Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 sierpnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Lublinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 1 sierpnia 2012 r. w Lublinie

sprawy T. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w L.

o prawo do emerytury

na skutek apelacji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w L.

od wyroku Sądu Okręgowego w Lublinie

z dnia 2 kwietnia 2012 r. sygn. akt VIII U 359/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału
w L. na rzecz T. Z. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

III AUa 581/12

UZASADNIENIE

Organ rentowy - Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 10 czerwca 2011 roku odmówił T. Z. przyznania prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 roku, Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. 1983, Nr 8, poz. 43 ze zm.). Organ rentowy przyjął, że wnioskodawca na wymagany co najmniej 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze udowodnił jedynie okres 5 lat, 3 miesięcy i 29 dni takiej pracy, przy czym za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach organ rentowy nie uznał okresu zatrudnienia w Krajowej Spółce (...) w T. w okresie od dnia 01 marca 1979 roku do dnia 28 lutego 1985 roku na stanowisku kierownika działu transportu oraz od dnia 01 marca 1985 roku do dnia 31 grudnia 1998 roku na stanowisku zastępcy kierownika działu transportu w łącznej ilości 19 lat i 10 miesięcy.

Od tej decyzji odwołanie do Sądu Okręgowego – Sądu Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wniósł wnioskodawca T. Z., domagając się zmiany powyższej decyzji i przyznania prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wskazując, że spełnia wszystkie ustawowe warunki.

Wyrokiem z dnia 2 kwietnia 2012 roku Sąd Okręgowy w Lublinie zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił T. Z. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 7 maja 2011 roku. Sąd Okręgowy ustalił, że T. Z., urodzony (...), w dniu 2 maja 2011 złożył wniosek o emeryturę. Dołączył do niego m.in. kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych, w którym wskazał, iż nie pozostaje stosunku pracy oraz świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia 31 sierpnia 2010 roku wystawione przez Krajową Spółkę (...) S.A. w T. z którego wynika między innymi, iż w okresie od dnia 01.03.1979 roku do dnia 31.12.1998 roku stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę dozoru inżynieryjno- technicznego nad pracą podległego personelu wykonującego prace w warunkach szczególnych, wymienionych w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 wskazanego w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1982 roku (Dz. U. 1983, Nr 8, poz. 43) na stanowisku kierownika działu transportu i zastępcy kierownika działu transportu wymienionym w wykazie A, dziale XIV, poz. 24 pkt 1 stanowiącym załącznik numer 2 do Zarządzenia Nr 16 Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1988 roku w sprawie stanowisk pracy na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Na podstawie przedłożonych dokumentów Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za udowodniony - na dzień 1 stycznia 1999 roku - staż ubezpieczeniowy wynoszący łącznie 27 lat, 3 miesiące i 7 dni.

W toku postępowania w celu ustalenia faktu świadczenia przez skarżącego - codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy- pracy w warunkach szczególnych Sąd dopuścił dowód z akt osobowych oraz zeznań wnioskodawcy i świadków.

Sąd Okręgowy uznał, że poza sporem pozostaje, iż T. Z. w okresie od 02 listopada 1973 roku do dnia 31 sierpnia 2010 roku pozostawał w zatrudnieniu początkowo w Cukrownia (...) S.A. w L., a następnie / po jej przekształceniu/ w Krajowej Spółce (...) w T. na następujących stanowiskach - majstra warsztatów samochodowych w okresie od dnia 02.11.1973 roku do dnia 28.02.1979 roku, kierownika działu transportu w okresie od dnia 01.03.1979 roku do dnia 28.02.1985 roku, zastępcy kierownika działu transportu w okresie od dnia 01.03.1985 roku do dnia 31.07.2004 roku, zastępcy kierownika działu transportowo-gospodarczego w okresie od dnia 01.08.2004 roku do dnia 30.06.2006 roku, zastępcy kierownika działu administracji i kadr ds. administracji w okresie od dnia 01.07.2006 roku do dnia 31.07.2007 roku oraz kierownika działu administracji w okresie od dnia 01.08.2007 roku do dnia 31.08.2010 roku.

Spór w sprawie niniejszej dotyczy okresu, gdy skarżący pracował na stanowisku kierownika działu transportu w okresie od dnia 01.03.1979 roku do dnia 28.02.1985 roku oraz zastępcy kierownika działu transportu w okresie od dnia 01.03.1985 roku do dnia określonego ustawą t. j. do dnia 31.12.1998 roku.

Jak wynika ze znajdujących się w aktach osobowych skarżącego zakresów czynności T. Z. w ramach swoich obowiązków służbowych wykonywał tego samego rodzaju czynności na obu tych stanowiskach. Miał obowiązek organizować i nadzorować pracę warsztatu - w celu bieżącego utrzymania taboru i sprzętu w odpowiedniej gotowości technicznej. W tym celu miał obowiązek zorganizować brygady, na bieżąco śledzić postęp prac, był odpowiedzialny za sprawność wszystkich środków transportowych.

Wprawdzie w zakresach obowiązków wpisano również obowiązek komputerowego rozliczania czasu, weryfikacji kart drogowych oraz zabezpieczenie dokumentów działu i rozliczanie zużycia materiałów pędnych - lecz faktycznie czynności te wykonywały pracownice zatrudnione na stanowiskach referentek d/s, które miały w zakresie czynności również prowadzenie dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej pojazdów, rozliczanie paliwa, prowadzenie ewidencji czasu pracy pracowników, sporządzanie planu urlopów oraz podkładek płacowych. W okresie, gdy wnioskodawca pełnił funkcję kierownika działu transportu, przydzielono mu dwóch zastępców, którzy zajmowali się pracami biurowymi / tak jak referentki/ np. planowali działalność konserwacyjno- remontową, opracowywali i kompletowali dokumentację obsługi, konserwacji i remontów, składali zamówienia na zakup części, zabezpieczali pracowników w narzędzia pracy, rozliczali zużycie części i podzespołów do napraw bieżących oraz prowadzili dokumentację sprzętu ciężkiego.

Fakt, iż wnioskodawca w spornym okresie nie wykonywał prac typu biurowego potwierdzają też zeznania wszystkich świadków, którzy stwierdzili, iż wnioskodawca codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy sprawował bezpośredni nadzór nad pracownikami, którzy pracowali w kanałach przy naprawie pojazdów samochodowych i sprzętu ciężkiego / koparek, ładowarek, spycharek/ - również codziennie i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przebywając wraz z pracownikami w kanałach / których było trzy/ ustalał rodzaj, sposób usterki usunięcia, zlecał wykonanie odpowiednich prac
i stale nadzorował przebieg napraw dokonywanych przez pracowników / około trzydziestu /. Jedynymi czynnościami jakie musiał wykonać wnioskodawca były wpisy w książce napraw potwierdzające dokonanie konkretnej naprawy i wypisywał kwit upoważniający pracownika do pobrania materiału. Czynności te trwały bardzo krótko - około 1 minuty.

W przedmiotowej sprawie organ rentowy nie kwestionował przedłożonego świadectwa, zarzucał jedynie, iż wnioskodawca, zajmując stanowisko kierownicze miał obowiązek wykonywać czynności o charakterze administracyjnym i organizacyjnym, a zatem nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Powołując się na rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku, w którym w wykazie A w dziale XIV „Prace różne”, pod pozycją 24 uregulowane zostały prace polegające na „kontroli międzyoperacyjnej, kontroli jakości produkcji i usług oraz dozorze inżynieryjno-technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie”, Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawca w spornym okresie nadzorował pracę pracowników zatrudnionych przy naprawach sprzętu ciężkiego w kanałach - wymienionych w cytowanym wykazie. Przytaczając poglądy wyrażana w orzecznictwie Sądu Najwyższego, Sąd Okręgowy przyjął, że wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2009 roku, I PK 194/08, Lex nr 528152, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNP 2002/11/272). Zdaniem Sądu praca inna niż praca w szczególnych warunkach wykonywana tylko w znikomym zakresie, czy tylko wyjątkowo, nie przeszkadza w uznaniu, że praca w szczególnych warunkach wykonywana jest w pełnym wymiarze czasu pracy. Nadto integralną częścią pracy w szczególnych warunkach mogą być czynności biurowo-administracyjne.

W ocenie Sądu Okręgowego przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż wnioskodawca w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy stale przebywał w środowisku pracy, w którym zatrudnieni byli pracownicy wykonujący prace w szczególnych warunkach, a czynności organizacyjne i personalne wykonywali jego zastępcy i referentki. Wpisy w książkach napraw i podpisywanie upoważnień dla pracowników w celu odbioru materiału potrzebnego do dokonania naprawy sprzętu dokonywane przez skarżącego stanowiły jedynie marginalny, pod względem zaangażowania czasowego charakter i były wykonywane w krótkim czasie. W ramach obowiązującego pełnego wymiaru czasu pracy wnioskodawca sprawował nadzór nad pracownikami wykonującymi jako podstawowe prace wymienione w wykazie A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w dziale XIV - dozór inżynieryjno- techniczny na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w rozporządzeniu w związku z pozycją 16 - prace wykonywane w kanałach remontowych przy naprawie pojazdów mechanicznych punkt 1 / monter-mechanik w kanale/ zarządzenia resortowego Ministra Rolnictwa, Leśnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 31 marca 1983 roku / Dziennik Urzędowy z dnia 4.11.1983 roku Nr 2 poz. 4-5

Na podstawie tego stanu faktycznego Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca spełnił warunki do nabycia prawa do emerytury w niższym wieku emerytalnym określone w art.184 ust.1 i 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – ukończył 60 rok życia, ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 25 lat oraz pracował w szczególnych warunkach przez okres 15 lat wymagany w myśl przepisów art.32 ust.2 ustawy i przepisów § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Od tego wyroku apelację wniósł organ rentowy – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. zaskarżając wyrok w całości. Wyrokowi zarzucał naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art.184 ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 2 ust.1 i § 4 ust.1 pkt.3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, naruszenie prawa procesowego przez przekroczenie wyrażonej w art.233 § 1 kpc zasady swobodnej oceny dowodów, sprzeczność ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez uznanie, że wnioskodawca spełnił wszystkie warunki do przyznania emerytury, w tym ponad 15 letni okres pracy wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach. Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego naruszenia przepisów prawa materialnego ani sprzeczności w ustaleniach faktycznych.

Jedyną okolicznością sporną w niniejszym postępowaniu było ustalenie, czy wnioskodawca sprawował dozór nad pracownikami wykonującymi prace w szczególnych warunkach w pełnym wymiarze czasu pracy, czy też był obciążany czynnościami administracyjnymi. Okoliczności te Sąd ustalił w oparciu o zebrany w toku postępowania materiał dowodowy, przede wszystkim o akta osobowe wnioskodawcy z tego okresu zatrudnienia oraz zeznania wnioskodawcy i świadków, którzy w sposób stanowczy i przekonywujący potwierdzili, że w spornym okresie pracy wnioskodawca zajmował się wyłącznie sprawowaniem nadzoru, a czynności administracyjne były wykonywane przez podległy mu personel pomocniczy.

Wbrew zarzutom apelacji Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych i ocenił materiał dowodowy zgodnie z zasadami proceduralnymi, nie przekraczając granic zakreślonych w art.233 § 1 KPC. W uzasadnieniu wyroku Sąd odniósł się do wszystkich kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, w tym również przedstawił szczegółowo argumentację będącą odpowiedzią na zastrzeżenia organu rentowego zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji i w odpowiedzi na odwołanie.

Sąd Apelacyjny nie stwierdza zarzucanego w apelacji naruszenia przepisów art.184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity - Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227), ani też przepisu § 2 i § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Przepisy te znajdują zastosowanie w ustalonym stanie faktycznym i na ich podstawie słusznie Sąd Okręgowy przyjął, że wnioskodawca spełnił wymagane warunki do nabycia emerytury w niższym wieku emerytalnym.

Sąd Apelacyjny w całej rozciągłości podziela zarówno ustalenia faktyczne, jak i wnioskowania prawnicze zawarte w motywach zaskarżonego wyroku. W tej sytuacji nie zachodzi potrzeba ich powtarzania (por. postanowienia Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 roku II UKN 61/97 – OSNAPiUS 1998/3/104, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 1998 roku I PKN 339/98 – OSNAPiUS 1998/24/776). Podnieść należy dodatkowo, że skarżący argumentami przytoczonymi w apelacji w żaden sposób nie podważył zasadności stanowiska Sądu pierwszej instancji. W toku postępowania organ rentowy nie zgłaszał istotnych wniosków dowodowych a udział jego pełnomocnika w postępowaniu ograniczał się do przedstawienia stanowiska strony o oddalenie odwołania.

W tej sytuacji Sąd Apelacyjny uznał, że zaskarżony wyrok w pełni odpowiada przepisom prawa, dlatego apelacja nie może być uwzględniona.

Z tych względów i na mocy art.385 KPC Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji.

Orzeczenie o kosztach Sąd Apelacyjny oparł na przepisie art.98 KPC oraz przepisach § 12 ust.2 i § 13 ust.1 pkt.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.1348).