Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Marek Czecharowski

Sędziowie: SA – Anna Zdziarska (spr.)

SO (del.) – Ewa Gregajtys

Protokolant: st. sekr. sąd. – Marzena Brzozowska

przy udziale prokuratora Marka Deczkowskiego

po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2014 r.

sprawy: D. D. (1) i Z. S.

oskarżonych o czyn z art. 280 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonych i prokuratora

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 13 grudnia 2013 r., sygn. akt XII K 48/12

1. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok wobec oskarżonych D. D. (1) i Z. S., uznając apelacje obrońcy oskarżonych i prokuratora za oczywiście bezzasadne;

2. zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. W. z Kancelarii Adwokackiej w W. 738 (siedemset trzydzieści osiem) złotych wraz z 23 % podatku VAT tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu Z. S. pełnioną przed Sądem Apelacyjnym;

3. zasądza od oskarżonych koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w częściach na nich przypadających, w tym tytułem opłaty po 2500 (dwa tysiące pięćset) złotych, wydatkami w 1/3 części obciążając Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

D. D. (1), Z. S. i M. J. zostali oskarżeni o to, że:

W dniu 8 lutego 2004 r w W. działając wspólnie i w porozumieniu, grożąc M. N. natychmiastowym użyciem noża, dokonali kradzieży piwa, trzech kompletów lotek do gry, słomek do napojów, podstawek pod piwo, kompletu trzech sztuk przypraw oraz zniszczenia mienia w postaci kufli, popielniczek i puszek piwa o łącznej wartości 95 złotych na szkodę M. N.,

tj. o czyn z art. 280 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie, wyrokiem z dnia 13 grudnia 2013 r. (XII K 48/12) uznał oskarżonych za winnych popełnienia zarzuconego im czynu i na podst. art. 280 § 2 k.k., przy zastosowaniu art. 60 § 2 i § 6 ust 2 k.k. wymierzył D. D. (1) karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności, a Z. S. 1 (jednego) roku i 6 (sześciu) miesięcy pozbawienia wolności, a nadto na podstawie art. 33 § 1, 2 i 3 k.k. po 220 stawek dziennych grzywny w kwocie po 50 złotych każda.

Na podst. art. 69 § 1 i 2 k.k., art. 70 § 1 pkt 1 k.k. wykonanie kar warunkowo zawiesił na okres 5 lat tytułem próby. Zaliczył okres rzeczywistego pozbawienia wolności na poczet kary.

Wyrok apelacjami zaskarżyli: obrońca D. D. (1) i Z. S. oraz prokurator.

Obrońca obu oskarżonych na podst. art. 425 § 1 i 2 k.p.k. i art. 444 k.p.k. zaskarżył wyrok w całości na korzyść D. D. (1) i Z. S..

Na podst. art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, a polegający na błędnym przyjęciu przez Sąd I instancji, że oskarżeni D. D. (1) oraz Z. S., działając wspólnie i w porozumieniu grozili M. N. natychmiastowym użyciem noża, podczas gdy:

a)  oskarżony D. D. (1) nie groził pokrzywdzonemu M. N., ani też nie posługiwał się nożem, na co wskazują zeznania pokrzywdzonego M. N. w czasie postępowania sądowego oraz wyjaśnienia D. D. (1), Z. S., M. J. oraz zeznania J. B. i G. B.,

b)  Z. S. nie popchnął pokrzywdzonego M. N., ani też mu nie groził, na co wskazują wyjaśnienia D. D. (1), Z. S., M. J. i zeznania J. B. i G. B.;

2.  mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku obrazę przepisów postępowania, w szczególności:

a)  art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę przeprowadzonych dowodów, nie mającą oparcia w zgromadzonym materiale dowodowym, w doświadczeniu życiowym i zasadach logicznego rozumowania, polegające na:

- uznaniu za jedynie wiarygodne zeznań pokrzywdzonego złożonych na etapie postępowania przygotowawczego w zakresie przebiegu inkryminowanych zdarzeń, w szczególności okoliczności dotyczących rzekomego użycia noża przez oskarżonego D. D. (2), w sytuacji gdy składając zeznania przed Sądem pokrzywdzony w ogóle nie pamiętał, aby kiedykolwiek grożono mu nożem, pamiętał natomiast inne, nieistotne szczegóły tego zdarzenia,

- uznaniu za niewiarygodne wyjaśnień D. D. (1), Z. S. i M. J., mimo, że wyjaśnienia ze sobą korespondują, nie są sprzeczne z późniejszymi zeznaniami pokrzywdzonego, a ponadto oprócz zeznań pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym nie ma innego dowodu, który uprawniałby do ich zakwestionowania,

b) art. 5 § 2 k.p.k. poprzez jego niezastosowanie, polegające na uznaniu wbrew zasadzie in dubio pro reo współwiny oskarżonych D. D. (1) oraz Z. S. w zakresie zarzuconego im czynu, podczas gdy w niniejszej sprawie wystąpiły nie dające się usunąć wątpliwości, co do popełnienia przez oskarżonych zarzuconego im czynu, z uwagi na sprzeczność w zeznaniach pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym i sądowym oraz sprzeczność w zeznaniach pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym oraz wyjaśnień oskarżonych.

Podnosząc powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonych D. D. (1) oraz Z. S. od zarzuconego im czynu, alternatywnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Prokurator zaskarżył powyższy wyrok w części dotyczącej oskarżonych D. D. (1) i Z. S..

Na podst. art. 427 § 1 i 2 oraz art. 438 pkt 1 k.p.k. wyrokowi zarzucił:

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia o karze mający wpływ na treść, polegający na błędnym przyjęciu, że okoliczności dotyczące postawy oskarżonych i trybu życia…. uzasadniają zastosowanie instytucji warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności, podczas gdy w świetle zgromadzonego materiału dowodowego celowe było orzeczenie kar pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia ich wykonania.

Na podst. art. 427 § 1 i 2 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k. wniósł o zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie wobec oskarżonych D. D. (1) i Z. S. kar pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia ich wykonania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje obrońcy i prokuratora uznać należało za oczywiście bezzasadne.

Odnośnie apelacji obrońcy.

Zaskarżonemu wyrokowi autor apelacji zarzucił obrazę przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. prowadzącą do błędnych ustaleń faktycznych. Zdaniem skarżącego bezpodstawnie dano wiarę zeznaniom pokrzywdzonego M. N., zamiast wyjaśnieniom D. D. (1), Z. S., M. J. i błędnie ustalono, że zdarzenie wyczerpało znamiona kwalifikowanego typu rozboju.

Na wstępie przytoczyć należy postanowienie SN z dnia 19.02. 2014 r. (II KK 17/14), z którego wynika, że dokonanie oceny materiału dowodowego przez sąd w sposób odmienny od oczekiwań stron procesowych nie stanowi naruszenia art. 7 k.p.k.

Sąd aquo dokonał prawidłowej oceny materiału dowodowego i wyprowadził wnioski z uwzględnieniem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego.

Przede wszystkim nie można zgodzić się ze skarżącym, że pokrzywdzony zmienił swe zeznania w zakresie posłużenia się wobec niego nożem. M. N. nie pamiętał użycia noża składając zeznania w postępowaniu sądowym i nie powinno to nikogo dziwić szczególnie w zestawieniu z faktem, że po raz pierwszy składał je po upływie 6 lat od zajścia, a drugi raz po upływie 8 lat. Pamięć ludzka jest złożona, czasami wypiera pewne traumatyczne fakty. W związku z powyższym nie można uznać za przekonujący argumentu obrońcy, że pokrzywdzony zapamiętałby nóż, a nie uboczne zdarzenia mniej istotne z punktu widzenia zagrożenia. Nie można nie wspomnieć również, że w miejscu zdarzenia prowadzono działalność gastronomiczną i zapewne posiadano więcej niż jeden nóż. Z tego powodu pokrzywdzony zachował się racjonalnie dopuszczając możliwość, że nóż, którym mu grożono pochodził z jego lokalu.

Słusznie jednak skonstatował Sąd I instancji, że wkrótce po zdarzeniu M. N. złożył zeznania szczegółowe i spójne – wskazał, który z oskarżonych jaką rolę pełnił. Zeznania pokrzywdzonego korespondują z zeznaniami świadków: T. M., W. S., M. P., którzy byli świadkami ostatniej fazy zajścia, najpierw słyszeli odgłos tłuczonego szkła, później zaś widzieli czterech nietrzeźwych mężczyzn zachowujących się agresywnie wobec barmana i wulgarnie domagających się piwa. Nie bez znaczenia jest to, że pokrzywdzony zrelacjonował świadkom przebieg zdarzenia w sposób odpowiadający treści jego dwóch pierwszych zeznań.

Sąd Okręgowy podał powody, dla których uznał wyjaśnienia nieprzyznających się oskarżonych za linię obrony ( str. 10 – 11 uzasadnienia). Nie tylko zeznania pokrzywdzonego, ale także bezstronnych i po części naocznych świadków przeczą wyjaśnieniom oskarżonych w zakresie tego, że nikt nie posługiwał się nożem wobec barmana, nie popychał go, nikt sam nie nalewał sobie piwa, że byli spokojni.

Błąd ustaleń faktycznych stanowiący trzecią podstawę odwoławczą zachodzi, gdy treść dokonanych ocen i wniosków wyprowadzonych przez sąd nie odpowiada zasadom rozumowania, a błąd mógł mieć wpływ na treść orzeczenia. Zarzut nie jest uzasadniony, gdy (jak w badanej sprawie), sprowadza się do samego kwestionowania stanowiska sądu czy do polemiki z ustaleniami sądu. Sama możliwość przeciwstawienia ustaleniom sądu odmiennego poglądu nie wystarcza do stwierdzenia, że sąd popełnił istotny błąd ustaleń faktycznych. Zarzut taki powinien wskazywać nieprawidłowości w rozumowaniu sądu w zakresie istotnych ustaleń, a tego skarżący nie uczynił.

Sąd odwoławczy nie podzielił zasadności zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k. Z żadnej części pisemnego uzasadnienia nie wynika, by sąd orzekający powziął jakiekolwiek wątpliwości co do winy i rozstrzygnął je na niekorzyść oskarżonych.

Odnośnie apelacji prokuratora.

W znacznej mierze o oczywistej bezzasadności wniesionej apelacji zadecydował nietrafny zarzut. Z całościowej analizy środka odwoławczego wynika, że jego autor kwestionuje wymiar kary, uważając że jest rażąco łagodna, tymczasem zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych. Zgodnie z art. 454 § 2 k.p.k. Sąd odwoławczy może orzec surowszą karę pozbawienia wolności tylko wtedy, gdy nie zmienia ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku.

Skarżący nie kwestionuje stanowiska Sądu I instancji wyrażającego przekonanie, że nawet najniższa kara wymierzona na podst. art. 280 § 2 k.k. byłaby niewspółmiernie surowa, co doprowadziło do zastosowania art. 60 § 2 k.k. Z treści apelacji wynika, że bezzasadnie warunkowo zawieszono wykonanie kary pozbawienia wolności.

Argumentacja zawarta na poparcie tego poglądu nie zasługuje na aprobatę. Przede wszystkim dla tej kwestii nie może mieć znaczenia postawa oskarżonych, a mianowicie, że „ustalili zarys obrony nie znajdujący oparcia w faktach”, bo w ten sposób realizowali jedynie prawo do obrony. Istotnie oskarżeni nie naprawili szkody, ani nie czynili starań w tym zakresie, jednakże szkoda którą wyrządzili nie była duża (95 złotych).Warunków i właściwości osobistych umożliwiających postawienie pozytywnej prognozy na przyszłość nie można sprowadzać wyłącznie do danych o karalności. Wbrew twierdzeniom skarżącego wywiady środowiskowe są pozytywne, co świadczy o postępującej we właściwym kierunku resocjalizacji. Pamiętać jednocześnie należy, że kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania daje oskarżonym szansę, pod warunkiem jednak że nie wejdą w okresie próby w konflikt z prawem. Oceniając wymiar kar nie można pominąć znacznej wysokości orzeczonych grzywien.

Na gruncie art. 438 pkt 4 k.p.k. nie chodzi o każdą ewentualną różnicę w ocenach co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczej natury, iż karę dotychczas wymierzoną nazwać można byłoby - również w potocznym znaczeniu tego słowa - "rażąco" niewspółmierną, to jest niewspółmierną w stopniu nie dającym się wręcz zaakceptować. Kary wymierzone oskarżonym respektują zasady sędziowskiego wymiaru kary określone art. 53 k.k. i w ocenie Sądu odwoławczego nie noszą cech rażącej łagodności. Nie zmienia stanu rzeczy fakt, że jeden ze współsprawców w odrębnym postępowaniu został skazany na karę trzech lat pozbawienia wolności. Sąd orzekający zobowiązany jest badać każdorazowo stopień winy, uwzględniać stopień społecznej szkodliwości czynu, biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, a ponadto co istotne właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu.

O kosztach procesu Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 626 § 1 k.pk., art.633 k.p.k., art. 636 § 2 k.pk. i art. 2 ust. 1 pkt 4i art. 3 ust 1 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach karnych – Dz. U. z 1983 r. Nr 49, poz. 223 z póz. zmianami)

Kwotę wynagrodzenia za obronę pełnioną z urzędu w postępowaniu

odwoławczym Sąd orzekł na podstawie § 14 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów

nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).

Z tych wszystkich względów Sąd Apelacyjny, w oparciu
o dyspozycję art. 437 § 1 k.p.k. orzekł jak w wyroku.