Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2014 r.

na rozprawie

sprawy z wniosku M. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w J.

o zapłatę składek

na skutek apelacji wniesionej przez wnioskodawcę M. M.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krośnie

z dnia 9 grudnia 2013 r. sygn. akt IV U 14/13

I.  uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. z dnia 5 listopada 2012 r. i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania temu organowi rentowemu ,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. na rzecz wnioskodawcy M. M. kwotę 210 zł ( słownie dwieście dziesięć złotych ) tytułem zwrotu kosztów postępowania za obie instancje .

Sygn. akt III AUa 175/14

UZASADNIENIE

Decyzją z 5 listopada 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w J. ustalił w wymienionych w decyzji okresach, zadłużenie wnioskodawcy M. M. z tytułu składek na FUS w kwocie 25.328,69 zł, z tytułu składek na FUZ w kwocie 8.500 zł, składek na FP i FGŚP w kwocie 2.021,60 zł, skapitalizowanych odsetek od ww. składek na dzień 5 listopada 2012 r. w kwocie 31.812 zł , kosztów upomnienia w kwocie 566,72 zł i niepokrytych kosztów egzekucyjnych w kwocie 1.049,70 zł. Łączne zadłużenie wnioskodawcy na dzień 5 listopada 2012 r. wyniosło 69.278,70 zł.

Skarżąc powyższą decyzję odwołaniem wnioskodawca M. M., reprezentowany przez fachowego pełnomocnika zarzucił, że składki należne za lata 2000- 2002 uległy przedawnieniu. W konkluzji wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpoznania ewentualnie jej zmianę przez ustalenie kwoty zadłużenia z wyłączeniem przedawnionych składek.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, wskazując na prawidłowość zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu organ rentowy naprowadził, iż bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krośnie wyrokiem z 9 grudnia 2013 r. oddalił odwołanie wnioskodawcy.

W pisemnym uzasadnieniu wydanego rozstrzygnięcia Sąd pierwszej instancji, powołując treść art. 24 ust. 4 i ust. 5b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, stwierdził, iż wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego nie potwierdziły przedawnienia składek należnych za lata 2000 – 2002, gdyż dziesięcioletni bieg terminu przedawnienia tych składek uległ przerwaniu 16 kwietnia 2003 r., a to wskutek postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w S.. Jako podstawę prawną wydanego orzeczenia wskazał art. 477 ¹⁴§1 kpc.

Skarżąc powyższy wyrok apelacją wnioskodawca M. M. zarzucił naruszenie art. 24 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez jego błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że żadna część zaległych składek na ubezpieczenia społeczne nie uległa przedawnieniu, a to w sytuacji braku dowodu świadczącego o wszczęciu postępowania egzekucyjnego dotyczącego składek za lata 2000 – 2002.

W uzasadnieniu apelujący zaznaczył, że w aktach sprawy brak jest potwierdzenia, iż organ rentowy podjął jakąkolwiek czynność egzekucyjną wobec wnioskodawcy oraz że zawiadomił go o takiej czynności. W konkluzji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Apelacyjny w Rzeszowie ustalił i zważył, co następuje :

Apelacja wnioskodawcy M. M. jest uzasadniona o ile skutkuje uchylenie kwestionowanego wyroku, z tym, że w okolicznościach rozpoznawanej sprawy Sąd Apelacyjny uznał za konieczne uchylenie zarówno wyroku Sądu Okręgowego jak i poprzedzającej go decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w J. i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania bezpośrednio temu organowi rentowemu. Zaskarżona decyzja nie odpowiada bowiem warunkom, o jakich mowa w artykule 106 kpa, a więc nie wskazuje faktów, które organ rentowy uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł oraz przyczyn z powodu, których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej

Istotą sporu w przedmiotowej sprawie jest wysokość zadłużenia wnioskodawcy z tytułu nieopłaconych składek na wymienione w decyzji fundusze oraz kwestia przedawnienia składek.

W tym miejscu istotne jest przypomnienie, iż należności z tytułu składek , których płatnik nie uregulował w terminie podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może na drodze egzekucji administracyjnej lub sądowej dochodzić należności z tytułu składek tylko wtedy, gdy nie uległy one przedawnieniu. Przedawnienie przedmiotowych należności powoduje bowiem wygaśnięcie zobowiązania składkowego. Zarzut wnioskodawcy dotyczył przedawnienia należności z tytułu składek za lata 2000-2002. Przepisy ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych regulujące w sposób kompleksowy i wyłączny omawianą kwestię ulegały zmianom, stąd też uzasadnione wydaje się przypomnienie, iż do 31 grudnia 2002r. termin przedawnienia przedmiotowych należności wynosił 5 lat, a od 1 stycznia 2003r. do 31 grudnia 2011r. termin ten wynosił 10 lat licząc od dnia, w którym stały się one wymagalne. Ponieważ przepisy wprost nie stanowiły, czy do należności z tytułu składek, które stały się wymagalne przed 1 stycznia 2003r. i nie uległy przedawnieniu do 31 grudnia 2002r. stosuje się 10 letni termin przedawnienia, istniały w tym zakresie wątpliwości. Dopiero uchwała Sądu Najwyższego z 2 lipca 2008r. II UZP 5/08 wątpliwości te ostatecznie rozwiała stwierdzając, iż do takich należności stosuje się 10 letni termin przedawnienia. Od 1 stycznia 2012r. przedmiotowe należności ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, przy czym 5 letni termin stosuje się również do przedawnienia należności z tytułu składek, którego bieg rozpoczął się przed 1 stycznia 2012r., z tym, że bieg przedawnienia rozpoczyna się od 1 stycznia 2012r. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed 1 stycznia 2012r. nastąpiłoby zgodnie z przepisami dotychczasowymi wcześniej, przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Zatem wybór odpowiedniego terminu przedawnienia, zależy od tego, który z nich upłynie wcześniej. Termin przedawnienia należności w przypadkach określonych w art. 24 ust. 5a-6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ulega przerwaniu lub zawieszeniu. Przerwanie biegu przedawnienia ma ten skutek, że po ustaniu okoliczności powodującej przerwanie biegu przedawnienia, termin przedawnienia biegnie od nowa. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia sprawia zaś, że w terminie przedawnienia nie uwzględnia się co prawda okresu, w którym bieg przedawnienia był zawieszony, ale uwzględnia się okres przedawnienia, który poprzedzał okres zawieszenia. Powyższe jest o tyle istotne, gdyż zarzut przedawnienia obejmuje lata 2000-2002, a treść art. 24 ust.5 ustawy systemowej obowiązująca w tym okresie, a którą ( z uwagi na daty wydanych tytułów wykonawczych) również należy mieć na względzie przy ocenie omawianej kwestii, odnosiła się do przerwy biegu terminu przedawnienia. Zawieszenie biegu terminu przedawnienia dotyczyło jedynie sytuacji, w której nastąpiła śmierć spadkodawcy (płatnika). Zmiana stanu prawnego wprowadzona od 1 stycznia 2003r. przed dodanie ust.5 b. dotyczyła zawieszenia terminu przedawnienia. Przepis ten przewidywał zawieszenie biegu terminu przedawnienia, od dnia wszczęcia do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego oraz sądowego, z wyłączeniem wcześniejszych faz postępowania. Na skutek kolejnej nowelizacji przepisów od 1 lipca 2004r. ustawodawca rozszerzył zakres zawieszenia biegu terminu przedawnienia na okres od podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego. Do nieprzedawnionych należności stosuje się nie tylko nowy termin przedawnienia ale również wszystkie nowe przepisy dotyczące okoliczności mających wpływ na bieg terminu przedawnienia, tj. jego przerwanie i zawieszenie, o ile wymienione w nowych uregulowaniach podstawy przerwania lub zawieszenia biegu terminu przedawnienia powstały po tej dacie. Skutki wcześniejszych zdarzeń oceniać zaś należy według przepisów obowiązujących w chwili ich zaistnienia (por. wyrok NSA w Warszawiez 30 września 2009r. II GSK72/09).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy zauważyć ,iż zaskarżona decyzja nie wskazuje mechanizmu zastosowania powołanych przepisów, w sytuacji, gdy jak już wskazano na wstępie, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może na drodze egzekucji administracyjnej lub sądowej dochodzić należności z tytułu składek tylko wtedy, gdy nie uległy one przedawnieniu. Pozwany Zakład zobowiązany jest zatem zająć stanowisko w kwestii przedawnienia należności z tytułu składek czego jednak nie uczynił. W odpowiedzi na odwołanie brak jest również odniesienia się do powyższej kwestii. Postępowanie przed Sądem I instancji pomimo udzielonej przez organ rentowy informacji, nie uzupełniło wyżej wskazanych braków, stąd też wyrok tego Sądu akceptujący stanowisko organu rentowego zawarte w zaskarżonej decyzji jest, zdaniem Sądu Apelacyjnego, wadliwy i z tego też względu orzeczono o jego uchyleniu, jak i poprzedzającej go decyzji (...)przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania temu organowi.

Dlatego też rzeczą organu rentowego będzie przeprowadzenie pełnego postępowania wyjaśniającego, w kierunku wyżej wskazanym. W szczególności uzasadnione wydaje się uzupełnienie postępowania w zakresie prowadzonego postępowania egzekucyjnego, czy też czynności zmierzających do ściągnięcia należności, gdyż dotychczas zebrany materiał dowodowy wskazujący na wydanie tytułów wykonawczych i podejmowanie innych czynności zmierzających do wyegzekwowania należności z tytułu składek za okres od lipca 2000r. do lipca 2001r., nie pozwala na jednoznaczne przesądzenie spornej kwestii.

Przeprowadzenie szczegółowego postępowania pozwoli na wydanie decyzji uwzględniającej powyższe uwagi, (rozważenie czy i ewentualnie które należności z tytułu składek uległy przedawnieniu, przy szczegółowej ocenie okoliczności powodujących przerwanie względnie zawieszenie terminu przedawnienia), co jest niezbędne dla pełnej kontroli zgodności z prawem stanowiska pozwanego Zakładu w sytuacji złożenia środka odwoławczego.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 477 ^14a kpc.

Z.:

(...)

(...)

(...)