Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie: SSA Lucyna Guderska

SSA Anna Szczepaniak-Cicha

Protokolant: stażysta Przemysław Trębacz

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2013 r. w Łodzi

sprawy M. F. przy udziale zainteresowanych Miasta Ł. i III Szpitala Miejskiego im. K. (...) w Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych I Oddziałowi w Ł.

o składki,

na skutek apelacji M. F.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 23 lutego 2012 r., sygn. akt: VIII U 1019/11;

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Łodzi pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania za instancję odwoławczą.

Sygn. akt III AUa 835/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 maja 2011 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Ł. stwierdził, że M. F. jest zobowiązana do spłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres od września do listopada 2003 r. w łącznej wysokości 5 000,44 zł - w tym należność główna w wysokości 2.580,44 zł i odsetki za zwłokę na dzień 31 maja 2011 r. w wysokości 2.420 zł.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona wniosła o jej uchylenie jako oczywiście błędnej, ewentualnie o zmianę decyzji poprzez orzeczenie, że nie jest zobowiązana do zapłaty należności z tytułu składek.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 23 lutego 2012 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi oddalił odwołanie.

Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny:

M. F. jest zatrudniona w III Szpitalu Miejskim im. dr K. J. (1) w Ł. na czas nieokreślony na stanowisku zastępcy ordynatora od dnia 19 listopada 1981 r. Początkowo pracodawcą wnioskodawczyni był Zespół (...), a od września 1999 r. SP ZOZ III Szpital Miejski im. dr K. J. (1) w Ł.. Do sierpnia 1999 r. szpital był jednostką organizacyjną w strukturach ZOZ Ł. i nie miał osobowości prawnej. Organem założycielskim III Szpitala Miejskiego im. dr K. J. (1) w Ł. jest Miasto Ł.. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej o nazwie III Szpital Miejski im. dr K. J. (1) w Ł. został utworzony w dniu 22 lipca 1999 r. w drodze wydzielenia ze struktury organizacyjnej Zespołu (...) im. dr K. J. (2) mieszczącego się w Ł. przy ul. (...). W dniu 28 lutego 2003 r. zakończone zostały czynności likwidacyjne Zespołu (...). Zobowiązania i należności, w tym finansowe zobowiązania pracownicze, po zlikwidowanym ZOZ przejęło Miasto Ł..

W okresie od czerwca 1996 r. do maja 1999 r. III Szpital (...) K. J. w Ł. nie odprowadzał składek ZUS z tytułu wypłaty wynagrodzenia za godziny nadliczbowe. O zapłatę za godziny nadliczbowe za lata 1996-1999 toczyły się sprawy sądowe wszczęte z powództw pracowników, w tym M. F.. Wyroki były realizowane przez Urząd Miasta w Ł.. Prawomocnym wyrokiem z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie VIII P 17/02 Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi zasądził od pozwanego Zespołu (...) w likwidacji w Ł. na rzecz M. F. kwotę 19.029,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 lipca 2001 r. do dnia zapłaty tytułem dochodzonego wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych i wyrównania dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Zasądzona wyrokiem Sądu Okręgowego kwota, na którą złożyły się należność główna w kwocie 19.029,75 zł oraz odsetki ustawowe liczone do dnia 20 marca 2003 r. w kwocie 6.485,76 zł, z budżetu Urzędu Miasta Ł. w drodze egzekucji komorniczej została wnioskodawczyni wypłacona w marcu 2003 r. Ponieważ Wydział (...) Urzędu Miasta Ł. był w posiadaniu jedynie wyroku sądowego, z którego nie wynikało jakiego okresu zasądzona kwota dotyczy, składki na ubezpieczenia społeczne zostały naliczone i odprowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi w dniu wypłaty. Składki od zasądzonej kwoty 19.029,75 zł zostały przez Urząd(...) Ł. odprowadzone w kwietniu 2004 r. Tytułem należnych składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe wraz z odsetkami Urząd (...) Ł. do ZUS-u przekazał łączną kwotę 9.781,95 zł, w tym 8.543,05 zł tytułem składek oraz 1.238,90 zł tytułem odsetek. Wnioskodawczyni tytułem przekazanej przez Urząd (...) w Ł. kwoty składek w części dotyczącej dłużnika została zobowiązana do zwrotu kwoty 4.798 zł. Zgodnie z umową jaka została podpisana między wnioskodawczynią a Miastem Ł. kwotę tę na konto Urzędu (...) Ł. wnioskodawczyni miała zwrócić do 30 września 2004 r. Pismem z dnia 27 kwietnia 2004 r. wnioskodawczyni wystąpiła do ZUS-u o zwrot nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za rok 2003. Wskazała, iż ostatnia składka za rok 2003 przekazana przez Urząd (...) w Ł. bez jej winy wpłynęła do ZUS pod koniec kwietnia 2004 r., co spowodowało przekroczenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia za rok 2003. Pismami z dnia 11 czerwca 2004 r. ZUS poinformował płatnika składek III Szpital Miejski w Ł. oraz M. F. o przekroczeniu górnej rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w miesiącu wrześniu 2003 r. za ubezpieczoną. ZUS poinformował płatnika, że po przekroczeniu górnej rocznej podstawy wymiaru składek za ubezpieczoną stwierdził kwotę nadpłaty z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w łącznej kwocie 5.556,92 zł, a płatnik jest zobowiązany zwrócić ubezpieczonemu część składki sfinansowaną przez ubezpieczonego. Organ rentowy zobowiązał III Szpital Miejski w Ł. do sporządzenia korygujących dokumentów rozliczeniowych, oraz do ponownego rozliczenia się z ubezpieczoną za okres skorygowany. W związku z informacją o przekroczeniu rocznej granicy podstawy wymiaru składek płatnik III Szpital Miejski w Ł., na podstawie dokumentów ZUS, dokonała korekty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres od września do grudnia 2003 r. Nadpłata składek wyniosła 2.344,19 zł, którą to kwotę Szpital podjął decyzję wypłacić wnioskodawczyni w dwóch ratach. Wnioskodawczyni została wypłacona tylko pierwsza rata w kwocie 1.172,19 zł w dniu 17 lipca 2004 r. Druga rata nie została wypłacona z uwagi na pismo ZUS z dnia 30 lipca 2004 r. Następnie pismem z dnia 30 lipca 2004 r. ZUS powiadomił III Szpital Miejski w Ł., że trzech jego pracowników, w tym wnioskodawczyni, uzyskali należne ze stosunku pracy wynagrodzenia wypłacone za pośrednictwem komornika sądowego dotyczące okresu lat 1996 - 1999. Płatnik nie wziął pod uwagę faktycznego okresu roszczeń ubezpieczonych i zastosował się wyłącznie do obowiązującej od 1 stycznia 1999 r. ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Tak sporządzone dokumenty rozliczeniowe spowodowały, że wykazane kwoty wynagrodzeń wpłynęły na przekroczenie w 2003 r. kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W związku z powyższym ZUS wystąpił do płatnika z prośbą o wstrzymanie wymienionym w piśmie ubezpieczonym, w tym wnioskodawczyni, zwrotu nadpłaconych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za rok 2003 wynikającego z pisma ZUS z dnia 11 czerwca 2004 r. W dniu 30 lipca 2004 r. ZUS wystosował również do wnioskodawczyni pismo informując ją, że jest w posiadaniu raportu ZUS RCA sporządzonego przez Urząd (...) w Ł. dotyczącego miesiąca marca 2003 r. z wykazaną podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w kwocie 19.029,75 zł, oraz że sporządzone przez płatnika dokumenty rozliczeniowe spowodowały, że wykazane kwoty wynagrodzeń wpłynęły na przekroczenie w 2003 r. kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Organ rentowy poinformował wnioskodawczynię, że winna pilnie zwrócić się do płatnika Urzędu (...) w Ł. celem dostarczenia roszczenia, w którym sprecyzowane są kwoty wyrównania wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w rozbiciu na poszczególne lata obejmujące okres lat 1996-1999, na podstawie których płatnik winien sporządzić prawidłowo dokumenty korygujące. We wrześniu 2004 r. wnioskodawczyni przedstawiła Urzędowi (...) Ł. podział zasądzonej sądownie kwoty 19.029,75 zł na poszczególne lata w okresie 1996-1999. W podziale na lata zasądzone wynagrodzenie za pracę przedstawiało się następująco: w roku 1996 - 1.637,07 zł, w roku 1997 - 5.462,24 zł, w roku 1998 - 8.963,46 zł, w roku 1999 - 2.966,98 zł. W oparciu o powyższe Urząd (...) Ł. dokonał korekty naliczonych składek i odsetek w ten sposób, że z kwoty 19.029,75 zł do okresu stanowiącego podstawę limitu w 2003 r. przyjął kwotę 2.966,98 zł za rok 1999. Za miesiąc wrzesień Urząd(...) Ł. złożył odpowiednią korektę oraz tytułem różnicy w skorygowanych naliczeniach od zasądzonego wynagrodzenia przekazał na konto ZUS kwotę 576,45 zł, w tym 506,25 zł tytułem składek i 70,20 zł tytułem odsetek. Obniżenie ustalonego limitu spowodowało w konsekwencji osiągnięcie limitu dopiero w grudniu 2003 r. a nie we wrześniu 2003 r. Po złożeniu przez Urząd (...) w Ł. dokumentów korygujących organ rentowy ponownie podjął działania w celu przeliczenia przekroczenia wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przyjmując do rozliczenia za marzec 2003 r. złożony przez płatnika składek korygujący raport ZUS RCA z kwoty 19.029,75 zł na kwotę 2.966,98 zł (pozostała kwota została rozliczona za zasadach obowiązujących do 31 grudnia 1998 r.). Pismami z dnia 26 listopada 2004 r. organ rentowy poinformował płatnika składek III Szpital Miejski w Ł. oraz M. F. o przekroczeniu wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przez ubezpieczoną. Organ rentowy po rozliczeniu składek za okres od stycznia do grudnia 2003 r. stwierdził, że przekroczenie górnej rocznej granicy podstawy wymiaru składek przez ubezpieczoną nastąpiło w miesiącu grudniu 2003 r. a nie we wrześniu 2003 r. Organ rentowy poinformował płatnika, że przekroczeniu górnej rocznej podstawy wymiaru składek za ubezpieczoną stwierdził kwotę nadpłaty z tytułu opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w łącznej kwocie 564,88 zł, a płatnik jest zobowiązany zwrócić ubezpieczonemu część składki sfinansowaną przez ubezpieczonego. Organ rentowy zobowiązał III Szpital Miejski w Ł. do sporządzenia korygujących dokumentów rozliczeniowych, oraz do ponownego rozliczenia się z ubezpieczoną za okres skorygowany. W związku z pismem ZUS z dnia 26 listopada 2004 r. III Szpital Miejski w Ł. ponownie dokonał korekty składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, po której stwierdził niedopłatę ze strony ubezpieczonej. Szpital wystosował do wnioskodawczyni pismo z dnia 12 stycznia 2005 r., w którym wezwał ją do zwrotu do kasy szpitala kwoty 943,40 zł jako różnicy z wypłaconej przez szpital w dniu 16 lipca 2004 r. kwoty 1.172,19 zł. Kwotę 943,40 zł wnioskodawczyni uiściła.

W okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2003 r. łączny przychód brutto wnioskodawczyni z tytułu zatrudnienia w III Szpitalu Miejskim w Ł. wyniósł łącznie 64.620 zł. W okresie od września do grudnia 2003 r. przychód brutto miesięcznie odpowiednio wynosił: we wrześniu 2003 r. - 6.113,69 zł, w październiku 2003 r. - 5.487,85 zł, w listopadzie 2003 r. - 5.337,73 zł, w grudniu 2003 r. - 4.196,42 zł. Pismem z dnia 22 lutego 2011 r. ZUS wezwał płatnika składek III Szpital Miejski w Ł. do sprawdzenia poprawności wykazanych za wnioskodawczynię podstaw ubezpieczenia społeczne w raportach rozliczeniowych ZUS RCA za miesiące od września do grudnia 2003 r. W związku z wątpliwościami w ustaleniu podstawy składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za wnioskodawczynię III Szpital Miejski w Ł. pismem z dnia 25 lutego 2011 r. zwrócił się do ZUS o rozliczenie składek na te ubezpieczenia. Pismem z dnia 18 marca 2011 r. ZUS poinformował płatnika składek III Szpital Miejski w Ł., że raporty ZUS RCA za miesiące wrzesień 2003 r. i październik 2003 r. w części dotyczącej zaniżenia i nie odprowadzenia składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zostały sporządzone niewłaściwie. W miesiącu wrześniu 2003 r. płatnik za podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalno - rentowe przyjął bowiem kwotę 3.335,94 zł, zaś w miesiącu październiku 2003 r. płatnik za podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalno - rentowe przyjął 0 zł. Ustalona przez ZUS, w oparciu o posiadane dokumenty, podstawa wymiaru składek emerytalne i rentowe w miesiącach wrześniu 2003 r. i październiku 2003 r. winna uwzględniać faktyczny przychód wnioskodawczyni, to jest kwotę 6.113,69 zł za miesiąc wrzesień 2003 r. i kwotę 5.487,85 zł za miesiąc październik 2003 r. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w miesiącu grudniu 2003 r., z uwagi na przekroczenie wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia w tym miesiącu, winna wynosić 2.459,44 zł. Organ rentowy poinformował, że wykazana przez płatnika podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia w kwocie 2.459,44 zł za miesiąc grudzień 2003 r. jest prawidłowa i zgodna z pismem ZUS z dnia 26 listopada 2004 r. Po piśmie ZUS z dnia 18 marca 2011 r. płatnik dokonał właściwych korekt składek za okres od września do października 2003 r. Po złożeniu dokumentów korygujących suma podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za 2003 r. była równa kwocie rocznej podstawy wymiaru składek obowiązującej w 2003 r. to jest kwocie 65.850 zł. Pismem z dnia 24 listopada 2011 r. ZUS poinformował płatnika składek III Szpital Miejski w Ł., że rozliczenie konta nie wykazało zaległości z tytułu składek emerytalno – rentowych.

W sprawie składek wnioskodawczyni III Szpital Miejski w Ł. nie korespondował z Urzędem (...) Ł.. Szpital nie uwzględnił także wypłaty dokonanej przez Urząd Miasta tytułem wynagrodzenia za godziny nadliczbowe za lata 1996-1999. Wnioskodawczyni nie składała w Szpitalu oświadczenia, że przekroczyła podstawę wymiaru składek u innego płatnika. Należność wnioskodawczyni z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za okres od września do listopada 2003 r. wyniosła łączną kwotę 5.000,44 zł, w tym należność główna w wysokości 2.580,44 zł i odsetki wyliczone na dzień 31 maja 2011 r. w wysokości 2.420 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał odwołanie za nieuzasadnione. Przywołał treść art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych dot. sposobu ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych. Wskazał, że podstawą tą jest przychód definiowany zgodnie z ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaznaczył, że przychodem są wszystkie otrzymane - wypłacone środki pieniężne lub postawione do dyspozycji należności przysługujące pracownikowi wymienione w ustawie o podatku dochodowym chyba, że zostały wyłączone z podstawy ustalania składek, a także należności z innych tytułów, jeżeli zostały włączone do podstawy wymiaru składki. Zatem przychód uwzględnia się za okres, za który został wypłacony, zalicza się go zatem do roku, za który przysługuje, a nie do tego, w którym dokonano wypłaty. Uwzględnienie okresu, w którym dokonano wypłaty następuje tylko wtedy, gdy niemożliwe jest ustalenie okresu, za który wypłata przysługuje. Podkreślił, że nie podlegają uwzględnieniu te przychody, w stosunku do których zaprzestano potrącania składki w związku z osiągnięciem kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe obowiązującej w danym roku zgodnie z art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Według tego przepisu roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone. Od nadwyżki ponad tę kwotę nie pobiera się składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczać i przekazywać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po przekroczeniu przez ubezpieczonego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony. Sąd powołując następnie § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wskazał, że w przypadku gdy ubezpieczony składając oświadczenie, o którym mowa wyżej, poda informacje niezgodne ze stanem faktycznym, tak że powstanie zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jest on zobowiązany do spłacenia całości tego zadłużenia.

W niniejszej sprawie M. F. jest pracownikiem SP ZOZ III Szpitala Miejskiego im. (...) w Ł.. Pracodawcą wnioskodawczyni do sierpnia 1999 r. był Zespół (...), a po jego reorganizacji od września 1999 r. SP ZOZ III Szpital Miejski im. dr K. J. (1) w Ł.. (...) zobowiązania pracownicze po zlikwidowanym ZOZ przejęło Miasto Ł.. W trakcie zatrudnienia wnioskodawczyni składała pracodawcy oświadczenia, w których wnosiła o zaniechanie pobierania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż przekroczyła roczną podstawę wymiaru na te ubezpieczenia. W okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2003 r. łączny przychód brutto wnioskodawczyni z tytułu zatrudnienia w III Szpitalu Miejskim w Ł. wyniósł łącznie 64.620 zł. Dodatkowo w miesiącu marcu 2003 r. Miasto Ł. w drodze egzekucji komorniczej wypłaciło wnioskodawczyni jednorazowo tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych w latach 1996-1999 kwotę 19.029,75 zł wraz z ustawowymi odsetkami. Nie mając informacji jakiego okresu zasądzona kwota dotyczyła Urząd (...) Ł. składki na ubezpieczenia społeczne naliczył i odprowadził w kwietniu 2004 r. wg przepisów obowiązujących w dzień wypłaty. Tymczasem składki na ubezpieczenia społeczne należne za okres do 31 grudnia 1998 r. płatnicy winni rozliczać na podstawie przepisów wówczas obowiązujących, natomiast według przepisów aktualnie obowiązującej ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r. winni rozliczać składki od wynagrodzeń należnych za okres od 1 stycznia 1999 r. Urząd (...) Ł. dopiero po uzyskaniu od wnioskodawczyni dokumentacji, z której wynikał podział kwoty 19.029,75 zł na poszczególne lata w okresie 1996-1999, dokonał korekty naliczonych składek i odsetek w ten sposób, że z kwoty 19.029,75 zł do okresu stanowiącego podstawę limitu w 2003 r. przyjął kwotę 2.966,98 zł za rok 1999. W roku 2003 kwota rocznego ograniczenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe wynosiła 65.850 zł .Przyjęcie przy ustalaniu wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe kwoty 2.966,98 zł (zamiast poprzednio przyjętej kwoty 19.029,75 zł) spowodowało, że przekroczenie wysokości rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia nastąpiło dopiero w grudniu 2003 r. a nie jak pierwotnie ustalono we wrześniu 2003 r. Złożone przez ubezpieczoną oświadczenie skutkowało tym, że płatnik składek III Szpital im. K. (...) w Ł. składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w miesiącach wrzesień i październik 2003 r. odprowadził w niewłaściwej wysokości. Przyjęta przez płatnika pierwotna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w miesiącu wrześniu 2003 r. wyniosła 3.335,94 zł a w październiku 2003 r. podstawa ta wyniosła 0 zł. Tymczasem podstawa ta winna uwzględniać faktyczny przychód wnioskodawczyni, to jest kwotę 6.113,69 zł za miesiąc wrzesień 2003 r. i kwotę 5.487,85 zł za miesiąc październik 2003 r. Powyższe spowodowało to niedopłatę na koncie ubezpieczonej w łącznej kwocie 2.580,44 zł.

W takiej zaś sytuacji, mając na względzie treść przepisów art. 19 ust. 6 ustawy systemowej oraz §10 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej, z których wynika, że za skutki błędnego oświadczenia odpowiada ubezpieczony, a gdy wskutek jego złożenia powstanie zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jest on zobowiązany do spłacenia całości tego zadłużenia, Sąd Okręgowy uznał, że ubezpieczona, z uwagi na złożenie pracodawcy oświadczenia o zaprzestaniu opłacania składek, ponosi odpowiedzialność za niedopłatę istniejącą na jej koncie. Należności z tytułu składek należą się Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych wraz z odsetkami zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych z dnia 13 października 1998 r.

Na marginesie Sąd Okręgowy zaznaczył jeszcze, że ubezpieczona może po uiszczeniu zaległych składek wystąpić z roszczeniem regresowym do płatnika składek.

Apelację od wyroku złożyła ubezpieczona. Postawiono zarzut:

- naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku, brak odniesienia do argumentów prawnych ubezpieczonej, w szczególności dotyczących rozstrzygnięcia tego czy w sprawie mamy do czynienia z jednym płatnikiem oraz tego czy ubezpieczona sama złożyła i to błędne oświadczenie o rocznej wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2003 r.;

- naruszenia prawa materialnego, a to art. 19 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 10 grudnia 2002 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2003 poprzez jego błędne zastosowanie, gdy nie zostały spełnione przesłanki ustawowe do jego zastosowania tj. nie złożenie przez ubezpieczoną błędnego oświadczenia o rocznej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2003 i nie występowania w sprawie dwóch płatników.

Wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie odwołania i zmianę zaskarżonej decyzji poprzez uznanie, że nie jest zobowiązana do spłaty należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe określonych w zaskarżonej decyzji i zasądzenie kosztów procesowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że dla zastosowania art. 19 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych musi być spełniona przesłanka w postaci złożenia przez ubezpieczonego błędnego oświadczenia o przekroczeniu rocznej wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W tym zaś przypadku ubezpieczona otrzymała od III Szpital Miejski im. K. (...) blankiet oświadczenia, w którym wnosiła o zaniechanie pobierania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w związku z przekroczeniem rocznej podstawy z uwagi na wysokość wypłat z tytułu wynagrodzenia ze stosunku pracy w III Szpitalu Miejski im. K. (...), w 2003 r. oraz wynagrodzenia za pracę w godz. nadliczbowych w latach 1996-1999 zasądzonych wyrokiem. Oświadczenie to było zgodne z prawdą bowiem w 2003 r. ubezpieczona osiągnęła przychód wskazany w oświadczeniu. Błąd w naliczeniu składek w przedmiotowej sprawie występował wyłącznie po stronie płatnika tj. III Szpital Miejski im. K. (...) i po stronie organu z ałożycielskiego Szpitala. Ponadto Sąd nie wskazał czemu uznaje, że oświadczenie ubezpieczonej złożone w 2003 r. było błędne w sytuacji, gdy określony przychód podany w oświadczeniu tym roku uzyskała i przychód ten zgodnie z załączonymi do sprawy deklaracjami ZUS został przez Szpital i (...) w 2003 r. zaliczony do przychodu za 2003 r., a korekta nastąpiła w 2004 r. bez wiedzy ubezpieczonej na skutek błędów ww. podmiotów. Sąd w uzasadnieniu orzeczenia nie odniósł się również do problemu, że w niniejszej sprawie występuje tylko jeden płatnik i nie można zastosować art. 19 ust. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Organ rentowy wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja wywołała ten skutek, że zaskarżony wyrok należało uchylić i sprawę przekazać do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu.

Art. 19 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych ( w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003r.) stanowił:

ust.1 roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6, 7 i 10, w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone - z zastrzeżeniem ust. 2 i 9.

ust. 5 płatnik składek jest zobowiązany zaprzestać obliczać i przekazywać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe po przekroczeniu przez ubezpieczonego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o której mowa w ust. 1, z zastrzeżeniem ust. 6.

ust. 6 jeżeli do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik składek, ubezpieczony jest zobowiązany zawiadomić wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek. Za skutki błędnego zawiadomienia powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe odpowiada ubezpieczony.

Rozstrzygnięcie sprawy wymaga zatem ustalenia w pierwszej kolejności, czy w stanie faktycznym sprawy do opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zobowiązany był więcej niż jeden płatnik składek.

Jak wynika z materiału dowodowego M. F. pracowała w Zespole (...) w Ł., którego jednostką organizacyjną był Szpital nie posiadający osobowości prawnej, a następnie ( w ciągłości) w III Szpitalu Miejskim im. dr. K. J. (1) w Ł.. Zespół (...) był jednostką Gminy Ł.. Organem założycielskim III Szpitala Miejskiego im. dr K. J. (1) w Ł. było Miasto Ł..

Uchwałą Nr 342/99 Rady Miejskiej w Ł. z dnia 22 lipca 1999r. z dniem 1 września 1999r. utworzony został zakład opieki zdrowotnej o nazwie III Szpital Miejski im. dr. K. J. (1) w Ł. w drodze wydzielenia ze struktury organizacyjnej Zespołu (...) w Ł. Szpitala im. dr. K. J. (1) mieszczącego się przy ulicy (...). Mienie Szpitala stanowi wyodrębniona część mienia Zespołu (...) w Ł. Zgodnie z par. 3 uchwały szpital prowadzony jest w formie samodzielnego publicznego ZOZ , przy czym osobowość prawną uzyskał z chwilą wpisania do rejestru publicznych zakładów opieki zdrowotnej, prowadzonego przez sąd rejestrowy ( 24.05.2001r.). W dniu 5 listopada 1999r. Zarząd Miasta Ł. podjął uchwałę, na mocy której z dniem uzyskania osobowości prawnej wydzielone jednostki ( m.in. III Szpital Miejski im. dr. K. J. (1) w Ł.) stają się z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy wobec wszystkich pracowników, dla których miejscem pracy jest wydzielona jednostka. Przejęcie obowiązków pracodawcy nastąpi wraz z dokumentacją płacową i kadrową. W myśl par. 4 wszelkie zobowiązania rozliczane po wydzieleniu się jednostek, a powstałe w okresie poprzedzającym wydzielenie będą regulowane zgodnie z miejscem ich powstania. W dniu 20 maja 1999r. M. F. wystąpiła do Sądu Pracy o zasądzenie wynagrodzenia za pracę za lata 1996 do maja 1999r. Prawomocnym wyrokiem z dnia 19 listopada 2002r. Sąd Okręgowy w Łodzi zasądził od Zespołu (...) w Ł. w likwidacji kwotę 19 029,75 zł. tytułem wynagrodzenia oraz umorzył postępowanie w stosunku do III Szpitala Miejskiego im. dr. K. J. (1) w Ł.. W dniu 28 lutego 2003 r. zakończone zostały czynności likwidacyjne Zespołu (...). Zobowiązania i należności, w tym finansowe zobowiązania pracownicze, po zlikwidowanym ZOZ przejęło Miasto Ł.. Miasto Ł. zapłaciło M. F. zasądzoną wyrokiem kwotę w marcu 2003r. W tak ustalonym stanie faktycznym nie powinno budzić wątpliwości, że w 2003r. M. F. miała dwóch płatników składek na ubezpieczenia społeczne. Jednym z płatników był jej pierwszy pracodawca Zespół (...) w Ł., a drugim III Szpital Miejski im. dr. K. J. (1) w Ł.. Pierwszy pracodawca i płatnik został zlikwidowany, a jego zobowiązania przejęło i zapłaciło w 2003r. Miasto Ł.. Drugi pracodawca i płatnik III Szpital im. K. (...) wypłacał wynagrodzenie w 2003r. i odprowadził do ZUS należne składki. W błędzie jest apelujący, gdy twierdzi, że wnioskodawczyni miała tylko jednego płatnika składek, bo miała tylko jednego pracodawcę. Pierwszy pracodawca uległ zlikwidowaniu, a na bazie jego majątku powstał nowy pracodawca, który uzyskał osobowość prawną i jest niezależną od poprzednika osobą prawną. Zobowiązania pierwszego pracodawcy przejęło Miasto Ł.. Nowy pracodawca przejął w trybie art. 23.1 kp pracowników i stał się dla nich pracodawcą. O istnieniu dwóch pracodawców i płatników świadczy też treść przepisu art. 23.1 par. 2 kp. ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 2008-03-18, II CSK 591/07, opubl: Legalis; wyrok Sądu Najwyższego z 2003-10-28, I CK 190/02; uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8.10.2003 r. III_CZP_64/03, OSNC 2004, 7 - 8, poz. 108; wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 2004-10-13, II UK 493/03 opubl: Legalis)

Skoro więc wnioskodawczyni miała w roku 2003 więcej niż jednego płatnika, to otwartym czyni dalsze ustalenia niezbędne do obciążenia wnioskodawczyni składkami wymienionymi w zaskarżonej decyzji, a mianowicie, czy zawiadomiła wszystkich płatników składek o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek i, czy było to błędne zawiadomienie, powodującego nieopłacenie należnych składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, bo tylko za takie odpowiada ubezpieczona.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na poczynienie w tym zakresie jednoznacznych i nie budzących wątpliwości ustaleń. Z zeznań wnioskodawczyni oraz z zeznań świadka M. D., która zajmowała się sprawami składek do ZUS, a także z pisma III Szpitala Miejskiego im. K. (...) z dnia 11.10.2011r. wynika, że wnioskodawczyni zawiadomienia takiego nie składała. Brak też takiego zawiadomienia w aktach sprawy i w aktach rentowych. Zatem do wyjaśnienia pozostaje, czy zawiadomienie o przekroczeniu kwoty rocznej podstawy wymiaru składek zostało złożone pracodawcy III Szpitalowi Miejskiemu im. K. (...) w Ł. oraz kiedy i dlaczego. Z akt sprawy i akt rentowych wynika bowiem, że składki z tytułu ubezpieczeń społecznych należne od wynagrodzeń wnioskodawczyni w III Szpitalu Miejskim im. K. (...) w roku 2003 zostały obliczone i odprowadzone do ZUS w wysokości nie uwzględniającej faktu otrzymania przez wnioskodawczynię zaległego wynagrodzenia od Miasta Ł.. Z akt tych wynika też, że to organ rentowy dopatrzył się nadpłaty składek i polecił pracodawcy III Szpitalowi Miejskiemu im. K. (...) zwrócić wnioskodawczyni nadpłaconą przez nią część składek na ubezpieczenia społeczne. Zatem pracodawca wpłacił do ZUS należne składki i przesłał prawidłowo wypełnione raporty ZUS RCA. Dopiero na skutek pisma organu rentowego sporządził nowe raporty zgodnie z danymi wskazanymi przez ZUS. Z wyliczonej przez ZUS nadpłaty przypadającej do zwrotu dla wnioskodawczyni, czyli z kwoty 2344,19 zł., wnioskodawczyni otrzymała de facto tylko kwotę 228,75 zł. Nie zostało wyjaśnione, co stało się z pozostałą do zwrotu kwotą, a więc nie wyjaśniono dlaczego wnioskodawczyni ma zapłacić organowi rentowemu wskazaną w zaskarżonej decyzji kwotę. Ponadto ustalenia wymaga, czy dochodzona kwota 2 580,44 zł. to brakujące, zdaniem ZUS, składki finansowane przez płatnika, czy przez ubezpieczoną oraz przedstawienia przez ZUS szczegółowego wyliczenia należnych i zapłaconych przez III Szpital Miejski w Ł. składek na ZUS w roku 2003 w odniesieniu do wnioskodawczyni.

Ponieważ Sąd Okręgowy nie rozpoznał istoty sprawy Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 par. 4 kpc uchylił zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.