). Nadal jednak nie przedstawiono dowodów na to, ile córka pozwanej zapłaciła za nabycie nieruchomości i jak uzyskała na to środki; ponadto nie sposób nie dostrzec, że każdy z opisanych wyżej dowodów jest o co najmniej kilka miesięcy odległy od daty transakcji i nie potwierdza sytuacji materialnej pozwanej w tym czasie. Pozwana do dnia zamknięcia rozprawy nie przedłożyła innych dokumentów pozwalających usunąć te wątpliwości, w szczególności nie przedłożyła kolejnych z trzech stron wyciągu z konta, w związku z czym te twierdzenia należało uznać za nieudowodnione.

Sąd pominął dowody z pozostałych, niewymienionych dokumentów, jako mające wykazać fakty nieistotne w świetle końcowego rozstrzygnięcia (art. 227 k.p.c.).

Sąd zważył co następuje.

Powództwo podlegało uwzględnieniu niemal w całości.

W ocenie Sądu przedmiotowa kwota 1 000 000 zł faktycznie została przekazana pozwanej przez powoda jako pożyczka. W tym miejscu należy nadmienić, że w świetle art. 720§2 k.c. wymóg zachowania formy dokumentowej umowy pożyczki nie zawiera rygoru nieważności, jednakże skoro jest to forma ad probationem, to należało się zastanowić, czy w świetle art. 74 k.c. było dopuszczalne udowodnienie faktu zawarcia takiej umowy w ramach zeznań świadków czy przesłuchania stron. Zgodnie z art. 74§2 k.c., mimo niezachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej przewidzianej dla celów dowodowych dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron jest dopuszczalny, jeżeli obie strony wyrażą na to zgodę, żąda tego konsument w sporze z przedsiębiorcą albo fakt dokonania czynności prawnej jest uprawdopodobniony za pomocą dokumentu. W ocenie Sądu fakt zawarcia umowy pożyczki został wystarczająco udowodniony za sprawą potwierdzenia przelewu (k. 10). Dowód takiego przelewu na konto stanowi dokument w rozumieniu art. 74§2 k.c. i jednocześnie uprawdopodobnienie faktu zawarcia i dokonania umowy pożyczki (wyrok SN z 19.01.2018 r., I CSK 182/17, LEX nr 2558240). Jak już wskazano wyżej, fakt ten został potwierdzony również przez świadka T. K., a także samą pozwaną, która nie odmówiła prawdziwości jego zeznań. Bezsporne było również, że w dniu 12 czerwca 2008 roku, a więc nazajutrz po dokonaniu przez powoda przelewu, córka pozwanej nabyła nieruchomość położoną w miejscowości K. za cenę 3 416 000 zł. Jak wynika z zeznań ww. świadka, pożyczka w kwocie 1 000 000 zł została udzielona z przeznaczeniem na pokrycie ceny nabycia tej nieruchomości. To w przekonaniu Sądu przesądza o zasadności powództwa i w myśl art. 720§1 k.c. pozwana, jako biorąca pożyczkę, zobowiązana jest do jej zwrotu.

Odsetki zasądzono po myśli art. 481§1 oraz art. 455 k.c. Zgodnie z dominującym, niebudzącym wątpliwości poglądem użyty w art. 455 k.c. wyraz „niezwłocznie” należy rozumieć jako „bez nieuzasadnionego odwlekania”. Jak się bowiem podkreśla, trzeba uwzględnić to, że właściwe przygotowanie świadczenia przez dłużnika może wymagać określonego czasu (A. Lutkiewicz-Rucińska [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2025, art. 455). W ocenie Sądu właściwym będzie zasądzenie odsetek od dnia 6 listopada 2018 roku, tj. od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanej odpisu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej, mając jednocześnie na uwadze, iż powód w 2015 roku udzielił pozwanej zgody na późniejszą spłatę pożyczki. Dlatego też w pozostałym, nieuwzględnionym zakresie, powództwo w zakresie roszczenia odsetkowego podlegało oddaleniu.

W konsekwencji, mając na uwadze wszystkie powyższe rozważania, powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, w związku z czym Sąd orzekł jak w punkcie I-II sentencji wyroku.

Koszty procesu jak w punkcie III sentencji wyroku orzeczono na podstawie art. 98§1, §1 ¹, §3 k.p.c., art. 100 k.p.c. a także §2 pkt 7 oraz §10 ust. 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie. Skoro powództwo zostało oddalone jedynie w niewielkim stopniu w zakresie roszczenia odsetkowego, to należny jest zwrot całości poniesionych przez powoda kosztów procesu od pozwanej jako przegrywającej sprawę. Na koszty te złożyły się kwoty: 3 000 zł tytułem uiszczonej opłaty od pozwu, 100 zł tytułem opłaty od wniosku o udzielenie zabezpieczenia, 10 800 zł tytułem wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika będącego adwokatem, 5 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W przedmiocie nieuiszczonych kosztów sądowych tytułem opłaty od pozwu, od której powód został zwolniony, Sąd orzekł jak w punkcie IV sentencji wyroku na podstawie art. 98§1 k.p.c. w zw. z art. 113 ust. 1 u.k.s.c.