Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 13 grudnia 2012 r. w Krakowie

sprawy z wniosku (...) w B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w K.

o ustalenie ustawodawstwa właściwego

na skutek apelacji organu rentowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału

w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie Wydziału VII Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 20 marca 2012 r. sygn. akt VII U 1956/10

I.  zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie;

II.  zasądza od M. J. oraz (...) w B. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. kwoty po (...) zł tytułem kosztów postępowania za obie instancje.

Sygn. akt III AUa 851/12

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 20 marca 2012 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K. z dnia 18 października 2010 r. w ten sposób, że ustalił, iż w stosunku do M. J. od dnia 1 maja 2010 r. ma tymczasowo zastosowanie ustawodawstwo niemieckie w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz zasądził od organu rentowego na rzecz zainteresowanego (...) kwotę(...)zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że (...) z siedzibą w B. jest zarejestrowana przez Sąd Rejonowy w C. w Rejestrze Handlowym pod numerem (...). Jej przedmiotem działania jest sprzedaż szkoleń internetowych. Członkiem zarządu upoważnionym do jej reprezentowania jest J. G.. Firma zatrudnia 17 koordynatorów, którzy nadzorują pracę około 970 osób -promotorów szkoleń internetowych. Koordynatorem w zakresie świadczonych przez Spółkę szkoleń jest między innymi C. K. - znajomy odwołującej. Pozyskuje on nowych promotorów, szkoli ich, kontroluje. Odwołująca zawarła umowę z (...). W umowie wskazano czas pracy tj. 4 godziny miesięcznie, 2 godziny pracy w C. i dwie godziny na S. z wynagrodzeniem (...)euro za godzinę pracy i(...) euro prowizji w przypadku wykupienia cyklu szkoleń przez konkretną osobę. Na podstawie zawartej umowy odwołująca raz lub dwa razy w miesiącu wyjeżdżała do O. i Ż., gdzie przedstawiała ofertę firmy osobom polskojęzycznym. Oferta dotyczyła propozycji szkoleń głównie w zakresie programów komputerowych i obsługi klienta. Odwołująca spotykała się z zainteresowanymi ofertą osobami w różnych miejscach, w kawiarni, w hotelu. Z wykonanej pracy sporządzała raporty, które przekazywała koordynatorowi.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie jest zasadne. Zgodnie z obowiązującym od 1 maja 2010 r. rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zasadą jest, że osoby, do których stosuje się rozporządzenie podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego. Szczegółowe postanowienia dotyczące określania mającego zastosowanie ustawodawstwa zawarte są w Tytule II obejmującym artykuły od 11 do 16 rozporządzenia 883/2004. Do odwołującej zastosowanie znajduje art. 13 ust. 3 rozporządzenia, który stanowi, iż właściwość ustawodawstwa ubezpieczeniowego związanego z pracą najemną ma pierwszeństwo przed ustawodawstwem odnoszącym się do władnej działalności gospodarczej. Decydującym dla jego określenia jest więc miejsce siedziby pracodawcy bądź miejsce wykonywania przez niego działalności. Odwołująca wykazała, iż w spornym okresie na podstawie zawartej umowy faktycznie wykonywała prace na terenie C. i S.. Przedstawiona przez nią umowa reguluje wszystkie określone w kodeksie pracy elementy dotyczące stosunku pracy. Okoliczność, iż dotyczy ona niepełnego wymiaru czasu nie może automatycznie implikować uznaniem jej za pozorną bądź przyjęciem, iż zamiarem stron było obejście prawa. Przepisy prawa europejskiego dopuszczają bowiem możliwość podlegania systemowi ubezpieczeniowemu państwa, w którym wykonywana jest praca najemna, choćby nie stanowiła znacznej części działalności ubezpieczonego. Również przedstawione dokumenty, w tym raporty oraz zeznania świadków i odwołującej świadczą o rzeczywistym wykonywaniu pracy. Zważywszy na powyższe Sąd na zasadzie art. 477 ^{( 14)} § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję, uwzględniając odwołanie. O kosztach orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł organ rentowy. Zaskarżając wyrok w całości, zarzucił naruszenie prawa procesowego, to jest art. 233 k.p.c. przez przekroczenie zasad swobodnej oceny materiału dowodowego i w konsekwencji przyjęcie, że odwołująca faktycznie zawarła i wykonywała umowę o prace nakładczą oraz naruszenie prawa materialnego, to jest przepisu art. 13 ust 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.U. UE L. z 30 kwietnia 2004 r.) i art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Wskazując na powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania oraz zasądzenie od odwołującej kosztów zastępstwa procesowego.

W ocenie skarżącego, Sąd pierwszej instancji dokonał ustaleń faktycznych z przekroczeniem zasad swobodnej oceny dowodów, naruszając art. 233 k.p.c. Odwołująca miała pracować w czeskiej O. i słowackiej Ż.. (...) zatrudnia 970 promotorów szkoleń internetowych, zaś O. zamieszkuje jedynie 950 osób narodowości polskiej. Ponadto trudno uznać, że praca ta była opłacalna, skoro odwołująca zarabiała jedynie (...) euro po 4 godzinach pracy, co stanowi niewielki odsetek jej dochodów z działalności gospodarczej, zaś czas dojazdu do miast czeskich i słowackich przewyższa czas świadczenia pracy. Odwołująca nie wskazała też konkretnych miejsc świadczenia pracy. Co więcej, wszystkie osoby przesłuchane w tej sprawie były ściśle powiązane ze sobą i zainteresowane wyłączeniem z ustawodawstwa polskiego, a jeden ze świadków to mąż odwołującej. Wszystkie okoliczności tej sprawy, w tym analiza dokumentów ubezpieczeniowych odwołującej, wskazują, że unikała ona opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Na uwagę zasługuje fakt, że od maja 2010 r. masowym zjawiskiem jest zatrudnianie przez (...) osób (...).

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się zasadna.

Zasady podlegania określonemu systemowi ubezpieczeń społecznych przez osobę wykonującą równocześnie pracę najemną oraz pracę na własny rachunek na terenie różnych Państw Członkowskich Unii Europejskiej od dnia 1 maja 2010 r. regulują przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (DZ.U.UE L 04.166.1) - zwanego dalej „rozporządzeniem podstawowym” oraz rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 r. dotyczącego wykonywania rozporządzenia nr 883/2004 (DZ.U.UE.L.284.1) - zwanego dalej „rozporządzeniem wykonawczym”. Od daty wejścia Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 r.) osoba będąca równocześnie pracownikiem najemnym na terytorium jednego z Państw Członkowskich oraz prowadząca działalność na własny rachunek w Polsce, nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia w Polsce pozarolniczej działalności gospodarczej na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U z 2009r. Nr 205 poz.1585). Wynika to z przyjętej w art. 11 ust. 1 rozporządzenia podstawowego zasady, że osoby, do których stosuje się niniejsze rozporządzenie, podlegają ustawodawstwu tylko jednego Państwa Członkowskiego oraz z treści art. 13 ust. 3 rozporządzenia podstawowego w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie od 1 maja 2010 r. do 31 lipca 2010 r., zgodnie z którym osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich podlega ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym wykonuje pracę najemną lub, jeżeli wykonuje taką pracę w dwóch lub kilku Państwach Członkowskich, ustawodawstwu określonemu zgodnie z przepisami ust. 1, tj. ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część swej pracy w tym Państwie Członkowskim lub ustawodawstwu Państwa Członkowskiego, w którym znajduje się siedziba lub miejsce wykonywania działalności zatrudniającego ją przedsiębiorstwa lub pracodawcy, jeżeli osoba ta nie wykonuje znacznej części swej pracy w Państwie Członkowskim, w którym ma miejsce zamieszkania.

Odwołując się do powyższej regulacji wnioskodawczyni domagała się od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w K., jako instytucji wyznaczonej przez właściwą władzę Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania (art. 16 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego) ustalenia, że w stosunku do niej ma zastosowanie jako właściwe w zakresie ubezpieczenia społecznego ustawodawstwo niemieckie, a to wobec równoczesnego wykonywania pracy na terenie C. i S.na rzecz pracodawcy, którego siedziba znajduje się na terenie N.oraz prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Polski. Rozstrzygnięcie powyższej kwestii wymagało zatem ustalenia, czy zachodzą przesłanki zastosowania wyżej przedstawionej regulacji wspólnotowej w sytuacji, gdy wnioskodawczyni, niespornie prowadząc na trenie Polski działalność gospodarczą na własny rachunek, w tym okresie równocześnie wykonywała pracę najemną w warunkach objętych dyspozycją art. 13 ust. 3 rozporządzenia podstawowego.

W tym zakresie Sąd Okręgowy ustalił, że odwołująca zawarła z firmą (...) umowę o pracę, która miała być wykonywana w wymiarze 4 godzin w miesiącu na terenie C. i S. i miała polegać na promowaniu szkoleń internetowych za wynagrodzeniem w kwocie (...)euro za godzinę pracy oraz ewentualną prowizją (...)euro za zdobycie nowego klienta, jeżeli zamówi on cały cykl szkoleń i też je opłaci. Sąd ustalił również, że wnioskodawczyni świadczyła taką pracę.

Wobec takiego stanowiska Sądu Okręgowego, nie sposób nie zgodzić się z zarzutem apelacji, iż powyższe ustalenia faktyczne są sprzeczne z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, czego przyczyną było naruszenie przez Sąd pierwszej instancji art. 233 k.p.c. poprzez nierozważenie w sposób wszechstronny zebranego materiału dowodowego oraz ocenienie go niezgodnie z zasadami doświadczenia życiowego i logiki. Dokonując ponownej oceny zebranego w tej sprawie materiału dowodowego, w tym raportów z wykonanej pracy, zeznań świadka C. K., zeznań świadka S. J., przesłuchania odwołującej M. J. i zainteresowanego J. G., Sąd Apelacyjny uznał, że nie stanowią one podstawy do ustalenia, że umowa o pracę, zawarta w dniu 1 maja 2010 r., była w istocie wykonywana. Zeznania przesłuchanych w sprawie osób jako sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego i wzajemnie niespójne uznać należy za niewiarygodne. Przede wszystkim rozbieżne pozostają zeznania wnioskodawczyni i jej męża, S. J., który również miał świadczyć pracę na rzecz zainteresowanego. Świadek S. J. zeznał bowiem, że pracę tę wykonywali zawsze razem z żoną przez 4 lub 8 godzin w miesiącu, w zależności od ich chęci i zainteresowania ofertą. Natomiast odwołująca zeznała, że świadczyła pracę razem mężem wyłącznie przez 4 godziny w miesiącu, gdyż umowa określała precyzyjnie czas pracy. Ponadto wymieniony świadek wskazał, że wynagrodzenie wynosiło miesięcznie (...) euro, zaś odwołująca, że(...)euro za godzinę, co daje (...) euro w skali miesiąca. Świadek nie był również pewny, ile wynosił składnik jego wynagrodzenia w postaci prowizji za pozyskanie klienta. Taka niewiedza i brak zainteresowania wysokością wynagrodzenia są niezrozumiałe u osób, które twierdzą, że przedmiotowa praca miała stanowić źródło dodatkowego zarobku. Zeznania odwołującej i jej męża są również sprzeczne w zakresie sposobu wykonywania pracy. Świadek twierdził bowiem, że polegała ona na rozdawaniu ulotek, zaś wnioskodawczyni – iż przedstawiali ofertę szkoleń zainteresowanym osobom. Również z raportów miesięcznych i samej umowy wynika, że praca miała polegać nie tylko na rozdawaniu ulotek, ale także na ustnym przedstawianiu oferty. O faktycznym niewykonywaniu przedmiotowej pracy świadczy w głównej mierze fakt, iż zarówno odwołująca jak i jej mąż nie wiedzieli, czego dotyczą oferowane przez nich rzekomo szkolenia. Świadek S. J. twierdził, że szkoleń komputerowych, prowadzenia firmy i zwiększania jej zysków, wnioskodawczyni – że programów komputerowych i obsługi klienta, zaś z zeznań właściciela zainteresowanej spółki, J. G. wynika, iż miały one dotyczyć nauki języka niemieckiego i obsługi klienta. Sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego jest ponadto twierdzenie odwołującej, iż zrezygnowała z pracy po 6 miesiącach, stwierdziwszy że jest ona nieopłacalna. Przede wszystkim zauważyć należy, iż z uwagi na poświęcany pracy czas (2 godziny dwa razy w miesiącu), koszty dojazdu do C.i S. z K. i koszty powrotu oraz wysokość umówionego wynagrodzenie, należałoby już na wstępie dojść do wniosku, że praca ta nie jest intratna. Niewątpliwie jednak każda rozsądnie działająca osoba przekonałaby się o tym już po pierwszym miesiącu. Pozostawanie w zatrudnieniu w zainteresowanej spółce pomimo braku jego opłacalności należy uznać za niewiarygodne. Z punktu widzenia doświadczenia życiowego wątpliwe jest również, czy zainteresowana spółka mogłaby osiągnąć jakikolwiek zysk z prowadzonej działalności gospodarczej, skoro w O. i Ż. mieszka jedynie niewielki odsetek ludzi, do których skierowane miałyby być oferowane szkolenia, to jest osób polskojęzycznych, prowadzących własną działalność gospodarczą. Również niecelowe wydaje się przeprowadzanie rozmów i wręczanie ulotek reklamowych polskim obywatelom przebywającym jedynie okazjonalnie lub przejazdem na terenieC.i S. gdyż proponowane szkolenia miały się odbywać w cyklach 12- miesięcznych, a organizująca je spółka (...) miała prawo do ich dystrybucji na terenieC., S.i N. (art. 1.2 i 1.3 umowy o świadczenie usług znajdującej się w aktach tut. Sądu o sygn. III AUa 709/12). Zauważyć ponadto należy, że ani przed organem rentowym, pomimo stosownego wezwania, ani w toku postępowania sądowego, wnioskodawczyni, wbrew obowiązkowi dowodzenia wynikającemu z art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c., nie przedłożyła jakichkolwiek dowodów bezpośrednio potwierdzających fakt wykonywania przez nią pracy, jak choćby wypełniony formularz kontaktowy, materiałów reklamowych, które miała rozdawać, czy potwierdzenia uzyskiwania wynagrodzenia.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny uznał, że odwołująca nie udowodniła, że poza formalnym zawarciem umowy o pracę z (...), pracę tę wykonywała. Zebrany materiał dowodowy wskazuje natomiast na uprawianie przez zainteresowaną spółkę wraz z firmą (...) pewnej procedury, polegającej na zawieraniu przez J. G., prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą VIS a następnie przez spółkę (...), fikcyjnych umów o pracę z polskimi przedsiębiorcami (około 970 osób pracujących jako promotorzy) w symbolicznym wymiarze czasu pracy (4 godziny w miesiącu), która miała być wykonana na terenie C. iS., polegającej na promowaniu szkoleń poprzez wręczanie ulotek. Korzyścią dla polskich przedsiębiorców zawierających takie umowy miało być poddanie ich ustawodawstwu niemieckiemu w zakresie ubezpieczeń społecznych ze względu na siedzibę pracodawcy, a tym samym niepodleganie ubezpieczeniom społecznym w Polsce z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej.

Wskazać także należy, że w rozpoznawanej sprawie organ rentowy nie naruszył procedury ustalania właściwego ustawodawstwa, przewidzianej w art. 16 rozporządzenia wykonawczego, zgodnie z którym osoba, która wykonuje pracę w dwóch lub więcej Państwach Członkowskich, informuje o tym instytucję wyznaczoną przez właściwą władzę Państwa Członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania (ust.1), a wyznaczona instytucja Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania niezwłocznie ustala ustawodawstwo mające zastosowanie do zainteresowanego, uwzględniając art. 13 rozporządzenia podstawowego oraz art. 14 rozporządzenia wykonawczego. Takie wstępne określenie mającego zastosowanie ustawodawstwa ma charakter tymczasowy. Instytucja ta informuje wyznaczone instytucje każdego Państwa Członkowskiego, w którym wykonywana jest praca, o swoim tymczasowym określeniu (ust.2). W dalszej części cytowany przepis reguluje postępowanie w zależności od stanowiska innych Państw Członkowskich. Powyższy przepis nie statuuje obowiązku organu rentowego automatycznego wstępnego określenia, że zastosowanie ma ustawodawstwo państwa wspólnotowego, wskazanego w umowie jako miejsce wykonywania pracy, ale dokonanie powyższego określenia z uwzględnieniem okoliczności sprawy i treści powołanych w ust. 2 przepisów wspólnotowych. W tym celu obowiązkiem organu rentowo było zatem zbadanie, czy wobec faktu prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i zawarcia umowy o pracę z zainteresowaną spółką sytuacja wnioskodawczyni uprawnia do zastosowania przepisów prawa wspólnotowego w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a zatem czy w sytuacji tej występuje element transgraniczny w postaci wykonywania przez wnioskodawczynię pracy w innym Państwie Członkowskim niż jej miejsce zamieszkania i na rzecz pracodawcy, mającego siedzibę w innym Państwie Członkowskim. W tej sprawie organ rentowy ustalił zastosowanie tymczasowo prawa niemieckiego w stosunku do odwołującej i niezwłocznie przystąpił do ustalenia, czy w ogóle mają zastosowanie w tej sprawie przepisy prawa unijnego, a to czy wnioskodawczyni oprócz działalności gospodarczej na terenie kraju wykonywała umowę o pracę na rzecz firmy(...).

Regulacja zawarta w art. 13 ust. 3 rozporządzenia podstawowego ma zastosowanie do osoby, która normalnie wykonuje pracę najemną i pracę na własny rachunek w różnych Państwach Członkowskich, zatem o podleganiu dyspozycji tego przepisu nie decyduje samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy. W celu ustalenia właściwego ustawodawstwa, ustawodawca unijny wyposażył organ rentowy jako instytucję właściwą w instrument pozwalający dokonywanie oceny sytuacji danej osoby, stanowiąc w art. 3 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego, że osoby, do których ma zastosowanie rozporządzenie podstawowe, zobowiązane są do przekazania instytucji właściwej informacji, dokumentów lub dowodów potwierdzających sytuację ich lub ich rodzin, niezbędnych do ustalenia lub utrzymania ich praw i obowiązków oraz do określenia mającego zastosowanie ustawodawstwa oraz wynikających z niego obowiązków tych osób. W myśl powyższego organ rentowy zobowiązał wnioskodawczynię do przedłożenia stosownych dowodów na wykonywanie pracy w ramach podpisanej umowy o pracę. Ponieważ wnioskodawczyni nie przedłożyła dowodów wykazujących istotnie fakt wykonywania pracy na rzecz Spółki mającej siedzibę w B., a której prezesem i udziałowcem jest osoba zamieszkała na terytorium Polski ani nawet nie stawiła się na wezwanie ZUS, organ rentowy trafnie uznał, że w stosunku do niej zastosowanie znajdują wyłącznie polskie przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych, co skutkowało wydaniem zaskarżonej decyzji. Skoro bowiem w sytuacji wnioskodawczyni, wobec faktycznego nie wykonywania umowy o pracę w innym Państwie Członkowskim, nie zachodziły żadne elementy transgraniczne, brak było podstaw do stosowania art. 13 ust 3 rozporządzenia podstawowego.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z utrwalonym orzecznictwem zarówno krajowym (por. wyroki Sądu Najwyższego z 24 lutego 2010r., II UK 204/09, Lex nr 590241, z dnia 19 lutego 2008r., II UK 122/07, lex nr 448905 oraz z dnia 24 sierpnia 2010r., I UK 74/10, lex nr 653664) jak i wspólnotowym (por. wyroki Trybunału Sprawiedliwości z dnia 3 lipca 1986 r. w sprawie 66/85, Deborah Lawrie-Blum v. Land Baden-Württemberg, Zb. Orz. 1986, s. 02121:, z dnia 31 maja 1989 r. w sprawie 344/87, I. Bettray v. Staatssecretaris van Justitie, Zb. Orz. 1989, s. 01621, LEX nr 127532: 56) oraz z dnia 4 czerwca 2009 r. w połączonych sprawach C-22/08 oraz C-23/08, Athanasios Vatsouras i Josif Koupatantze v. Arbeitsgemeinschaft (ARGE) Nürnberg 900, eur-lex.europa.eu), dla uzyskania statusu pracownika oraz dla przyjęcia istnienia stosunku pracy jako podstawy podlegania ubezpieczeniom społecznym z tego tytułu konieczne jest faktyczne wykonywanie stosunku pracy przez strony tego stosunku, a nie tylko formalne zawarcie umowy o pracę. W ostatnim z cytowanych wyroków Trybunał Sprawiedliwości przyjął, że pojęcie „pracownik” w rozumieniu art. 39 WE ma wymiar wspólnotowy i nie powinno być interpretowane zawężająco. Za „pracownika” należy uważać każdą osobę, która wykonuje czynności rzeczywiste i efektywne, przy czym bez znaczenia są czynności wykonywane na tak niewielką skalę, że można je jedynie uznać za marginalne i pomocnicze. Cechą charakterystyczną stosunku pracy jest to, że przez pewien okres jedna osoba wykonuje świadczenia na rzecz innej osoby pod jej kierownictwem, w zamian za co otrzymuje wynagrodzenie. Reasumując uznać należy, że pracownikiem w rozumieniu prawa wspólnotowego jest osoba fizyczna, która faktycznie świadczy na rzecz innego podmiotu określoną pracę, mającą wymiar ekonomiczny (wyrok z dnia 31 maja 1989 r., 344/87, Bettray), pozostając pod kierownictwem tego podmiotu i otrzymując w zamian wynagrodzenie (wyroki: z dnia 2 lutego 1992 r., C-357/89, Raulin; z dnia 23 marca 2004 r., C-138/02, Collins; z dnia 7 września 2004 r., C-456/02, Trojani; z dnia 17 marca 2005 r., C-109/04, Krenemann; z dnia 17 lipca 2008 r., C-94/07, Raccanelli). Brak faktycznego świadczenia pracy przez odwołującą wyklucza zatem uznanie jej za pracownika zarówno w rozumieniu art. 22 polskiego kodeksu pracy, jak i powołanych wyżej przepisów prawa wspólnotowego.

W konsekwencji powyższego prawidłowo organ rentowy nie zastosował art. 13 ust. 3 w związku z art. 13 ust. 1 rozporządzenia podstawowego, albowiem sytuację prawną wnioskodawczyni w zakresie mającego zastosowanie ustawodawstwa reguluje art. 11 ust. 3 lit. a, z którego wynika, że osoba wykonująca w Państwie Członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa. Stąd też kwestię ubezpieczenia społecznego wnioskodawcy w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą w spornym okresie określały obowiązujące w Polsce przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2009 r. nr 205 poz. 1585 ze zm.).

Ponieważ rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego opiera się na przyjęciu, że wnioskodawczyni w spornym okresie nie miała statusu pracownika, albowiem nie wykonywała pracy w ramach umowy o pracę zawartej z zainteresowaną spółką, zaś w tym okresie wykonywała działalność gospodarczą w Polsce, to nie posiada ona innego tytułu do podlegania ubezpieczeniom społecznym, w tym ubezpieczenia pracowniczego niemieckiego, niż polski tytuł ubezpieczenia społecznego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na zasadzie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.

O kosztach postępowania za obie instancje orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 k.p.c.