Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach

Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 5 lutego 2013 r. w Katowicach

sprawy z odwołania I. P. (I. P. )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S.

o wysokość kapitału początkowego

na skutek apelacji ubezpieczonej I. P.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Katowicach

z dnia 31 maja 2012 r. sygn. akt XI U 331/12

oddala apelację.

/-/ SSA J. Ansion/-/ SSA M. Małek - Bujak/-/ SSA I. Goik

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

Sygn. akt III AUa 1423/12

UZASADNIENIE

Decyzjami z dnia 18 stycznia 2012r. i 19 stycznia 2012r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. ustalił wysokość kapitału początkowego dla ubezpieczonej I. P.

Od decyzji tej odwołała się ubezpieczona i kwestionowała wyliczenie
kapitału początkowego. Wnosiła o wyliczenie kapitału w oparciu o zarobki uzyskane
w (...) S.A. w okresie od 1 grudnia 1994r. do 30 czerwca 1996r. Kwestionowała również minimalne zarobki od marca do czerwca 1997r., które organ rentowy przyjął do wyliczenia kapitału. Twierdziła, że w tym czasie pracowała jako pielęgniarka
w (...) Publicznym Szpitalu Miejskim w S. i miała wyższe zarobki, jednakże nie ma żadnych dokumentów, które potwierdziły ich wysokość.

Nadto, I. P. złożyła również wniosek o zaliczenie do jej stażu pracy okresu nauki w Liceum Medycznym w M..

Wyrokiem z dnia 31 maja 2012 roku ( sygn. akt XI U 331/12) Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach w punkcie 1 oddalił odwołania ubezpieczonej. Natomiast w punkcie 2 tegoż wyroku przekazał zgłoszony przez ubezpieczoną wniosek o doliczenie do jej stażu pracy okresu nauki w Liceum Medycznym w M. w okresie od 1 września 1987r. do 12 czerwca 1992r. Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. do rozpatrzenia.

Na podstawie akt rentowych Sąd Okręgowy ustalił, że ostatecznie decyzją z dnia
19 stycznia 2012r. organ rentowy wyliczył kapitał początkowy dla ubezpieczonej.
Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego i obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru organ rentowy przyjął przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 7 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1992r. do
31 grudnia 1998r., a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 32, 98 %.

Odwołująca nie złożyła żadnych dokumentów odnośnie jej zatrudnienia w Firmie (...) S.A. w W.. W toku rozprawy przed Sądem I instancji ubezpieczona przyznała, że nie posiada dokumentów odnośnie zarobków, które osiągała pracując w firmie (...) S.A. w W. w latach 1994 - 1996. Według ustaleń tego Sądu, w sprawie
o wydanie druku Rp-7 przez tę firmę toczy się postępowanie przed Sądem Rejonowym Katowice - Zachód w Katowicach.

Przechodząc do części zważeniowej, Sąd Okręgowy wskazał, że ubezpieczona nie złożyła żadnych dowodów na okoliczność osiąganych dochodów w okresie zatrudnienia
w (...) S.A. w W. od 1 grudnia 1994r. do 30 czerwca 1996r., nie przedłożyła też żadnych dokumentów odnośnie jej zarobków od 1 marca 1997r. do 10 czerwca 1997r.
W aktach organu rentowego znajduje się jedynie umowa o pracę i świadectwo pracy.

Sąd I instancji podniósł, że ubezpieczona w toku przesłuchania przyznała, że nie posiada żadnych dokumentów odnośnie zarobków z w/w okresów.

W związku z powyższym, wobec braku jakichkolwiek dowodów, które umożliwiłyby obliczenie zarobków ubezpieczonej w spornych okresach, Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. i 477 ¹⁰ § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

Apelację od powyższego wyroku wniosła ubezpieczona.

Zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego, ubezpieczona wniosła o jego zmianę oraz dopuszczenie dowodu z akt spraw o sygn. VII P 1505/11 i VII P 812/11. Ubezpieczona wskazała, że celem dopuszczenia dowodu z powyższych akt jest rozpoznanie materiałów dowodowych, a zwłaszcza książeczki czekowej jaką złożyła do wskazanych wyżej akt. Nadto, uzasadniając wniesiony środek odwoławczy wskazała, że kwestionuje wysokość kapitału początkowego.

Sąd Apelacyjny ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonej nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, a dokonana ocena materiału dowodowego nie przekroczyła granic swobodnej oceny dowodów określonych art. 233 k.p.c.

Na wstępie wskazać należy, że stosownie do art. 174 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. 2009r. Nr 156
poz. 1227), podstawę wymiaru emerytury lub renty dla potrzeb ustalenia kapitału początkowego stanowi kwota odpowiadająca przeciętnej podstawie wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z okresów wymienionych w art. 15 i 16 ustawy. Przepisy te, nakazujące uwzględnianie wynagrodzenia z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych
z ostatniego 20-lecia przed rokiem zgłoszenia wniosku o emeryturę lub rentę oraz przyjmowanie lat bezpośrednio po sobie następujących, chociażby ubezpieczony
w niektórych z nich nie pozostawał w ubezpieczeniu, regulują całościowo metodę wyliczenia kapitału początkowego, lecz w żadnym aspekcie nie odnoszą się do metody dowodzenia wysokości wynagrodzenia.

Zasadniczo dokumentem potwierdzającym wysokość zarobku lub dochodu stanowiącego podstawę wymiaru emerytury/renty w poszczególnych latach jest zaświadczenie zakładu pracy (sporządzone w stosownej formie - druk ZUS Rp-7) albo legitymacja ubezpieczeniowa zawierająca wpisy dotyczące okresów zatrudnienia i wysokości osiąganych zarobków zgodnie z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.).

Problem pojawia się wówczas, gdy wnioskodawca nie jest w stanie przedstawić wspomnianych wyżej dokumentów. Wprowadzenie opcji ustalania podstawy wymiaru świadczenia w oparciu o dowolnie wybrane 20 lat oznaczało możliwość korzystniejszego ukształtowania prawa do świadczeń. W praktyce zrodził się jednak problem udowodnienia wysokości składników wynagrodzeń uzyskiwanych w bardziej odległym czasie np.
w zakładach pracy, które już nie istnieją, względnie nie dysponują dokumentacją płacową
z danych lat, tak jak ma to miejsce w rozpoznawanym przypadku.

W judykaturze utrwalił się pogląd, że wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.), który w postępowaniu przed sądem udowadniany może być wszelkimi środkami wynikającymi z przepisów działu III rozdziału 2 Kodeksu postępowania cywilnego. Oczywiste jest zatem to, że nie obowiązują w nim ograniczenia wynikające z § 20 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r.
w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (por. wyrok SN z dnia 25 lipca 1997r. II UKN 186/97 OSNAPiUS 1998/11 poz. 342).

Spór w rozpoznawanej sprawie sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy przy obliczaniu kapitału początkowego organ rentowy prawidłowo postąpił nie uwzględniając zarobków uzyskiwanych w (...) S.A. w W. w okresie od 1 grudnia 1994r. do
30 czerwca 1996r. i przyjmując za wyżej wymieniony okres minimalne wynagrodzenie.

Celem zweryfikowania poprawności stanowiska zajętego przez organ rentowy oraz Sąd I instancji, tutejszy Sąd Apelacyjny na mocy art. 382 k.p.c. uzupełnił postępowanie dowodowe zwracając się na wniosek ubezpieczonej do (...) Banku (...) II Oddziału
w S. o nadesłanie informacji w jakiej wysokości wpływały wynagrodzenia
z (...) S.A. w W. w okresie od 1 grudnia 1994r. do 30 czerwca 1996r.
na rachunek I. P. o numerze (...)- (...), do którego została wydana książeczka czeków gotówkowych seria AC od numeru (...) do numeru (...).

W odpowiedzi na powyższe, (...) Bank (...) wskazał, że nie mogą potwierdzić wpływów wynagrodzenia na rachunek o nr (...), prowadzonego dla I. P. z (...) S.A. w okresie od 1 grudnia 1994r. do
30 czerwca 1996r. Nadto wskazano, że posiadają dane dotyczące wpływów na powyższy rachunek od momentu wdrożenia systemu informatycznego, tj. od 28 czerwca 1995r. do
30 czerwca 1996r., natomiast nie posiadają informacji dotyczących stron transakcji,
a dokumentacja papierowa rachunku została już zniszczona, gdyż okres przechowywania dokumentacji finansowej wynosi 6 lat.

Zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

Skoro zatem ubezpieczona nie wykazała w toku postępowania sądowego w niniejszej sprawie w jakiej wysokości faktycznie osiągała wynagrodzenie w spornym okresie
u pracodawcy (...) S.A. w W., to przyjęcie wyliczenia w wymienionym okresie w oparciu o najniższe wynagrodzenie było z kolei jak najbardziej uzasadnione.

Natomiast odnosząc się do prawidłowości wyliczenia kapitału początkowego za okres pracy w Szpitalu Miejskim w S. w okresie od 1 marca 1997r. do dnia 10 czerwca 1997r., Sąd Apelacyjny uznaje, iż również w tym zakresie zarówno organ rentowy jak
i Sąd Okręgowy prawidłowo przyjęli za podstawę wyliczenia kapitału początkowego za wskazany wyżej okres, obowiązujące wówczas wynagrodzenie minimalne. Ubezpieczona bowiem w toku postępowania przed organem rentowym jak i Sądem I instancji nie przedłożyła żadnych dokumentów na potwierdzenie osiąganych wówczas zarobków.

Natomiast, w związku z przedłożeniem przez ubezpieczoną druku Rp-7 z dnia
19 czerwca 2012r. dopiero na etapie postępowania apelacyjnego, tutejszy Sąd Apelacyjny, zgodnie z zarządzeniem z dnia 29 sierpnia 2012r. przesłał go do ZUS Oddział
w S., celem ponownego przeliczenia kapitału początkowego za okres od marca do czerwca 1997r. Decyzją z dnia 17 września 2012r. organ rentowy dokonał takiego przeliczenia.

Odwołanie od wyżej wymienionej decyzji ubezpieczona złożyła w dniu 20 września 2012r. (k. 115 a.s.) w organie rentowym. W związku z tym postępowanie odwoławcze
w zakresie prawidłowości naliczenia kapitału początkowego ubezpieczonej za wskazany wyżej okres jest w toku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił apelację ubezpieczonej na podstawie art. 385 k.p.c.

/-/ SSA J. Ansion/-/ SSA M. Małek - Bujak/-/ SSA I. Goik

Sędzia Przewodnicząca Sędzia

JR