Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st. sekr. sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. w Gdańsku

sprawy F. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania F. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 25 marca 2013 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje ubezpieczonemu F. S. prawo do emerytury od dnia 1 marca 2013r. i stwierdza, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/na oryginale właściwy podpis/

Sygn. akt VIII U 836/13

Artykuł I.U Z A S A D N I E N I E

Decyzją z dnia 25 marca 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu F. S. prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, bowiem nie udowodnił on 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a jedynie 6 lat, 7 miesięcy i 27 dni. Do okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił okresów zatrudnienia ubezpieczonego od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku, od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku, od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku, od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku, od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku oraz od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku, kwestionując stanowiska pracy wskazane w przedłożonych dokumentach jako ślusarz – spawacz.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony F. S. domagał się jej zmiany i przyznania prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach, w tym uwzględnienia powyższych okresów zatrudnienia jako pracy wykonywanej w warunkach szczególnych, w charakterze spawacza.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony F. S. urodził się w dniu (...).

Niesporne.

W okresie od 3 września 1973 roku do 12 grudnia 1973 roku ubezpieczony odbył kurs podstawowy spawania łukowego.

W okresie od 30 maja 1977 roku do 29 czerwca 1977 roku ubezpieczony odbył kurs specjalistyczny spawania łukowego.

Dowód: kserokopia książki spawacza w aktach osobowych w kopercie – k. 79.

W okresach od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku oraz od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku ubezpieczony był zatrudniony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w Przedsiębiorstwie (...) w G., w charakterze spawacza. Przedsiębiorstwo zajmowało się wykonywaniem zbiorników, kolan na rurociągi rafineryjne. Ubezpieczony pracował w brygadzie spawalniczej. W przedsiębiorstwie było 10 takich brygad. Ubezpieczony nie był kierowany do wykonywania innych prac niż prace spawalnicze. W przedsiębiorstwie ślusarz przygotowywał elementy do spawania, w sąsiedztwie miejsc pracy spawaczy. Ubezpieczony nie wykonywał pracy ślusarza. Ubezpieczony spawał ślizgi, kolana, zraszacze, zbiorniki dla Rafinerii (...), elementy przygotowane przez ślusarzy. Ubezpieczony spawał elektrycznie.

Dowód: umowa o pracę, świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w kopercie – k. 53, zeznania świadka H. G. – 00:25:38 – 00:33:13 płyta CD w kopercie – k. 62, zeznania ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony – 00:07:49 – 00:16:12 płyta CD w kopercie – k. 81.

W okresach od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku oraz od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku ubezpieczony był zatrudniony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w P. B. K. w G., w charakterze spawacza. Przedsiębiorstwo zajmowało się budową domów, produkcją okien, drzwi, balustrad. W przedsiębiorstwie zatrudnionych było ok. 8 – 10 spawaczy. Ubezpieczony spawał kotwy do zbrojenia, elementy do prefabrykatów betonowych, balustrady, elementy drzwi. Ubezpieczony spawał przy użyciu elektrod łukowych. Ubezpieczony nie wykonywał prac ślusarskich. Ubezpieczony nie był kierowany do wykonywania innych prac niż prace spawalnicze. Ubezpieczony otrzymywał posiłek regeneracyjny oraz dodatek za pracę w warunkach szkodliwych.

Dowód: świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w kopercie – k. 19, zeznania świadka E. S. – 00:02:51 – 00:09:34 płyta CD w kopercie – k. 62, zeznania świadka R. A. – 00:09:51 – 00:19:39 płyta CD w kopercie – k. 62, zeznania ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony – 00:07:49 – 00:16:12 płyta CD w kopercie – k. 81.

W okresie od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku ubezpieczony był zatrudniony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w P. B. I. w G., w charakterze spawacza. Przedsiębiorstwo zajmowało się stawianiem budynków. Ubezpieczony spawał konstrukcje stalowe, gzymsy. Oprócz ubezpieczonego w przedsiębiorstwie zatrudnionych było jeszcze 2 spawaczy. Ubezpieczony nie był kierowany do wykonywania innych prac niż prace spawalnicze.

Dowód: świadectwo pracy, świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach w kopercie – k. 24, zeznania świadka J. H. – 00:19:53 – 00:25:29 płyta CD w kopercie – k. 62, zeznania ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony – 00:07:49 – 00:16:12 płyta CD w kopercie – k. 81.

W okresie od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku ubezpieczony był zatrudniony, stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, w P. B. D. S. z. o. w G., w charakterze spawacza. Przedsiębiorstwo zajmowało się budową bloków mieszkalnych. W przedsiębiorstwie zatrudnionych było 1 - 2 spawaczy. Ubezpieczony spawał balustrady balkonowe i barierki przy schodach, pręty, nie wykonywał innych prac niż spawalnicze.

Dowód: umowa o pracę, świadectwo pracy, w kopercie – k. 45, zeznania świadka M. B. – 00:02:35 – 00:08:12 płyta CD w kopercie – k. 75, zeznania świadka M. W. – 00:01:49 – 00:07:18 płyta CD w kopercie – k. 81, zeznania ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony – 00:07:49 – 00:16:12 płyta CD w kopercie – k. 81.

W dniu 12 marca 2013 roku ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jednakże wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa.

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił 29 lat, 1 miesiąc i 27 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 6 lat, 7 miesięcy i 27 dni pracy w warunkach szczególnych.

Organ rentowy nie uwzględnił do stażu pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia ubezpieczonego od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku, od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku, od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku, od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku, od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku oraz od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku

Decyzją z dnia 25 marca 2013 roku organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach z uwagi na fakt, iż ubezpieczony nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Niesporne.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zawarte w aktach sprawy, w tym w aktach ubezpieczeniowych, aktach osobowych, których wiarygodność nie była kwestionowana w trakcie postępowania przez żadną ze stron, zatem również Sąd uznał je za miarodajne dla dokonania ustaleń. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków H. G., E. S., R. A., J. H., M. B., M. W. oraz zeznaniom ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony jako spójnym, zgodnym oraz wzajemnie się potwierdzającym, a ponadto zgodnym z pozostałym materiałem dowodowym zebranym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Artykuł III.Odwołanie ubezpieczonego F. S. należało uwzględnić.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest prawo do emerytury określonej w przepisie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009, Nr 535 poz. 1227 ze zm.), zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 roku przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn, 60 dla kobiet, okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet, nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Ubezpieczony swoje prawo do emerytury w obniżonym do 60 lat wieku emerytalnym wiąże z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych, a zatem stosownie do art. 32 ust. 4 ustawy emerytalnej wymaganym jest, aby wykazał on na dzień 1 stycznia 1999 roku 15-letni okres pracy w szczególnych warunkach, o którym mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zm.), t.j. pracy wymienionej w wykazie A tegoż rozporządzenia.

Wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2).

Trzeba zwrócić uwagę, że zgodnie z utartą praktyką i orzecznictwem, w postępowaniu przed sądem okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia z zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84 oraz uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r. III UZP 48/84), a więc wszelkimi dopuszczalnymi przez prawo środkami dowodowymi.

Bezspornym jest, iż ubezpieczony ukończył 60 rok życia, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, jednakże wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem ZUS, na dochody budżetu państwa. Bezspornie zatem, ubezpieczony, poza 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych przebytym do dnia 1 stycznia 1999 roku, spełnia wszystkie pozostałe wymienione w art. 184 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej warunki do przyznania dochodzonego świadczenia.

Wobec powyższego, przedmiotem sporu pozostawało jedynie ustalenie, czy za zatrudnienie w szczególnych warunkach mogą zostać uznane okresy zatrudnienia ubezpieczonego od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku, od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku, od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku, od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku, od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku oraz od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku.

Sąd uznał zatem za zasadne ustalić charakter pracy ubezpieczonego w spornych okresach. Zaznaczyć należy, iż prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach przysługuje wówczas, gdy ubiegający się o prawo wykonywał prace w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku. Decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożenie odpowiedniego świadectwa pracy w szczególnych warunkach, ze wskazaniem stanowiska pracy określonego w wykazie prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego. Jak zauważył Sąd Najwyższy - określanie dla celów emerytalnych stanowisk pracy jako „pracy wykonywanej w szczególnych warunkach” w rozumieniu wykazów stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.) nie należy do kompetencji pracodawcy (vide: wyrok z dnia 22 czerwca 2005r., sygn. akt I UK 351/04, OSNP 2006/5-6/90).

Sąd w związku z tym przeprowadził na tę okoliczność postępowanie dowodowe z dokumentów z akt ubezpieczeniowych, z akt osobowych, z zeznań świadków oraz z zeznań ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony.

W sądowym postępowaniu odwoławczym, jak już wskazano, okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą być ustalane także innymi środkami dowodowymi niż dowód z zaświadczenia zakładu pracy (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1984 r., III UZP 6/84, Lex Polonica, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984 r., III UZP 48/84, Lex Polonica). Powtórzyć należy, iż decydujące znaczenie ma rodzaj i wymiar wykonywanej pracy, a nie przedłożone świadectwo pracy w szczególnych warunkach, określające stanowisko pracy, ponieważ o zaliczeniu danego rodzaju pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale charakter wykonywa­nych czynności. Należało zatem oprzeć się z jednej strony na zachowanej dokumentacji pracowniczej, a z drugiej na dowodach w postaci zeznań świadków przesłuchanych w sprawie oraz z zeznań ubezpieczonego.

Po przeprowadzonym postępowaniu dowodowym Sąd stwierdził, iż ubezpieczony wykonywał pracę w warunkach szczególnych w okresach od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku, od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku, od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku, od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku, od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku oraz od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku.

Sąd zważył, iż ubezpieczony odbył podstawowy i specjalistyczny kurs spawania łukowego. Sąd zważył również, iż w dokumentacji osobowej ubezpieczonego figuruje nazwa stanowiska pracy ubezpieczonego jako ślusarz - spawacz. Jednakże, jak już zostało wskazane i co należy podkreślić, o zaliczeniu danego rodzaju pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie nazwa zajmowanego stanowiska, ale charakter wykonywa­nych czynności. Charakter wykonywanych przez ubezpieczonego czynności w spornym okresie Sąd ustalił na podstawie zeznań przesłuchanych w sprawie świadków. Współpracownicy ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia – świadkowie H. G., E. S., R. A., J. H., M. B., M. W. - zgodnie zeznali, iż ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w spornych okresach wyłącznie jako spawacz. Świadkowie podali zakres wykonywanych przez ubezpieczonego obowiązków zawodowych, stanowczo zeznając przy tym, iż ubezpieczony nie był kierowany do wykonywania innych prac, w tym nie wykonywał prac ślusarskich. Zdaniem Sądu, przesłuchani w sprawie świadkowie posiadają odpowiednią wiedzę na temat charakteru wykonywanej przez ubezpieczonego pracy, byli zatrudnieni wraz z nim w tych samych okresach, w tych samych zakładach pracy. Zatem wysnuć należy z powyższego wniosek, iż przesłuchani świadkowie najlepiej zorientowani są co do charakteru i specyfiki pracy ubezpieczonego w spornych okresach. Sąd nie znalazł jakichkolwiek podstaw, by kwestionować ich wiarygodność w zakresie ustaleń dotyczących charakteru pracy ubezpieczonego w spornych okresach. Zeznania ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony znalazły odzwierciedlenie w zeznaniach świadków. Ponadto, jak zostało ustalone, ubezpieczony posiada uprawnienia do spawania, który to fakt potwierdzają zapisy w książce spawacza.

W związku z powyższym, wskazać należy, iż analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego pod kątem charakteru pracy ubezpieczonego w okresach od 27 września 1976 roku do 21 maja 1978 roku, od 23 maja 1978 roku do 30 czerwca 1978 roku, od 1 kwietnia 1985 roku do 30 listopada 1988 roku, od 20 sierpnia 1990 roku do 3 października 1990 roku, od 8 października 1990 roku do 30 września 1993 roku oraz od 1 października 1993 roku do 31 stycznia 1996 roku wyraźnie wskazuje, iż była to praca w warunkach szczególnych. W tych okresach ubezpieczony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach, tj. pracę spawacza, wymienioną w wykazie A, dziale XIV, poz. 12 cytowanego rozporządzenia, tj. prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowodorowym.

Uwzględnienie ww. okresów zatrudnienia wskazuje, iż staż pracy ubezpieczonego w warunkach szczególnych jest dłuższy niż wymagany ustawą, a zatem, zgodnie z przepisem § 4 cytowanego rozporządzenia, oznacza spełnienie tego wymogu do przyznania ubezpieczonemu świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym. W ocenie Sądu, ubezpieczony spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ ukończył 60 rok życia, udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze powyżej 25 lat, a także spełnił przesłankę co najmniej 15 lat zatrudnienia w szczególnych warunkach.

Z wyżej przytoczonych względów, Sąd, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami zmienił decyzję organu rentowego i przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od miesiąca złożenia wniosku o emeryturę, mając na uwadze dyspozycję art. 129 w zw. z art. 100 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej.

Działając na podstawie przepisu art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Sąd stwierdził, że pozwany organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, bowiem poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego w spornych okresach, mających wpływ na prawo do wnioskowanego świadczenia, nastąpiło na etapie postępowania sądowego – w oparciu o zeznania świadków, ubezpieczonego przesłuchanego w charakterze strony.

SSO Elżbieta Trybulec - Czernek