Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Jacek Zajączkowski

Sędziowie: SSA Janina Kacprzak (spr.)

SSA Ewa Chądzyńska

Protokolant: stażysta P. D.

po rozpoznaniu w dniu 24 października 2012 r. w Łodzi

sprawy H. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi

z dnia 5 kwietnia 2011 r., sygn. akt: VIII U 37/11;

zmienia zaskarżony wyrok i oddala odwołanie.

Sygn. akt: III AUa 1468/12

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Łodzi zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału II Oddziału w Ł. z dnia 2 grudnia 2010 r., którą to decyzją organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do emerytury, w ten sposób, że przyznał ubezpieczonej H. S. prawo do emerytury od 1 listopada 2010 roku.

Wyrok sądu pierwszej instancji zapadł po ustaleniu przez ten sąd, że H. S., urodzona (...), udokumentowała na dzień 1 stycznia 1999 roku 28 lat, 3 miesiące i 23 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Podstawą do ustalenia przez sąd pierwszej instancji ponad 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, było wliczenie do tego okresu urlopu wychowawczego ubezpieczonej przypadającego od 1 września 1981 roku do 30 czerwca 1983 roku.

W tym stanie faktycznym, przy ustaleniu dodatkowo, że ubezpieczona w dacie złożenia wniosku o emeryturę nie pozostawała w stosunku pracy i nie była członkiem OFE, sąd pierwszej instancji uznał, że ubezpieczona H. S. spełnia warunki do przyznania jej emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, z późn. zm. ).

Wyrok sądu pierwszej instancji zaskarżony został apelacją organu rentowego w całości. Apelacja zarzuca zaskarżonemu wyrokowi sprzeczne ustalenia sądu z zebranym materiałem dowodowym oraz obrazę prawa materialnego – art. 32 ust. 1a w związku z art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, z późn. zm. ) w związku z § 1-4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. nr 8, poz. 43 ze zm. ), poprzez nieuzasadnione ustalenie w świetle zebranego materiału, że wnioskodawczyni spełnia warunek posiadania 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach.

Ubezpieczona wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Apelacyjny w Łodzi zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie, chociaż nie wszystkie zarzuty w niej zawarte są uzasadnione. Za chybiony należy uznać zarzut naruszenia przepisu art. 32 ust.1a ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., nr 153, poz. 1227, z późn. zm. ). Sąd pierwszej instancji co prawda odnosząc się do kwestii spornych w przedmiotowej sprawie przytoczył w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ten przepis, to jednak uznał, że cytowany przepis art. 32 ust. 1a powołanej ustawy nie dotyczy wnioskodawczyni. Z czym należy się zgodzić, gdyż wszystkie okresy pracy ubezpieczonej w szczególnych warunkach przypadały przed 14 listopada 1991 roku, a norma zawarta w ustępie 1a art. 32 ustawy odnosi się do okresów pracy w warunkach szczególnych przypadających po tej dacie. Ustęp 1a dodany został do art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z FUS przez art. 1 pkt 16 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U.2004.121.1264) i nie ma w sprawie zastosowania, i to zarówno w brzmieniu obecnie obowiązującym, jak i w brzmieniu obowiązującym w okresie od 1 lipca 2004 r. do 31 października 2005 r. Dlatego nie ma potrzeby dokonywania wykładni tego przepisu w przedmiotowej sprawie. W sprawach z wniosków o emeryturę opartych na przepisie art. 184 ust. 1 ustawy bada się stan prawny na datę wniosku, a stan faktyczny co do wymaganych okresów zatrudnienia i okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach - na dzień 1 stycznia 1999 roku z uwzględnieniem stanu prawnego w okresach, w których wnioskodawca pozostawał w zatrudnieniu.

W rozpoznawanej sprawie istota sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego, czy okres urlopu wychowawczego może być doliczony do okresów pracy w szczególnych warunkach. Bezspornym w sprawie bowiem jest, że bez zaliczenia ubezpieczonej okresu urlopu wychowawczego do okresów pracy w szczególnych warunkach nie ma ona wymaganych 15 lat pracy w warunkach, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm. ). Ubezpieczona faktycznie świadczyła prace w warunkach określonych w powołanym rozporządzeniu przez 13 lat, 3 miesiące i 26 dni. W spornym okresie od 1 września 1981 r. do 30 czerwca 1983 r. pracy nie świadczyła, gdyż korzystała z urlopu wychowawczego – udzielonego jej na podstawie przepisów rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 lipca 1981 r. w sprawie urlopów wychowawczych (Dz. U. z 1990 r. Nr 76, poz. 454 i z 1992 r. Nr 41, poz. 179). W myśl § 18 ust. 1 tego rozporządzenia okres urlopu wychowawczego traktowało się jak okres zatrudnienia w zakładzie pracy, w którym pracownica korzystała z tego urlopu, z zastrzeżeniem z ustępu 2, który nie ma tutaj znaczenia. Przepis ten korespondował z § 3 powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 3 tego rozporządzenia za okres zatrudnienia wymaganego do uzyskania emerytury, zwanego dalej w rozporządzeniu „wymaganym okresem zatrudnienia”, uważa się okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia. Kolejny przepis powoływanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. - § 4 pkt 1 stanowi, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, oraz ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zestawienie obu cytowanych wyżej przepisów rozporządzenia jednoznacznie wskazuje na to, że pojęcie okresów zatrudnienia, w tym okresów „zaliczalnych” do zatrudnienia nie jest tożsame z okresami pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Niewątpliwie okres urlopu wychowawczego traktowany jest jak okres zatrudnienia w rozumieniu § 3 powoływanego rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w związku z § 18 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 17 lipca 1981 r. o urlopach wychowawczych, to jednak nie może być traktowany jak okres pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Zgodnie bowiem z § 2 ust. 1 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczenia na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Zatem urlop wychowawczy wliczany jest do ogólnego stażu pracy, zwanego w rozporządzeniu „wymaganym okresem zatrudnienia”, od którego zależy prawo do emerytury, ale nie do okresu pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

Mając na uwadze powyższe ubezpieczona nie nabyła prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 32 tej ustawy oraz w związku z § 1-§4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, gdyż na dzień 1 stycznia 1999 r. nie udokumentowała 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Dlatego też Sąd Apelacyjny w Łodzi na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżony wyrok, orzekając jak w sentencji.