Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Elżbieta Matyasik (spr.)

Sędzia SO Krystyna Hadryś

Sędzia SR del. Barbara Konińska

Protokolant Iwona Reterska

po rozpoznaniu w dniu 2 kwietnia 2014 r. w Gliwicach na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko W. P.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

na skutek apelacji obu stron

od wyroku Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim

z dnia 18 lipca 2013 r., sygn. akt III RC 628/12

1.  z apelacji pozwanego zmienia zaskarżony wyrok w punktach 1 i 4 w ten sposób, że powództwo oddala;

2.  oddala apelację powoda;

3.  nakazuje pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) z tytułu opłaty od apelacji od uiszczenia, której pozwany był zwolniony.

SSR del. Barbara Konińska SSO Elżbieta Matyasik SSO Krystyna Hadryś

Sygn. akt III Ca 1698/13

UZASADNIENIE

Powód J. P. domagał się uchylenia alimentów na rzecz pozwanego W. P. - z dniem 1 października 2012 r., zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 19 kwietnia 2007r. w sprawie sygn. akt II RC 100/07 w wysokości po 400 zł miesięcznie. W uzasadnieniu podał, że alimenty były zasądzone, kiedy pozwany był małoletni i uczył się. Obecnie pozwany jest pełnoletni, ma 21 lat, ukończył szkolę zawodową i posiada wyuczony zawód.

Pozwany W. P. wniósł o oddalenie powództwa w całości.

Zaskarżonym wyrokiem z 18 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy uchylił obowiązek alimentacyjny powoda J. P. wobec pozwanego W. P. wynikający z wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy z dnia 19 kwietnia 2007 r. sygn. akt II RC 100/07 w wysokości po 400 zł miesięcznie – z dniem 1 sierpnia 2013 r.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód jest zobowiązany do łożenia alimentów na rzecz pozwanego w wysokości po 400 zł miesięcznie, na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku z dnia 19 kwietnia 2007r. sygn. akt II RC 100/07.

W tym czasie powód liczył 56 lat, otrzymywał emeryturę w wysokości po 2402 zł miesięcznie. Ze świadczenia emerytalnego potrącano mu alimenty na rzecz W. P. i żony M. P..

Pozwany W. P. miał 16 lat i uczęszczał do klasy (...). Mieszkał wraz z matką M. P., która otrzymywała emeryturę wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym w łącznej wysokości 700,99 zł netto.

Obecnie powód liczy 62 lata, pobiera świadczenie emerytalne w wysokości 2080,19 zł netto miesięcznie, po potrąceniu alimentów na rzecz pozwanego i M. P. w wysokości po 400 zł na każdego z nich, nie posiada innych dochodów. Mieszka sam. Ponosi koszty swego utrzymania w wysokości po około 1000 zł miesięcznie.

Pozwany ma obecnie 21 lat. W czerwcu 2012 r. ukończył szkołę zawodową i uzyskał zawód sprzedawcy. O września 2012 r. uczęszcza do liceum ogólnokształcącego dla dorosłych gdzie zajęcia odbywają się trzy razy w tygodniu w godzinach od 15.10 do 20.10. Jest zarejestrowany w urzędzie pracy jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku. Poszukuje pracy przez wysyłanie aplikacji, poprzez internet i urządy pracy. Matka powoda M. P. otrzymuje emeryturę w wysokości około 900 zł oraz alimenty od powoda w wysokości po 400 zł miesięcznie.

Obecnie urzędy pracy w W. i J. posiadają oferty pracy w zawodach sprzedawca i handlowiec.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śl. z dnia 11 października 2012r. w sprawie sygn. akt II RC 229/12 zostało oddalone powództwo W. P. przeciwko J. P. o podwyższenie alimentów.

Sąd Rejonowy uznał, ze zachodzą przesłanki z art. 138 k.r.o. uzasadniające uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda na rzecz pozwanego i ustalił, że od daty ostatniego orzeczenia w przedmiocie alimentów upłynęło 6 lat. Sytuacja majątkowa i zarobkowa powoda nie zmieniła się zasadniczo, albowiem nadal jedynym źródłem jego dochodu jest świadczenie emerytalne w porównywalnej wysokości. Pozwany w dacie orzekania alimentów miał 16 lat i uczęszczał do gimnazjum. Obecnie istotnie zmieniła się jego sytuacja osobista, albowiem jest pełnoletni, ukończył szkołę zawodową zdobywając zawód sprzedawcy. Sąd Rejonowy wskazał, że zaspokojenie potrzeb każdego uprawnionego do alimentów w pierwszej kolejności powinno być zaspokojone jego własnymi siłami i przyjął, że pozwany może utrzymać się samodzielnie i winien czynić realne starania o zaspokojenie swoich potrzeb. Pozwany uczy się w systemie wieczorowym, gdzie zajęcia odbywają się trzy razy w tygodniu w godzinach popołudniowych, posiada wyuczony zawód sprzedawcy i w tychże okolicznościach należało przyjąć, że jest on w stanie podjąć pracę i zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby własnymi siłami i własnym staraniem. Jednocześnie uznał, że roszczenie powoda o uchylenie alimentów zasługiwało na uwzględnienie co do alimentów bieżących tj. od 1 sierpnia 2013r. , co uzasadniało oddalenie powództwa w pozostałym zakresie.

Powyższy wyrok zaskarżył powód i pozwany.

Powód zaskarżył wyrok w części oddalającej powództwo i w zakresie orzeczenia o kosztach procesu zarzucając naruszenie przepisów prawa materialnego, a to art 133 § 1 k.r.o. i art 138 k.r.o. przez błędne przyjęcie, że istniały podstawy do uchylenia obowiązku alimentacyjnego dopiero od dnia 1 sierpnia 2013 r. podczas gdy podstawy do uchylenia tego obowiązku istniały już w dniu wniesienia powództwa oraz zarzucił bezpodstawne odstąpienie od obciążenia pozwanego kosztami procesu i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu za obie instancje.

Pozwany zaskarżył wyrok w całości domagając się jego uchylenia i przywrócenia obowiązku alimentacyjnego powoda na rzecz pozwanego i zarzucił, że zamierza przystąpić do matury a następnie kontynuować naukę na studiach wyższych i nie jest w stanie zaspokoić swoich potrzeb z uwagi na brak możliwości zatrudnienia.

Sąd Okręgowy zważył co następuje :

Apelacja powoda nie zasługuje na uwzględnienie zaś apelacja pozwanego jest zasadna.

Sąd Okręgowy częściowo podziela i uznaje za swoje ustalenia faktyczne, a także prawne poczynione przez Sąd pierwszej instancji, a w szczególności dotyczące możliwości zarobkowych i majątkowych powoda i sytuacji życiowej oraz usprawiedliwionych potrzeb pozwanego. W znacznej części dokonał jednak odmiennej oceny poczynionych ustaleń faktycznych przez Sąd Rejonowy.

Prawidłowo Sąd Rejonowy przyjął, że źródłem utrzymania powoda jest świadczenie emerytalne. Tym niemniej Sąd Okręgowy uznał, że wadliwie Sąd meriti przyjął, że powód obecnie otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości porównywalnej do świadczenia jakie otrzymywał 6 lat temu tj w czasie gdy zostały zasądzone alimenty od powoda na rzecz pozwanego.

Jak wynika z akt sprawy Sądu Okręgowego w Gliwicach, Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku, sygn. II RC 100/07 powód otrzymywał w tym czasie emeryturę w wysokości po 2 400 zł brutto miesięcznie, zaś po potrąceniu alimentów bieżących i zaległych otrzymywał świadczenie emerytalne w wysokości po 524 zł netto miesięcznie. Obecnie powód otrzymuje świadczenie emerytalne w wysokości po 2 000 zł netto miesięcznie (brutto 3 500 zł miesięcznie ).

Wobec tychże ustaleń należy przyjąć, że od czasu ustalenia alimentów w dotychczasowej wysokości zmieniła się sytuacja materialna powoda, który obecnie otrzymuje świadczenie emerytalne wyższe o około 1 500 zł netto miesięcznie.

Nadto Sąd Okręgowy nie podziela wnioski Sądu Rejonowego, który przyjął, że pozwany jest w stanie podjąć pracę zarobkową i zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby albowiem pozwany zdobył zawód i uczy się w systemie wieczorowym.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że ustanie obowiązku alimentacyjnego nie determinuje uzyskanie przez dziecko pełnoletności. Obowiązek alimentacyjny kończy się z reguły gdy dziecko uzyskuje wykształcenie i przygotowanie do zawodu i jest w stanie samodzielnie się utrzymać.

Należy mieć na względzie, że wprawdzie pozwany zdobył wykształcenie zawodowe w zawodzie sprzedawcy lecz do nadal kontynuuje naukę w liceum dla dorosłych, której zakończenie przewidywane jest przez przystąpienie do egzaminu maturalnego w roku szkolnym 2013/2014.

Na uwzględnienie zasługuje zarzut pozwanego w odniesieniu do wskazania jego ograniczonych możliwości zarobkowych wynikających z kontynuowania nauki w godzinach od 15 00 do 20 00. Z informacji Urzędów Pracy z W. i J. wynika, że tamtejsze Urzędy posiadają oferty pracy dla mężczyzny w zawodzie sprzedawcy ale z wymaganym doświadczenie zawodowym wynoszącym co najmniej 1 rok pracy zawodowej. Pozwany nie spełnia tychże wymogów. Pozwany wykazał, że w 2013 r. czynił starania o podjęcie pracy lecz nie został zatrudniony z powodu braku wolnych miejsc pracy. Od 22 stycznia 2013 r. pozwany jest zarejestrowany jako bezrobotny, bez prawa do zasiłku.

Wobec powyższych ustaleń należy przyjąć, że ograniczone możliwości zarobkowe pozwanego stanowią o zasadności dalszego utrzymania obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanego, przy uwzględnieniu, że powód uzyskuje wyższe świadczenie emerytalne.

Uzyskanie przez pozwanego wykształcenia w zawodzie sprzedawcy, nie uzasadnia przyjęcia o jego możliwości zaspokojenia swoich potrzeb albowiem podjęcie kontynuowania nauki przez pozwanego, stwarza pozwanemu lepszą perspektywę zdobycia zawodu na rynku pracy, zaś jego możliwości do podjęcia zatrudnienia w ograniczonym zakresie pozwalają na jedynie częściowe zaspokojenie jego usprawiedliwionych potrzeb.

Mając na względzie powyższe ustalenia Sąd Okręgowy w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. - z apelacji pozwanego, zmienił zaskarżony wyrok w puntach 1 i 4, zaś w oparciu o art. 385 k.p.c.- z apelacji powoda, oddalił apelację jako bezzasadną. Orzeczenie o kosztach znajduje oparcie w art. 98 k.p.c.