Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III Ca 1552/13

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Krystyna Hadryś

Sędzia SO Barbara Braziewicz

Sędzia SR del. Roman Troll (spr.)

Protokolant Iwona Reterska

po rozpoznaniu w dniu 23 kwietnia 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa J. W. i P. W.

przeciwko M. W.

o alimenty

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku

z dnia 1 lipca 2013 r., sygn. akt IV RC 301/13

1.  z apelacji pozwanego zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a)  w punkcie 1 obniża wysokość zasądzonych alimentów w okresie od 22 marca 2013r. do 30 czerwca 2013r. z kwot po 900 zł miesięcznie do kwot po 500 zł (pięćset złotych) miesięcznie na każdego z powodów, łącznie 1.000 zł (tysiąc złotych);

b)  w punkcie 4 obniża zasądzone koszty procesu z kwot po 600 zł do kwot po 458, 25 zł (czterysta pięćdziesiąt osiem złotych i dwadzieścia pięć groszy) na rzecz każdego z powodów;

2.  oddala apelację pozwanego w pozostałym zakresie;

3.  oddala apelację powodów;

4.  zasądza od pozwanego na rzecz każdego z powodów kwoty po 144, 30 zł (sto czterdzieści cztery złote i trzydzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSR del. Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Barbara Braziewicz

Sygn. akt III Ca 1552/13

UZASADNIENIE

W dniu 22 marca 2013 r. B. W. działając w imieniu małoletnich J. W. i P. W. wniosła pozew o alimenty przeciwko M. W. domagając się zasądzenia alimentów w kwotach po 1 000 zł miesięcznie na rzecz każdego z powodów począwszy od dnia wniesienia pozwu, upoważnienia matki powodów do pobierania od pracodawcy pozwanego świadczeń związanych z posiadaniem potomstwa z zakładu pracy pozwanego, zasądzenie od pozwanego na rzecz każdego z małoletnich powodów równowartości po 2 tony węgla rocznie w postaci bonu, zasądzenia kosztów postępowania w sprawie. W uzasadnieniu pozwu matka powodów podniosła, iż pozwany większość czasu spędza przed komputerem, nie poświęca dzieciom czasu.

Pozwany ostatecznie uznał żądanie pozwu do kwot po 600 zł miesięcznie i podniósł, że ponosi większość kosztów utrzymania.

Sąd Rejonowy w Rybniku ustalił następujący stan faktyczny:

Ze związku małżeńskiego M. i B. W. pochodzi dwójka dzieci: J. W., urodzona (...) i P. W., urodzony (...) Rodzice małoletnich mieszkają razem, lecz od marca 2013 r. nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domowego, ale nie toczy się między nimi sprawa o rozwód ani o separację, a cała rodzina zajmuje mieszkanie własnościowe, ogrzewane centralnie.

Pozwany w całości reguluje należności za mieszkanie, tj. czynsz w wysokości 480 zł, gaz po 100 zł, wodę po 140 zł, kredyt w kwocie po 1 223 zł, telefony po 270 zł, internet po 100 zł, łącznie 2 313 zł miesięcznie.

W lutym 2013 r. matka powodów wybrała 3 000 zł ze wspólnego konta.

Od marca 2013 r. pozwany przekazuje 800 zł miesięcznie na utrzymanie dwójki dzieci.

J. W. chodzi do gimnazjum (...), co wiąże się z opłatą 80 zł miesięcznie, a jej miesięczne koszty utrzymania kształtują się następująco: bilet do szkoły 45 zł, 375 zł wyżywienie (przy czym pozwany uważa, że powinno wystarczyć 300 zł miesięcznie), bieżące pomoce szkolne 20 zł, kieszonkowe 50 zł, środki czystości 70 zł, tabletki na alergię 20 zł, odzież 150 zł, kieszonkowe do sanatorium 400 zł, co daje 34 zł miesięcznie, jujitsu 40 zł, wyjścia do kina 20 zł, urodziny koleżanek 50 zł, zakup odzieży do szkoły 350 zł, co daje 30 zł miesięcznie, książki do szkoły 400 zł, co daje 34 zł miesięcznie, wyprawka 200 zł, co daje 17 zł miesięcznie, aparat ortodontyczny 3 000 zł, co daje 250 zł miesięcznie, łącznie 1 285 zł miesięcznie. Dodatkowo w razie zachorowania na jej leki trzeba wydać około 100 zł . Dziewczynka cierpi na alergię, trądzik, ma wadę postawy wymagającą leczenia sanatoryjnego, potrzebuje również aparatu ortodontycznego.

P. W. uczęszcza do szkoły podstawowej, nie choruje przewlekle, a jego miesięczne koszty utrzymania kształtują się następująco: wyżywienie 400 zł (przy czym pozwany uważa, że powinno wystarczyć 300 zł miesięcznie), obiady szkolne 70 zł, teatr, kino 30 zł, odzież 125 zł, wycieczki szkolne 20 zł, urodziny kolegów 50 zł, pomoce szkolne 20 zł, środki czystości 50 zł, kieszonkowe 50 zł, kieszonkowe na kolonie 400 zł, wyprawka na kolonie 350 zł, łącznie 750 zł, co daje 62,50 zł miesięcznie, podręczniki 350 zł, co daje 29,16 zł miesięcznie, koszty leczenia 50 zł, łącznie 956,66 zł.

Pozwany zapłacił za kolonie dzieci ze zwrotu podatku.

Matka powodów chodzi z dziećmi do lekarza, na wywiadówki, odrabia z nimi lekcje, kupuje im odzież i wszelkie niezbędne produkty, w tym żywnościowe, gotuje dzieciom, pierze im, a na swoje utrzymanie wydaje średnio 991 zł miesięcznie, na co składają się następujące wydatki: wyżywienie 400 zł miesięcznie, bilet miesięczny 90 zł, bielizna do pracy 40 zł, odzież 125 zł, środki czystości 80 zł, środki higieniczne 50 zł, opłata za telefon 150 zł, ubezpieczenie (...) 56 zł. Dodatkowo wydaje 20 zł na utrzymanie apteczki rodzinnej i ponosi opłaty za ogródek działkowy w wysokości 400 zł rocznie, co daje 34 zł miesięcznie.

Pozwany swoje koszty utrzymania określa na kwotę 1 300 zł miesięcznie, chodzi do pracy na piechotę. Pozwanego z matką powodów łączy ustawowa wspólność małżeńska, jednak ze względu na trwający konflikt jedynym dysponentem samochodu jest pozwany, zaś ogródka działkowego matka powodów. Razem zawieźli i odebrali córkę z sanatorium, ale odwiedziła ją tylko matka.

Wobec małoletniego P. W. prowadzone było postępowanie w związku z podejrzeniem o demoralizację, w trakcie którego ustalono, że pomiędzy rodzicami powodów panuje konflikt.

Pozwany czasami daje powodom pieniądze, dzień przed rozprawą dał córce 300 zł na zakup butów, od lutego 2013 r. sam kupuje sobie żywność, otrzymywane z kopalni bony żywnościowe przeznacza na własne potrzeby, nie zabrania dzieciom korzystać z zakupionych przez siebie produktów.

Matka małoletnich powodów pracuje od końca lutego 2013 r. i zarabia średnio około 900 zł miesięcznie netto, nie posiada żadnego majątku.

Pozwany w 2012 r. zarabiał średnio 8 672 zł miesięcznie netto. W 2013 r. zarobił średnio 7 355 zł miesięcznie netto za 4 pierwsze miesiące tego roku. Spadek tego wynagrodzenia jest pozorny, gdyż wyliczenie na bieżący rok nie obejmuje przysługującego pozwanemu deputatu węglowego i innych dodatkowych składników wynagrodzeń za wyjątkiem 14-tej pensji. Dobrowolne inne potrącenia z pensji pozwanego nie przekraczają kwoty 279 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy nie dał wiary zeznaniom pozwanego w zakresie wysokości jego dochodów wskazując, że pozwany ewidentnie zaniża swoje wynagrodzenia, co jednoznacznie wynika zarówno z informacji zakładu pracy, jak i PIT-11.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Rejonowy w Rybniku doszedł do wniosku, że podstawą prawną żądania powodów jest art. 133 § 1 kro, zgodnie z którym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania, a sam zakres świadczeń alimentacyjnych określa art. 135 § 1 kro, który uzależniony jest od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego. Przez usprawiedliwione potrzeby należy zaś rozumieć potrzeby, których zaspokojenie zapewni uprawnionemu odpowiedni rozwój fizyczny i duchowy, a zatem nie tylko elementarne potrzeby polegające na zapewnieniu minimum egzystencji, lecz również te, których celem jest stworzenie warunków bytowania stosownie do wieku uprawnionego, stanu zdrowia i innych okoliczności, których uprawniony nie jest w stanie własnymi siłami sobie zapewnić.

Powodowie są małoletni i nie są w stanie samodzielnie się utrzymać, dlatego też koszt ich utrzymania w całości obciąża rodziców. Do czasu gdy rodzice powodów prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, razem wypełniali także swój obowiązek alimentacyjny, ale od lutego 2013 r. pozwany nadal ponosi wszystkie opłaty za mieszkanie i czasami daje dzieciom drobne kwoty na utrzymanie, ostatnio dał córce 300 zł na zakup butów, zaś od marca 2013 r. przekazuje żonie po 400 zł miesięcznie na utrzymanie każdego z powodów, łącznie 800 zł miesięcznie, zaś matka małoletnich powodów realizuje swój obowiązek poprzez zaspokajanie potrzeb finansowych dzieci jak i osobiste starania w ich wychowaniu, gdyż wyłącznie ona zajmuje się bieżącymi sprawami dzieci, ich leczeniem, edukacją, wyżywieniem, zaspokajaniem bieżących potrzeb. Pozwany okazjonalnie daje dzieciom pieniądze na bieżące potrzeby, np. opłatę za szkołę, co jednak powoduje obawy o wykorzystywanie konfliktu między rodzicami przez powodów i ich demoralizację – w jednym miesiącu pozwany twierdzi, że dał córce pieniądze na szkołę i dojazdy, ona jednak zdecydowanie temu zaprzecza i żąda uiszczenia tych opłat przez matkę.

Poszczególne składniki kosztów utrzymania powodów w zasadzie nie były kwestionowane przez pozwanego, za wyjątkiem wyżywienia, Sąd rejonowy jednak zwrócił w tym przypadku uwagę na brak konsekwencji pozwanego i orientacji w bieżących potrzebach dzieci, ponieważ z jednej strony uważa, że na ich utrzymanie oprócz potrzeb mieszkaniowych wystarcza 400 zł miesięcznie, bo 300 zł powinno wystarczyć na wyżywienie, a 100 zł na pozostałe wydatki, a z drugiej strony daje córce na parę butów 300 zł i przyznaje, że potrzebny jest jej aparat ortodontyczny za kwotę 3 000 zł.

Z powyższych względów, wyrokiem z dnia 1 lipca 2013 r., Sąd Rejonowy w Rybniku w sprawie o sygn. akt IV RC 301/13 zasądził od pozwanego na rzecz małoletnich powodów kwoty po 900 zł miesięcznie alimentów od 22 marca 2013 r. do dnia 10-go każdego miesiąca (pkt 1), upoważnił matkę powodów do pobierania od pracodawcy pozwanego świadczeń związanych z posiadaniem potomstwa z zakładu pracy pozwanego (pkt 2), oddalił powództwo w pozostałym zakresie (pkt 3), zasądził od pozwanego na rzecz dwojga powodów kwoty po 600 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt 4), nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – sądu Rejonowego w Rybniku kwotę 600 zł tytułem kosztów postępowania (pkt 5) oraz nadał wyrokowi w punkcie 1 i 2 rygor natychmiastowej wykonalności i klauzulę wykonalności (pkt 6).

Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że żądanie alimentów na rzecz powodów jest uzasadnione i wymaga uwzględnienia do kwot po 900 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, a kwoty te stanowią część rzeczywistych kosztów ich utrzymania, są adekwatne do możliwości zarobkowych pozwanego i matki powodów, a uwzględniają zarówno obowiązek alimentacyjny matki, jak i jej udział w osobistych staraniach o wychowanie dzieci, a także ponoszone przez pozwanego koszty utrzymania mieszkania w całości.

Sąd Rejonowy podkreślił przy tym, że to matka powodów zajmuje się bieżącym zaspokajaniem potrzeb życiowych dzieci i ma pełny wgląd w ich koszt, a jednocześnie ma wielokrotnie niższe możliwości zarobkowe od pozwanego, które z ledwością wystarczają na jej własne potrzeby. Przedstawione przez nią koszty utrzymania powodów są adekwatne zarówno do ich wieku, stanu zdrowia, jak i dotychczasowej stopy życiowej zapewnianej im przez rodziców. Biorąc pod uwagę nawet wynagrodzenie pozwanego, bez wszystkich dodatkowych składników, tj. 7 300 zł miesięcznie netto i jego aktualne obciążenia, łącznie z dobrowolnymi składkami, na jego własne potrzeby po zaspokojeniu części potrzeb dzieci ustalonych przez sąd pozostaje i tak spora kwota: 7 300 zł – 2 313 zł (koszt utrzymania mieszkania łącznie ze spłatą kredytu) – 279 zł (dobrowolne potrącenia z pensji) – 1 800 zł (alimenty na powodów) = 2 908 zł. Kwota ta z całą pewnością wystarcza na zaspokojenie wszystkich pozostałych potrzeb pozwanego, skoro on sam ocenił je na kwotę po 1 300 zł miesięcznie.

Sąd Rejonowy upoważnił matkę powodów do odbioru świadczeń związanych z posiadaniem potomstwa z zakładu pracy pozwanego, gdyż to ona zajmuje się bezpośrednim zaspokajaniem potrzeb dzieci. W pozostałym zakresie uznał powództwo za nieuzasadnione zarówno ze względu na potrzeby dzieci (mieszkanie ogrzewane jest centralnie, a potrzeby mieszkaniowe w całości zaspokajane przez ojca, więc powodowie nie potrzebują deputatu węglowego), jak i obowiązek matki przynajmniej częściowego i adekwatnego do jej możliwości zarobkowych przyczyniania się do zaspokajania potrzeb dzieci.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na zasadzie art. 98 i 100 kpc mając na uwadze, że żądania powodów zostały w przeważającej części uwzględnione.

Rygor natychmiastowej wykonalności Sąd nadał w oparciu o art. 333 § 1pkt 1 kpc, zaś klauzulę wykonalności na podstawie art. 1082 kpc.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany zaskarżając wyrok w części dotyczącej zasądzenia alimentów od 22 marca 2013 r., a nie od 1 lipca 2013 r. oraz ponad kwotę 700 zł na każde dziecko (pkt 1 wyroku) i zarzucając mu ustalenie, że został zobowiązany do płacenia alimentów od 22 marca 2013 r. podczas gdy do 1 lipca 2013 r. potrzeby dzieci zostały zaspokojone, a więc alimenty za ten okres stanowią niezasadne przysporzenie na rzecz ich matki oraz brak usprawiedliwionych potrzeb do zasądzenia alimentów ponad kwotę 700 zł skoro koszty utrzymania mieszkania pozwany ponosi w całości i wniósł o zamianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie alimentów na rzecz małoletnich powodów w kwocie po 700 zł miesięcznie od 1 lipca 2013 r.

W uzasadnieniu podał, że do dnia ogłoszenia wyroku (1 lipca 2013 r.) sam zaspokoił potrzeby małoletnich powodów, bo pozwany utrzymywał rodzinę, opłaca wszelkie stałe koszty związane z zajmowaniem mieszkania, a matka powodów często przebywa poza domem do późnych godzin nocnych w dyskotekach pozostawiając troskę nad dziećmi pozwanemu przez co również pozwany wypełnia swój obowiązek alimentacyjny wobec dzieci.

Apelację od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku złożyli także małoletni powodowie zaskarżając ten wyrok w części oddalającej żądanie (pkt 3) i zarzucili mu błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, iż kwota po 900 zł alimentów na każde z nich pozwoli na zaspokojenie ich niezbędnych potrzeb, w sytuacji gdy po wydaniu orzeczenia pozwany oświadczył, że nie będzie regulował opłat za mieszkanie oraz media i wnieśli o zmianę zaskarżonego orzeczenia poprzez zasądzenie alimentów w kocie po 1 000 zł na każde z powodów oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu wskazali, że Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił potrzeby dzieci i możliwości zarobkowe pozwanego, ale po wydaniu orzeczenia nastąpiła istotna zmiana okoliczności faktycznych, gdyż pozwany stwierdził, że nie będzie regulował opłat za mieszkanie i czynszu, które to koszty wynoszą (473,48 zł czynsz + 81,97 zł gaz + 253,39 zł prąd + 71,65 zł woda + 100,21 zł kablówka) łącznie 980,70 zł, czyli na każdego z domowników po około 245,17 zł, a wysokość alimentów w kwocie po 900 zł nie obejmowała kosztów utrzymania mieszkania, gdyż pozwany te koszty wówczas opłacał. Po wydaniu orzeczenia zaczęły spływać wezwania do zapłaty za gaz i prąd.

Pozwany złożył odpowiedź na apelację powodów i wskazał, że zarabia 4 800 zł netto, a w pierwszym kwartale 2013 r. otrzymał dodatkowo 14 pensję – 8 657,22 zł, została mu w 2012 r. wypłacona także premia za 30 letnią pracę i dlatego 14 – tka była tak wysoka, a z powodu limitu przepracowanych sobót i niedziel oraz braku premii jego nagroda Barbórkowa i kolejna 14 – ta pensja nie będą już tak wysokie. Z 14 – tej pensji jego żona zabrała 3 000 zł dla siebie, 4 000 zł przeznaczył na spłatę kredytu, zapłacił ubezpieczenie samochodu (400 zł) i opłacił kolonie synowi (600 zł), a córce opłacił kolonie zew zwrotu podatku (1 450 zł). Zawsze wykonywał miesięczne opłaty za mieszkanie i opłaty za obiady syna oraz przejazdy córki do szkoły i za jej szkołę, a przy alimentach w kwocie 1 800 zł nie jest w stanie tego robić, bo po opłaceniu alimentów (z zaległymi alimentami), kredytu i telefonów pozostała mu za lipiec 2013 r. kwota 350 zł na życie, a jego żona pracuje i zarabia około 900 zł miesięcznie uważając, że sam ma opłacać opłaty za mieszkanie.

Powodowie złożyli odpowiedź na apelację pozwanego wnosząc o jej oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania wskazując, że pozwany nie zaspokajał potrzeb małoletnich powodów, nie opłacał opłat za mieszkanie oraz nie opiekował się małoletnimi do dnia wydania wyroku, a w mieszkaniu po wydaniu wyroku wyłączono prąd i zdjęto licznik, bo nie były opłacane rachunki. Dlatego matka z powodami wyprowadziła się z mieszkania i ponoszą opłaty za mieszkanie w wysokości 1 000 zł czynsz powiększone o media.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego tylko w części (co do kwot po 400 zł miesięcznie uiszczanych na każdego z powodów od marca do czerwca 2013 r.) okazała się uzasadniona i dlatego w pozostałym zakresie ją oddalono jako bezzasadną, natomiast apelację powodów jako w całości bezzasadną oddalono w całości.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i Sąd Okręgowy przyjmuje jej jako własne. Należy jednak podkreślić, że Sąd Rejonowy przy prawidłowych ustaleniach faktycznych pominął w swoich rozważaniach to, że pozwany od marca 2013 r. łożył dobrowolnie na utrzymanie małoletnich kwoty po 400 zł miesięcznie na każdego z nich (okoliczność ta była bezsporna /k. 103v./, jak przyjął właściwie Sąd Rejonowy, ale nie wyciągnął z tego faktu właściwych wniosków), albowiem zasądzonych alimentów nie pomniejszył o kwoty już uiszczone w toku postępowania, czyli po 400 zł miesięcznie od marca do czerwca 2013 r. Ta okoliczność musiała spowodować zmianę zaskarżonego wyroku w części zasądzonych alimentów w okresie od marca do czerwca 2013 r. poprzez ich obniżenie o 400 zł wobec każdego z powodów.

Sąd Okręgowy dokonał także własnych ustaleń faktycznych dotyczących okresu po wydaniu wyroku z dnia 1 lipca 2013 r., albowiem uległa zmianie sytuacja rodzinna stron.

Dnia 21 sierpnia 2013 r. w mieszkaniu stron zdjęto licznik prądu z uwagi na nieopłacenie rachunku w wysokości 253,39 zł /dowód: dokumenty zdjęcia licznika energii elektrycznej k. 153 – 155, wezwanie do zapłaty k. 123/, a pozwany zaprzestał opłacania opłat za mieszkanie po wydaniu wyroku, zaś matka powodów wraz z nimi wyprowadziła się we wrześniu 2013 r. /dowód: uzupełniające przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powodów i pozwanego k. 181, przypomnienie k. 122/.

Obecnie matka powodów wynajmuje mieszkanie w R., za które opłaty miesięczne wynoszą – 1 000 zł odstępne i około 300 zł wydatki na prąd, gaz, wodę, CO oraz wywóz odpadów, a kaucja wyniosła we wrześniu 2013 r. 1 500 zł /dowód: uzupełniające przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powodów i pozwanego k. 181, umowa najmu k. 156 – 160, potwierdzenie uiszczenia kaucji k. 161, oświadczenie o poddaniu się egzekucji k. 162 – 164, rachunek za gaz k. 171, oplata za energię elektryczną k. 172, dowody wpłaty czynszu k. 173 – 175/. Jej wynagrodzenie od stycznia 2014 r. wynosiło 420 zł brutto, gdyż zatrudniona była na ¼ etatu w firmie (...) spółce jawnej A. K., J. W. w R. jako pracownik produkcji, a od kwietnia 2014 r. 840 zł brutto, gdyż zawarła umowę o pracę do 31 marca 2016 r. na połowę etatu w firmie (...) jako pracownik produkcji /dowód: umowy o pracę k. 170 i 179/.

Pozwany ostatnie wynagrodzenie za pracę otrzymał w wysokości około 3 000 zł netto już po potrąceniu alimentów i wszystkich potrąceń u pracodawcy, a alimenty zaległe zostały już zapłacone. Za lipiec 2013 r. pozwany otrzymał do wypłaty około 1 800 zł, gdyż pracodawca dokonał potrąceń alimentów zaległych i bieżących /dowód: uzupełniające przesłuchanie przedstawicielki ustawowej powodów i pozwanego k. 181/.

Sąd Okręgowy oddalił wnioski dowodowe pozwanego zawarte w apelacji, gdyż mogły być powołane przed Sądem Rejonowym, a wysokość wynagrodzenia pozwanego była wówczas brana pod uwagę za ten czasu (art. 380 kpc).

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy doszedł do wniosku, iż poza zmianą zaskarżonego orzeczenia wynikłą z dokonywanych przez pozwanego dobrowolnych wpłat kwot po 400 zł na każdego z powodów od marca do czerwca 2013 r. apelacja pozwanego w pozostałym zakresie musi zostać oddalona jako bezzasadna.

Przede wszystkim należy zauważyć, że zarzuty pozwanego zgłoszone w apelacji w części dotyczącej ustalenia usprawiedliwionych potrzeb powodów okazały się bezpodstawne. Pozwany w sposób arbitralny określił te potrzeby na kwoty po 700 zł wskazując przy tym, że reguluje opłaty za mieszkanie, a matka powodów przebywa poza domem. Pozostaje to jednak w sprzeczności z prawidłowymi ustaleniami Sądu Rejonowego, który na podstawie zebranego materiału dowodowego ustalił potrzeby małoletnich na kwoty po ponad 950 zł miesięcznie dokładnie wskazując co się na nie składa oraz z faktem, iż matka powodów sprawuje nad powodami osobistą pieczę, a w żaden sposób nie zostało przez pozwanego wykazane, że jest inaczej, zaś jego obciąża ciężar dowodowy w tym zakresie (art. 6 kc). Jednocześnie okoliczności faktyczne powstałe po wydaniu wyroku z dnia 1 lipca 2013 r. potwierdzają, że to matka powodów sprawuje osobistą faktyczną pieczę nad małoletnimi, gdyż to ona wraz z dziećmi wyprowadziła się we wrześniu 2013 r., a gdyby to pozwany sam roztaczał osobistą faktyczną pieczę nad małoletnimi nie doszłoby do takiej sytuacji, a poza tym pozwany wówczas zaprzestał opłacania opłat za mieszkanie, co spowodowało zdjęcie licznika energii elektrycznej. Obecnie zaś małoletni powodowie przebywają wraz z matką pod jej pieczą w osobnym lokalu mieszkalnym z czynszem i opłatami wyższym niż te w mieszkaniu, które zajmuje pozwany, a w którym wszyscy mieszkali wcześniej. Jednocześnie ostatnie wynagrodzenie pozwanego (kwota do wypłaty przysługująca pozwanemu już po opłaceniu alimentów) wyniosło około 3 000 zł, tak więc jego możliwości zarobkowe i faktycznie osiągane z tego tytułu dochody także uzasadniają zakres świadczeń alimentacyjnych biorąc pod uwagę również niewielkie wynagrodzenie za pracę matki powodów (840 zł brutto).

Dlatego też zarzuty pozwanego podniesione w apelacji nie mogły zostać uznane za skuteczne i jego apelacja w pozostałym zakresie musiała zostać oddalona.

Jednocześnie jako w całości bezzasadna musiała zostać oddalona apelacja powodów.

Należy bowiem zauważyć, że usprawiedliwione potrzeby małoletnich zostały w sposób prawidłowy ustalone przez Sąd Rejonowy na kwoty po ponad 950 zł miesięcznie, a kwoty te stanowią część rzeczywistych kosztów ich utrzymania oraz są adekwatne do możliwości zarobkowych pozwanego i matki powodów, a uwzględniają zarówno obowiązek alimentacyjny pozwanego oraz matki małoletnich powodów, jak i jej udział w osobistych staraniach o wychowanie dzieci. Rzeczywiście w kosztach utrzymania małoletnich powodów Sąd Rejonowy nie umieścił żadnej z kwot dotyczących ponoszonych opłat za mieszkanie przyjmując, iż to pozwany ponosił te koszty w całości, ale nie można z tego wyprowadzić wniosku, iż po przeprowadzeniu się powodów w sposób automatyczny należy zwiększyć przysługujące im alimenty powiększając je o koszty mieszkania. Trzeba bowiem wziąć pod uwagę, że to oboje rodzice zobowiązani są do świadczeń alimentacyjnych wobec dzieci, które można także wykonać w całości lub w części poprzez osobiste starania o utrzymanie i wychowanie małoletnich, którzy nie są w stanie utrzymać się samodzielnie (art. 135 § 1 i 2 kro).

Matka małoletnich w odpowiedzi na apelację pozwanego /k. 151 – 152/ wskazała, że powodem jej wyprowadzenia się było to, że w sierpniu 2013 r. na skutek braku opłat za energię elektryczną (ok. 250 zł) został zdjęty licznik energii elektrycznej i w domu nie było prądu. Wówczas zdecydowała się na wynajęcie mieszkania, podając na rozprawie /k. 181/, iż powodem tego były też awantury i kłótnie w domu, z opłatami w kwocie ponad 1 300 zł miesięcznie przy jej zarobkach znacznie poniżej tej kwoty, ale nie jest możliwe w takim przypadku opłacanie większej kwoty czynszu z alimentów małoletnich niż z wynagrodzenia ich matki. Alimenty, co do których toczy się postępowanie, służą bowiem małoletnim do zaspokojenia ich usprawiedliwionych potrzeb, a nie stanowią, i nie mogą stanowić, dodatkowego dochodu ich matki. Z art. 135 § 1 kro wynika, że brak po stronie zobowiązanego jakichkolwiek możliwości zarobkowych i majątkowych zwalnia go od obowiązku świadczeń alimentacyjnych, ale matka powodów ma możliwości zarobkowe, choć skromne, dlatego także ona zobowiązana jest wobec powodów do obowiązku alimentacyjnego i nie można całości tego obowiązku przerzucić na pozwanego.

Mając powyższe na uwadze:

a)  w oparciu o art. 386 § 1 kpc w związku z art. 135 § 1 i 2 kro oraz art. 128 kro należało orzec jak w punkcie 1 lit. a wyroku, biorąc pod uwagę bezsporne ustalenie, iż w okresie od marca do czerwca 2013 r. pozwany dobrowolnie uiszczał na rzecz powodów kwoty po 400 zł miesięcznie,

b)  w oparciu o art. 386 § 1 kpc i art. 100 kpc należało orzec jak w punkcie 1 lit. b wyroku biorąc pod uwagę obniżenie w części za krótki okres czasu zasądzonych alimentów, a w konsekwencji obniżenie kosztów procesu należnych powodom, gdyż w większej części przegrali sprawę niż ustalił to Sąd Rejonowy, albowiem obniżono zasądzone im alimenty w okresie 3 i 1/3 miesiąca (od 22 marca do 30 czerwca 2013 r.), a utrzymali się ze swoim żądaniem w 79%, gdyż żądali alimentów po 1 000 zł na każdego z nich miesięcznie, a otrzymali ostatecznie po 500 zł od marca do czerwca 2013 r. i po 900 od lipca 2013 r., dlatego też kwotę zasądzonych kosztów należało obniżyć z wysokości po 600 zł do po 458,25 zł,

c)  w oparciu o art. 385 kpc w związku z art. 135 § 1 i 2 kro, art. 128 kro i art. 6 kc należało orzec jak w punkcie 2 wyroku,

d)  w oparciu o art. 385 kpc w związku z art. 135 § 1 i 2 kro i art. 128 kro należało orzec jak w punkcie 3 wyroku,

e)  na podstawie art. 108 § 1 kpc w związku z art. 100 kpc należało orzec jak w punkcie 4 wyroku, gdyż pozwany swoją apelację wygrał w 26%, a koszty w tym zakresie wyniosły 1 100 zł (510 opłata od apelacji i 600 zł wynagrodzenie pełnomocnika powodów) przy czym pozwany uregulował opłatę od apelacji (510 zł), a powinien ponieść koszty w wysokości 821,40 zł (74% z 1 100 zł), z czego różnica wynosi 288,60 zł (821,40 – 510 zł), co po połowie na powodów daje po 144,30 zł dla każdego z powodów.

SSR (del.) Roman Troll SSO Krystyna Hadryś SSO Barbara Braziewicz