Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 17 czerwca 2014 r. w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 27 czerwca 2013 r. sygn. akt II C 42/13

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 5.400 (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I ACa 1259/13

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 27 czerwca 2013 r. Sąd Okręgowy
w Ł. w sprawie z powództwa Skarbu Państwa - Prezydenta Miasta Ł. przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą
w W. zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 229.891,88 złotych z tytułu opłaty za wieczyste użytkowanie wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 3 października 2012 r. do dnia zapłaty (pkt 1); zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 2) oraz nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 11.495 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu (pkt 3).

Sąd Okręgowy oparł powyższe rozstrzygnięcie na ustaleniach faktycznych, niespornych w zakresie przyjętym za podstawę rozstrzygnięcia, z których wynika, że Skarb Państwa jest właścicielem dwóch nieruchomości gruntowych położonych w Ł.:

- przy ul. (...) o pow. 4,7107 ha, na którą składają się działki oznaczone nr (...), dla której urządzona jest księga wieczysta nr (...) oraz

- przy ul. (...) o pow. 2,7188 ha, oznaczonej jako działka nr (...), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

(...) powyższe zostały oddane w użytkowanie wieczyste na okres do 5 grudnia 2089 r., przy czym pierwszy wpis prawa użytkowania wieczystego w przypadku pierwszej z wymienionych nieruchomości został dokonany w dniu 12 lipca 2000 r., a w przypadku drugiej nieruchomości - w dniu 9 listopada 1998 r.

Na podstawie warunkowej umowy sprzedaży z dnia 23 lutego 2007 r., a następnie umowy przeniesienia prawa z dnia 30 marca 2007 r. w formie aktu notarialnego rep. A nr (...) i rep. A nr (...), sporządzonych przez notariusza A. B. w W., pozwana spółka nabyła prawo użytkowania wieczystego nieruchomości przy ul. (...) obejmującej działki nr: (...).

Na podstawie umowy sprzedaży z dnia 23 marca 2007 r. w formie aktu notarialnego rep. A nr (...), sporządzonej przez notariusza W. J. w wykonaniu umowy z dnia 29 września 2006 r., pozwana spółka nabyła prawo użytkowania nieruchomości przy ul. (...) obejmującej działkę nr (...).

Na działkach, wchodzących w skład nieruchomości położonej przy
ul. (...), ustanowiono służebności gruntowe na rzecz każdoczesnego właściciela i użytkownika wieczystego:

- na działce nr (...) - służebność polegającą na prawie korzystania
z przechodu i przejazdu; wpisów dokonano 16 stycznia 2006 r. i 21 maja 2007 r.;

- na działce nr (...) - służebność polegającą na prawie korzystania
z przechodu i przejazdu (na rzecz każdoczesnego właściciela i użytkownika wieczystego działki nr (...), uregulowanej w księdze wieczystej nr (...)); wpisu dokonano dnia 6 listopada 2007 r.

- na działce nr (...)- służebność polegająca na prawie przechodu
i przejazdu począwszy od działki nr (...), a następnie wzdłuż ścian budynku wzniesionego na działce nr (...) i dookoła budynku istniejącym pasem asfaltowo – betonowym (na rzecz każdoczesnego użytkownika wieczystego działki nr (...) objętej księgą wieczystą nr (...)); wpisu dokonano dnia 2 kwietnia 2012 r.

Na skutek wniosku pozwanej o ustalenie, że podwyższenie opłaty
z tytułu użytkowania wieczystego było nieuzasadnione Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. orzeczeniem z dnia 9 marca 2011 r. ustaliło, że nowa opłata roczna z tytułu użytkowania gruntu, położonego w Ł. przy ul. (...), oznaczonego jako działki nr (...) o łącznej powierzchni 47.107 m ², wynosi od dnia 1 stycznia 2010 r.136.798, 73 zł

Wyrokiem z dnia 10 listopada 2011 r. Sąd Okręgowy w Łodzi w sprawie o sygn. III Ca 919/11 z apelacji spółki (...), jako powódki, zmienił zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego dla Łodzi - Widzewa w Łodzi w ten sposób, że ustalił wysokość opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego nieruchomości przy ul. (...) oznaczonej jako działka nr (...) na kwotę 78.953, 96 zł począwszy od dnia 1 stycznia 2010 r.

Monitem z dnia 13 czerwca 2012 r., doręczonym w dniu 20 czerwca 2012 r., powód wezwał pozwaną Spółkę do uregulowania należności z tytułu opłat za użytkowanie wieczystego za rok 2012 w kwocie 215.752, 69 zł wraz z odsetkami za opóźnienie i kosztami - w łącznej kwocie 221.521, 59 zł.

Oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy Sad Okręgowy wskazał, że pominął w swych ustaleniach pismo Zarządu Dróg i (...) z dnia 4 stycznia 2011 roku i mapy rozliczającej powierzchnię zajęcia działek numer (...) przez chodnik, biegnący wzdłuż ulicy (...) i szczegółowo swoje stanowisko uzasadnił . Uzasadnił także dlaczego nie przyjął, że faktycznie część działki oddanej w wieczyste użytkowanie została zajęta pod drogę lub chodnik.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał powództwo za zasadne. Podniósł zarazem, że zgodnie z art. 238 k.c. oraz art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.- dalej powoływana jako „u.g.n."), użytkownik wieczysty za oddanie nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste ponosi pierwszą opłatę i opłaty roczne. Jak stanowi natomiast art. 71 ust. 4 zd. 1 i 3 u.g.n., opłaty roczne wnosi się przez cały okres użytkowania wieczystego, w terminie do dnia 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Właściwy organ, na wniosek użytkownika wieczystego złożony nie później niż 14 dni przed upływem terminu płatności, może ustalić inny termin zapłaty, nieprzekraczający danego roku kalendarzowego. Powołany przepis wprost wskazuje termin powstania wymagalności świadczenia, które należne jest z tytułu powstania, a następnie trwania stosunku cywilnoprawnego użytkowania wieczystego. Nie można było wobec tego uznać, że kwestia, czy i w jaki sposób opodatkowane jest oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste oraz uiszczanie opłat rocznych, ma znaczenie dla oceny wymagalności świadczenia na gruncie prawa cywilnego.

Jak podkreślił Sąd meriti opłaty roczne uiszczane z tytułu użytkowania wieczystego są wprawdzie opodatkowane podatkiem VAT, jednakże dotyczy to tylko użytkowania wieczystego, ustanowionego po dniu 1 maja 2004 roku. Opłata roczna z tytułu użytkowania wieczystego gruntów, ustanowionego przed dniem 1 maja 2004 r., gdy taka czynność nie podlegała podatkowi od towarów i usług, po wejściu w życie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ani nie zawiera w sobie należnego podatku, ani też nie powinna być powiększona o taki podatek na podstawie przepisów tej ustawy (uchwała składu 7 sędziów NSA z dnia 8 stycznia 2007 r., I (...) 1/06, (...) 2007/2/27; por. także postanowienie SN z dnia 10 lutego 2006 r., III CZP 1/06, LexPolonica nr 400143; wyrok SN z dnia 10 maja 2007 r., III CSK 448/06, LexPolonica nr 1401037; wyrok SN z dnia 29 maja 2007 r., V CSK 44/07, LEX nr 447467). W powołanej uchwale NSA podkreślił, że opłaty roczne pozostają zobowiązaniami cywilnoprawnymi, uiszczanymi bez wezwania, natomiast właściciele nieruchomości uprawnieni do ich pobierania pomimo, że są podmiotami prawa publicznego (Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub ich związki) działają w tym przypadku w sferze prywatnoprawnej (dominium) i mogą być uznani za podatników.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy Sąd Okręgowy stwierdził, że przesłanką powstania wymagalności świadczenia z tytułu opłaty rocznej nie jest wezwanie do zapłaty, a tym bardziej wystawienie faktury VAT. Termin uregulowania opłaty wynika bowiem wprost z ustawy (art. 71 ust. 1 u.g.n.), która zawiera cywilnoprawną regulację stosunku użytkowania wieczystego. Przepisy prawa publicznego, a w szczególności prawa podatkowego, nie mają wpływu na treść i sposób wykonywania cywilnoprawnych obowiązków użytkownika wieczystego, natomiast kształtują zakres opodatkowania i obowiązki podatkowe podatników. Powyższe odnosi się do kwestii wtórnych i nie ma znaczenia dla określenia zakresu obowiązków cywilnoprawnych użytkownika wieczystego, do których należy przede wszystkim terminowe regulowanie opłat rocznych bez względu na to, czy właściciel nieruchomości realizuje własne obowiązki, wynikające z prawa podatkowego. Argument pozwanej, polegający na tym, że dokonując zapłaty opłaty bez uprzedniego wystawienia faktury VAT utraciłaby prawo do odliczenia podatku VAT w tym układzie pozbawiony jest doniosłości, skoro użytkownikiem wieczystym może być także osoba fizyczna nie prowadząca działalności gospodarczej, czy inny podmiot nie posiadający prawa do odliczenia podatku. Tymczasem każdy użytkownik wieczysty, bez względu na swój status prawny i możliwość dokonywania odliczeń, czy korzystania z ulg podatkowych ma obowiązek terminowego regulowania opłat rocznych bez uprzedniego wezwania.

Sąd Okręgowy wskazał także ,że pozwana spółka nie wykazała w tej sprawie,
w jakiej dacie nastąpiło ustanowienie użytkowania wieczystego nieruchomości na rzecz jej poprzedników prawnych, co wprost nie wynika z samej treści odpisów z ksiąg wieczystych, ani też z aktów notarialnych. Wobec tego twierdzenie, że w każdym przypadku użytkowanie wieczyste zostało ustanowione po dniu 1 maja
2004 r., z czym wiąże się opodatkowanie opłat podatkiem VAT, nie zostało udowodnione. Nie miało tu znaczenia, kiedy nastąpiło pochodne nabycie wcześniej ustanowionego prawa użytkowania wieczystego przez pozwaną spółkę, gdyż to moment powstania prawa użytkowania wieczystego (jego prawomocnego wpisania do księgi wieczystej) decyduje o powstaniu obowiązku podatkowego. Pozwana spółka, dokonując nabycia prawa użytkowania wieczystego, w każdym przypadku zawierała umowy jego pochodnego, odpłatnego nabycia, czyli umowy sprzedaży, natomiast nie była stroną pierwotnego oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, co mogło nastąpić głównie poprzez zawarcie stosownej umowy z właścicielem nieruchomości (Skarbem Państwa).

W oparciu o treść wpisów w księgach wieczystych ustalić można było jedynie, że w odniesieniu do obu nieruchomości oddanie w użytkowanie wieczyste nastąpiło do dnia 5 grudnia 2089 r., a pierwsze wpisy dotyczące użytkowników wieczystych zostały dokonane przed 1 maja 2004 r. W przypadku pierwszej z opisanych nieruchomości, uregulowanej w księdze wieczystej (...), pierwszymi wpisami dotyczącymi użytkowania wieczystego były wpisy oznaczone nr 4, 5 i 6 dokonane odpowiednio w dniach 12 lipca 2000 r., 5 marca 2001 r. i 26 maja 2004 r.
W odniesieniu do drugiej z opisanych nieruchomości, uregulowanej
w księdze wieczystej (...), pierwszymi wpisami, dotyczącymi użytkowania wieczystego, były wpisy oznaczone nr 2 i 3, dokonane odpowiednio w dniach 9 listopada 1998 r. i 15 marca 2000 r. W świetle informacji zawartych w przedłożonych przez powoda odpisach z ksiąg wieczystych, a także biorąc pod uwagę okres trwania użytkowania wieczystego wynoszący co do zasady 99 lat (art. 236 § 1 k.c.), uznać należało, że oddanie w użytkowanie wieczyste spornych nieruchomości do dnia 5 grudnia 2089 r. musiało nastąpić przed dniem 1 maja 2004 r. Zatem nawet gdyby zaakceptować (błędną) tezę pozwanej, że wystawienie faktury VAT warunkuje powstanie stanu wymagalności opłat rocznych dochodzonych przez powoda, to stanowisko to nie mogłoby się ostać wobec tego, że z racji powstania stosunku użytkowania wieczystego przed dniem 1 maja 2004 r. obowiązek podatkowy w tym przypadku nie powstał. Pozwana nie podjęła przy tym nawet próby wykazania, że ustalone co do wysokości opłaty roczne w ogóle zawierają w sobie kwotę podatku VAT.

Termin spełnienia świadczenia w postaci opłaty rocznej został określony w art. 71 ust. 4 u.g.n. w sposób kategoryczny i nie pozostawiający miejsca na odmienną interpretację, wobec czego stanowi termin spełnienia świadczenia w rozumieniu art. 455 k.c. W konsekwencji wezwanie użytkownika wieczystego do zapłaty nie było konieczne dla zaistnienia wymagalności świadczenia. W tym stanie rzeczy nie można było uznać, że warunkiem wymagalności świadczenia cywilnoprawnego, jakim jest opłata roczna, jest dodatkowo wystawienie faktury VAT.

Niezależnie od tego wysokości przedmiotowych opłat w odniesieniu do obu nieruchomości pozostających w użytkowaniu wieczystym były ustalone na podstawie orzeczenia Samorządowego Kolegium Odwoławczego i wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi, począwszy od 1 stycznia 2010 r. W tej sytuacji nie zachodziła jakakolwiek trudność w określeniu wysokości opłaty i ewentualnie wyliczenia należności odsetek ustawowych za opóźnienie.

W art. 72 ust. 3 u.g.n. określone zostały stawki procentowe opłat rocznych. W przypadku oddania nieruchomości na realizację urządzeń infrastruktury technicznej, czy innych celów publicznych, przewidziana w art. 72 ust. 3 pkt 4 stawka wynosi 1% ceny. Niewątpliwie możliwe jest zastosowanie takiej stawki w przypadku oddania nieruchomości pod budowę drogi publicznej, a ewentualnie także chodnika. Jednakże zmiana wysokości należnej opłaty rocznej w takiej sytuacji jest możliwa wyłącznie w trybie aktualizacji wysokości opłaty rocznej, wyczerpująco uregulowanym w przepisach art. 77 - 81 u.g.n. Pozwana spółka, powołując się na zajęcie części nieruchomości pod budowę drogi, mogła zainicjować na swój wniosek postępowanie w sprawie aktualizacji wysokości opłaty rocznej, na co zasadnie zwraca uwagę strona powodowa. Postępowania w przedmiocie uznania poprzednich aktualizacji wartości nieruchomości i wysokości opłat rocznych za nieuzasadnione były już prowadzone z udziałem pozwanej spółki zarówno przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym, jak i przed Sądem Okręgowym w Łodzi. Skutkowało to ustaleniem wysokości opłat rocznych na danym poziomie poczynając od dnia 1 stycznia 2010 r., które do chwili obecnej nie uległy zmianie. Stąd też w niniejszym postępowaniu kwestia prawidłowości wyliczenia opłaty, zastosowania określonej stawki procentowej, jak również kwestia faktycznego zajęcia użytkowanej nieruchomości pod budowę drogi nie miały znaczenia.

Sąd meriti podniósł także, że niezależnie od tego strona pozwana nie przedstawiła żadnych dowodów na to, czy i w jakim zakresie nastąpiło zajęcie użytkowanych nieruchomości i pozbawienie możliwości korzystania z nich.
W szczególności dowodów takich nie stanowiły pismo Zarządu Dróg
i (...), ani mapa, na co szczegółowo Sąd wskazał w ramach oceny dowodów. Strona pozwana nie wykazała, których dokładnie działek miała dotyczyć inwestycja i dlaczego miało to spowodować brak możliwości korzystania z gruntu. W chwili nabycia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości, pozwany miał wiedzę o obciążeniach gruntowych nieruchomości w postaci służebności gruntowych obejmujących m.in. prawo przejazdu i przechodu przez poszczególne działki, co wprost wynika z treści aktów notarialnych. Stąd też winien liczyć się z istniejącymi ograniczeniami w korzystaniu z nieruchomości i ewentualnie ze zmianami w tym zakresie, np. poprzez zmiany przebiegu ulicy, czy chodnika. Pozwana nie przedstawiła jednak w tym zakresie żadnych dowodów, podnosząc jedynie ogólne twierdzenie o zajęciu gruntu pod pozorem zmiany numeracji działek.

W świetle powyższego i wobec braku w tym zakresie jakiegokolwiek materiału dowodowego, Sąd Okręgowy nie miał możliwości zastosowania
art. 5 k.c. W okolicznościach sprawy dochodzenie roszczenia o zapłatę opłat rocznych przez powoda nie może być uznane za nadużycia prawa podmiotowego, bądź stanowić naruszenia zasad współżycia społecznego, skoro wynika wprost z uprawnień przyznanych ustawą i samej istoty stosunku użytkowania wieczystego. Co istotne, pozwana jako przedsiębiorca, tj. profesjonalny uczestnik obrotu cywilnoprawnego i gospodarczego, korzystający z fachowego zastępstwa prawnego miała zagwarantowaną prawem możliwość uzyskania obniżenia wysokości opłaty rocznej w drodze wystąpienia o aktualizację opłaty, z której to możliwości nie skorzystała.

O odsetkach ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia
w części skapitalizowanej za okres od dnia 1 kwietnia do 1 października 2012 r. i doliczonej do sumy głównej oraz odsetkach naliczanych od dnia wytoczenia powództwa do dnia zapłaty Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c. i art. 482 § 1 k.c. Obowiązek zapłaty i termin wymagalności świadczenia opłaty rocznej wynika wprost z ustawy, a do strony pozwanej w dniu 20 czerwca 2012 r. wystosowano monit zawierający wskazanie wysokości należności głównej. Stąd przyjąć należało, że pozwana pozostawała w opóźnieniu już od dnia następującego po dniu płatności opłat rocznych, tj. od 1 kwietnia 2012 r., a więc przed wniesieniem pozwu i dniem doręczenia jego odpisu. Roszczenie co do wysokości, w tym w zakresie odsetek nie było przy tym kwestionowane przez pozwaną.

Na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c., art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417 ze zm.) w zw z § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 490), Sąd Okręgowy zasądził od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 7.200 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 98 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nakazał pobranie od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Łodzi kwotę 11.495 zł tytułem nieuiszczonej opłaty sądowej od pozwu.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła pozwana, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1. obrazę prawa materialnego poprzez niewłaściwą wykładnię
art. 73 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i niezastosowanie art. 5 k.c.;

2. naruszenie prawa procesowego w stopniu, mającym wpływ na treść orzeczenia poprzez przekroczenie określonej w art. 233 § 1 k.p.c. zasady swobodnej oceny dowodów i naruszenie wynikającej z art. 309 k.p.c. zasady otwartego katalogu środków dowodowych.

W konsekwencji powyższych zarzutów skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu.

W odpowiedzi na apelację strona powodowa wniosła o oddalenie apelacji w całości i zasądzenie na rzecz Skarbu Państwa -Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Sąd Apelacyjny , poddając orzeczenie Sądu Okręgowego w Łodzi kontroli instancyjnej, nie znalazł podstaw do przyjęcia zasadności zarzutów apelacyjnych w stopniu rzutującym na poprawność merytoryczną rozstrzygnięcia.

Na wstępie należy wskazać, że -wbrew zarzutom apelującego -Sąd I instancji prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy, prawidłowo też poczynił ustalenia faktyczne w zakresie wynikającym z zaoferowanego przez strony materiału dowodowego, a nadto właściwie zastosował prawo materialne .

Co do zarzutu naruszenia prawa procesowego w stopniu, mającym wpływ na treść orzeczenia poprzez niezasadne pominięcie złożonej do akt sprawy mapy , szkiców ewidencyjnych z właściwych rejestrów gruntów oraz pisma Zarządu Dróg i (...) z dnia 4 stycznia 20011 roku Sąd Apelacyjny pragnie wskazać, że wbrew zarzutom apelującego szkice nie zostały złożone, a Sąd Okręgowy pozostałe dowody pominął . Oceniając materiał dowodowy odwołał się do ich treści właśnie po to, by wskazać motywy swojej decyzji. Nie ma w tym zarzucanej przez apelującego sprzeczności, przeciwnie jest logika wywodu, a w uzasadnieniu nie ma żadnych zarzucanych wad. Apelujący uważa, że jeśli sąd odmawia przeprowadzenia dowodu, to go pomija, a w przypadku powołanych dokumentów Sąd Okręgowy tego nie uczynił. Co do zasady Sąd uznając, że nie jest celowe przeprowadzenie dowodu oddala wniosek w tym zakresie. Pomija natomiast w swych ustaleniach dowody nieprzydatne dla rozstrzygnięcia bądź niejasne co do treści, na których ze wskazanych powodów bazować nie można. Co do pisma Zarządu Dróg i (...) w Ł. z dnia 4 stycznia 2011 roku, wystosowanego do kancelarii radcy prawnego, nie będącego pełnomocnikiem w sprawie niniejszej,to poza wskazaną koniecznością rozbiórki chodnika istniejącego nie zawiera żadnych danych co do przebiegu chodnika, nie wiadomo na jakie wystąpienie i przez kogo wystosowane stanowiło odpowiedź. Co do mapy to Sąd I instancji zasadnie podniósł, że nie zawierała ona legendy odnoszącej się do poprzedniej i aktualnej numeracji działek , z różnicy której strona pozwana zdawała sobie sprawę już na wstępie procesu. W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwana Spółka wniosła o przeprowadzenie dowodu z wykazu zmian gruntowych oraz mapy geodezyjnej, celem stwierdzenia zajęcia działki przez powoda . W związku ze złożonym wnioskiem strona pozwana została wezwana do sprecyzowania wniosku poprzez wskazanie o jakie dokumenty i mapę chodzi i do jakich organów władzy sąd miałby się o nie zwrócić . Wezwanie to pozostało bez odpowiedzi, natomiast w piśmie procesowym z dnia 12 czerwca 2013 roku strona pozwana odwołała się do mapy, którą załączyła, celem wykazania zakresu zajęcia gruntu, będącego w jej użytkowaniu wieczystym , a nadto dla wykazania zabrania przez stronę powodową części gruntu wniosła o przeprowadzenie dowodu z pisma (...) z dnia 4 stycznia 2011 roku, o którym była już mowa powyżej i o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków S. B., pracownika (...) w Ł. oraz P. Ś. – geodety, który sporządził mapę. Załączona mapa odzwierciedla przebieg działek w maju 2010 , a zmiana przebiegu chodnika miała być wykonana w roku następnym . Nie padł ze strony pozwanej przez cały proces wniosek o powołanie biegłego geodety. Nie może być także mowy o naruszeniu przez Sąd art. 309 k.p.c. Sąd I instancji nigdzie nie stwierdził, że przedstawiona mapa nie może być a limine dowodem w sprawie , a jedynie, że ze względu na jej treść i charakter nie sposób wyprowadzić z niej wniosków, jakie wywiódł skarżący.

Co do zeznań świadków , to zasadnie apelujący zarzuca , że Sąd I instancji nie podjął żadnej decyzji procesowej , a dowodów nie przeprowadził. Faktem jest, że nie ma decyzji Sądu co do w/w dowodów , które de facto przeprowadzone nie zostały, ale były one zbędne i podlegałyby oddaleniu. Z takiego założenia wyszedł także z pewnością Sąd Okręgowy, choć formalnie nie dał temu wyrazu w decyzji procesowej . Nie można dowodzić za pomocą zeznań świadków dokonanej zmiany numeracji działek, a już na pewno wiedzy na ten temat nie posiadałby pracownik (...). Natomiast geodeta, wnioskowany przez stronę pozwaną, autor mapy opracowanej w zakresie przez nią zleconym i to nie do celów prawnych nie mógłby swoimi zeznaniami wskazywać jak działki zostały oznaczone na nowo i które z dawnej numeracji odpowiadają działkom widniejącym na mapie. Załączona mapa jedynie w niewielkim zakresie i to nie w bezpośrednim sąsiedztwie chodnika odnosi się do działek oddanych w wieczyste użytkowanie. Zmiana oznaczenia działek była więc okolicznością znaną apelującemu od początku procesu, a wnioski dowodowe dla wyjaśnienia tej kwestii, ale zasadne i pomocne w rozstrzygnięciu sprawy nie zostały złożone.

Zwrócić należy także uwagę na jeszcze jeden aspekt sprawy. Strona pozwana właściwie nie wie kto zajął pas gruntu pod chodnik i zamiennie traktuje Skarb Państwa i Gminę Ł. , a to dwie odrębne osoby prawne, ponoszące samodzielną odpowiedzialność za własne działania lub zaniechania. Apelujący choćby w samej apelacji wskazuje, że część działki gruntu oddanej jej w wieczyste użytkowanie zabrał organ, który uprzednio grunt oddał, by z następnym fragmencie wskazać, że urządzenie przez Gminę na części działki chodnika , stanowiącego element pasa drogi nie nastąpiło w interesie pozwanego. To samo dotyczy pisma procesowego strony pozwanej z dnia 12 czerwca 2013 roku, w którym mowa o zajęciu gruntu przez właściciela nieruchomości, a następnie przez gminę na cele infrastruktury. Apelujący nie rozgranicza sfery działania podmiotu, który oddał mu grunt w użytkowanie wieczyste od działań samorządu terytorialnego, wobec którego służy mu ewentualnie wykorzystanie odpowiednich środków prawnych .

Wskazać nadto należy, że ochrona prawa do korzystania z całej nieruchomości, jakkolwiek ważna dla interesów strony pozwanej, jest obojętna dla procesu o zapłatę za wieczyste użytkowanie , jeśli jej wysokość-jak w sprawie niniejszej - została ustalona we właściwym trybie. Żaden z przedstawionych przez stronę pozwaną dowodów nie odnosił się do roku 2012 , a nadto nie jest znana zależność pomiędzy wykonaniem chodnika wzdłuż ulicy (...) i obciążeniem wskazanych w stanie faktycznym nieruchomości służebnością przejścia .

Co do zarzutów naruszenia przez Sąd I instancji art. 73 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami i niezastosowania art. 5 k.c. należy podnieść, że one także nie były uzasadnione jurydycznie.

Przepis art. 73 ust. 1 i 2 powołanej ustawy ( Dz.U.2014.518 j.t ) stanowi, że jeżeli nieruchomość gruntowa została oddana w użytkowanie wieczyste na więcej niż jeden cel, stawkę procentową opłaty rocznej przyjmuje się dla tego celu, który w umowie o oddanie w użytkowanie wieczyste został określony jako podstawowy ( tu 3%). Natomiast jeżeli po oddaniu nieruchomości gruntowej w użytkowanie wieczyste nastąpi trwała zmiana sposobu korzystania z nieruchomości, powodująca zmianę celu, na który nieruchomość została oddana, stawkę procentową opłaty rocznej zmienia się stosownie do tego celu. Przy dokonywaniu zmiany stawki procentowej stosuje się tryb postępowania określony w art. 78-81.

Ustawodawca wprost odsyła do trybu przewidzianego dla aktualizacji opłaty za wieczyste użytkowanie czyli przepisów art. 78-81 ustawy o gospodarce nieruchomościami. To postępowanie może skutkować przecież także obniżeniem wysokości opłaty, może zostać zapoczątkowane nie tylko przez oddającego w użytkowanie wieczyste, ale także przez wieczystego użytkownika. Strona pozwana miała możliwość podniesienia kwestii zajęcia części nieruchomości na cele publiczne w toku postępowania aktualizacyjnego. W niniejszym postępowaniu kwestia ta jest bez znaczenia, o czym już była mowa wyżej . W pełni należy podzielić w tej kwestii rozważania Sądu Okręgowego zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku i nie ma potrzeby ich powtarzać.

Co do zarzutu naruszenia art. 5 k.c. to trudno w okolicznościach niniejszej sprawy uznać, że strona powodowa, dochodząc należnych jej z mocy prawa opłat za użytkowanie gruntu dopuściła się nadużycia prawa podmiotowego. Jej uprawnienia wynikają wprost z samej istoty oddania gruntu w wieczyste użytkowanie i znajdują potwierdzenie w powołanych przepisach prawa. Trzeba podkreślić także, że strona pozwana, będąca profesjonalistą w obrocie, ma świadomość przysługujących jej dopuszczonych przez prawo rozwiązań chroniących jej prawa, z czego dotychczas skutecznie nie skorzystała. Takie postępowanie nie może obciążać przeciwnika procesowego. Nie może także pozostać poza zakresem rozważań okoliczność, że strona pozwana od co najmniej 2010 roku nie płaci za wieczyste użytkowanie, więc sama prawo narusza , narażając się na odpowiedzialność cywilną . Nie może więc skutecznie powoływać się na zasady współżycia społecznego, jako oręż obrony w tej sprawie .

Powoływany w toku procesu zarzut braku wymagalności roszczeń strony powodowej w związku z niewystawieniem faktury VAT pozostał poza zakresem zarzutów apelacyjnych , więc nie ma potrzeby rozważać tej kwestii, choć wywody Sądu I instancji są także w tej części zasadne w pełni.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny oddalił apelację strony pozwanej na podstawie art. 385 k.p.c., obciążając skarżącego kosztami zastępstwa procesowego strony powodowej, ustalonymi na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz w wysokości wynikającej z § 6 pkt. 7 oraz § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu / t. jedn. Dz. U. z 2013 poz. 461/