Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 5 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w następującym składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Krystyna Hadryś (spr.)

Sędziowie: SO Danuta Morys - Woźniak

SR (del.) Roman Troll

Protokolant Aneta Puślecka

po rozpoznaniu w dniu 5 marca 2014 r. na rozprawie sprawy

z wniosku Skarbu Państwa – Prezydenta Miasta Z.

z udziałem J. M., A. M., B. M., G. M., H. M. i L. K.

o stwierdzenie nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego w Zabrzu

z dnia 7 lutego 2013 r., sygn. akt I Ns 1037/10

postanawia:

1. oddalić apelację;

2. przyznać kuratorowi adwokat M. T. kwotę 553,50 zł (pięćset pięćdziesiąt trzy złote i 50/100), w tym kwotę 103,50 zł (sto trzy złote i 50/100) podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za zastępowanie nieznanych z miejsca pobytu uczestników postępowania w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Danuta Morys - Woźniak

UZASADNIENIE

Wnioskodawca Skarb Państwa-Prezydent Miasta Z. wniósł o stwierdzenie, iż z dniem 2 stycznia 1985 r. Skarb Państwa nabył w drodze zasiedzenia prawo własności nieruchomości składającej się z zabudowanej działki gruntu oznaczonej nr ewidencyjnymi (...), położonej w Z. przy ul. (...) o powierzchni 0,2830 ha, dla której Sąd Rejonowy w Zabrzu prowadził dawną księgę wieczystą Z. tom 135, karta 4279.

W uzasadnieniu wskazał, że nieruchomość wpisana jest w dawnej księdze wieczystej jako własność J. M.. Podał następnie, że właściciel nieruchomości nie figuruje w ewidencji ludności miasta Z., a żadna z osób figurujących w Powszechnym Elektronicznym Systemie Ewidencji Ludności nie odpowiada znanym wnioskodawcy kryteriom dotyczącym tej osoby. Podniósł, że nieruchomość znajduje się w samoistnym posiadaniu Skarbu Państwa co najmniej od 1963 r., a władztwo w imieniu Skarbu Państwa wykonuje obecnie (...) Sp. z o.o. Wnioskodawca wskazał również, że w okresie posiadania w imieniu wnioskodawcy dokonywano prac konserwatorskich nieruchomości oraz bieżących remontów, organizowano przeglądy techniczne instalacji gazowej, elektrycznej, przewodów kominowych oraz stanu technicznego budynku. Ponadto posiadacz opłacał podatki od nieruchomości, zawierał umowy ubezpieczenia, umowy najmu lokali, pobierał z tego tytułu czynsz, wobec czego wykonywał czynności, które świadczą o faktycznym władaniu rzeczą jak właściciel.

Kurator ustanowiony dla nieznanych z miejsca pobytu uczestników postępowania A. M., B. M., G. M., H. M. i L. K. wniósł o oddalenie wniosku.

Zaskarżonym postanowieniem z 7 lutego 2013r. Sąd Rejonowy w Zabrzu oddalił przedmiotowy wniosek i stwierdził, że koszty postępowania ponosi w całości wnioskodawca przy czym szczegółowe wyliczenie kosztów polecił referendarzowi sądowemu.

Rozstrzygnięcie poprzedzono ustaleniem, że w rejestrze gruntów prowadzonym dla nieruchomości położonej w Z. przy ul. (...) o powierzchni 0,2830 ha jako właściciel ujawniony jest J. M.. Dla nieruchomości tej prowadzona była w Sądzie Rejonowym w Zabrzu dawna księga wieczysta Z. Tom 135 Karta 4279, która z dniem 1 stycznia 1989 roku utraciła moc prawną. Nieruchomość jest zabudowana budynkiem dwukondygnacyjnym podpiwniczonym oraz komórkami na węgiel. Nieruchomość objęta wnioskiem została ujęta w rejestrze budynków z 1963 roku. Ujawniony w rejestrze gruntów i dawnej księdze wieczystej właściciel J. M. jest nieznany z miejsca pobytu i nie interesuje się nieruchomością. Aktualnie nieruchomością administruje Zarząd (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Z.. Od 2006 roku spółka płaci podatek od nieruchomości.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że wniosek nie jest zasadny. Ze zgromadzonego materiału dowodowego nie sposób ustalić czy i kiedy wnioskodawca objął nieruchomość określoną we wniosku w posiadanie samoistne, gdyż dokument – rejestr budynków – z 1963 r. jest dowodem wyłącznie na fakt, że nieruchomości objęta wnioskiem była ujawniona w tymże rejestrze. Z dokumentu tego nie wynika, aby nieruchomość była od tej daty w samoistnym posiadaniu wnioskodawcy, ponadto Sąd uznał, że wartość dowodowa tego dokumentu jest niska, jest on nieczytelny i nieopatrzony podpisem. Nadto wątpliwości musi budzić charakter posiadania nieruchomości objętej wnioskiem przez wnioskodawcę. Wnioskodawca wykazał bowiem, że nieruchomość aktualnie znajduje się w zarządzie (...) Sp. z o.o. w Z., co wykluczałoby posiadanie samoistne. W ocenie Sądu samo domniemanie wynikające z treści przepisu art. 339 k.c., zgodnie z którym domniemywa się, że ten, kto rzeczą faktycznie włada, jest posiadaczem samoistnym, jest niewystarczające w przypadku, gdy wnioskodawca nie wykazał, że w ogóle objął nieruchomość w posiadanie. Sąd Rejonowy uznał, że wnioskodawca nie wykazał przesłanek zasiedzenia i to zarówno w zakresie samoistności posiadania jak i upływu terminu.

W apelacji od powyższego postanowienia wnioskodawca zaskarżając je w całości zarzucił sprzeczność rozstrzygnięcia z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że wnioskodawca nie wykazał upływu terminu do zasiedzenia nieruchomości, zarzucił naruszenie prawa procesowego, a to art. 245 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że dokument –rejestr budynków dział eksploat. rok 1963 jest dokumentem prywatnym; naruszenie przepisów art.339 k.c. polegające na bezpodstawnym przyjęciu, że w świetle zarządzania nieruchomością przez inny podmiot samoistne posiadanie nieruchomości jest wątpliwe.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje.

Apelacja wnioskodawcy nie może odnieść skutku.

Powołane w apelacji zarzuty dotyczące błędnych ustaleń Sądu Rejonowego są chybione.

Sąd Okręgowy podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne i prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, uznając, iż nie ma potrzeby ich ponownego szczegółowego przytaczania, ustalenia te bowiem znajdują oparcie w zebranym w sprawie materiale dowodowym, które to dowody Sąd ten ocenił w granicach zakreślonych przepisem art. 233 § 1 k.p.c. Wnioski tego Sądu, co do faktów w sposób logiczny wynikają z treści dowodów zgromadzonych w sprawie, równocześnie Sąd poddał ocenie cały materiał dowodowy zebrany w sprawie. Zarzuty podniesione w apelacji mają w ocenie Sądu Okręgowego charakter czysto polemiczny i sprowadzają się do negowania właściwych ocen, ustaleń i wniosków, przeciwstawiając im własne oceny i wnioski, które w żadnym razie nie mogą podważać trafności rozstrzygnięcia w tym zakresie Sądu Rejonowego.

Ze sformułowania art. 172 k.c. wynika, że do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości konieczne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: samoistnego posiadania oraz upływu czasu dwudziestu lub trzydziestu lat. Wnioskodawca w toku niniejszej sprawy nie wykazał spełnienia żadnej z obu powyższej wskazanych przesłanek. Z kolei dobra wiara posiadacza nie jest samodzielną przesłanką nabycia własności nieruchomości tą drogą. Ma tylko takie znaczenie, że skraca termin zasiedzenia z trzydziestu do dwudziestu lat. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia musi mieć charakter posiadania samoistnego. Zatem, przesłanką niezbędną do nabycia prawa własności rzeczy jest posiadanie samoistne. Z art. 336 k.c. wynika, że posiadaczem samoistnym rzeczy jest ten, kto postępuje z rzeczą jak właściciel, o czym świadczą okoliczności dostrzegalne dla innych osób, wyrażając tym samym wolę wykonywania względem niej prawa własności (wyrok SN z dnia 19 grudnia 2000 r., V CKN 164/00, Lex nr 52668; postanowienie SN z dnia 28 lutego 2002 r., III CKN 891/00, Lex nr 54474).

O tym, czy posiadanie ma charakter posiadania samoistnego decydują okoliczności faktyczne o charakterze przed wszystkim zewnętrznym (zachowanie się posiadacza względem przedmiotu posiadania dostrzegalne dla innych osób). Jak trafnie ocenił Sąd Rejonowy, wnioskodawca nie wykazał, iżby posiadanie przez niego spornej działki miało charakter samoistny, „właścicielski”, ani też kiedy rozpoczął się jego bieg. W sytuacji, gdy uczestnicy postępowania zakwestionowali twierdzenia wniosku, a więc przede wszystkim okoliczności samoistnego posiadania przedmiotowej nieruchomości, wyłączną podstawą żądania wniosku nie może być domniemanie samoistnosci posiadania z art. 339 k.c. Sporządzony w 1963r. rejestr budynków nie potwierdza okoliczności samoistnego posiadania nieruchomości, gdyż jak wskazał sam wnioskodawca w apelacji, został on sporządzony w celu skatalogowania nieruchomości pozostających we władaniu wnioskodawcy, jednakże podkreślenia wymaga, iż „ władanie mieniem” nie jest równoznaczne z samoistnym posiadaniem. Zgodnie z poglądem utrwalonym w doktrynie na posiadanie składają się dwa elementy: element fizyczny ( corpus) oraz element psychiczny ( animus); corpus oznacza, że pewna osoba znajduje się w sytuacji, która daje jej możliwość władania rzeczą w taki sposób, jak mogą to czynić osoby, którym przysługuje do rzeczy określone prawo, animus zaś oznacza wolę wykonywania względem rzeczy określonego prawa dla siebie. Wola ta wobec otoczenia wyraża się w takim postępowaniu posiadacza, które wskazuje na to, że uważa się on za osobę, której przysługuje do rzeczy określone prawo.

Mając na uwadze argumenty przytoczone w apelacji, wskazać należy że zawarte w rejestrze budynków pojęcie : „eksploatacja” nie jest tożsame z posiadaniem samoistnym, gdyż nie zawiera w sobie niezbędnych elementów wskazanych powyżej, a jedynie wskazuje na element fizyczny, a więc wykorzystywanie, czy też władanie gruntem. Ponadto przywołany przez skarżącego dokument z dnia 18 listopada 2009r. sporządzony został przez zarządcę nieruchomości i nie odnosi się do dysponowania mieniem jako właściciel, wskazuje jedynie na dokonywane na nieruchomości drobne remonty bieżące i przeglądy techniczne, co leży również w gestii posiadacza zależnego. Przedstawione przez wnioskodawcę materiały dowodowe wskazują jedynie na zarząd nieruchomością, co nie może być uznane za spełnienie przesłanek do zasiedzenia nieruchomości wobec braku wykazania okoliczności władczych w zakresie posiadania samoistnego przez wnioskodawcę.

Zatem skoro wnioskodawca nie wykazał w niniejszej sprawie po jego stronie spełnienia przesłanek z art. 172 k.c. do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności nieruchomości, chybione okazały się podnoszone w apelacji zarzuty względem wydanego przez Sąd Rejonowy w sprawie orzeczenia. Wobec tego, zaskarżone postanowienie odpowiada prawu, a apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Reasumując, z uwagi na powyższe argumenty, Sąd Okręgowy oddalił apelację wnioskodawcy uznając ją za bezzasadną, na zasadzie art. 385 k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c. O kosztach kuratora w postępowaniu odwoławczym Sąd orzekł zgodnie z o art. 520 § 2 k.p.c., art.108 § 1 k.p.c. w zw. z § 1 ust.1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 r. w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej w zw. z art. § 8 pkt. 1 i § 6 pkt. 6 i § 13 ust. 1 pkt.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Sąd Odwoławczy biorąc pod uwagę rodzaj sprawy, stopień jej zawiłości i nakład pracy kuratora ustalił wysokość wynagrodzenia kuratora sądowego na podstawie wskazanych wyżej przepisów.

SSR(del.) Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Danuta Morys-Woźniak

III Ca 781/13

Podstawa prawna:

Powołane przepisy:

Korekty wprowadzone przez SAOS:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

UZASADNIENIE