Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 4 września 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział II Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący:SSO Violetta Osińska

Sędziowie: SO Małgorzata Grzesik

SO Sławomir Krajewski

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 4 września 2014 r. w S.

sprawy z powództwa (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W.

przeciwko F. K.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 8 maja 2014 r. r. sygn. akt I C 794/13

postanawia:

1.  oddalić zażalenie;

2.  zasądzić od powódki (...) Spółki Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz pozwanego F. K. kwotę 369 zł (trzystu sześćdziesięciu dziewięciu) złotych tytułem kosztów postępowania zażaleniowego.

sygn. akt II Cz 1552/14

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 maja 2014 r. Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim sygn. akt I C 794/13 uchylił postanowienie Sądu Rejonowego w Stargardzie Szczecińskim z dnia 24 kwietnia 2014 r. sygn. akt I C 794/13 w zakresie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie II. sentencji (pkt I) i zasądził od powódki (...) Spółki Akcyjnej V. (...) w W. na rzecz pozwanego F. K. kwotę 1.487,10 zł tytułem zwrotu kosztów procesu (pkt II).

W uzasadnieniu Sąd pierwszej powołał art. 395 § 2 k.p.c. i § 2 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...). w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenie przez (...)kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu i wskazał na zasadność zażalenia pełnomocnika pozwanego z dnia 29 kwietnia 2014 r. z uwagi na zasadę, iż w sprawach, w których strona korzysta z pomocy prawnej udzielonej przez adwokata ustanowionego z urzędu, sąd podwyższa opłatę o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług, obowiązującą w dniu orzekania o tych opłatach. Sąd dodał, że ponowne orzeczenie o kosztach procesu, na które złożyły się: 1.200 złotych tytułem wynagrodzenia pełnomocnika przyznanego pozwanemu z urzędu, 276 złotych tytułem podatku VAT i 11,10 złotych tytułem zwrotu kosztów doręczeń korespondencji, wydano zgodnie z wyrażoną w przepisie art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu w zw. z § 2 ust. 3 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie i ponoszenie przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Stroną przegrywającą proces jest powódka, albowiem skierowała powództwo przeciwko niewłaściwemu podmiotowi i bez znaczenia jest tutaj termin pozyskania przez powódkę wiedzy w tym zakresie.

Zażalenie na powyższe postanowienie wywiodła powódka i wniosła o zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia w punkcie II poprzez przyznanie powódce od pozwanego łącznej kwoty 1551 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa, zasądzenie od pozwanego F. K.na rzecz powódki (...) S.A. V. (...)z siedzibą w W.kosztów postępowania zażaleniowego, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych orasz rozpoznanie niniejszego zażalenia przez Sąd Rejonowy w Stargardzie Szczecińskim Wydział I Cywilny jako Sądu pierwszej instancji w trybie przepisu art. 395 § 2 k.p.c. W uzasadnieniu powódka wskazała, iż podstawę prawną wniosku powódki o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu, pomimo cofnięcia przez powódkę pozwu w całości i zrzeczenia się roszczenia, stanowi przepis art. 103 k.p.c., bowiem pozwany swoim zachowaniem dał podstawę do wytoczenia przedmiotowego postępowania. Powódka dodała, iż pozwany dopiero na etapie postępowania sądowego zaprzeczył, iż był sprawcą zdarzenia implikującego regres ubezpieczeniowy względem pozwanego, pomimo prawnego obowiązku wynikającego z dyspozycji przepisu art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) (...). Zaznaczyła. iż pozwany w toku postępowania likwidacyjnego wielokrotnie wzywany był do zapłaty oznaczonej pozwem kwoty, a korespondencja powódki została skutecznie pozwanemu doręczona. Zdaniem powódki nie sposób się zgodzić z twierdzeniem Sądu pierwszej instancji, iż bez znaczenia jest termin pozyskania przez powódkę wiedzy, że sprawcą zdarzenia ubezpieczeniowego nie był pozwany. Wskazała, iż fakt powyższy stwierdzony został dopiero na kanwie niniejszego postępowania, przy czym natychmiast po powzięciu wiadomości o nim powódka cofnęła powództwo i zrzekła się roszczenia względem pozwanego. Dodała, że całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego zarówno w postępowaniu likwidacyjnym i sądowym wskazywał jednoznacznie na to, iż sprawcą szkody z dnia 21 października 2010 r. był pozwany F. K.. Powódka podkreśliła, że postępowanie likwidacyjne prowadzone było zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, a także nie zachodziły żadne nieprawidłowości w jego toku, a ponadto zgromadzone w sprawie dowody również nie wzbudziły wątpliwości Sądu, bowiem wydał na tej podstawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym. Zdaniem powódki, za zasadnością niniejszego zażalenia przemawia fakt, iż pozwany F. K.zakwestionował prawdziwość podpisów na składanych dokumentach dopiero na etapie postępowania sądowego. Powódka stwierdziła, iż pozostawała w błędnym aczkolwiek usprawiedliwionym okolicznościami przekonaniu, iż pozwany był sprawcą szkody z dnia 21 października 2010 r., a co za tym idzie wytoczenie niniejszego powództwa było w pełni uzasadnione i konieczne. Dodała, iż pozwany swoim zachowaniem przez swoje oczywiście niewłaściwe postępowanie, dał podstawę do jego wytoczenia, co czynni zasadnym zastosowanie w tej sprawie normy z art. 103 k.p.c.

W odpowiedzi na zażalenie pozwany wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego, w tym zastępstwa adwokackiego, uwzględniającego również wydatki pełnomocnika za obowiązkową korespondencję.

Uzasadniając swoje stanowisko wskazał, iż zażalenie powódki jest w oczywisty sposób niesłuszne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.

W myśl art. 203 § 1-3 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Pozew cofnięty nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa. Na żądanie pozwanego powód zwraca mu koszty, jeżeli Sąd już przedtem nie orzekł prawomocnie o obowiązku ich uiszczenia przez pozwanego.

Z cytowanego powyżej przepisu wyraźnie wynika, iż w razie cofnięcia pozwu, to strona powodowa obowiązana jest zwrócić pozwanemu na jego żądanie koszty procesu, bowiem cofnięcie pozwu traktowane jest jako przegranie sprawy ( art. 98 k.p.c).

Na gruncie analizowanej sprawy przyczyną, dla której powódka cofnęła pozew było skierowanie powództwa przeciwko niewłaściwemu podmiotowi. Rzeczą Sądu Odwoławczego, było rozważenie: czy w sprawie - jak zostało podniesione w zażaleniu – zaistniały podstawy do odstąpienia od obciążenia powódki tymi kosztami i przerzucenie tego obowiązku na pozwanego - F. K.. Skarżąca podstaw do wydania takiego rozstrzygnięcia -art. 103 k.p.c, upatruje w zachowaniu pozwanego, który dopiero na etapie postępowania sądowego zaprzeczył, iż był sprawcą zdarzenia implikującego regres ubezpieczeniowy względem pozwanego, pomimo prawnego obowiązku wynikającego z dyspozycji przepisu art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r., o ubezpieczeniach obowiązkowych (….). Kierowane bowiem do niego wezwania do zapłaty pozostawiał bez odpowiedzi. W ocenie Sądu Okręgowego, zarzuty powódki uznać należało za chybione. Powołany przez skarżącą przepis art. 103 k.p.c. przewiduje wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu (art. 98 k.p.c.), dopuszczając możliwość orzeczenia o kosztach na zasadzie zawinienia. W myśl art. 103 k.p.c. „ niezależnie od wyniku sprawy sąd może włożyć na stronę lub interwenienta obowiązek zwrotu kosztów, wywołanych ich niesumiennym lub oczywiście niewłaściwym postępowaniem (§ 1); Przepis § 1 dotyczy zwłaszcza kosztów powstałych wskutek uchylenia się od wyjaśnień lub złożenia wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenia lub opóźnionego powołania dowodów, a także nieusprawiedliwionej odmowy poddania się mediacji, na którą strona uprzednio wyraziła zgodę (§ 2).Dla zastosowania przy orzekaniu o kosztach postępowania, wskazanej wyżej normy prawnej wymagane jest istnienie winy kwalifikowanej w postaci niesumienności lub oczywiście niewłaściwego postępowania w toku procesu, nie zaś przed jego wytoczeniem (tak wyrok Sądu Najwyższego z (...)Niesumienne lub oczywiście niewłaściwe postępowanie może się wyrażać w różnej postaci, w § 2 omawianego przepisu wymieniono przykładowo uchylenie się od wyjaśnień lub złożenie wyjaśnień niezgodnych z prawdą, zatajenie lub opóźnione powołanie dowodów. Odnosząc powyższe rozważania, do realiów niniejszej sprawy podnieść należy, że przyjęta przez Sąd Rejonowy ocena, której następstwem było wydanie rozstrzygnięcia o kosztach zasługuje na akceptację. Sąd Odwoławczy, w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie dostrzegł w aktywności procesowej pozwanego działania, które byłoby sprzeczne z dobrymi obyczajami wynikającymi z art. 3 k.p.c. Z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy wynika, iż wbrew twierdzeniom skarżącej, to nie zachowanie pozwanego było przyczyną, dla której przyjęła ona, iż podmiotem odpowiedzialnym jest właśnie pozwany.

Zwrócić należało uwagę, iż zawiadomienie o szkodzie z ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego w dniu 27 października 2010 r., zostało podpisane przez poszkodowanego - M. K.. Opisując okoliczności zdarzenia wskazał on, że sprawca zdarzenia uciekł z jego miejsca. Jako kierującego pojazdem wskazano – F. M. (k. 24- 25 verte akt sprawy) a nie pozwanego. Co istotne, przesłuchany w charakterze świadka zeznał, że dokumenty wypełniał wraz z żoną F. M.. Doświadczenie - firmy ubezpieczeniowej obliguje ją przed wdaniem się w spór sądowy do wnikliwego zbadania czy posiadana dokumentacja jest wiarygodna zwłaszcza, że istniały wyraźne symptomy nierzetelności przedstawionych w postępowaniu likwidacyjnym oświadczeń- w dokumencie zgłoszenia szkody jako sprawcę wskazano F. M., natomiast oświadczenie sprawcy szkody – zostało podpisane przez F. K., które , jak się następnie okazało, wcale od niego nie pochodziło( k. 85 akt sprawy).

Pozwany- F. K.- kwestionował swoją odpowiedzialność- od początku postępowania. Wnosząc sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 3 kwietnia 2013 r., (sygn. akt I Nc 857/13) wskazał, iż w dacie zdarzenia nie kierował on pojazdem marki P. (...). Pozwany zaprzeczył także by składał jakiekolwiek oświadczenia o przyjęciu na siebie odpowiedzialności za zdarzenie, wnosił o umorzenie należności głównej, czy też wpłacał jakiekolwiek kwoty na jej poczet. Jednocześnie pozwany na poparcie swoich twierdzeń złożył wnioski dowodowe. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób także godzić się ze skarżącą, która niewłaściwego zachowania pozwanego upatruje w fakcie nieudzielania powodowi informacji niezbędnych dla ustalenia podmiotu odpowiedzialnego. Po pierwsze, twierdzenia takowego nie można wyprowadzić z lektury akt sprawy. Po wtóre, wskazać należy, że to strona powodowa jest „gospodarzem postępowania” i to ona decyduje przeciwko komu wytacza powództwo. Co istotne, takowego obowiązku nie można wywieść także z przywołanego przez skarżącą art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r., o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) (...), albowiem pozwany nie był osobą uczestniczącą w zdarzeniu, osobą której odpowiedzialność jest objęta ubezpieczeniem obowiązkowym, czy też osobą występującą z roszczeniem.

Z uwagi na powyższe, Sąd Okręgowy uznał, iż w przedmiotowej sprawie nie zaszły przesłanki do zasądzenia kosztów postępowania od pozwanego na rzecz strony powodowej.

Mając, zatem na względzie merytoryczną poprawność zaskarżonego postanowienia, jak i jego zgodność z normami procedury cywilnej, należało na podstawie art. 397 § 2 k.p.c. w zw. z art. 385 k.p.c. zażalenie oddalić, o czym orzeczono w sentencji.

Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego zapadło na podstawie art. 98 § 1 i 3 K.p.c. w z § 13 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia (...) w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez (...)kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przy uwzględnieniu konieczności uznania pozwanego za wygrywającego także to postępowanie. Na koszty te złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w kwocie 300 złotych. Nadto mając na uwadze treść § 2 ust. 3 ww. rozporządzenia kwotę wynagrodzenia należało powiększyć o należny podatek VAT w kwocie 69 złotych.