Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2014 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku C. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w R.

o emeryturę

na skutek apelacji wniesionej przez stronę pozwaną

od wyroku Sądu Okręgowego w Rzeszowie

z dnia 21 stycznia 2014 r. sygn. akt IV U 2271/13

oddala apelację

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2013 r. znak (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał wnioskodawczyni C. Ł. prawo do emerytury poczynając od dnia 1 lipca 2013 r. Organ rentowy w oparciu o art. 183 ustawy o emeryturach i rentach z FUS z 17 grudnia 1998 r. wyliczył w/w tzw. emeryturę mieszaną składającą się z części ustalonej na mocy art. 53 ustawy oraz art. 26 . Zakład ustalił , że wysokość emerytury wnioskodawczyni wynosi 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 tj. 486,51 zł , oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy tj. 1 755,14 zł łącznie 2 241,65 zł .

Jednocześnie w decyzji organ rentowy poinformował C. Ł. , że wysokość emerytury jest mniej korzystna niż dotychczas wypłacanego świadczenia tj. renty rodzinnej , w związku z powyższym kontynuowana będzie wypłata renty rodzinnej .

C. Ł. w złożonym od powyższej decyzji odwołaniu zarzuciła , że spełniła wszystkie warunki wymagane do przyznania emerytury z art. 46

i art. 53 ustawy emerytalnej a składając wniosek o emeryturę w lipcu 2013 r. nie wnosiła o wyliczenie świadczenia w myśl nowych zasad lecz o wybranie najkorzystniejszego wariantu . Decyzja przyznająca emeryturę według nowych zasad, w ocenie odwołującej się , jest krzywdząca albowiem świadczenie jest niższe niż emerytura przyznana w myśl art. 53 i 46 ustawy o emeryturach i rentach z FUS , które to warunki spełniła na 31.12.2008 r. wykazując wiek 55 lat

i 30-letni okres składkowy i nieskładkowy .

W odpowiedzi na odwołanie ZUS Oddziałw R.wnosił o jego oddalenie .

Podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji organ rentowy podkreślił , że na mocy obowiązującego stanu prawnego nie znajduje podstaw do ustalenia uprawnień do emerytury na podstawie art. 46 . Wnioskodawczyni

w dniu składania wniosku o emeryturę ukończyła przeznaczony dla niej wiek emerytalny 60 lat i 2 miesięcy ,zatem należało ustalić świadczenie zgodnie

z art. 24 ustawy emerytalnej .

Sąd Okręgowy po przeprowadzeniu postępowania wyrokiem z dnia 21.01.2014 r. zmienił zaskarżoną decyzję przyznając wnioskodawczyni C. Ł. prawo do emerytury obliczonej według zasad wynikających z art. 53 w związku z art. 46 i 29 ustawy z dnia 17 .12.1998 r. o emeryturach i rentach

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .

Jak ustalił Sąd C. Ł. urodziła się (...)

W zatrudnieniu pozostawała do 31 lipca 2003 r. i następnie od 2 sierpnia 2003 r. pobierała świadczenie przedemerytalne . Od 23 maja 2006 r. ZUS przyznał w/w prawo do renty rodzinnej po zmarłym mężu .

W dniu 4 lipca 2013 r. C. Ł. złożyła w ZUS wniosek o emeryturę wnosząc o ustalenie świadczenia i jego wysokości według najkorzystniejszego wariantu .

Decyzją z dnia 16 sierpnia 2013 r. zaskarżoną w sprawie , organ rentowy po rozpoznaniu złożonego wniosku , przyznał jej prawo do emerytury obliczonej z nowego systemu emerytalnego tzw. emeryturę mieszaną .

Emerytura ustalona dla wnioskodawczyni , która wiek uprawniający do świadczenia osiągnęła w 2013 r. wyniosła 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 ustawy emerytalnej tj. odpowiednio ; 486,51 zł i 1 755,14 zł . Łącznie 2 241,65 zł .

Podstawę wymiaru emerytury obliczanej na podstawie art. 53 tzw. starej emerytury obliczono z 10 lat kalendarzowych z całego okresu zatrudnienia C. Ł.w okresie od 1993 r. do 2002 r. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 30 lat 1 miesiąc i 5 dni okresów składkowych oraz 7 lat 6 miesięcy i 17 dni okresów nieskładkowych . Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 116,89% . Wysokość emerytury uległa zwiększeniu o kwotę 95,62 zł z tytułu opłacania składek na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników.

Wysokość emerytury ustalonej w taki sposób wyniosła 2 432,51 zł .

Bezspornym w sprawie pozostawało , że wnioskodawczyni udowodniła na dzień 31 grudnia 2008 r. ponad 30 letni okres ubezpieczenia oraz wiek 55 lat osiągnęła (...) w dacie 31 grudnia 2008 r. wnioskodawczyni spełniała zatem warunki do nabycia prawa do emerytury w trybie art. 46 .

Zdaniem Sądu pomimo , że C. Ł. nie zgłosiła wniosku o emeryturę po spełnieniu powyższych warunków , czyli bezpośrednio po 2008 r. to uprawnienie do wystąpienia o to świadczenie pozostaje nadal aktualne . Nie skorzystała z niego , gdyż pobierała najpierw świadczenie przedemerytalne ,

a następnie rentę rodzinną po zmarłym mężu , niemniej jednak nie ma podstaw do uznania , że uprawnienie to wygasło . W przekonaniu Sądu Okręgowego możliwość przejścia na emeryturę w trybie art. 46 pozostała i wnioskodawczyni mogła z niej skorzystać również po osiągnięciu „powszechnego” wieku emerytalnego .

Sąd podkreślił , że zgodnie z art. 100 ust 1 ustawy decyzja organu rentowego o przyznaniu prawa do świadczenia nie ma charakteru konstytutywnego , lecz deklaratoryjny , ponieważ prawo do świadczenia powstaje z chwilą spełnienia wszystkich ustawowo określonych przesłanek je warunkujących . Dla wnioskodawczyni prawo do emerytury w trybie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy powstało w 2008 r. i uprawnienie to pozostało w sferze praw nabytych wnioskodawczyni . Jego realizacja została uruchomiona dopiero z chwilą złożenia wniosku o emeryturę przez C. Ł. .

Również powoływany przepis art. 183 ustawy emerytalnej nie wskazuje zdaniem Sądu , że uzyskanie powszechnego wieku emerytalnego , uniemożliwia skorzystanie z wyliczenia świadczenia i ustalenia emerytury na podstawie art. 53 , czyli na tzw. starych zasadach , zwłaszcza gdy jest to zabieg korzystniejszy dla wnioskodawczyni . Z treści art. 46 ustawy nie wynika natomiast obowiązek niezwłocznego złożenia wniosku o świadczenie , przepis nie wymuszał na ubezpieczonych konieczności składania wniosku o wcześniejszą emeryturę. Osoby te chcąc zatem uzyskać prawo do świadczenia na starych zasadach mogły złożyć wniosek o prawo do świadczenia także po dniu 31 grudnia 2008 r.

Dalej Sąd wywodził , że konstrukcja emerytury wcześniejszej , odmiennie niż w przypadku emerytury w wieku powszechnym , uzależnia nabycie prawa do tego świadczenia od uprzedniego złożenia wniosku . Wniosek taki , przesądza o realizacji prawa do emerytury wcześniejszej a także o samym powstaniu prawa do tego świadczenia . Decyzja o skorzystaniu z tego prawa zależy wyłącznie od woli ubezpieczonego . C. Ł. nie miała woli skorzystania z takiego uprawnienia , nie miała być może potrzeby , bądź świadomości takiego prawa .

Dlatego , też Sąd uznał , że prawo do świadczenia wnioskodawczyni , które nie zostało dotychczas zrealizowane , niejako niezwłocznie po spełnieniu przesłanek do jego nabycia , mogło zostać zrealizowane także w okresie późniejszym , nawet po uzyskaniu przez nią powszechnego wieku emerytalnego jeżeli świadczenie ustalone na starych zasadach , okazało się świadczeniem korzystniejszym od świadczenia wyliczonego w oparciu o nowe zasady ustalania emerytury . Z tych przyczyn Sąd przyznał wnioskodawczyni prawo do emerytury obliczonej według zasad wynikających z art. 53 w zw. z art. 46 i 29 ustawy

z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS , powołując w podstawie rozstrzygnięcia art. 477 ¹⁴ § 2 kpc .

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego

w R. z dnia 21 stycznia 2014 r. sygn. akt IV U 2271/13 w całości zarzucając w/w. wyrokowi :

- naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez błędną interpretację przepisów ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i zastosowanie w niniejszej sprawie przepisów art. 53

w związku z przepisem art. 46 i 29 ww. ustawy , podczas gdy w przypadku wnioskodawczyni Pani C. Ł. , kończącej w chwili składania wniosku 60 lat życia należało ustalić uprawnienia emerytalne jedynie na podstawie przepisu art. 24 ustawy emerytalnej .

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez oddalenie odwołania wnioskodawczyni .

W ocenie organu rentowego , na mocy obowiązującego stanu prawnego, nie ma możliwości ani podstaw do ustalenia uprawnień do emerytury na podstawie art. 46 , ponieważ wnioskodawczyni w dniu składania wniosku o emeryturę ukończyła przeznaczony dla niej wiek emerytalny , wynoszący 60 lat i 2 miesiące .

Zdaniem ZUS w niniejszej sprawie należało zatem ustalić emeryturę zgodnie z art. 24 tej ustawy . W konsekwencji zaskarżona decyzja z dnia 16 sierpnia 2013 r. została wydana prawidłowo i zgodnie z obowiązującymi przepisami , nie ma zatem podstaw do jej zmiany , jak uczynił to Sąd Instancji .

Sąd Apelacyjny zważył co następuje :

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona i podlega oddaleniu , zaskarżony wyrok jest bowiem w ocenie Sądu Apelacyjnego rozstrzygnięciem trafnym i wbrew temu co zarzuca skarżący , zgodnym z powołanymi przepisami prawa .

Stan faktyczny niniejszej sprawy był bezsporny , w szczególności bezsporne było że na dzień 31.12.2008 r. wnioskodawczyni spełniła wszystkie przesłanki do skutecznego ubiegania się o emeryturę przyznaną na podstawie art. 46 w zw. z art. 29 ustawy emerytalno – rentowej . Poza sporem jest również , że składając w dniu 4.07.2013 r. wniosek o emeryturę , C. Ł. miała ukończony powszechny wiek emerytalny .

Sporna pozostała natomiast ocena prawna sprawy , sprowadzająca się do rozstrzygnięcia , czy w świetle obowiązujących przepisów ustawy emerytalno - rentowej wnioskodawczyni składając wniosek o emeryturę przy ukończonym ustawowym wieku emerytalnym , zachowała prawo do uzyskania świadczenia w oparciu o art. 46 w związku art. 29 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS .

Brak takiego uprawnienia organ rentowy wywodził z treści art. 183 cyt. ustawy . Sąd Okręgowy przyjął , że powyższy przepis nie stoi na przeszkodzie , przyznaniu wnioskodawczyni prawa do emerytury , obliczonej w żądany przez nią sposób , który okazał się dla niej najkorzystniejszy . Sąd Apelacyjny podziela ocenę prawną sprawy i argumentację Sądu instancji .

Jak słusznie podkreślił Sąd Okręgowy , wbrew temu co wywodzi skarżący z treści art. 183 ani też 46 czy 29 powołanej ustawy , nie wynika , aby złożenie skutecznego wniosku o emeryturę , przy spełnieniu warunków z art. 46 i 29 ustawy do 31.12.2008 r. ograniczone było przedziałem czasowym , a co dalej idzie , aby osiągniecie powszechnego wieku emerytalnego eliminowało uprawnienie do ubiegania się o emeryturę w trybie powołanych wyżej przepisów . Również powoływany przez skarżącego art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS określający granice wiekowe powszechnego wieku emerytalnego ,

zdaniem Sądu Apelacyjnego w składzie orzekającym , nie prowadzi do wniosku o braku możliwości uwzględnienia roszczenia wnioskodawczyni , przepis ten zawiera bowiem zastrzeżenie , iż ubezpieczonym , urodzonym po dniu 31.12.1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku określonego w przepisie z zastrzeżeniem m.in. art. 46 ustawy .

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny podzielił ocenę prawną Sądu Instancji i jego argumentację zawartą w uzasadnieniu wyroku bez potrzeby jej powtarzania i uznając apelację organu rentowego za nieuzasadnioną orzekł o jej oddaleniu na podstawie art. 385 kpc.