Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 lipca 2014 r. w Krakowie

sprawy z wniosku M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w N.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawczyni M. K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Nowym Sączu Wydziału IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 6 listopada 2013 r. sygn. akt IV U 1170/13

I.  z m i e n i a zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznaje M. K. emeryturę od dnia 3 kwietnia 2013 r.;

II.  stwierdza, że organ rentowy ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. na rzecz M. K. kwotę 30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt III AUa 2536/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 6 listopada 2013 r. Sąd Okręgowy w Nowym Sączu oddalił odwołanie M. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w N. z dnia 27 maja 2013 r., którą organ rentowy odmówił przyznania wnioskodawczyni emerytury w wieku obniżonym.

Sąd Okręgowy jako bezsporne uznał, że wnioskodawczyni M. K., urodzona (...) z dniem (...) (...)ukończyła 55 lat życia, ponadto nie należy do otwartego funduszu emerytalnego. Wniosek o ustalenie prawa do emerytury złożyła w dniu 30 kwietnia 2013 r. Sąd Okręgowy ustalił, że ogólny staż pracy wnioskodawczyni wynosi na dzień 1 stycznia 1999 r. - 20 lat, 2 miesiące i 21 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 14 lat 10 miesięcy i 8 dni okresów pracy w szczególnych warunkach. W czasie zatrudnienia w Szpitalu (...) w G. w okresie od 6 maja 1982 r. do 31 stycznia 1984 r. wnioskodawczyni przebywała na urlopie wychowawczym. Po dniu 15 listopada 1991 r., a do do dnia 31 grudnia 1998 r. przebywała ona na „chorobowym” przez 122 dni. Z tego tytułu otrzymała wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby. Za pracę w szczególnych warunkach organ rentowy uznał zatrudnienie wnioskodawczyni od 16 października 1978 r. do 31 stycznia 1979 r. oraz od 1 lutego 1984 r. do 31 grudnia 1998 r. - w łącznym wymiarze 14 lat, 10 miesięcy i 8 dni (po wyłączeniu okresu urlopu wychowawczego oraz zasiłków chorobowych po dniu 15 listopada 1991 r.)

Powołując się na art. 184 ust.1 i ust 2. oraz art. 32 ust 1, ust 4 i ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), a także rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43) Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie. W ramach bezspornych okoliczności faktycznych Sąd pierwszej instancji wskazał w pisemnych motywach rozstrzygnięcia na to, że na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawczyni legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 20 lat, 2 miesiące i 21 dni, w tym posiada okres pracy w szczególnych warunkach wynoszący łącznie 14 lat, 10 miesięcy i 8 dni. Nie budzi też wątpliwości, że praca, którą wnioskodawczyni wykonywała w Szpitalu (...) w G. stanowiła zatrudnienie w szczególnych warunkach. Sąd Okręgowy uznał, iż kluczowym dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy jest ustalenie czy przypadające w trakcie świadczenia przez wnioskodawczynię pracy w szczególnych warunkach okresy pobierania zasiłku chorobowego po dniu 15 listopada 1991 r. – 122 dni należy zaliczyć do pracy o tym charakterze, co dawałoby wnioskodawczyni 15 lat takiej pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że rozporządzenie z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze posługuje się starą (tj. przejętą z ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników) terminologią w zakresie nazywania okresów ubezpieczenia okresami zatrudnienia a nie jak obecnie w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - okresami składkowymi i nieskładkowymi. W związku z tym pojawia się problem z prawnym zakwalifikowaniem, na potrzeby ustalenia prawa do świadczeń z rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, okresów pozostawania w stosunku pracy i jej niewykonywania ze względu na pobieranie wynagrodzenia za czas choroby albo świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, które wedle art. 11 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników były traktowane jak okresy zatrudnienia, zaś na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy rewaloryzacyjnej (obecnie art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) są okresami składkowymi (zasiłek macierzyński) lub na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy rewaloryzacyjnej (obecnie art. 7 pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS) okresami nieskładkowymi (wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek chorobowy i opiekuńczy). Sąd pierwszej instancji oceniając ten problem, w konkluzji stwierdził, że wymóg posiadania wymaganego okresu zatrudnienia (obecnie: wykazanie się 20/25 latami okresów składkowych i nieskładkowych) będzie spełniony wtedy, gdy w tym okresie ubezpieczony wykazał się co do zasady 15 latami pracy w szczególnych warunkach wykonywanej na zasadach określonych w § 2 ust. 1 wyżej cyt. rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego, tj. pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Zaakcentował, że zaliczenie okresów pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy oraz zasiłków z ubezpieczenia społecznego do okresów zatrudnienia (a po dniu 15 listopada 1991 r. do okresów składkowych i nieskładkowych) przesądzało w przeszłości i przesądza obecnie wyłącznie o ich uwzględnieniu w okresach zatrudnienia (składkowych i nieskładkowych), nie zaś w szczególnym stażu pracy. Warunek wykazania co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych musi być spełniony na dzień 1 stycznia 1999 r. Według Sądu Okręgowego, przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wprost stanowi, że okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie dolicza się do stażu szczególnego. Oznacza to, że okres, w którym wnioskodawczyni korzystała z zasiłku chorobowego po dniu 14 listopada 1991 nie podlega wliczeniu do stażu pracy w szczególnych warunkach. Jednocześnie, Sąd Okręgowy uznał, iż organ rentowy zasadnie też pomniejszył wnioskodawczyni staż pracy w warunkach szczególnych o okres urlopu wychowawczego przypadającego od dnia 6 maja 1982 r. do 31 stycznia 1984 r. Zatem skoro wnioskodawczyni nie legitymuje się 15 latami pracy w warunkach szczególnych, a jedynie okresem takiej pracy w wymiarze 14 lat, 10 miesięcy i 8 dni, to nie przysługuje jej emerytura w wieku obniżonym i odwołanie oddalił.

Apelację od powyższego wyroku wywiodła wnioskodawczyni M. K.. Wyrok ten zaskarżyła w całości, zarzucając mu naruszenie prawa materialnego, a zwłaszcza art. 184 i art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U z 2013 r. poz. 1440) przez niewłaściwą interpretację tych przepisów oraz relacji istniejących pomiędzy tymi przepisami, co spowodowało niewłaściwe zastosowanie przez Sąd pierwszej instancji art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS wbrew wyraźnemu brzmieniu art. 184 ust.1 i 2, a w szczególności zapisów ust. 1 pkt 1 tego artykułu, co doprowadziło do ustalenia, iż ze stażu pracy wnioskodawczyni w szczególnych warunkach należało odliczyć zwolnienia z tytułu niezdolności do pracy spowodowane chorobą za okres od 14 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. w wymiarze 122 dni. Wnioskodawczyni zarzuciła również błędną wykładnię § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach w kontekście § 4 ust. 1 rozporządzenia, co doprowadziło do przyjęcia przez Sad Okręgowy tezy, iż wymóg wykonywania pracy stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy, o którym mowa w § 2 ust. 1 rozporządzenia „każe wyłączyć” ze stażu pracy w szczególnych warunkach okres pobierania zasiłków chorobowych (czasem kilkudniowych). Ponadto podniosła naruszenie prawa procesowego - art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i przez to błędną ocenę tego materiału prowadzącą do przyjęcia, że w okresie od 6 maja 1982 r. do 31 stycznia 1982 (błąd pisarski ) winno być 1984 r. była ona na urlopie wychowawczym, a po dniu 15 listopada 1991 r. do 31 grudnia 1998 r. była „na chorobowym” przez 122 dni, za co otrzymała zasiłki z ubezpieczenia społecznego i okresy te nie zostały jej zaliczone do pracy w szczególnych warunkach , a zwłaszcza przyjęcie przez Sąd Okręgowy, że organ rentowy „zasadnie pomniejszył” też staż pracy w szczególnych warunkach o okres urlopu wychowawczego, gdy w rzeczywistości wnioskodawczyni w okresie przebywania na urlopie wychowawczym nie pracowała w warunkach szczególnych, w związku z czym bezprzedmiotowe byłoby wyłączenie tego okresu z okresu pracy w warunkach szczególnych, czego faktycznie organ rentowy nie uczynił pomimo błędnego zapisu w decyzji z dnia 27 maja 2013 r. zaliczając jej okres urlopu wychowawczego tylko do ogólnego stażu pracy - 20 lat 2 miesiące i 21 dni na dzień 31 grudnia 1998 r.

Powołując się na powyższe zarzuty apelująca wniosła o zmianę wyroku i przyznanie jej emerytury od dnia 3 kwietnia 2013 r., ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Uzasadniając powyższe zarzuty wnioskodawczyni podniosła, że ustalenia Sądu Okręgowego stwierdzające, że organ rentowy słusznie wyłączył z kwalifikowanego stażu pracy okres urlopu wychowawczego (z czym należałoby się zgodzić, gdyby istotnie okres urlopu wychowawczego przypadał na okres jej pracy w warunkach szczególnych) są niezgodne z rzeczywistym stanem sprawy i zgromadzoną w sprawie dokumentacją. Wskazała, że Sąd przyjął błędne zapisy dokonane przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji i ustalił wyłączenie z kwalifikowanego stażu pracy tj. pracy wykonywanej w warunkach szczególnych okresu urlopu wychowawczego, który faktycznie nie został prze organ rentowy wyłączony z tego stażu pracy, gdyż urlop ten trwający od 6 maja 1982 r. do 31 stycznia 1984 r. przypadał na okres, kiedy ona nie wykonywała pracy w warunkach szczególnych (od 1 lutego 1979 r. do 31 stycznia 1984 r.) ani też nie domagała się wliczenia tego okresu do stażu kwalifikowanego. Okres urlopu wychowawczego został wliczony jedynie do jej tzw. ogólnego stażu pracy, który na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił wymagane przepisami co najmniej 20 lat w przypadku kobiet. - art.184 ust.1 pkt.2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Następnie wskazała, że Sąd Okręgowy zastosował przepis art. 32 ust.1a ww. ustawy w konsekwencji nie uwzględniając przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach okresów niewykonywania pracy za które został wypłacony zasiłek chorobowy po dniu 14 listopada 1991 r., co nie było prawidłowe. Podała, że, art. 184 przedmiotowej ustawy w sposób odrębny i szczególny uregulował sytuację prawną ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymowali się okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych 15 lat - wymaganych w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet oraz okresem składkowym i nieskładkowym o którym mowa w art.27 (20 lat) gwarantując takim ubezpieczonym prawo do nabycia emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego przewidzianego w art. 32 ustawy. Wnioskodawczyni podkreśliła, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem, wykazanie w dniu 1 stycznia 1999 r. określonego w art. 184 ww. ustawy z dnia 27 grudnia 1998 r. okresu 15 lat wykonywania pracy w szczególnych warunkach wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego, według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy obowiązującej po dniu 1 lipca 2004 r. Apelująca podniosła, że skoro na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymowała się ona ponad 20 letnim stażem pracy (okres ten wynosił 20 lat, 2 miesiące i 21 dni) obejmującym okres składkowy i nieskładkowy w rozumieniu art. 184 ust. 1 pkt.2 ustawy oraz okresem zatrudnienia szczególnych warunkach wynoszącym ponad 15 lat (15 lat 2 miesiące i 14 dni) - zgodnie z tym przepisem oraz stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. po osiągnięciu wieku emerytalnego, tj. 55 lat ( w dniu(...)r.) - winna nabyć uprawnienia emerytalne. Apelująca wskazała jednocześnie, że powołany przez Sąd pierwszej instancji wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 kwietnia 2013 r. I UK 561/12 nie odnosi się do stanu faktycznego analogicznego do realiów niniejszej sprawy, gdyż dotyczy wyłączenia ze stażu szczególnego okresu urlopu wychowawczego, czego ona nie kwestionuje.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja jest uzasadniona.

W niniejszej sprawie rozstrzygnięcia wymagało, czy wnioskodawczyni spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 ze zm.), a w szczególności czy legitymuje się piętnastoletnim okresem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze w rozumieniu tej ustawy i rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). W tym zakresie sporne pozostawało, czy przypadające w trakcie świadczenia przez wnioskodawczynię pracy w szczególnych w warunkach w ramach zatrudnienia w Szpitalu (...) w G. okresy pobierania zasiłku chorobowego po dniu 15 listopada 1991 r. – 122 dni, należy zaliczyć do pracy o takim charakterze.

Dnia 27 maja 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N. wydał decyzję odmawiającą M. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym uznając, iż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udowodniła ona co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy odjął z okresu stażu w warunkach szczególnych okres pobierania zasiłku chorobowego po dniu 14 listopada 1991 r. - 122 dni, co spowodowało, że wnioskodawczyni legitymowała się 14 latami 10 miesiącami i 8 dniami okresów pracy w warunkach szczególnych na dzień 1 stycznia 1999 r. Za pracę w szczególnych warunkach uznał zatrudnienie od 16 października 1978 r. do dnia 31 stycznia 1979 r. oraz od dnia 1 lutego 1984 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. Okoliczność, że w tym okresie wnioskodawczyni wykonywała pracę w warunkach szczególnych pozostaje poza sporem. Zatrudniona bowiem była w Szpitalu (...) w G. na stanowisku pielęgniarki dyplomowanej – sanitariuszki, następnie pielęgniarki, st. pielęgniarki w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii – Wykaz A , Dział XII poz. 1 i 2 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Pozostaje zatem kwestią czy do tej pracy należy zaliczyć również okres pobierania przez wnioskodawczynię zasiłku chorobowego przez 122 dni.

Dokonując ponownej oceny uprawnień wnioskodawczyni do emerytury w wieku obniżonym na podstawie art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd Apelacyjny doszedł do przekonania, iż ustalenia i rozważania Sądu Okręgowego podane w pisemnych motywach rozstrzygnięcia są w tym zakresie nieprawidłowe.

Zawarty w przepisach przejściowych ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, przepis art.184 dotyczy tych osób, urodzonych po 31 grudnia 1948 r., które w dniu wejścia w życie ustawy (w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęły: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze - wynoszący 15 lat - wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia emerytury w wieku niższym, niż 65 lat w przypadku mężczyzn; 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (25 lat dla mężczyzn). Takim ubezpieczonym emerytura przysługuje w przypadku nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy w razie bycia pracownikiem, przy czym wymóg rozwiązania stosunku pracy istniał do 31 grudnia 2012 r., po tej dacie przepis uległ zmianie i dotyczy on już sytuacji faktycznej wnioskodawczyni (zob. Dz. U. z 2012 r. poz. 637). Powyższy przepis stanowi zatem samoistną podstawę nabycia prawa do emerytury w oderwaniu od chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Ma on zastosowanie wobec ubezpieczonych, którzy w dniu 1 stycznia 1999 r. osiągnęli pełny staż ubezpieczeniowy (20 lat kobiety), w tym wymagany okres pracy w szczególnych warunkach (15 lat) lecz nie osiągnęli wieku emerytalnego, co oznacza, że ci ubezpieczeni mogą realizować prawo do emerytury na poprzednich zasadach, po osiągnięciu (nawet po dniu 31 grudnia 2008 r.) wieku emerytalnego. Z kolei art. 32 cyt. ustawy ma zastosowanie w stosunku do tych ubezpieczonych, którzy choćby jeden z tych okresów osiągnęli po dniu 1 stycznia 1999 r., a przed dniem 31 grudnia 2008 r. Przyjęte natomiast w art. 32 ust.1a omawianej ustawy różnicowanie okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. nr 107, poz. 450 z późn. zm.), w której poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Okres tej pracy obejmował bowiem okresy składkowe i nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy zgodnie z umową o pracę (zob. pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r. III UZP 10/03, LEX nr 81642). W świetle jednak art. 184 ustawy okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy, przypadające po dniu 14 listopada 1991 r., wlicza się do okresu pracy w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu Apelacyjnego stanowisko Sądu Okręgowego nie zasługuje tym samym na uwzględnienie. Wskazany wyżej przepis art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych został do tej ustawy dodany od dnia 1 lipca 2004 r. Ustawodawca, wprowadzając zmiany pojęcia „zatrudnienia w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze", nie uchwalił przepisów międzyczasowych, w związku z czym zakres stosowania art. 32 ust.1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych był przedmiotem skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie jego niezgodności z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2008 r., K 33/06 (OTK-A 2008 nr 6, poz. 106), uznawszy za właściwą dla oceny konstytucyjności omawianego przepisu chwilę powstania prawa podmiotowego, w tym wypadku prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, oddalił zarzut, że zmiana warunków emerytalnych prowadzi do naruszenia praw nabytych. Stwierdził, że oceniana zmiana może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość. Wypada też zauważyć, że kwestia zastosowania art. 32 ust.1a ustawy o emerytach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przy ustalaniu okresów pracy w warunkach szczególnych wymaganych przez art. 184 tej ustawy była wielokrotnie przedmiotem oceny Sądu Najwyższego. Z jednoznacznego i ugruntowanego orzecznictwa w tym zakresie, które Sąd Apelacyjny w pełni akceptuje, wynika, że co prawda przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca 2004 r. i odnosi skutek również względem stanów prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia w życie, jednakże jak wielokrotnie wyjaśniał Sąd Najwyższy (między innymi w wyrokach z dnia 23 kwietnia 2010 r. II UK 313/09, LEX nr 604217; z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, LEX nr 15405. oraz z dnia 13 lipca 2011 r., I UK 12/11, LEX nr 989126 i powołanych tam orzeczeniach), osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (m.in. 15 lat pracy w warunkach szczególnych) wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust.1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r. Zatem przy założeniu, zgodnie ze stanowiskiem wnioskodawczyni, że uzyskała wymagany na podstawie obowiązujących do dnia 1 stycznia 1999 r. przepisów okres zatrudnienia w szczególnych warunkach przed wskazaną wyżej datą należy przyjąć, że przedmiotowy przepis nie znajduje zastosowania przy ustalaniu jej okresu pracy w warunkach szczególnych, co wyklucza możliwość odliczenia od tego okresu -okresu pobierania zasiłku chorobowego. Zatem nie jest dopuszczalne w niniejszej sprawie pominięcie okresu pobierania przez wnioskodawczynię zasiłku chorobowego po dniu 14 listopada 1991 r. (122 dni) z powołaniem na art. 32 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stanowisko Sądu Okręgowego oparte jest na błędnym rozumieniu wzajemnego powiązania art. 184 i art. 32 ust. 1a cytowanej ustawy.

Odnosząc się jeszcze do twierdzeń Sądu Okręgowego o zasadności pomniejszenia przez organ rentowy stażu pracy wnioskodawczyni w szczególnych warunkach o okres urlopu wychowawczego, to podnieść należy, iż w niniejszym postępowaniu są one bezprzedmiotowe. Zauważyć należy, iż wnioskodawczyni w okresie przebywania na urlopie wychowawczym od dnia 6 maja 1982 r. do dnia 31 stycznia 1984 r. nie pracowała w warunkach szczególnych, w związku z tym bezzasadne byłoby wyłączenie tego okresu z okresu pracy w warunkach szczególnych, czego faktycznie organ rentowy nie uczynił i czego sama wnioskodawczyni nie żądała. Domagała się jedynie zaliczenia jej do stażu pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 16 października 1978 r. do 31 stycznia 1979 r. tj. 3 miesiące 14 dni i oraz od dnia 1 lutego 1984 r. do 31 grudnia 1998 r. tj. 14 lat i 11 miesięcy (łącznie wg. jej wyliczeń 15 lat 2 miesiące i 14 dni ), kiedy to faktycznie wykonywała pracę w warunkach szczególnych. Okres urlopu wychowawczego został jej wliczony wyłącznie do tzw. ogólnego stażu pracy, który na dzień 1 stycznia 1999 r. wynosił wymagane przepisami ponad 20 lat w przypadku kobiet. Natomiast doliczenie 122 dni pracy w warunkach szczególnych do uznanego okresu przez organ rentowy (14 lat, 10 miesięcy i 8 dni) powoduje, że wnioskodawczyni legitymuje się co najmniej 15 latami pracy w warunkach szczególnych.

Wszystko to prowadzi do zmiany zaskarżonego wyroku i przyznania wnioskodawczyni prawa do emerytury w wieku obniżonym od dnia 3 kwietnia 2013 r. Wprawdzie jak wynika z akt organu rentowego wniosek o przyznanie emerytury został złożony w dniu 30 kwietnia 2013 r., jednak sporne świadczenie zostało przyznane wnioskodawczyni nie od pierwszego dnia tego miesiąca, a od dnia 3 kwietnia 2013 r. Trzeba bowiem mieć na względzie, że w dacie złożenia wniosku o emeryturę wnioskodawczyni nie ukończyła jeszcze 55 lat - urodziła się ona w (...) (...)r. zatem wymagany przepisami obniżony wiek emerytalny ( 55 lat kobieta) osiągnęła w dniu (...)r.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny na podstawie wyżej wskazanych przepisów prawa materialnego i na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie pierwszym sentencji.

W punkcie drugim Sąd Apelacyjny stwierdził odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na zasadzie art. 118 ust. 1a zd. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Organ rentowy na dzień wydania zaskarżonej decyzji dysponował wszelkimi danymi niezbędnymi do ustalenia M. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym. Nieprzyznanie tego świadczenia wynikało wyłącznie z dokonania błędnej wykładni przepisów prawa, które nie może znaleźć usprawiedliwienia wobec utrwalonego w orzecznictwie Sądu Najwyższego stanowiska co do zastosowania art. 32 ust. 1a ww. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla osób, które dochodzą tego prawa na podstawie art. 184 ustawy. W związku z tym istniały podstawy do uznania, że opóźnienie w przyznaniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność.

O kosztach postępowania apelacyjnego ( 30 zł opłata od apelacji) orzeczono na zasadzie art. 98 § 2 k.p.c.